4 Kinds of Regret – and What They Teach You about Yourself | Daniel H. Pink | TED

Transcriber:

Translator: Phương Anh Phạm Thị Reviewer: Thu Ha Tran

Let's talk about regret.

Chúng ta hãy nói về sự hối hận.

It is, to my mind, our most misunderstood emotion,

Theo tôi, nó là cảm xúc bị hiểu nhầm nhiều nhất của con người,

and so I decided to spend a couple of years studying it.

và vì thế, tôi đã quyết định dành một vài năm nghiên cứu nó.

And one of the things that I did is I went back

Một trong những thứ tôi đã làm là quay lại

and I looked at about 50 years of social science on regret.

xem xét 50 năm nghiên cứu của khoa học xã hội về sự hối hận.

And here's what it tells you.

Đây là những gì tôi tổng kết,

I'll save you the trouble of reading a half century of social science.

tiết kiệm cho bạn thời gian đọc về khoa học xã hội trong nửa thế kỉ.

The research tells us that everybody has regrets,

Nghiên cứu chỉ ra rằng mọi người đều có hối hận,

hối hận khiến chúng ta là “con người”.

regrets make us human.

Truly, the only people without regrets are five-year-olds,

Chỉ có đứa bé 5 tuổi, người tổn thương não và bị tâm thần mới không có hối hận.

people with brain damage and sociopaths.

The rest of us, we have regrets,

Còn lại, chúng ta đều có hối hận.

and if we treat our regrets right, and that's a big if,

Nếu ta đối xử nỗi hối hận đúng đắn, dù cho khó khăn,

but there are ways to do it,

nhưng sẽ luôn có cách,

regrets can actually make us better.

hối hận sẽ khiến chúng ta tốt hơn.

They can improve our decision-making skills,

Nó giúp cải thiện kỹ năng đưa ra quyết định,

improve our negotiation skills,

cải thiện kỹ năng đàm phán,

make us better strategists, make us better problem solvers,

trở thành chiến lược gia tốt hơn, giải quyết vấn đề tốt hơn,

enhance our sense of meaning

nâng cao nhận thức của chúng ta

nếu chúng ta nhìn nhận chúng đúng đắn.

if we treat them right.

And the good news is that there's a systematic way to do that.

Và tin tốt là có một cách hệ thống để làm điều đó.

But I want to take just a few minutes to tell you about another aspect of regret

Nhưng tôi muốn dành một vài phút để nói về một khía cạnh khác của sự hối hận

that I think is really, really just super interesting.

mà tôi nghĩ rằng thật sự rất thú vị.

As part of the research here,

Là một phần của nghiên cứu,

I decided to ask people for their regrets,

tôi quyết định hỏi mọi người về nỗi hối hận của họ,

and to my surprise,

và thật đáng ngạc nhiên,

I ended up collecting about 16,000 regrets

tôi nhận được khoảng 16.000 nỗi hối hận

from people in 105 countries.

từ mọi người ở 105 quốc gia.

It’s an extraordinary trove.

Thật là một khám phá đáng kinh ngạc.

And what I realized when I went through this incredible database

Và những gì tôi nhận ra khi xem xét cơ sở dữ liệu đáng kinh ngạc này

of human longing and aspiration

về khát khao và hy vọng của con người,

is that around the world,

đó là trên thế giới,

có sự khác biệt quốc gia cực kỳ nhỏ ở đây,

and there's very little national difference here,

people kept expressing the same four regrets.

mọi người đều thể hiện bốn nỗi hối hận giống nhau.

Around the world, there are the same four regrets

Trên thế giới, có bốn nỗi hối hận giống nhau

that keep coming up over and over and over again.

mà cứ lặp đi lặp lại.

So what I want to do is just quickly tell you

Điều tôi muốn là nhanh chóng cho bạn biết

about these four core regrets,

về bốn nỗi hối hận cốt lõi này,

bởi vì tôi nghĩ rằng chúng hé lộ vài điều đặc biệt quan trọng và thú vị.

because I think they reveal something incredibly important and interesting.

Cùng đến với bốn điều hối hận cốt lõi mà tôi sẽ đề cập.

So the four core regrets that I'm going to cover.

Number one, what I call foundation regrets.

Điều thứ nhất, tôi gọi là nỗi hối hận căn bản.

Foundation regrets.

Hối hận căn bản.

These are people who regret things like this:

Đây là những người hối hận những điều như thế này:

not saving enough money,

không tiết kiệm đủ tiền,

giống như là, bạn biết đấy, hối hận về tài chính,

which would be like, you know, financial regret,

not taking care of their health and not eating right, health regret.

không giữ gìn sức khỏe, không ăn đúng cách, hối hận về sức khỏe.

But they're the same.

Nhưng chúng đều giống nhau.

Those kinds of regrets are about making choices

Những loại hối hận đó liên quan đến sự lựa chọn

that didn't allow you to have some stability,

không mang đến cho bạn sự ổn định,

a stable platform for their life.

một nền tảng ổn định cho cuộc sống của họ.

I have a lot of people who regret not working hard enough in school.

Rất nhiều người hối hận vì đã không học tập chăm chỉ ở trường.

A lot of people who regret --

Nhiều người hối hận về việc

I got a lot of regrets about not saving money.

đã không tiết kiệm đủ tiền.

Và điều này làm tôi nhớ đến truyện ngụ ngôn của Aesop

And it reminds me a little bit of Aesop’s fable

of the ant and the grasshopper,

về con kiến và con châu chấu

where earlier in their life they acted like a grasshopper instead of the ant,

khi còn trẻ họ hành động như con châu chấu thay vì con kiến,

and now it's catching up with them.

và giờ nó đang đuổi kịp họ.

Như vậy, hối hận căn bản nghe như thế này:

So foundation regrets sound like this:

"If only" --

“Giá như” --

And that's the catch phrase of regret, "if only" --

Và câu cửa miệng của nỗi hối hận, “giá như” --

"If only I'd done the work."

“Giá như tôi đã làm việc đó.”

Second category.

Loại thứ hai.

I love this category, it's fascinating.

Tôi thích loại này, nó rất thú vị.

Boldness regrets.

Hối hận về sự dũng cảm.

I have hundreds of regrets around the world that go like this:

Tôi nhận được hàng trăm nỗi hối hận khắp thế giới như thế này:

“X years ago, there was a man/woman whom I really liked.

“Cách đây X năm, có một người đàn ông/phụ nữ tôi rất thích.

I wanted to ask him/her out on a date,

Tôi muốn hẹn hò với anh ấy/cô ấy,

but I was too scared to do it

nhưng tôi đã quá sợ hãi để làm điều đó

and I've regretted it ever since."

và tôi hối hận kể từ đó.”

I also have hundreds of regrets by people who said:

Tôi cũng nhận được hàng trăm nỗi hối hận từ những người nói:

"Oh, I always wanted to start a business,

“Tôi luôn muốn bắt đầu kinh doanh,

but I never had the guts to do that."

nhưng tôi chưa bao giờ đủ can đảm để làm điều đó.”

People who said: “Oh, I wish I’d spoken up more.

Mọi người nói rằng: “Tôi ước tôi dám lên tiếng.

I wish I'd said something and asserted myself."

Tôi ước tôi nói gì đó và khẳng định bản thân.”

These are, as I said before, what I call boldness regrets.

Những điều này, như tôi đã nói, tôi gọi là hối hận về sự dũng cảm.

And we get to a juncture in our life and we have a choice.

Khi đến một mốc thời gian trong đời, chúng ta phải lựa chọn.

We can play it safe or we can take the chance.

Chúng ta có thể chọn giải pháp an toàn, hoặc nắm lấy cơ hội.

And what I found is overwhelmingly

Và tôi phát hiện ra hầu hết

people regret not taking the chance.

mọi người hối hận vì không nắm lấy cơ hội.

Even people who took the chance and it didn't work out

Ngay cả những người đã nắm lấy cơ hội mà không thành công

không có nhiều hối hận về điều đó.

don't really have many regrets about that.

Người không nắm bắt cơ hội mới hối hận.

It's the people who didn't take the chance.

Tóm lại, đó là hối hận về sự dũng cảm.

So this is boldness regrets.

Boldness regrets sound like this:

Hối hận về sự dũng cảm nghe như thế này:

"If only I'd taken the chance."

“Giá như tôi nắm lấy cơ hội.”

Third category.

Loại thứ ba.

Moral regrets.

Hối hận về đạo đức.

Very interesting, very interesting category.

Một loại rất thú vị.

These are people who, again,

Đây là những người, một lần nữa,

a lot of these regrets begin at a juncture.

nhiều nỗi hối hận bắt đầu ở một mốc thời gian.

You're at a juncture,

Bạn ở một thời điểm nhạy cảm,

you can do the right thing or you can do the wrong thing.

bạn có thể làm đúng hoặc làm sai.

People do the wrong thing,

Mọi người làm sai, và họ hối hận về điều đó.

and they regret it.

Một trong những thứ thực sự đeo bám tôi,

I mean, one of the ones that really stuck with me,

I'm going to try to pull it up here,

tôi đang cố gắng kéo nó ra, là trường hợp này, người phụ nữ này.

is this one here, this woman.

She's a 71-year-old woman in New Jersey.

Bà ấy là một phụ nữ 71 tuổi ở New Jersey.

"When I was a kid,

“Khi tôi còn nhỏ,

my mother would send me to a small local store for a few items.

mẹ tôi sẽ dẫn tôi đến một cửa hàng nhỏ ở trong vùng để mua một vài món đồ.

I frequently would steal a candy bar when the grocer wasn't looking.

Tôi thường sẽ trộm một cái kẹo khi người bán tạp hóa không chú ý.

That's bothered me for about 60 years."

Điều đó đã làm tôi áy náy trong 60 năm.”

So 71-year-old woman in New Jersey,

Như vậy người phụ nữ 71 tuổi ở New Jersey,

for 60 years, she's been bugged by this moral breach.

trong 60 năm, bà ấy đã áy náy bởi sự vi phạm đạo đức này.

So moral regrets.

Đó là hối hận về đạo đức.

We have people regretting bullying,

Có người hối hận vì đã bắt nạt,

we have people regretting marital infidelity.

có người hối hận vì đã ngoại tình.

All kinds of things.

Tất cả những loại này.

Moral regrets sound like this,

Hối hận về đạo đức nghe như thế này:

“If only I’d done the right thing.”

“Giá như tôi đã làm điều đúng đắn.”

And finally, our fourth category, or what I call connection regrets.

Và cuối cùng, loại thứ tư, tôi gọi là hối hận về sự kết nối.

Connection regrets are like this:

Hối hận về sự kết nối nghe như thế này:

You have a relationship or ought to have a relationship.

bạn có một mối quan hệ hoặc phải có một mối quan hệ.

And it doesn't matter what the relationship is.

Và nó không quan trọng mối quan hệ là gì.

Kids, parents, siblings, cousins, friends, colleagues,

Con cái, cha mẹ, anh chị em, anh em họ, bạn bè, đồng nghiệp,

but you have a relationship or ought to have had a relationship,

nhưng bạn có một mối quan hệ hoặc phải có một mối quan hệ,

và mối quan hệ tan vỡ.

and the relationship comes apart.

And what's interesting is that what these 16,000 people were telling me

Và điều thú vị là, điều mà 16.000 người đã nói với tôi

is that the way these relationships come apart

là cách mà những mối quan hệ này tan vỡ

is often not very dramatic,

thường không gây chú ý, không hề kịch tính.

not very dramatic at all.

They often come apart by drifting apart

Chúng thường tan vỡ bằng cách dần rời xa

rather than through some kind of explosive rift.

hơn là rạn nứt do một sự bùng nổ nào đó.

And what happens is that people don't want to reach out

Và những gì xảy ra là mọi người không muốn mở lời

because they say it’s going to be awkward to reach out,

bởi vì họ cho rằng thật ngượng ngùng để mở lời

and the other side is not going to care.

và người kia cũng sẽ không quan tâm.

One of the lessons that I learned from this book for myself

Một trong những bài học tôi học được từ quyển sách này cho bản thân tôi

is always reach out.

là luôn luôn mở lời.

So that's what connection regrets are.

Vì vậy đó là hối hận về sự kết nối.

"If only I'd reached out."

“Giá như tôi đã mở lời.”

And so over and over and over again, we see these same regrets:

Và cứ thế lặp đi lặp lại, chúng ta thấy những điều hối hận này:

Foundation regrets: “If only I’d done the work.”

Hối hận căn bản: “Giá như tôi đã làm việc đó.”

Boldness regrets: “If only I’d taken the chance.”

Hối hận về sự dũng cảm: “Giá như tôi nắm lấy cơ hội.”

Moral regrets: “If only I’d done the right thing.”

Hối hận về đạo đức: “Giá như tôi đã làm điều đúng đắn.”

And connection regrets: “If only I’d reached out.”

Và hối hận về sự kết nối: “Giá như tôi đã mở lời.”

And when we look at these regrets, so that's interesting in itself,

Khi nhìn vào những nỗi hối hận này, điều đó tự nó đã thú vị rồi

but what I realized is that these four core regrets

nhưng tôi nhận ra rằng bốn nỗi hối hận cốt lõi này

operate as a kind of photographic negative of the good life.

vận hành như một hình ảnh phản chiếu ngược của một cuộc đời tốt đẹp.

Because if we understand what people regret the most,

Bởi vì nếu chúng ta hiểu được điều gì mọi người hối hận nhất,

we actually can understand what they value the most.

chúng ta có thể hiểu được điều gì họ trân trọng nhất.

And each of these regrets, to my mind,

Và mỗi nỗi hối hận này, theo tôi,

reveals something fundamental about humanity and about what we need.

tiết lộ một điều gì đó căn bản về con người và những gì chúng ta cần.

We need stability.

Chúng ta cần sự ổn định.

Nobody wants to have an unstable life.

Không ai muốn một cuộc sống bất ổn.

We want a chance to learn and grow and do something.

Chúng ta muốn cơ hội để học hỏi và trưởng thành và làm điều gì đó.

We recognize that we are not here forever,

Chúng ta nhận ra rằng chúng ta không ở đây mãi mãi,

and we want to do something and try something.

chúng ta muốn làm một điều gì đó, và thử một cái gì đó.

And at least feel the exhilaration of being bold.

Và ít nhất cảm thấy sự phấn khích của việc trở nên dũng cảm.

Moral regrets, I think most of us,

Hối hận về đạo đức, tôi nghĩ rằng phần lớn chúng ta,

almost all of us want to do the right thing.

hầu hết chúng ta muốn làm điều đúng đắn.

At some level, these moral regrets are very heartening.

Ở một mức độ nào đó, hối hận về đạo đức rất đáng khích lệ.

The idea that people are bugged for years, decades,

Ý tưởng rằng mọi người đã lo lắng hàng năm, hàng chục năm,

by these moral breaches earlier in their life.

bởi những vi phạm về đạo đức khi họ còn trẻ.

I think most of us want to do the right thing.

Tôi nghĩ rằng phần lớn chúng ta muốn làm điều đúng.

And then connection regrets.

Và sau đó hối hận về sự kết nối.

We want love, not love only in the romantic sense,

Chúng ta muốn tình yêu, không chỉ tình yêu lãng mạn,

but love in the broader sense of connection and relationship

mà còn tình yêu theo nghĩa rộng hơn của sự kết nối và mối quan hệ

and affinity with other people.

và sự đồng cảm với người khác.

And so in a weird way,

Và do vậy, một cách kỳ lạ,

this negative emotion of regret points the way to a good life.

cảm xúc hối hận tiêu cực này dẫn lối đến một cuộc sống tốt đẹp.

By studying regret, we know what constitutes a good life,

Hiểu về sự hối hận, chúng ta biết được điều gì làm nên một cuộc sống tốt đẹp,

a life of stability,

một cuộc sống ổn định,

a life where you have a chance to take a few risks,

một cuộc sống mà bạn có cơ hội chấp nhận một vài rủi ro,

a life where you’re doing the right thing

một cuộc sống mà bạn làm những điều đúng đắn,

and a life where you have people who love you and whom you love.

một cuộc sống mà bạn có những người yêu bạn và người bạn yêu.

And so to me, I started out saying,

Và với tôi, tôi bắt đầu nói rằng:

“Oh, boy, is this book going to be a downer, studying regret?”

“Ồ, hiểu về hối hận có làm mọi người bớt vui đi không?”

And it ended up being very uplifting.

Và nó đã kết thúc rất thăng hoa.

And so, those are the four core regrets.

Và như vậy, đó là bốn nỗi hối hận cốt lõi.

Regret points us to the good life.

Hối hận chỉ dẫn chúng ta đến cuộc sống tốt đẹp.

And so I hope that you'll begin to reckon with your own regrets

Và tôi hy vọng rằng bạn sẽ bắt đầu đối diện với nỗi hối hận của chính mình

because I think they're going to give you direction to a life well lived.

vì tôi nghĩ rằng chúng sẽ cho bạn định hướng để có một cuộc sống tốt đẹp.

Whitney Pennigton Rogers: Well, thank you for that, Dan

Whitney Pennigton Rogers: Cảm ơn, Dan.

Tôi đã vỗ tay sau màn hình khi anh không thể thấy tôi,

I was clapping behind the scenes when you couldn't actually see me,

với tất cả những người mà tôi biết

for everyone who I know also really appreciated what you shared there.

thực sự rất trân trọng những gì anh chia sẻ.

First, Dan, you mentioned, you know, this big takeaway

Đầu tiên, Dan, anh đã nói rằng, bài học quan trọng

about how thinking about regret

từ cách nghĩ về sự hối hận

can help us figure out what is the recipe for the good life.

có thể giúp chúng ta tìm ra công thức cho một cuộc sống tốt đẹp.

Điều gì là bài học lớn nhất anh học được khi làm công việc này ngoài điều đó?

I guess what has been your biggest takeaway from doing this work beyond that?

DHP: Tôi thấy thực sự thú vị khi biết mọi người muốn nói về nó nhiều thế nào,

DHP: I found it really interesting how much people want to talk about this,

and that's what got me on it in the first place.

và đó là những gì đã khiến tôi bắt đầu.

Đó là, tôi đã có một trải nghiệm trong cuộc đời mình,

That is, I had an experience in my life

where one of my kids graduated from college,

khi một trong những đứa con tôi tốt nghiệp đại học,

and that sort of marker in my life made me start thinking

và cột mốc đó trong cuộc đời tôi khiến tôi bắt đầu suy nghĩ

about what regrets that I had.

về những điều tôi hối hận.

And I just mentioned it to a few people,

Tôi chỉ vừa mới nhắc đến nó với một vài người,

and I found them, like, leaning in to the conversation.

tôi nhận ra họ chú tâm vào cuộc nói chuyện.

So I was amazed at how much people want to talk about this

Do vậy tôi đã rất ngạc nhiên về mức độ mà mọi người muốn nói về điều này

and how much this taboo of like,

và việc kiêng kị nó, như:

“Tôi không có hối hận nào,” thật là nực cười.

“Oh, I don’t have any regrets,” is so ridiculous.

I mean, it's absurd.

Ý tôi là, nó thật vô lý.

And that if we actually start talking about it,

Và nếu chúng ta thật sự nói về nó,

we're going to be better off.

chúng ta sẽ trở nên tốt hơn.

For me personally, I think that the biggest takeaway was the ...

Với tôi, tôi nghĩ rằng bài học lớn nhất

Was the connection regrets.

là hối hận về sự kết nối.

Bởi vì tôi biết rất nhiều người có cùng câu chuyện

Because I had so many people who had the same story

where they had a friendship,

rằng họ có một tình bạn,

some kind of relationship,

một mối quan hệ nào đó,

and it comes apart,

và nó tan vỡ,

and they want to reach out and they say,

và họ muốn mở lời nhưng họ nói rằng:

"Oh no, it's going to be really awkward.

“Ôi không, nó sẽ rất ngượng ngùng.

And the other side's not going to care."

Và người kia cũng sẽ không quan tâm.”

And we're so wrong about that.

Và chúng ta đã sai về điều đó.

It's not awkward, and the other side almost always appreciates it.

Nó không hề ngượng ngùng, và người kia hầu như luôn trân trọng nó.

And so for me,

Và do vậy, với tôi,

I guess the takeaway is if I'm at a juncture in my life

tôi nghĩ bài học là nếu tôi ở một thời điểm nhạy cảm trong đời

where I'm thinking,

khi tôi nghĩ rằng:

“Should I reach out or should I not reach out?”

“Mình nên mở lời hay không?”

I've answered the question.

là đã trả lời câu hỏi.

Câu trả lời cho câu hỏi đó ở chính thời điểm nhạy cảm đó,

That the answer to that question at that juncture,

if you reach that juncture,

nếu bạn đến thời điểm nhạy cảm đó,

the answer is, always reach out.

câu trả lời là, luôn mở lời.

You know, especially coming out a time like this, Whitney,

Bạn biết đấy, đặc biệt mở lời ở một thời điểm như thế này, Whitney,

we need that sense of of connection.

chúng ta cần cảm giác kết nối đó.

And so the ethic of always reaching out, to me, is one of the best life lessons

Và do vậy, việc luôn mở lời, với tôi, là một trong những bài học lớn nhất

that I've learned.

mà tôi đã học.

WPR: Well, we're going to do something a little interesting next, Dan,

WPR: Chúng ta sẽ có một hoạt động thú vị tiếp theo, Dan,

là có một vài thành viên chia sẻ hối hận của chính họ.

which is have some Members share their own regrets.

And so I want to, I guess,

Và vì vậy tôi muốn

hand things over to you right now so that you can bring in our first Member

để anh đảm nhận ngay bây giờ để giúp thành viên đầu tiên

and we can explore more

và chúng ta có thể khám phá thêm

what this process of thinking about making our regrets

quá trình suy nghĩ về hối hận

help us live the good life actually looks like.

có thể giúp ta sống một cuộc sống tốt đẹp như thế nào.

DHP: Sure, sure.

DHP: Chắc chắn rồi.

And so let's bring on Lily.

Và chúng ta sẽ đến với Lily.

I don't want it to sound like a magic act, but Lily and I don't know each other.

Tôi không muốn nó như một màn ảo thuật, nhưng Lily và tôi không biết nhau.

Chúng tôi chưa từng tập trước,

We haven't gone through this before,

but what I want to try to do is actually,

nhưng điều mà tôi đang cố gắng làm là

the hearing of the stories of people's regrets

nghe những câu chuyện về sự hối hận của mọi người.

I think is super interesting and revealing.

Tôi nghĩ nó rất thú vị và đáng khám phá.

We’re going to hear Lily’s regret,

Chúng ta sẽ nghe về hối hận của Lily,

and we're going to talk through what science says

và chúng ta sẽ nói thông qua góc nhìn khoa học,

might be some appropriate responses to that.

có thể là câu trả lời phù hợp cho điều đó.

Vâng, chào mừng Lily.

So, Lily, welcome.

Lily: Thank you, hi everyone.

Lily: Cảm ơn anh, xin chào mọi người.

DHP: And tell us where you are.

DHP: Và hãy nói cho chúng tôi biết bạn đang ở đâu.

L: I'm currently in Brooklyn, New York.

L: Tôi đang ở Brookly, New York.

DHP: Brooklyn is in the house here at TED Membership.

DHP: Brooklyn là ngôi nhà Thành viên TED.

So Lily, tell us you regret.

Lily, hãy kể về nỗi hối hận của bạn.

L: Yeah. So my regret that I want to share

L: Vâng. Hối hận mà tôi muốn chia sẻ

is that for most of my young adult life

là trong phần lớn thời niên thiếu của tôi

từ mẫu giáo, đến tận trung học phổ thông,

from kindergarten, really, straight through high school

is that I was painfully, painfully shy

tôi đã cực kỳ nhút nhát

with really low self-confidence.

và rất tự ti.

As I was thinking about this, I was remembering,

Khi nghĩ về điều này, tôi còn nhớ,

and there were times where I just wanted to close my eyes

đã có lúc tôi chỉ muốn nhắm mắt

and be invisible.

và trở nên vô hình.

And I think that, you know, my ...

Và tôi nghĩ rằng, bạn biết đấy,

Like, I didn't really come into my own until I got to college,

tôi đã không thực sự là chính mình cho đến khi tôi vào đại học,

where I found a really great group of friends,

nơi đó tôi đã tìm thấy một nhóm bạn thực sự rất tuyệt,

really, like, I was confident in expressing myself

tôi đã tự tin thể hiện bản thân,

and, you know, just being myself.

và bạn biết đấy, là chính mình.

And I think that, you know,

Và tôi nghĩ rằng, bạn biết đấy,

my regret is that I just really wish I had taken a little bit more effort

hối hận của tôi là tôi ước tôi đã cố gắng thêm chút nữa

to build my confidence to fight this a little bit more,

xây dựng sự tự tin để vượt qua sự nhút nhát thêm chút nữa,

because I worry about what opportunities I might have missed.

bởi vì tôi lo lắng về cơ hội mà tôi có thể đã bỏ lỡ.

So ever since then, I feel like I try to counteract it now.

Kể từ đó, tôi cảm thấy giờ tôi đang cố gắng chống lại nó.

And if ever I meet someone who might be going through,

Và nếu tôi gặp một ai đó có thể đang trải qua,

especially if they're younger, like going through the same thing I did,

đặc biệt là khi họ còn trẻ, đang phải trải qua những thứ giống tôi,

I try to make them feel seen

tôi sẽ cố gắng giúp họ có cảm giác được thấu hiểu

and try to empathize with how they're feeling.

và cố gắng đồng cảm với cảm giác hiện tại của họ.

So that's kind of a takeaway, I guess, from that regret.

Vậy nên điều đó là một bài học, tôi đoán là, từ sự hối hận.

DHP: But I mean, it sounds like ...

DPH: Nhưng tôi thấy nó giống như --

So is this a regret that's still with you?

Vậy nỗi hối hận này vẫn tồn tại phải không?

L: I think ...

L: Tôi nghĩ là --

DHP: It sounds to me like you might have sort of begun the process

DHP: Tôi cảm thấy có lẽ bạn đã bắt đầu quá trình

of resolving it a little bit.

giải quyết được một chút rồi.

L: Absolutely.

L: Chắn chắn rồi.

But I think that, you know, even just, you know, prepping for this,

Nhưng tôi nghĩ rằng, bạn biết đấy, ngay cả khi chuẩn bị cho điều này,

I start to think about like, you know,

tôi đã nghĩ về điều đó, bạn biết đấy,

there could have been more things that I could have done

tôi đã có thể làm nhiều thứ hơn,

if I had just put myself a little bit out there,

nếu tôi thúc đẩy mình thêm chút nữa,

if I didn't, just try to hide so much.

nhưng tôi đã không làm vậy, mà chỉ cố gắng giấu mình đi.

DHP: OK, alright.

DHP: Được rồi.

This is fascinating, Lily,

Điều này rất thú vị, Lily,

and I have to say, I have this database of regrets.

và tôi phải nói là, tôi đã có cơ sở dữ liệu về sự hối hận.

And you can search the database.

Và bạn có thể tìm kiếm cơ sở dữ liệu này.

And if I were to search the database

Nếu tôi tìm cơ sở dữ liệu

for the phrase "speak up," "spoke up," "spoken up,"

với cụm từ ”lên tiếng”,

I would get huge, huge numbers of of people.

tôi có thể nhận được con số rất, rất lớn từ mọi người.

It is one of the most common regrets,

Nó là một trong những sự hối hận phổ biến nhất,

is that people regret not speaking up.

sự hối hận mà mọi người đã không dám lên tiếng.

The important thing about our regrets that comes from the science is this:

Điều quan trọng về những sự hối hận của chúng ta đến từ mặt khoa học là:

it's how we deal with them.

cách chúng ta đối diện với chúng.

So we can take that regret and say,

Ta có thể tận dụng sự hối hận đó và nói:

"You know what?

“Biết gì không?

It doesn’t matter that I feel terrible and I have this regret,

Chẳng quan trọng nếu tôi cảm thấy tồi tệ và hối hận,

because I'm just going to ignore it," right?

vì tôi sẽ chỉ bỏ qua mà thôi”, đúng chứ?

That's like the blithe "no regrets" philosophy.

Giống như triết lý “không hối hận” vui vẻ.

That's a bad idea, alright?

Đó là một ý tưởng tồi tệ đấy.

The other way at it is to say,

Một cách khác là nói:

"Oh my God, I have all these regrets,

“Ôi chúa ơi, tôi có những nỗi hối hận,

it's so terrible, I'm going to wallow in them."

thật tồi tệ, tôi sẽ chìm nghỉm mất thôi.”

That's a bad idea too.

Đó cũng là ý tưởng tệ.

What we want to do,

Điều mà ta muốn làm,

and I think that you've already done a really brilliant job of it

mà tôi nghĩ bạn đã thực hiện rất xuất sắc

is use these regrets as signals.

là sử dụng chúng như những dấu hiệu.

Signals for our thinking; what is it teaching me?

Những dấu hiệu cho chúng ta nghĩ: Nó đã dạy cho ta điều gì?

And so there are a few things in the research

Và cũng có một vài thứ trong nghiên cứu

that give us some clues about what to do.

giúp ta có vài manh mối về điều cần làm.

So one of them is this.

Một trong số đó là điều này.

So we start with sort of, reframing the regret

Chúng ta sẽ bắt đầu với việc sắp xếp lại nỗi hối hận

and how we think about it in ourselves.

và cách chính bản thân nghĩ về nó.

So do you think that you are the only person with this kind of regret?

Bạn có nghĩ là người duy nhất có loại hối hận này?

L: I don't know.

L: Tôi không biết nữa.

DHP: Not at all.

DHP: Không hề!

I’m watching the chat, man.

Tôi đang xem khung chat đây.

Somebody said, “Lily, you’re telling my story.”

Ai đó nói: “Lily, bạn đang kể câu chuyện của tôi.”

So one of the things that we can do with our regret

Một trong những điều mà ta có thể làm với nỗi hối hận của mình

is treat ourselves with self-compassion, alright?

là đối xử với bản thân bằng lòng trắc ẩn,

Not boost our self-esteem,

chứ không phải là thúc đẩy lòng tự trọng,

that's sometimes dangerous.

nó thỉnh thoảng nguy hiểm.

Not rip ourselves down with self-criticism,

Không giết chết bản thân bằng sự phê bình,

but actually say,

mà tôi phải nói là,

treat ourselves with kindness rather than contempt

đối xử bản thân với sự tử tế thay vì sự coi thường

and recognize that what we're going through

và nhận ra rằng điều mà ta đang trải qua

is part of the shared human experience.

là một phần trong trải nghiệm của con người.

That's one thing.

Đó là điều đầu tiên.

The second thing that we can do is we can disclose our regret.

Điều thứ hai mà chúng ta có thể làm là tiết lộ nỗi hối hận.

And there are few things that are interesting about disclosure.

Có một vài điều thú vị về sự tiết lộ.

There's something amazing why 16,000 people

Có một lí do thú vị tại sao 16.000 người

were willing to share their regrets with me.

sẵn lòng chia sẻ hối hận của họ với tôi.

I mean, like, what's going on there, right?

Ý tôi là, điều gì đang diễn ra ở đó?

And the reason is that when we disclose our regrets,

Và lý do là khi chúng ta chia sẻ những nỗi hối hận của mình,

we relieve some of the burden.

chúng ta sẽ loại bỏ vài gánh nặng.

That's one thing.

Đó là một thứ.

The second thing that we do

Điều thứ hai mà chúng ta làm

is that when we actually talk about our regrets,

là khi ta thực sự nói về những nỗi hối hận

converting these kind of blobby mental abstractions into concrete words,

chuyển đổi những loại trừu tượng tinh thần mờ nhạt này thành những từ ngữ cụ thể,

whether it's spoken or writing,

dù nói hay viết,

defangs them.

khiến chúng bớt đáng ghét đi.

It begins the sense-making process.

Nó bắt đầu bằng quá trình tạo cảm giác.

And the other thing about disclosure,

Và điều còn lại về sự tiết lộ,

which is a dirty little secret that I'll reveal to all of you

đó là một bí mật nhỏ mà tôi sẽ bật mí cho tất cả các bạn,

that comes out in the research very clearly,

xuất hiện trong nghiên cứu rất rõ ràng,

is that when we disclose our vulnerabilities and our weaknesses,

là khi chúng ta tiết lộ những lỗ hổng và điểm yếu của mình,

people don't like us less,

mọi người không bớt thích chúng ta đi,

they actually like us more.

mà lại thích chúng ta nhiều hơn.

Because they empathize with us.

Bởi họ đồng cảm với chúng ta.

They respect our courage.

Họ tôn trọng lòng dũng cảm của ta.

And the final thing is to actually try to extract a lesson from it,

Và điều cuối cùng là thực sự cố gắng rút ra một bài học từ nó,

to use this regret.

để tận dụng sự hối hận này.

So what would you say, Lily,

Vậy bạn sẽ nói gì, Lily,

is the lesson that you've learned from this regret?

bài học mà bạn đã học được từ nỗi hối hận đó?

L: I think that ...

L: Tôi nghĩ rằng...

What would have gone wrong if I ...

Điều tồi tệ gì có thể xảy ra...

DHP: That's interesting.

DHP: Điều đó thật thú vị.

L: If I were more open about expressing myself,

L: Nếu tôi cởi mở hơn trong việc thể hiện bản thân,

like, people might discover I'm a little weird,

mọi người có thể nghĩ là tôi hơi kỳ quặc,

or they might think that maybe I'm nice

hoặc có lẽ họ có thể nghĩ tôi tốt bụng,

and hopefully maybe a little funny.

và hy vọng có thể là một chút hài hước.

So I think, like, maybe that's one thing that jumps to mind.

Vì vậy, tôi nghĩ, có lẽ đó là một điều mà tôi nghĩ đến.

Like, what could have gone wrong?

Những điều tồi tệ gì có thể đã xảy ra?

You know.

Bạn biết đấy.

DHP: So what's the lesson that you have applied going forward?

DHP: Vậy bài học mà bạn sẽ áp dụng trong thời gian tới là gì?

Taking this regret, OK,

Tận dụng nỗi hối hận này, OK,

so you've sort of treated yourself with kindness rather than contempt.

vậy bạn đã đối xử tử tế với bản thân hơn là khinh thường.

You've disclosed it to all these people here.

Bạn đã tiết lộ nó cho tất cả mọi người ở đây.

You've begun the sense-making process by talking about it and writing about it.

Bạn đã bắt đầu quá trình tạo cảm giác bằng cách nói về nó và viết về nó.

What's a lesson that you can extract from this?

Một bài học mà bạn có thể rút ra từ điều này là gì?

L: I think that ...

LH: Tôi nghĩ rằng...

I'm not sure.

Tôi không chắc nữa.

DHP: Well, then let me tell you.

DHP: Vậy hãy để tôi nói cho bạn nghe.

(Laughs)

(Cười)

I think that the lesson is to ...

Tôi nghĩ bài học là...

Next time, speak up.

Lần sau hãy lên tiếng.

Next time, speak up.

Lần sau hãy lên tiếng.

Next time when you are at a juncture,

Lần sau khi bạn đang ở thời điểm nhạy cảm:

“Liệu mình có nên lên tiếng hay không”,

"Should I speak up or not,"

think about this.

hãy nghĩ về điều này.

Think about this and speak up.

Nghĩ về điều này và lên tiếng.

Do you have any kind of work meetings or anything coming on

Bạn có bất kỳ loại cuộc họp công việc hoặc bất cứ điều gì sắp tới

where you're going to be confronted with this?

mà bạn sẽ phải đối mặt với điều này không?

L: Yeah, and I think that happens all the time.

L: Vâng, tôi nghĩ điều đó xảy ra mọi lúc.

Like, you know, I have an idea.

Bạn biết đấy, tôi có một ý tưởng.

Oh, but someone starts talking,

Nhưng có ai đó bắt đầu nói,

and then like, you just sort of fade back into the background,

sau đó, bạn chỉ giống như phai nhạt và quay trở lại phông nền,

and that’s something I want to counteract more often.

đó là điều tôi muốn đối mặt thường xuyên hơn.

Because, more often than not,

Bởi vì, thường xuyên

you know that idea is a contribution,

bạn biết ý tưởng đó là một đóng góp,

and why am I hesitating so much?

tại sao tôi lại do dự nhiều như vậy?

DHP: Yeah.

DHP: Vâng.

So you have a lesson.

Vậy là bạn đã có một bài học.

The lesson is, speak up.

Bài học là, hãy lên tiếng.

So why don't you --

Vậy tại sao bạn không --

So how about the next meeting you're in,

Vậy còn cuộc họp tiếp theo mà bạn tham gia thì sao,

when you have something to say, don't hesitate and speak up.

khi bạn có điều gì muốn nói, đừng ngần ngại và hãy nói ra.

L: Done, I'll do it.

L: Chắc chắn là vậy.

DHP: OK, but here's the thing,

DHP: OK, nhưng đây là vấn đề,

what I like about this is you've just made a promise to 300 people.

Điều mà tôi thích đó là bạn đã đưa ra lời hứa với 300 người.

So you're on the hook.

Bạn sẽ chịu trách nhiệm cho điều đó.

L: I'm on the hook.

L: Tôi sẽ chịu trách nhiệm.

DHP: So this is it.

DHP: Vậy là xong.

So, Lily has this regret.

Lily có nỗi hối hận này.

She's looking backwards, saying, "Oh, if only I'd spoken up,"

Cô ấy nhìn lại và nói: “Giá như tôi dám lên tiếng,”

and instead of beating herself up, she is divulging it,

và thay vì dằn vặt bản thân, cô ấy đã tiết lộ nó,

she's extracting a lesson from it,

cô ấy đang rút ra một bài học từ nó,

and she's taking that and applying it to some next interaction.

và cô ấy tận dụng và áp dụng nó vào một số tương tác tiếp theo.

So this is what we do.

Đây là điều chúng ta nên làm.

This is how, again, looking backward can move you forward.

Đây là cách mà việc nhìn lại có thể giúp bạn tiến về phía trước.

Lily, that's such a fantastic --

Lily, điều đó thật tuyệt vời --

Mọi người trong khung chat đang nói: “Chúng ta sẽ quan sát Lily,”

People in the chat are saying, "We will hold Lily accountable,"

which I love.

và tôi thích điều này.

So Lily, thanks for that.

Lily, cảm ơn vì điều đó.

We're going to bring --

Chúng ta sẽ mang --

Tôi thực sự đánh giá cao việc bạn chia sẻ,

I really, really appreciate your sharing that with us,

and I want you to report back that you did speak up.

và tôi muốn bạn báo cáo lại rằng bạn đã lên tiếng.

L: I will, thank you.

L: Tôi sẽ làm vậy, cảm ơn anh.

DHP: Thanks, Lily.

DHP: Cảm ơn, Lily.

WPR: Well, we have a question here from Claudia, who asks,

WPR: Chà, chúng ta có một câu hỏi từ Claudia:

"Can you speak to the issue of painful life regrets?

“Anh có thể nói về vấn đề của những nỗi hối hận đau đớn không?

Major opportunities lost?

Như mất những cơ hội lớn.

Do you have some advice

Anh có lời khuyên nào

on how to avoid being paralyzed by fear or further regret?"

về việc tránh bị tê liệt do sợ hãi hoặc hối hận thêm?”

DHP: Yeah.

DHP: Vâng.

It’s interesting that Claudia said “opportunities lost,”

Thật thú vị khi Claudia nói “mất cơ hội,”

and let me pick up on that phrase right here.

hãy để tôi nhặt cụm từ đó ngay đây.

Because one of the things I saw in my own research,

Vì một trong những điều tôi thấy trong nghiên cứu,

because I also did a huge survey of the American population

tôi cũng đã làm một cuộc khảo sát lớn về dân số Mỹ

where we surveyed

nơi chúng tôi đã khảo sát

a representative sample of 4,489 Americans

một mẫu thử đại diện của 4.489 người Mỹ

about regret and how it worked.

về nỗi hối hận và cách nó hoạt động.

But one of the things you see widespread

Nhưng một trong những điều bạn thấy phổ biến

is that there are, in the architecture of regret,

trong kiến ​​trúc của nỗi hối hận,

there are often two kinds of regrets.

là thường có hai loại hối hận.

One are regrets of action and one are regrets of inaction.

Một là nỗi hối hận hành động và một là nỗi hối hận không hành động.

Regrets about what we did.

Hối hận về những gì ta đã làm.

Regrets about what we didn't do.

Hối hận về những gì ta không làm.

And overwhelmingly, inaction regrets predominate.

Và phần lớn, sự hối tiếc vì không hành động chiếm ưu thế.

And that's what an opportunity lost is.

Và đó là thứ mà một cơ hội đã mất.

With action regrets,

Với nỗi hối hận hành động,

we can try to undo them.

chúng ta có thể cố gắng không làm chúng.

We can make amends.

Chúng ta có thể sửa đổi.

We can look for the silver lining, and we can reduce the sting.

Ta có thể nhìn vào mặt tích cực, và có thể giảm thiểu cơn đau.

For inaction regrets, it is harder.

Nỗi hối hận không hành động thì khó hơn.

And so the key here on the opportunities lost

Vì vậy, điểm mấu chốt về sự mất cơ hội

is to think about,

là để nghĩ về,

you know, really like, what are you going to do?

bạn biết đấy, bạn đang chuẩn bị làm gì?

You sort of reduce the level of abstraction and say,

Bạn hãy giảm mức độ trừu tượng và nói:

"What are you going to do next time?"

“Bạn định làm gì vào lần tới?”

Not an abstraction of like, "Oh, I'm going to be more bold."

Không phải là một điều trừu tượng như, “Tôi sẽ táo bạo hơn.”

It's like, what are you going to do next time?

Nó phải là bạn định làm gì vào lần tới?

This is what we were talking about with Lily.

Đây là những gì chúng ta đã nói với Lily.

What are you going to do next time?

Bạn định làm gì vào lần tới?

Nỗi hối hận bắt đầu tại thời điểm nhạy cảm.

All regrets begin at the juncture.

You can go this way or you can go that way.

Bạn có thể làm cách này hoặc cách khác.

And so for Claudia, I would say, the next time you're at this juncture,

Và đối với Claudia, tôi muốn nói rằng lần tới khi bạn ở thời điểm nhạy cảm,

take the opportunity, play it safe.

nắm lấy cơ hội và hãy cẩn thận.

Stop,

Dừng lại,

think about your regret,

nghĩ về nỗi hối hận của bạn,

and make the decision there.

và đưa ra sự lựa chọn.

Hoặc một điều khác mà bạn có thể làm.

Or another thing that you could do.

I'll give you another, sort of, decision-making heuristic.

Một cách khác, là đưa ra quyết định dựa trên kinh nghiệm.

Two of them, in fact.

Hai trong số đó.

When you're at that juncture, Claudia, next time,

Khi bạn ở thời điểm nhạy cảm, Claudia, vào lần sau,

go forward five years.

nhìn về phía trước năm năm.

This is called self-distancing.

Điều này được gọi là tự giữ khoảng cách.

Be Claudia five years from now, look back on Claudia today.

Một Claudia năm năm sau, nhìn lại Claudia ở thời điểm hiện tại.

What decision do you want?

Bạn muốn quyết định nào?

What decision does Claudia of 2027 want Claudia of 2022 to make?

Quyết định mà Claudia của năm 2027 muốn Claudia của năm 2022 làm là gì?

It's very clear.

Nó rất rõ ràng.

Or the best decision-making heuristic there is:

Hoặc phương pháp ra quyết định tốt nhất:

Bạn đang ở một thời điểm nhạy cảm, và muốn người bạn thân nhất của mình làm gì?

You're at a juncture, what would you tell your best friend to do?

When you ask people that when they're trying to make a decision,

Hỏi mọi người khi họ đang cố gắng đưa ra quyết định:

”Bạn muốn người bạn thân nhất của mình chọn gì?”

say, “What would you tell your best friend to do?”

Mọi người sẽ luôn biết.

Everybody always knows.

Tôi nghĩ là như vậy.

So, I think that's it.

Hãy nhớ rằng điều quan trọng là đừng để nó cản trở bạn.

Remember, the main thing, though, is don't let it bog you down.

Use it as a tool for thinking -- not as a tool for wallowing,

Sử dụng nó như công cụ để suy nghĩ -- không phải như công cụ để đắm mình,

not as a tool for ignoring -- but as a tool for thinking.

không phải là công cụ để phớt lờ -- mà là công cụ để suy nghĩ.

WPR: A question from Kim, she's asking --

WPR: Một câu hỏi từ Kim, cô ấy đang hỏi --

She says you're talking as if any bad decision or mistake is also a regret,

Bạn đang nói như thể đưa ra quyết định tồi tệ hoặc sai lầm cũng là nỗi hối hận,

and I'm not sure that that's always the case.

và tôi không chắc đó luôn đúng.

Can you share your definition of regret?

Bạn có thể chia sẻ định nghĩa về nỗi hối hận không?

Especially after doing this project.

Đặc biệt là sau khi thực hiện dự án này.

What is your definition?

Định nghĩa của bạn là gì?

DHP: There's a difference between a regret and a mistake, alright?

DHP: Có sự khác biệt giữa hối hận và sai lầm, được chứ?

So you can make a mistake and not regret it

Bạn có thể mắc sai lầm mà không hối hận

because you say, you immediately learn something from it

bởi vì bạn nói, ngay lập tức học được điều gì đó từ nó

or it was a worthy mistake.

hoặc đó là một sai lầm đáng giá.

A regret is something where you look backward at something

Nỗi hối hận là cái gì đó mà bạn nhìn lại

that where you had control, where you had some agency ...

nơi mà bạn đã có kiểm soát, nơi mà bạn đã có hành động --

Where you had some agency, you did something that, well,

Nơi mà bạn có vài hành động, bạn làm điều gì đó,

you did something wrong, and it sticks with you.

bạn đã làm sai điều gì đó, và nó đeo bám bạn.

It doesn't go away.

Nó không biến mất.

And it sticks with you for a very long time.

Và nó gắn bó với bạn trong một thời gian rất dài.

So there's a big difference, for instance, between ...

Có một sự khác biệt lớn, ví dụ, giữa...

I can make a mistake and actually not regret it

Tôi có thể phạm sai lầm và thực sự không hối hận

because it's not significant enough to me to linger, right?

bởi vì nó không đủ quan trọng để tôi phải nán lại, đúng không?

So that's the difference between a regret and a mistake.

Vậy nên, đó là sự khác biệt giữa hối tiếc và sai lầm.

It's basically the duration,

Về cơ bản đó là thời gian,

essentially, the half-life of the negative emotion.

đặc biệt là nửa cuộc đời của cảm xúc tiêu cực.

There's a huge difference between regret and disappointment.

Có một sự khác biệt rất lớn giữa hối hận và thất vọng.

Huge difference between regret and disappointment.

Sự khác biệt rất lớn giữa hối tiếc và thất vọng.

Because with disappointment, you don't have any kind of control.

Bởi vì với sự thất vọng, bạn không có bất kỳ loại kiểm soát nào.

The great example of that is from Janet Landman,

Ví dụ rõ ràng về điều đó là Janet Landman,

a former professor at the University of Michigan who, to me, is like,

một cựu giáo sư tại Đại học Michigan, là người mà, đối với tôi, giống như

she tells the story of like, OK, so a kid loses her third tooth.

bà ấy kể câu chuyện về một đứa trẻ mất cái răng thứ ba.

A seven-year-old loses her third tooth.

Một đứa trẻ bảy tuổi mất cái răng thứ ba.

She loses her tooth, she goes to sleep,

Cô bé ấy rụng răng, rồi đi ngủ,

before she goes to sleep, she puts the tooth under the pillow.

trước khi đi ngủ, cô bé đặt cái răng dưới gối.

When she wakes up,

Khi cô bé tỉnh dậy,

the tooth is still there.

cái răng vẫn còn đó,

The kid is disappointed,

Cô bé thất vọng,

but the parents regret not leaving that --

nhưng cha mẹ hối hận vì đã không vứt nó --

So you have to have some agency and it has to have a ...

Vậy nên bạn phải có một vài hành động và nó phải có một...

It has to have enough significance that it stays with you.

Nó phải có đủ ý nghĩa để ở lại với bạn.

And once again, going back to these four core regrets,

Và một lần nữa, quay trở lại với bốn nỗi hối hận cốt lõi này,

it ends up being the same kinds of ...

nó trở thành cùng loại...

it ends up being the same kinds of things.

cuối cùng nó là những thứ giống nhau.

If you said, "Oh, I shouldn't have bought that kind of car,"

Nếu bạn nói: “Lẽ ra tôi không nên mua loại xe đó,”

it might sting for a little bit, but the half-life is very, very short.

có thể khó chịu một chút, nhưng so với nửa đời người thì rất, rất ngắn.

But other kinds of things stick with us and stick with us,

Nhưng những loại khác của những thứ đeo bám chúng ta

and those are the things often of significance.

là những thứ thường là quan trọng.

WPR: Cảm ơn Dan rất nhiều vì đã trò chuyện với chúng tôi.

WPR: Thank you so much, Dan, for chatting with us,

and I love ending there, "If not now when?"

Tôi muốn kết thúc với câu: “Không bây giờ thì bao giờ?”

And we'll see you soon.

Và chúng tôi sẽ sớm gặp lại anh.

Thank you, Dan.

Cảm ơn, Dan.

DHP: Thanks a lot, what a pleasure.

DHP: Cảm ơn rất nhiều, tôi rất vui.

[Get access to thought-provoking events you won't want to miss.]

[Truy cập vào những sự kiện thách thức mà bạn không muốn bỏ lỡ.]

[Become a TED Member at ted.com/membership]

[Truy cập ted.com/membership để trở thành Thành viên TED.]