Peachy Liv: How to protect your mental well-being online -- from a Gen-Zer | TED

Transcriber:

Translator: An Nguyen Reviewer: Ngoc Nguyen

When I was 12, I had a dream to tell one million young people

Hồi 12 tuổi, tôi mơ ước nói với một triệu thanh niên

that it is possible to close the gap between how learning should feel like

rằng có thể thu hẹp khoảng cách giữa cảm giác nên có khi học

and how it actually feels.

với cảm giác thực tế ra sao.

All my friends went to school out of pressure to compete

Mọi người bạn của tôi đến trường vì áp lực cạnh tranh

in gaining the highest grades,

giành điểm số cao nhất,

which leads to depending their self-worth on numbers,

khiến giá trị bản thân phụ thuộc vào những con số,

normalizing cheating and hating school.

bình thường hóa gian lận thi cử và chán ghét trường học.

I had this mission because I wanted young people

Mang trong mình sứ mệnh này, tôi muốn người trẻ

to fight for our right to have an education

đấu tranh giành quyền có một nền giáo dục

that encourages us to learn out of internal curiosity

khuyến học vì sự tò mò bên trong

instead of external pressure,

chứ không vì áp lực bên ngoài,

and one that feels rewarding, fun, self-fulfilling and collaborative.

và khiến ta thấy bổ ích, vui thích, thỏa mãn và xây dựng.

So I thought if I could talk in front of a thousand people at a time,

Nên tôi nghĩ, nếu mỗi lần, nói chuyện với một nghìn người,

I would just need to do that a thousand times

thì chỉ cần làm vậy một nghìn lần

and then I would reach a million people, right?

là được một triệu người, đúng không?

Until I realized that I could reach millions of people all at once online.

Rồi tôi nhận ra qua mạng, có thể tiếp cận hàng triệu người một lúc.

For me, realizing that felt like finding a superpower.

Với tôi, nhận ra điều đó như tìm thấy siêu năng lực vậy.

That's when I started my journey as an educational content creator

Rồi tôi bắt đầu hành trình với tư cách là người sáng tạo nội dung giáo dục

và người tạo ra thay đổi.

and changemaker.

So I created videos that challenge students to find the subjects

Tôi tạo ra video giúp học sinh tìm ra môn học

they are curious and passionate about,

mình tò mò và đam mê,

provided tips on making learning fun

đưa ra bí kíp giúp học tập trở nên thú vị

and demonstrated how technology could transform how we learn

và chỉ cách áp dụng công nghệ vào học tập,

and help us reach our fullest potentials.

giúp phát huy tối đa tiềm năng bản thân.

Since then, my videos on YouTube have been viewed more than 55 million times.

Từ đó tới nay, video của tôi trên YouTube đã đạt hơn 55 triệu lượt xem.

Plus, I've helped create social activism through my online work,

Ngoài ra, qua mạng, tôi cũng giúp tổ chức hoạt động xã hội,

starting online movements that encourage young people

tạo ra phong trào trực tuyến khuyến khích người trẻ

to speak up about their own concerns in education

lên tiếng nói về những băn khoăn của họ trong giáo dục

and share how they take action to solve them.

và chia sẻ cách giải quyết.

I also became more involved with the online community of UNICEF

Tôi cũng tham gia nhiều hoạt động của cộng đồng trực tuyến của UNICEF

and U-Report Indonesia.

và U-Report Indonesia.

As a U-Report ambassador,

Là một đại sứ của U-Report,

I initiated large projects

tôi đề xướng những dự án lớn,

and invited other changemakers to join forces.

mời những người tạo ra thay đổi khác cùng tham gia.

For example, I coordinated a workshop on digital tools

Ví dụ, tôi điều phối hội thảo dùng công cụ kỹ thuật số

and other 21st century skills

và các kỹ năng khác ở thế kỷ XXI

to help build the capacity of hundreds of young people.

giúp xây dựng năng lực hàng trăm người trẻ.

I've had so many wonderful opportunities through UNICEF and U-Report

Tôi có rất nhiều cơ hội tuyệt vời nhờ UNICEF và U-Report

and my own YouTube channel

và kênh YouTube của mình

to try to positively shape the world for the better.

cố định hình thế giới ngày một tốt hơn.

But I also discovered some downsides.

Nhưng cũng phát hiện mặt trái của nó.

The downsides that I’m afraid too many young people have experienced

Sợ rằng có quá nhiều người trẻ trên mạng từng gặp phải điều này.

from being online.

If you have a strong voice online,

Nếu bạn có tiếng nói trên mạng,

especially as a young person

đặc biệt là người trẻ,

and especially as someone trying to make change in the world,

cụ thể là những ai cố thay đổi thế giới,

there is definitely pushback.

hẳn là có ý kiến trái chiều.

It's like by giving advice,

Như khi đưa ra lời khuyên,

people think you're putting yourself on a pedestal,

người ta nghĩ rằng bạn đang tự đặt mình lên trên người khác,

and so people try to knock you down.

nên muốn lật đổ bạn.

For instance, one of the things I've talked about a lot

Ví dụ, một trong những điều tôi từng đề cập rất nhiều

is the possibility for Indonesian students

là khả năng du học của học sinh Indonesia.

to study abroad.

Of course, that meant people expected me to prove it was possible

Đương nhiên, mọi người kỳ vọng tôi chứng minh tính khả thi

by studying abroad myself,

qua việc đi du học,

and I really wanted to.

tôi cũng thực sự muốn vậy.

Although I got into my dream university in Canada,

Dù đậu vào trường đại học mong ước ở Canada,

I didn't get the scholarship I needed to afford attending.

tôi không nhận được học bổng đủ để đi du học.

And when people kept posting online, saying things like,

Rồi khi mọi người liên tục đăng lên mạng những điều như:

"Why are you not in Canada?

“Sao bạn không ở Canada?

That's why you shouldn't be dreaming too high,"

Đó là lí do không nên mơ quá cao”,

I felt embarrassed and so insecure about myself.

Tôi cảm thấy xấu hổ và tự ti.

Whether you have one follower on social media or one million,

Dù có một hay một triệu người theo dõi trên mạng xã hội,

you've probably known this feeling.

có lẽ bạn cũng hiểu cảm giác này.

Or maybe you don't post the truth about your life

Hoặc có thể bạn không đăng về cuộc sống thật của mình

because you're afraid to be judged.

vì sợ bị phán xét.

I think the first part of the solution comes from within.

Tôi nghĩ bước đầu để giải quyết vấn đề đến từ trong bạn,

It starts with self-awareness.

bắt đầu với sự tự nhận thức.

When we feel pressured

Khi gặp áp lực,

by a certain expectation imposed by others,

do kỳ vọng của người khác,

it usually indicates that that same expectation

thường chỉ ra kỳ vọng đó

is also coming from within us.

cũng bắt nguồn trong ta.

I was disappointed in myself and sad

Tôi thất vọng về bản thân và buồn

that I couldn't live up to my own expectations.

vì không thể đạt được kỳ vọng của chính mình,

I realized that I expected myself to be an excellent role model

nhận ra tôi luôn kỳ vọng mình trở thành một hình mẫu hoàn hảo,

who could prove that everything is possible,

có thể chứng minh không gì là không thể,

which is the actual source of why I felt this massive pressure in the first place.

lý do thực sự khiến tôi bị áp lực lớn từ đầu.

The other part we need to work on inside ourselves is self-acceptance,

Một điều khác cần làm là chấp nhận bản thân,

which means embracing our flaws and failures

có nghĩa là đón nhận khuyết điểm và thất bại

as important parts of what makes us human.

như phần quan trọng của con người.

Through time, I was able to accept that I am allowed to make mistakes,

Dần dần, tôi có thể chấp nhận cho bản thân mắc sai lầm.

that the only people who don't fail are the people who don't try.

Người duy nhất không bao giờ thất bại là người không bao giờ cố gắng.

And I was trying to do great things,

Tôi cố làm những điều tốt đẹp,

so, of course, I would face some challenges, right?

đương nhiên, phải đối đầu với thách thức, đúng không?

I think if we all find some self-awareness and self-acceptance,

Tôi nghĩ nếu tự nhận thức và chấp nhận bản thân,

then we can adjust.

ta có thể điều chỉnh chúng.

It is so, so important to adjust our expectations

Quan trọng là phải điều chỉnh kỳ vọng của mình

to be more aligned and realistic to our own current situation.

để phù hợp và thực tế hơn với hoàn cảnh hiện tại.

So instead of expecting myself to prove everything is possible,

Vì thế, thay vì kỳ vọng bản thân chứng minh không gì là không thể,

now I focus more on proving that we can always learn from our failures

giờ, tôi tập trung chứng minh ta luôn có thể học từ thất bại

and use what we've learned to help other people.

và dùng nó để giúp người khác.

But let's be clear, we can't address the hardships of social media,

Nhưng rõ ràng, ta không thể giải quyết vấn nạn trên mạng xã hội,

especially things like cyberbullying, with individual resilience alone.

đặc biệt là bạo lực mạng, bằng quyết tâm của từng cá thể.

Because worldwide, more than one-third of young people

Vì trên thế giới, hơn một phần ba thanh thiếu niên

have reported experiencing cyberbullying online.

đã báo từng bị bạo lực mạng.

And so the other thing we must do is treat each other better in social media

Vậy nên, một điều nữa cần làm là đối xử tốt hơn với nhau trên mạng xã hội

and online communities in general.

và trên mạng nói chung.

After all, I've been attacked,

Rốt cuộc, tôi bị tấn công,

criticized and harassed even when I posted things out of good intentions.

chỉ trích và quấy rối ngay cả khi đăng bài với mục đích tốt.

In some cases, I've received some very extreme and disturbing messages.

Vài lần, tôi nhận được tin nhắn rất cực đoan và đáng ngại.

Being bullied online feels especially humiliating

Bị bạo lực mạng khiến ta vô cùng xấu hổ

because of the scale:

vì quy mô của nó:

more people attacking you online than you even know in real life.

người tấn công bạn trên mạng còn nhiều hơn người bạn biết ngoài đời.

Bằng cách này hay cách khác, nó xảy ra với mọi người trên mạng

And this happens to everyone in some way online,

not just to people with big followings.

không riêng gì người có nhiều lượt theo dõi.

So I really think if we want better online spaces,

Vì vậy, thực lòng tôi nghĩ nếu muốn không gian trực tuyến tốt hơn,

we have to each play a role in creating them

ta cần chung tay tạo nên điều đó,

cam kết đối xử với nhau tử tế và tôn trọng,

by committing to treat each other with kindness and respect,

even when we disagree.

ngay cả khi ý kiến khác nhau.

So before we leave a comment, we should always ask ourselves:

Vậy nên trước khi bình luận, cần tự hỏi bản thân:

How would I feel if I were the one receiving this comment?

Tôi sẽ cảm thấy ra sao nếu nhận được bình luận này?

And if you are being harassed or bullied online or offline,

Nếu bị quấy rối hay bắt nạt trên mạng hay ngoài đời,

please, please, please ask for help and support.

xin bạn hãy tìm giúp đỡ và hỗ trợ.

Being resilient does not mean we have to face things alone.

Kiên cường không có nghĩa là phải một mình đối mặt với vấn đề.

We could be vulnerable at the same time,

Tuy nhiên, cùng lúc, ta vẫn có thể yếu đuối,

reaching out and talking to trusted people

tìm đến và nói chuyện với những người đáng tin

like our parents, best friends,

như ba mẹ, bạn thân,

teachers or even psychologists.

giáo viên hay thậm chí, nhà tâm lý học.

Về phần mình, tôi nói với ba mẹ chuyện mình trải qua,

In my case, I told my parents what I was going through,

and they kept me strong in resisting the urge to quit social media.

họ giúp tôi mạnh mẽ cưỡng lại ý muốn bỏ mạng xã hội.

I also went to a psychologist to help me

Tôi cũng tìm đến một nhà tâm lý học

overcome the mental health issues I faced due to cyberbullying.

để giúp mình vượt qua vấn đề tâm lý tôi đối mặt do bạo lưc mạng.

She suggested that I take a break from social media,

Cô ấy đề nghị tôi dừng dùng mạng xã hội một thời gian,

to ground myself instead of quitting for good,

tự trói mình lại thay vì dừng vĩnh viễn,

and that was actually great advice.

đó thật sự là một lời khuyên hữu ích.

It helped me gain some important perspective.

Nó giúp tôi nhận thức được vài điều quan trọng.

To be sure, there are bigger dynamics at play

Để chắc chắn, cần những động thái lớn hơn

that require the leadership of social media platforms

như sự lãnh đạo của các nền tảng truyền thông xã hội

and the government

và chính phủ đảm bảo an ninh mạng,

to make sure we're as safe as possible online,

especially in the case of kids.

đặc biệt là với trẻ nhỏ.

These are complex issues,

Đây là những vấn đề phức tạp,

and while we can work as individuals to be more resilient

dù với tư cách cá nhân, ta cần kiên cường hơn

and as communities to be more kind and careful with each other,

với tư cách là thành viên của cộng đồng cần tử tế và cẩn trọng hơn,

systemic problems ultimately need systemic solutions.

thì vấn đề hệ thống, sau cùng, cần các giải pháp mang tính hệ thống.

These technologies are our future,

Công nghệ này là tương lai ta,

and we need to make sure that future is healthy and safe for us.

cần đảm bảo nó lành mạnh và an toàn cho ta.

In the end, for me, when I took a break from social media,

Cuối cùng, với tôi, tạm dừng dùng mạng xã hội,

it helped me to really reflect on why I do this,

giúp tôi nhìn lại tại sao tôi làm vậy,

why I use online tools to educate and engage my peers.

tại sao dùng các công cụ trên mạng

giáo dục và tương tác với bạn đồng trang lứa.

And I realized my motivation used to be extrinsic,

Tôi nhận ra, trước đây, động lực của tôi đến từ bên ngoài,

wanting people to be helped and be inspired.

muốn được giúp đỡ và truyền cảm hứng cho mọi người.

I hadn't really meant to, but by posting content for other people,

Dù không cố ý, khi đăng bài,

I was depending my sense of impact and even self-worth

tôi để tầm ảnh hưởng và cả giá trị bản thân

to what other people thought or said about me.

phụ thuộc vào suy nghĩ và lời nói của người khác.

But now I've realized my motivation is and should always be intrinsic,

Giờ tôi nhận ra động lực của mình luôn phải bắt nguồn từ nội tại,

wanting to try my best in sharing what I've learned

muốn hết lòng chia sẻ những điều mình đã học

because it gives me fulfillment and purpose.

vì nó mang cho tôi sự hài lòng và mục tiêu.

There is a difference.

Có một sự khác biệt.

Extrinsic motivations depend on results that are out of our control

Động lực bên ngoài phụ thuộc vào kết quả ta không kiểm soát được,

while intrinsic motivations depend on things we could do

còn động lực nội tại phụ thuộc vào điều ta có thể làm

that are under our control.

và kiểm soát được.

We will be less likely to take external feedback to heart

Ta sẽ bớt quan tâm đến phản hồi từ bên ngoài

if we do things online out of intrinsic motivations.

khi việc làm trên mạng xuất phát từ động lực nội tại.

What we do online and offline,

Dù trên mạng hay ngoài đời,

we should do simply because we believe it is the right thing to do.

ta chỉ nên làm vì tin đó là điều đúng đắn.

So I have a question for you.

Tôi có một câu hỏi cho bạn.

What’s your personal mission for being on social media,

Sứ mệnh của bạn trên mạng xã hội là gì,

and what will you do to fight for it?

và bạn chiến đấu vì nó như thế nào?

I would love to see more young people becoming catalysts of change

Tôi muốn thấy càng nhiều người trẻ trở thành xúc tác cho sự thay đổi,

by harnessing the power of social media --

khai thác sức mạnh của truyền thông xã hội -

and do so not by sacrificing our mental health

đừng hi sinh sức khỏe tinh thần của mình,

but by being equipped with self-sustaining tools

hãy tự trang bị công cụ chống chọi

and engaging on platforms that are nurturing and strengthening

và tham gia vào nền tảng nuôi dưỡng và củng cô sức mạnh

for individuals and our world.

của mỗi cá nhân và của toàn thế giới.

I may not be going to Canada, but I am going to the future.

Có thể, tôi không đến Canada, nhưng tôi đang tiến về tương lai.

No matter what.

Dù có bất kể điều gì.

Technology is my generation's tool to fight for the future we want to see.

Công nghệ là công cụ của thế hệ ta dùng chiến đấu cho tương lai ta muốn.

It should help us, not hurt us.

Chúng nên giúp ta, chứ không phải gây hại.

Thank you.

Cảm ơn.