Shweta Narayan: It's impossible to have healthy people on a sick planet | TED Countdown

Translator: Nguyễn Trường Giang Reviewer: Ai Van Tran

I grew up in Bokaro Steel City in eastern India,

Tôi lớn lên ở thành phố Thép Bokaro phía đông Ấn Độ,

an industrial townships

là một thành phố công nghiệp

surrounded by power plants and steel smelters.

bao quanh bởi nhà máy điện và lò luyện thép.

One of my fondest memories as a child

Một trong những ký ức mà tôi yêu nhất khi còn là một đứa trẻ

was to stare in the evenings at the beautiful orange skies

là nhìn ngắm bầu trời màu cam đẹp đẽ vào chiều tối

and flaring chimneys of the steel plant.

và những ống nhả khói của các lò luyện.

Little did I know at that time

Lúc đó, tôi không hề biết rằng

that these were all classic signs of severe air pollution.

đó là những dấu hiệu cơ bản của ô nhiễm không khí trầm trọng.

Cities like Bokaro were dubbed as the temples of modern India

Những thành phố như Bokaro được xem như những đền thờ của Ấn Độ hiện đại

that propelled the country into the 21st century.

đã đưa đất nước tới thế kỉ 21.

I now work at the intersection of environment, health and justice.

Công việc hiện tại của tôi liên quan đến môi trường, sức khỏe và công lý.

I've been in the space for nearly two decades,

Tôi đã làm công việc này gần hai thập kỉ,

and my experience tells

và kinh nghiệm cho tôi biết

that the negative impacts of industrialization

những ảnh hưởng tiêu cực của công nghiệp hóa

have outweighed the good.

đã lấn át những điểm tích cực của nó.

I've also in my work come across several individuals and groups who,

Trong công việc, tôi cũng gặp gỡ nhiều cá nhân và tổ chức,

despite all odds,

họ mặc kệ mọi rào cản,

go beyond their call of duty to serve their communities.

vượt ra khỏi những chuẩn mực cơ bản để phục vụ cộng đồng

I find health care professionals working in polluted places,

Có những chuyên gia chăm sóc sức khỏe làm việc ở các nơi bị ô nhiễm,

as one such group who strive to do everything they can

những cá nhân luôn nỗ lực làm mọi thứ có thể làm

to protect their patients and communities from risk.

để bảo vệ các bệnh nhân và cộng đồng khỏi những tác nhân gây hại.

For example, Meena, a health worker from Korba district in central India.

Ví dụ như, Meena, một nhân viên y tế đến từ quận Korba ở trung tâm Ấn Độ.

Her job is to provide maternal care to pregnant women.

Công việc của cô là chăm sóc sức khỏe phụ nữ mang thai.

However, Meena lives in a region

Tuy nhiên, Meena sống ở vùng

that is surrounded by coal and power plants

có các nhà máy than và điện bao quanh

and is considered among the top five critically polluted places in India.

và được coi là mơi nằm trong năm vùng ô nhiễm hàng đầu ở Ấn Độ.

So Meena also gives advice

Vì thế Meena cũng khuyến cáo

on how to protect the newborn children from the dangers of air pollution.

cách thức bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi những nguy cơ của ô nhiễm không khí.

Meena and thousands of other health workers in India

Meena và hàng ngàn nhân viên y tế khác ở Ấn Độ

and across the world

và trên khắp thế giới

apply a concept that has been with us since at least the fifth century BC

tuyên thệ lời thề ít nhất từ thế kỷ mười lăm TCN,

when Hippocrates, the Greek physician,

khi Hippocrates, thầy thuốc người hy Lạp,

also considered as the father of modern medicine,

cũng được xem như là cha đẻ của nền y học hiện đại

wrote about the role of physicians in his book "Of the Epidemics."

đã soạn ra những quy tắc của thầy thuốc trong cuốn sách “Bàn về dịch bệnh.”

He said, and I quote,

Ông từng nói, và tôi trích dẫn lại,

"The physician must be able to tell the antecedents,

“Người thầy thuốc phải có khả năng biết được quá khứ,

know the present and foretell the future.

hiểu rõ hiện tại và đoán trước tương lai.

Must mitigate these things

Phải giảm thiểu những điều này

with two special objects in view with regard to disease.

với hai khía cạnh đặc biệt theo quan điểm liên quan đến bệnh tật.

Namely, to do good

Cụ thể là, làm tốt

or to do no harm."

hoặc không làm hại.”

The doctrine of "do no harm"

Học thuyết “không làm hại”

forms the basis of the Hippocratic Oath,

hình thành dựa trên Lời thề Hippocratic,

one of the oldest and most widely known codes of ethics.

một trong những quy chuẩn đạo đức lâu đời và được biết đến nhiều nhất.

Now the recitation of the Hippocratic Oath may be symbolic today,

Ngày nay việc tuyên thệ Lời thề Hippocratic chỉ mang tính biểu trưng,

but most health professionals adhere to it daily,

nhưng hầu hết các chuyên gia sức khỏe vẫn đang tuân thủ hàng ngày,

as we have witnessed in the last two years of the COVID-19 crisis.

như chúng ta đã được chứng kiến hai năm qua trong thời kỳ dịch COVID-19.

I am here to make a case for two things --

Tôi ở đây để bàn hai vấn đề:

placing health at the heart of climate solutions

đặt sức khỏe vào trọng tâm của các giải pháp khí hậu

and placing the philosophy of “first, do no harm”

và đặt triết lý “đầu tiên, không làm hại”

at the heart of all decisions beyond health,

làm trọng tâm của tất cả các quyết định ngoài sức khỏe,

including those taken by our CEOs and politicians.

bao gồm cả những giải pháp được thực hiện bởi các CEO và chính trị gia.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now let me be clear about one fact.

Bây giờ tôi sẽ làm rõ một sự thật.

The climate crisis is a health crisis.

Khủng hoảng khí hậu là khủng hoảng sức khỏe.

It threatens our air, water, food, shelter, security,

Nó đe dọa không khí, nước, thực phẩm, nơi ở, an ninh của chúng ta,

all the basics on which the human life depends.

đời sống con người phụ thuộc vào những thứ cơ bản đó.

Burning of fossil fuels for electricity, heat or transport

Đốt nhiên liệu hóa thạch để cung cấp điện, nhiệt hoặc vận chuyển

is a major driver for climate change

là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến biến đổi khí hậu

and a main contributor to air pollution.

và là tác nhân chính làm cho không khí ô nhiễm.

Globally, air pollution causes

Trên toàn cầu, ô nhiễm không khí gây ra

seven million premature deaths each year.

bảy triệu ca tử vong sớm mỗi năm.

That's 13 deaths every minute.

Mỗi phút 13 người ra đi.

Way more than the death toll of COVID by the end of summer of 2021.

Nhiều hơn số ca tử vong do COVID cuối mùa hè năm 2021.

And the poor and the marginalized are more severely impacted.

Người nghèo và người yếu thế bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn.

Now extreme climate events not only threaten people’s health

Các sự kiện khí hậu cực đoan không chỉ đe dọa đến sức khỏe con người

but health care's own infrastructure and capacity to respond.

mà còn với cơ sở hạ tầng và khả năng chăm sóc sức khỏe.

The deadly floods of 2018 in Kerala, in India,

Những trận lũ khủng khiếp năm 2018 ở Kerala, Ấn Độ,

the state that I live in,

bang tôi ở,

forced hospitals to evacuate patients,

đã làm cho bệnh viện quá tải đến nỗi phải sơ tán bệnh nhân,

suspend surgeries and critical care.

hoãn những ca phẫu thuật và những ca nguy kịch.

Others faced power outages,

Số khác lại đối mặt với việc mất điện,

many reported destruction of the entire stocks

nhiều báo cáo cho thấy toàn bộ kho vắc xin

of vaccines and medical supplies.

và vật tư y tế đã bị phá đã bị phá hủy.

And similar experiences have been documented in other parts of the world.

Những trải nghiệm như vậy được ghi nhận ở các nơi khác trên thế giới.

Now there’s also a paradox here, and with it an opportunity arises.

Giờ đây, cũng có thêm một nghịch lý, với nghịch lý thì có một cơ hội phát sinh.

While the health sector plays a central role

Trong khi ngành y tế đóng vai trò chủ lực

in responding to the climate crisis,

trong việc đối phó khủng hoảng khí hậu,

the sector itself contributes to nearly five percent

bản thân ngành cũng đóng góp gần năm phần trăm

of the net global greenhouse gas emissions and growing.

trong tổng khí thải nhà kính toàn cầu và ngày càng gia tăng.

Health care professionals understand

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe hiểu rõ

the seriousness of their own climate footprint.

tính nghiêm trọng của những gì họ tạo ra.

In the last couple of years,

Trong hai năm qua,

we have seen an enormous momentum within the sector

chúng tôi đã thấy được một động lực vô cùng to lớn trong ngành

in charting a course towards transformative healthcare

trong việc thiết lập biểu đồ hướng tới chăm sóc sức khỏe chuyển đổi

that starts with climate solutions.

mà bắt đầu với các giải pháp khí hậu.

This momentum is guided by a zero-emissions,

Động lực này vạch ra bằng phát đồ lộ trình không khí thải,

climate resilience, and health equity road map.

khả năng chống chịu với khí hậu và công bằng sức khỏe.

For example, the state of Chhattisgarh in India

Lấy ví dụ, bang Chhattisgarh ở Ấn Độ

has solarized over 900 community health centers

đã giải tán hơn 900 trung tâm sức khỏe cộng đồng

and pledged to attain 100 percent solarization

và cam kết sẽ giải tán 100 phần trăm

to provide energy access,

để tiếp cận nguồn năng lượng,

thus anchoring the resilience of the community

do đó duy trì khả năng phục hồi của cộng đồng

and protecting the most vulnerable.

và bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất.

Last year, India’s National Health Service

Năm ngoái, Dịch vụ Y tế Quốc gia ở Anh

began charting a course to zero emissions by 2045.

bắt đầu phát đồ lộ trình để không khí thải cho tới năm 2045.

This year,

Năm nay,

40 institutions representing 3,000 hospitals in 18 countries

40 đoàn thể đại diện 3000 bệnh viện đến từ 18 quốc gia

followed suit

đã đầu quân

and worked with Health Care Without Harm to decarbonize health care --

và làm việc với Chăm sóc Sức khỏe không gây hại,

its buildings, its operations and supply chain --

các tòa làm việc, cách thức làm việc và các chuỗi cung ứng,

in a race to zero.

trên con đường chạy chạy về số không.

Doctors for Clean Air and Climate Action

Các bác sĩ hành động vì khí hậu và không khí sạch

is mobilizing thousands of doctors across India

đang huy động hàng nghìn bác sĩ trên khắp Ấn Độ

on the issue of air pollution and health to advocate for better policies.

giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí và sức khỏe để đưa ra chính sách tốt hơn.

Time has come that we measure the advancement of our civilization

Đã đến lúc đo lường sự tiến bộ của nền văn minh của chúng ta

through the metric of health rather than metric of wealth.

thông qua thang đo sức khỏe hơn là thang đo sự giàu có.

But here also --

Nhưng đây cũng...

(Applause)

(Vỗ tay)

But here also lies one of our biggest roadblocks:

Nhưng đây cũng nằm trong một trong những rào cản lớn nhất của chúng ta:

it is impossible to have healthy people on a sick planet.

Con người không thể khỏe mạnh trên một hành tinh bệnh.

The blatant disregard for environment,

Việc không đếm xỉa đến môi trường

which is entrenched in our current economic and social models,

nằm sau các các mô hình kinh tế và xã hội hiện tại của chúng ta,

has pushed the natural world to its limits.

đã đẩy thế giới tự nhiên đạt đến giới hạn của nó.

Failure to ask basic questions like

Không hỏi những câu hỏi cơ bản như

who is this business decision going to harm,

quyết định kinh doanh này sẽ gây hại cho ai,

or what is the impact of the current policy choice

hay tác động của lựa chọn chính sách hiện nay

on the most marginalized

đối với những người yếu thế nhất là gì

or on the future generations

hay trong tương lai, các thế hệ

has brought us to this crisis.

đã đưa chúng ta đến cuộc khủng hoảng này.

COVID-19 is a clear example of our broken relationship with nature.

COVID-19 là ví dụ điển hình của quan hệ rạn nứt của chúng ta với thiên nhiên.

It has also shown the deep interconnections

Nó cũng cho thấy mối liên hệ mật thiết

between the health of the planet and human health.

giữa sức khỏe của hành tinh và sức khỏe con người.

We need to urgently mend our relationship with the planet,

Chúng ta cần khẩn trương vun bồi quan hệ của chúng ta với hành tinh,

and this is where the principle of “first, do no harm” in decisions

và đây là lúc mà nguyên tắc “đầu tiên, không làm hại”

becomes critical.

trở nên quan trọng.

Now let me clarify one point here because I don't want any ambiguity.

Bây giờ tôi sẽ làm rõ một điểm ở đây vì tôi không muốn bất kỳ sự mơ hồ nào cả.

When I say "do no harm,"

Khi tôi nói “không làm hại.”

I do not mean that we should not explore bold and courageous solutions.

Ý tôi không phải là chúng ta không nên triển khai các biện pháp táo bạo.

We desperately need to be innovative in the face of crisis.

Chúng ta rất cần đổi mới khi đối mặt với khủng hoảng.

But there is a lot of bad, wrongful,

Những có nhiều hành vi xấu, sai trái,

harmful and unjust behavior that happens knowingly,

gây hại và không chính đáng xảy ra một cách cố ý,

and that needs to stop.

và cần phải ngưng lại hành động này.

(Applause)

(Vỗ tay)

The overarching theme of the Hippocratic oath

Chủ đề bao quát của lời thề Hippocrate

is the idea that the individual who is reciting the pledge

là cho rằng cá nhân đang đọc lời tuyên thệ

is making a personal dedication to ethical and committed care

đang cống hiến bản thân cho sự nghiệp chăm sóc đạo đức và cam kết

and putting their patients first.

và đặt bệnh nhân lên hàng đầu.

In Korba, Meena embodies this philosophy.

Ở Korba, Meena là hiện thân của triết lý này.

She's doing her bit in protecting her community.

Cô ấy đang làm hết mình để bảo vệ cộng đồng.

However, that is not enough.

Tuy nhiên, điều đó chưa đủ.

The scale of challenges that we face today

Phạm vi những thách thức chúng ta đối diện ngày nay

demands that all of us, individually and collectively,

đòi hỏi tất cả chúng ta, mỗi cá nhân và tập thể,

independently of our position, power, agency or resources

khác với vị trí, quyền hạn, cơ quan hay nguồn lực của chúng tôi

adopt a similar dedication and commitment.

thông qua một sự cống hiến và cam kết tương tự.

And as a first step,

Và như là bước đầu tiên,

we must all include the principle of doing no harm

chúng ta phải cân nhắc các quy tắc không làm hại

in all decisions, big and small, for all present and future actions,

trong mọi quyết định, dù lớn hay nhỏ, cho hiện tại hay tương lai,

and put the health of our planet and ours first.

và ưu tiên sức khỏe của Trái Đất cũng như của chúng ta

Thank you.

Cảm ơn mọi người.

(Applause)

(Vỗ tay)