Goats, Blockchain and the Future of Money | Fariel Salahuddin | TED

Translator: Tỷ Đặng Reviewer: Hoàng Trung Lê

Hi, my name is Fariel,

Xin chào, tôi là Fariel,

but back home,

nhưng ở quê nhà,

I am also called the goat lady.

Tôi còn được gọi là bà dê.

And today I will be sharing the story of how that came to be about.

Và hôm nay tôi sẽ chia sẻ câu chuyện về lí do mà tôi được gọi như vậy.

In 2015,

Năm 2015,

I visited a small, remote village in Pakistan

Tôi đã đi thăm một ngôi làng nhỏ, hẻo lánh ở Pakistan

called Pathan Goth.

tên là Pathan Goth.

The residents of Pathan Goth

Người dân Pathan Goth

were living without access to basic facilities

không được tiếp cận điều kiện sống cơ bản

such as water and electricity.

như là nước và điện.

Cộng đồng này đang vận chuyển lấy nước từ Karachi cách đó hai tiếng.

The community was bussing water two hours from Karachi.

This made their water so expensive

Điều này làm cho nước đắt đỏ đến mức

that their livestock went without water every other day.

gia súc của họ sống thiếu nước cách nhật.

Bathing and laundry was a luxury.

Tắm rửa và giặt giũ là điều xa xỉ.

The solution was simple:

Giải pháp đơn giản là:

a solar water pump.

Máy bơm nước bằng điện mặt trời.

But that would cost $10,000.

Nhưng điều đó đòi hỏi 10.000 đô la.

And for a community

Đối với một cộng đồng

where the average household earned

mà thu nhập trung bình theo hộ gia đình

just about $70 a month,

chỉ khoảng 70 đô la mỗi tháng,

this was beyond their affordability.

điều này vượt qua khả năng chi trả của họ.

As I sat there thinking about this issue,

Khi tôi ngồi đó nghĩ về vấn đề này,

the solution literally walked in front of me.

giải pháp xuất hiện trước mắt tôi.

A herd of more than 100 goats crossed my path.

Một đàn dê hơn 100 con băng ngang đường.

And I thought to myself,

Và tôi tự ngẫm,

that is a lot of goats.

có nhiều dê thật chứ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I took a chance and asked the village elder:

Tôi đã tận dụng cơ hội và hỏi già làng:

Would they consider paying me for their pump in goats?

họ có định trả tiền máy bơm cho tôi bằng dê không?

He agreed,

Ông đã đồng ý,

and that is how Pathan Goth got its pump

và đó là cách mà người dân Pathan Goth có đươc máy bơm

and I became the proud owner of 40 goats.

và tôi trở thành chủ nhân đầy hãnh diện của 40 con dê.

(Applause)

(Vỗ tay)

A few months down the line,

Vài tháng sau,

the Muslim festival of Eid came around.

lễ hội Eid (kết thúc tháng nhịn ăn) của người Hồi giáo diễn ra.

During Eid, livestock is offered

Trong lễ hội, gia súc được dâng tế

to honor Abraham’s willingness to sacrifice Isaac.

để tôn vinh việc nhà Tiên tri Abraham sẵn sàng hy sinh Isaac, con trai mình.

And much like shopping before Christmas,

Rất giống việc đi mua sắm trước Giáng sinh,

the demand for goats goes up,

nhu cầu dê tăng lên,

and the price skyrockets.

và giá cả tăng vọt lên.

I remembered my goats

Tôi nhớ ra những con dê của mình

and decided to put up a post on Facebook

và quyết định đăng bài lên Facebook

asking my friends and family to buy their Eid goat from me that year.

nhờ bạn bè và gia đình tôi mua dê của tôi cho lễ hội Eid năm nay.

Within a week I sold all my goats.

Trong một tuần, tôi bán hết đàn dê của mình.

And even after paying for a team to do transport and manage them,

Và thậm chí sau khi trả tiền cho một đội vận chuyển và quản lý dê,

I more than recovered the cost of the pump.

tiền tôi bán được hơn cả giá của máy bơm.

This experience made me question the idea of money

Trải nghiệm này khiến tôi tự hỏi về ý tưởng của tiền bạc

and how it has changed and evolved for us.

và cách mà nó đã thay đổi và phát triển đối với chúng ta.

I found that in 2500 BC,

Tôi thấy rằng vào năm 2500 TCN,

Mesopotamia,

tại Lưỡng Hà,

Sumerians used measured quantity of barley as money.

Người Sumer đã dùng việc đo lường số lượng lúa mạch như tiền.

But as the trading circle grew beyond one village,

Nhưng khi phạm vi giao dịch phát triển vượt ra ngoài một ngôi làng,

money's key characteristics changed and evolved.

các đặc điểm chính của tiền đã thay đổi và phát triển.

Money not only needed to reliably store value

Tiền không chỉ cần thiết là giá trị lưu trữ đáng tin cậy

but also be easy to convert

mà còn phải dễ chuyển đổi và vận chuyển.

and easy to transport.

That is when we --

Đó là khi chúng ta --

civilization --

nền văn minh --

moved towards coin and paper money.

chuyển sang tiền đồng và giấy.

But coin and paper money get value

Nhưng chúng có giá trị

only when they’re validated by an external authority,

chỉ khi chúng được công nhận bởi một cơ quan bên ngoài,

such as God, crown or the central bank.

chẳng hạn như Chúa, vua hoặc ngân hàng trung ương.

Technology today enables us

Công nghệ ngày nay cho phép chúng ta

to bypass the need for this central authority.

bỏ qua sự cần thiết của cơ quan trung ương này.

Today, the value of any asset can be transferred

Ngày nay, giá trị của bất kỳ tài sản nào cũng có thể được chuyển

from one person to another

từ người này sang người khác

using blockchain.

bằng cách dùng công nghệ chuỗi khối.

Any asset can now be tokenized,

Bất kỳ tài sản nào hiện cũng có thể được mã hóa,

digitized

số hoá,

and traded.

và giao dịch.

So technology is not only disrupting the need

Vì vậy, công nghệ không chỉ làm gián đoạn nhu cầu

for a financial intermediary

về một trung gian tài chính

in mainstream economy

trong nền kinh tế chính thống

but also has the potential

mà còn có khả năng

to disrupt and democratize economic power

phá vỡ và dân chủ hoá sức mạnh kinh tế

in more rural economies.

ở nhiều nền kinh tế nông thôn hơn.

By removing the need for inefficient and expensive intermediaries,

Bằng cách loại bỏ nhu cầu cho các trung gian kém hiệu quả và tốn kém,

small farmers can derive greater value

các hộ nông dân nhỏ có thể thu được giá trị lớn hơn

from what they grow and raise.

từ những gì họ trồng trọt và chăn nuôi.

Livestock is very abundant in these communities.

Trong các cộng đồng này có rất nhiều gia súc.

Farmers literally use their goats and cows

Theo nghĩa đen, nông dân sử dụng dê và bò

as ATM machines

như là các máy ATM

and as saving instruments.

và như công cụ tiết kiệm.

They will sell an animal when they need cash,

Họ bán vật nuôi khi cần tiền,

such as to buy fodder for the rest of the herd,

chẳng hạn như để mua thức ăn cho đàn còn lại,

to buy groceries for their home

mua thực phẩm cho gia đinh

or for weddings and health emergencies.

hoặc cho đám cưới và các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe.

But these communities have never been able

Nhưng những cộng đồng này chưa bao giờ có thể

to use their goats and cows

sử dụng đàn dê và bò của họ

for larger, more productive assets ...

cho những tài sản lớn hơn, năng suất hơn...

until now.

cho đến bây giờ.

Our farmers are able to convert 15 goats into a solar water pump.

Họ có thể đổi 15 con dê để lấy một máy bơm nước năng lượng mặt trời.

Previously,

Trước đây,

these communities would rely on

các cộng đồng này dựa vào

or wait for an NGO,

hoặc chờ đợi một tổ chức phi chính phủ,

a charity

tổ chức từ thiện

or the government to take notice

hoặc là chính phủ sẽ chú ý

and give them what they needed.

và cấp họ những gì cần thiết.

Now they are using their own resources

Bây giờ thì họ dùng nguồn tài nguyên của chính họ

to fulfill their own needs when they need it.

để đáp ứng nhu cầu của chính họ khi cần thiết.

This is self-reliance.

Đây là khả năng tự lực.

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và hoan hô)

So how have we enabled the use of goats

Vậy làm cách nào để chúng ta có thể sử dụng dê

as a reliable form of currency?

như một hình thức tiền tệ đáng tin cậy?

Right now, we we work with farmers through physical barter.

Hiện giờ, chúng tôi làm việc với nông dân thông qua hình thức trao đổi vật chất.

At the time of the solar installation,

Vào thời điểm lắp đặt điện mặt trời,

we take possession of the goats.

thì chúng tôi sở hữu những con dê.

We then sell these goats as meat to grocery chains

Sau đó, chúng tôi bán những con dê này cho chuỗi cửa hàng thực phẩm để lấy thịt

and through our own retail brand.

và thông qua thương hiệu bán lẻ của riêng mình.

Every goat that we receive is then recorded,

Mỗi con dê mà chúng tôi nhận được sau đó được ghi lại

as its unique ID --

bằng nhận dạng độc nhất của nó -

its key characteristics such as its sex,

những đặc điểm chính như giới tính,

its age,

tuổi,

its weight

cân nặng

and even its number of teeth are taken into account.

và thậm chí số răng cũng được tính đến.

And then using these,

Sau khi sử dụng những điều này,

we assign each goat a dollar or a rupee value,

chúng tôi quy cho từng con dê giá trị đô la hay đồng rupee,

essentially tokenizing a goat.

về cơ bản là đang mã hóa một con dê.

We have already worked with 45 communities,

Chúng tôi đã làm việc với 45 cộng đồng,

enabling more than 6,000 farmers

cho phép hơn 6.000 nông dân có thể

to convert their goats into water and electricity.

đổi dê của họ thành nước và điện.

(Applause)

(Vỗ tay)

We are now planning to add smartphones,

Hiện chúng tôi đang định thêm vào đó điện thoại thông minh

tractors

máy kéo

and other equipment.

và những trang thiết bị khác.

My hope is that we can create a more inclusive economic system

Tôi hy vọng chúng ta có thể tạo ra một hệ thống kinh tế hội nhập hơn,

where any person

nơi mà bất kỳ người nào

or any community can use what they grow and raise as money.

hoặc cộng đồng nào đều có thể sử dụng những gì họ nuôi trồng như là tiền.

Where a farmer, a small farmer

Người nông dân, dù là một tiểu nông dân

can use, wherever he is,

ở bất cứ đâu,

whether it’s Pakistan, Nepal, Somalia,

cho dù đó là Pakistan, Nepal, Somalia,

can use a digitized goat to pay for her kid’s school fees,

đều có thể sử dụng một con dê được số hóa để chi trả học phí cho con mình,

a tractor

một chiếc máy kéo

or a smartphone.

hoặc điện thoại thông minh.

This future isn't quite here yet,

Tương lai như vậy sẽ không được như ở đây,

but I hope using goats as money gets us closer.

nhưng tôi hy vọng việc sử dụng dê như tiền sẽ giúp rút ngắn khoảng cách.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và hoan hô)