How to Find Your Voice for Climate Action | Fehinti Balogun | TED

Translator: Hung Trieu Reviewer: Mai Tran

Listen, I'm British-born and by a Nigerian raised.

Nghe này, tôi sinh ra ở Anh và lớn lên ở Nigeria.

There were expectations,

Có những kỳ vọng,

different ways I was supposed to go.

những con đường khác nhau mà tôi phải đi.

My career options for one,

Các lựa chọn nghề nghiệp của tôi là một,

some of you may already know.

một số bạn có thể đã biết.

As an African, you get three choices.

Là một người Châu Phi, bạn có ba lựa chọn.

Please, repeat after me.

Xin hãy lặp lại theo tôi.

You are going to be a doctor --

Bạn sẽ trở thành một bác sĩ --

Audience: A doctor.

Khán giả: Một bác sĩ.

FB: A lawyer.

FB: Một luật sư.

Audience: A lawyer.

Khán giả: Một luật sư.

FB: Or a business man.

FB: Hoặc một doanh nhân.

Audience: Or a businessman.

Khán giả: Hoặc một doanh nhân.

FB: Now, I did a thing that brought on quite a bit of stress.

FB: Hiện tại, tôi đã làm một việc mang đến khá nhiều căng thẳng.

That was me saying, "Mum, babes, I did my best,

Đó là tôi nói: “Mẹ ơi, con đã làm hết sức mình,

but that's not how I'm going to go.

nhưng đó không phải là cách con sẽ đi.

I'm going to be an actor."

Con sẽ trở thành một diễn viên.”

"Why do you want to prostitute your emotions for money?"

“Tại sao con muốn mua bán cảm xúc của mình để lấy tiền?”

Was my mum's reaction.

Là phản ứng của mẹ tôi.

Now, in all fairness,

Bây giờ, công bằng mà nói,

what I was asking for was this complete abstraction.

những gì tôi đã yêu cầu là sự trừu tượng hoàn toàn này.

But the more I succeeded, the more my mum could see, right?

Nhưng tôi càng thành công, mẹ tôi càng thấy rõ phải không?

Her idea of what was possible was being reimagined

Ý tưởng của cô ấy về những gì có thể được hình dung lại

with me.

với tôi.

I was the lead on the West End.

Tôi đã từng là vai chính ở West End.

I was about to be a part, a small part, a walk-on part in a massive film.

Tôi đã gần như là một phần, một vai nhỏ, một vai phụ trong một bộ phim lớn.

I'm building my career and then boom.

Tôi đang xây dựng sự nghiệp của mình và sau đó bùm.

I’m falling apart, and it seems I am dealing with climate anxiety.

Tôi đang suy sụp và có vẻ như tôi đang đối phó với chứng lo lắng về khí hậu.

Building my dream and watching the world literally burn in front of me

Xây dựng ước mơ của tôi và nhìn thế giới thực sự bùng cháy trước mặt tôi

and very little being done.

và cực kì ít việc mà tôi đã làm được.

I'm panicking.

Tôi đang hoảng loạn.

Frozen like a mannequin.

Đông cứng như ma-nơ-canh.

Until I see environmental activism happening,

Cho đến khi tôi thấy hoạt động bảo vệ môi trường đang diễn ra,

and I jump in.

và tôi tham gia vào.

But whilst on the protests and in the meeting rooms,

Nhưng trong khi tham gia biểu tình và trong phòng họp,

a question takes over me.

có một câu hỏi chiếm lấy tôi.

Why don't these people look like me?

Vì sao những người này không giống tôi?

Why is it when I think about climate activism,

Tại sao khi tôi nghĩ về hoạt động khí hậu,

tôi nghĩ về người trung lưu da trắng?

I think about white middle-class people?

Is it a white middle-class problem?

Đó có phải là vấn đề của tầng lớp trung lưu trắng không?

A crisis that seems to require more time, effort, money, work to do

Một cuộc khủng hoảng dường như yêu cầu nhiều thời gian, công sức, tiền bạc,

or know anything about

công việc để làm hoặc biết bất cứ điều gì về nó

and I'm talking about those that have the privilege

và tôi đang nói về những người có đặc quyền

to think about anything else but survival.

nghĩ về bất cứ điều gì khác ngoại trừ sự sống còn.

It feels like people of color experience barriers

Nó có cảm giác như người da màu trải qua những rào cản

towards the forefront of the climate movement,

trong việc đi đầu của phong trào khí hậu,

and it seems that the reasons lie behind our underlining principles of survival.

và có vẻ như những lý do thì nằm sau các nguyên tắc sinh tồn cơ bản của chúng ta.

To keep your head down.

Để bạn cúi đầu xuống.

Do your work, and don’t get into trouble.

Làm việc của bạn, và không gây rắc rối.

Survive, and dare to thrive.

Sống sót, và dám vươn lên.

Protest, yeah, but only for imminent survival.

Phản đối, vâng, nhưng chỉ vì sự sống còn sắp xảy ra.

See, we've got family that's been in this country for 40 years

Thấy chưa, chúng tôi có một gia đình đã sống trên đất nước này 40 năm

and still feel like new arrivals.

và vẫn cảm thấy như người mới đến.

And we have a history of disappearing in the night.

Và chúng tôi có một quá khứ về sự biến mất vào ban đêm.

Shipped off to someplace or just mourned.

Được chuyển đến một nơi nào đó hoặc chỉ để tang.

No room for the eco fight.

Không có chỗ cho cuộc chiến sinh thái.

I mean, me Fehinti Balogun,

Ý tôi là, tôi Fehinti Balogun,

on this stage right now doing a TED Talk,

trên sân khấu này hiện đang diễn thuyết một bài TED,

I am about four times more likely

Tôi có khả năng cao hơn gấp bốn lần

khi bị dùng vũ lực để chống lại tôi nếu tôi bị bắt

to have force used against me if I'm arrested

so với người da trắng đồng cấp của tôi.

than my white counterpart.

I’m about seven times more likely to be stopped and searched.

Tôi có khả năng bị chặn lại và khám xét cao hơn bảy lần.

And with a new policing bill and public order bill,

Và với dự luật cảnh sát và trật tự công cộng mới,

these biases are only set to increase.

những thành kiến ​​này chỉ được thiết lập để tăng hơn.

Noise restriction on protests.

Hạn chế tiếng ồn trong các cuộc biểu tình.

Criminalization of protesters

Hình sự hóa những người biểu tình

without having to convict them of a crime.

mà không cần phải kết tội họ.

Police can stop and search anyone

Cảnh sát có thể dừng và khám xét

saying they have reasonable suspicion

bất cứ ai và nói rằng họ có lý do để nghi ngờ

and threaten peaceful protest tactics.

và đe dọa các chiến thuật biểu tình ôn hòa.

The fear is real.

Nỗi sợ hãi là có thật.

So, you know.

Vì vậy, bạn biết.

Keep your head down.

Cúi đầu xuống.

Do your work.

Làm công việc của bạn.

And don't get into trouble.

Và đừng vướng vào rắc rối.

Get yourself a piece of the pie, right?

Bạn muốn được chia phần, đúng không?

But that suggests the payoff will be in a world

Nhưng điều đó cho thấy phần thưởng sẽ nằm trong một thế giới

similar to the ones our parents grew up in.

tương tự như thế giới nơi mà cha mẹ chúng ta đã lớn lên.

London was hot, boy.

London thì thật nóng, chàng trai.

Forty degrees,

Bốn mươi độ,

one of the hottest summers in history

một trong những mùa hè nóng nhất trong lịch sử

after one of the hottest summers in history.

tiếp sau một trong những mùa hè nóng nhất trong lịch sử.

Some people couldn’t go outside.

Một số người không thể ra ngoài.

Plants were either dried up or on fire.

Thực vật hoặc bị khô héo hoặc bị cháy.

Countries were either underwater or on fire.

Các quốc gia hoặc là phải ở dưới nước hoặc sẽ bốc cháy.

This extreme weather is only set to increase.

Thời tiết khắc nghiệt này chỉ có tăng lên.

If crops die, well, that makes food more expensive,

Nếu cây trồng chết, chà, điều đó làm cho thực phẩm trở nên đắt đỏ hơn,

affecting working class communities, communities of color first.

làm ảnh hưởng đến cộng đồng tầng lớp lao động, các cộng đồng da màu trước tiên.

That world that they grew up in is gone.

Thế giới đó nơi mà họ lớn lên đã biến mất.

But what if, and go with me on this,

Nhưng nếu, và theo tôi về điều này,

what if climate change is just a symptom of a bigger problem?

nếu biến đổi khí hậu chỉ là một triệu chứng của một vấn đề lớn hơn thì sao?

And what if it is the same problem

Và nếu như đó là cùng một vấn đề

that causes racism and sexism and ableism?

trong việc gây ra sự phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và khả năng thì sao?

What if all of these things are just symptoms

Nếu tất cả những điều này chỉ là các triệu chứng

of a bigger problem?

của một vấn đề lớn hơn thì sao?

Ready?

Sẵn sàng chưa?

White supremacist patriarchal capitalism.

Chủ nghĩa tư bản gia trưởng theo chủ nghĩa tối cao của người da trắng.

(Applause)

(Vỗ tay)

It feels scary because it feels like a concept,

Nó đáng sợ vì nó giống như một khái niệm,

even though our society is quite literally based on it.

dù cho xã hội chúng ta hoàn toàn dựa vào nó.

Infinite growth

Tăng trưởng vô hạn

with finite resources at whatever the cost.

với các nguồn tài nguyên hữu hạn bằng bất cứ giá nào.

Those forms of oppression wouldn't exist

Những kiểu lạm quyền đó sẽ không tồn tại

if it didn't make someone money.

nếu nó không kiếm tiền cho ai đó.

I mean, in the UK.

Ý tôi là, ở Anh.

slavery plantations in the Caribbean provided the raw materials

các đồn điền nô lệ ở Ca-ri-bê đã cung cấp các nguyên liệu thô

needed for industrial change and growth

cần thiết cho sự thay đổi và tăng trưởng công nghiệp

in the British Empire, money.

ở Đế quốc Anh, tiền.

Not to mention the genocides and the conquests, more money.

Chưa kể đến các cuộc diệt chủng và các cuộc chinh phục, nhiều tiền hơn.

The liberation of oil by liberators,

Giải phóng dầu bởi những người giải phóng,

that deliberate the price of liberation whilst polluting soil.

việc này cân nhắc cái giá của sự giải phóng trong khi nó làm ô nhiễm đất đai.

Get that money.

Nhận số tiền đó.

Shout out to Shell, by the way,

Nhân tiện, hãy nói về Shell,

who historically have taken oil from my country of origin, Nigeria.

những người trong lịch sử đã lấy dầu từ quê hương của tôi, Nigeria.

Nigeria, who pollutes almost ten times less than England.

Nigeria, là quốc gia gây ô nhiễm ít hơn gần mười lần so với Anh.

As do so many colonized countries, and you know what?

Và rất nhiều quốc gia thuộc địa cũng thế, và bạn biết không?

It seems to me

Đối với tôi,

that some of the people who are the most affected

dường như một số người bị ảnh hưởng nhiều nhất

pollute the least.

lại gây ô nhiễm ít nhất.

The ones who have been historically stolen from.

Những người đã bị đánh cắp trong lịch sử.

Climate change is modern colonialism.

Biến đổi khí hậu là chủ nghĩa thực dân hiện đại.

So we know, with all of this, with a colonial mindset,

Vì vậy chúng tôi biết, với tất cả những điều này, với đầu óc thực dân,

with a capitalist mindset

với tư duy tư bản chủ nghĩa

that even if we have a magical technology

đó là ngay cả khi chúng ta có một công nghệ kỳ diệu

that clears the air and makes everything safe,

làm sạch không khí và khiến mọi thứ trở nên an toàn,

it would only operate in certain neighborhoods.

thì nó sẽ chỉ hoạt động ở một số khu phố nhất định.

We’re dealing with structure.

Chúng ta đang đối mặt với một cơ cấu.

A structure that told me to keep my head down.

Một cơ cấu mà ở đó tôi phải cúi đầu xuống.

A structure and a media

Một cơ cấu và phương tiện truyền thông

that chose to omit that six percent of the population, Indigenous people,

mà nó lựa chọn loại bỏ sáu phần trăm dân số, người bản địa,

protect 80 percent of the world's biodiversity.

để bảo vệ 80 phần trăm đa dạng sinh học của thế giới.

Chose to omit that one of the most important climate protests in history

Chọn bỏ qua một trong các cuộc biểu tình khí hậu quan trọng nhất trong lịch sử

was led by a Nigerian,

được lãnh đạo bởi một người Nigeria,

Ken Saro-Wiwa of the Ogoni people.

Ken Saro-Wiwa của người Ogoni.

Chose to omit the effectiveness of grassroots movements

Lựa chọn bỏ qua hiệu quả của các phong trào cơ sở

and community action.

và hành động cộng đồng.

People like BEN and Wretched of the Earth

Những người như BEN và những người khốn khổ của Trái đất

May Garden Projects, to name a few.

các dự án của May Garden, để kể tên một vài người.

Chose to omit the UK's constant investment in fossil fuels

Chọn bỏ qua khoản đầu tư liên tục của Vương quốc Anh vào nhiên liệu hóa thạch

takes away from any aid it wants to send to countries like Pakistan

lấy đi bất kỳ khoản viện trợ nào muốn gửi đến các quốc gia như Pakistan

but then reminds me I should recycle more.

nhưng rồi nó nhắc nhở tôi rằng tôi nên tái chế nhiều hơn.

If it is that structure that tells me

Nếu đó là cơ cấu đó trong đó nói với tôi

it is about my own individual purpose and guilt,

đó là mục đích và cảm giác tội lỗi của cá nhân tôi,

maybe it's worthless, I feel the power is in the masses.

có lẽ nó không đáng, tôi cảm thấy sức mạnh là ở quần chúng.

So I joined groups.

Vì vậy, tôi đã tham gia vào các nhóm.

Local and in my job like cooking.

Nhóm địa phương và nhóm công việc của tôi như nấu ăn.

With all my different hobs.

Với tất cả các sở thích khác nhau của tôi.

One being Equity for a Green New Deal.

Một là Vốn chủ sở hữu cho một thỏa thuận Green New.

Pension divestment, putting pressure on heels.

Dừng chế độ lương hưu, gây áp lực lên những người ở đáy xã hội.

Rồi tôi đã có các bài học từ Copwatch UK.

Then I took lessons from Copwatch UK.

Taught me my rights with police arrests and interventions,

Nó dạy tôi về các quyền của mình trong việc bắt giữ và can thiệp từ cảnh sát,

discerning their intentions.

nhận thức được ý định của họ.

I learned I have to think radically now.

Tôi đã học được rằng tôi phải suy nghĩ triệt để ngay bây giờ.

About strategy.

Về chiến lược.

And kindness.

Và lòng hảo tâm.

Kindness for myself

Lòng hảo tâm cho bản thân mình

and those right behind us.

và những người ngay sau chúng ta.

To be held by them and to hold right back.

Được nắm giữ bởi họ và để giữ họ lại.

Well, that’s community, right there is strategy in that.

Chà, đó là cộng đồng, có chiến lược ngay trong đó.

Then what's my capacity?

Vậy thì năng lực của tôi là gì?

How much can I give?

Tôi có thể làm được bao nhiêu?

Because I got rent, auditions, I've got to live.

Bởi vì tôi phải trả tiền thuê nhà, các buổi thử giọng, nên tôi phải sống.

And when I have my capacity, I think, well, what's my aim?

Và khi tôi có năng lực, Tôi nghĩ, chà, mục tiêu của mình là gì?

Where am I helpful? How do I give weight to my claims?

Tôi hữu ích ở đâu? Làm cách nào để tăng trọng lượng cho các yêu cầu của mình?

It's about strategy, right?

Nó là về chiến lược, phải không?

So why integrate?

Vậy tại sao phải tích hợp?

Well, I speak to ignite, connect and always agitate.

Chà, tôi nói để thổi bùng lên, để kết nối và luôn là để kích động.

Let's go back.

Hãy quay trở lại.

Because this is important, agitate.

Bởi vì điều này là quan trọng, kích động.

Call out inaction, point to solution, tell the truth.

Chỉ trích sự không hành động, chỉ ra giải pháp, nói sự thật.

Get all that money out of fossil fuels,

Bỏ tất cả số tiền đó ra khỏi nhiên liệu hóa thạch,

đầu tư cho lương hưu, cho người tiêu dùng,

pension investments, accounts,

hand over power, make them want to be radical.

bàn giao quyền lực, khiến họ muốn trở nên tân tiến.

Connect.

Kết nối.

There are people in spaces just like this

Có những người trong các không gian như thế này

that need to be connected to grassroots movements,

họ cần được kết nối với các phong trào cấp cơ sở,

who need the attention, the space, the funding,

những người cần sự chú ý, không gian, kinh phí,

and they need you.

và họ cần bạn.

Ignite.

Thắp lửa.

Remind everybody watching that you are not powerless.

Nhắc nhở mọi người đang xem rằng bạn không bất lực.

That, "Ah man, there's nothing we can do,

Rằng: “Ôi trời, ta không thể làm gì được,

just keep going."

cứ tiếp tục đi.”

is a symptom,

là một triệu chứng,

không phải là cách chữa trị.

not cure.

That you stand on years worth of resistance and success,

Rằng bạn đứng vững trong nhiều năm kháng cự và thành công,

that you are needed.

rằng bạn được cần đến.

That you, just like my mum,

Rằng bạn, giống như mẹ tôi,

have the power to reimagine

có khả năng để hình dung lại

what you think is possible.

những gì bạn nghĩ là có thể.

So now we speak.

Vì vậy bây giờ chúng ta hãy nói.

We strategize.

Chúng ta lập chiến lược.

And we think: How does this action aid the next step?

Và chúng ta nghĩ: Hành động này hỗ trợ bước tiếp theo như thế nào?

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và hoan hô)