Why Autism Is Often Missed in Women and Girls | Kate Kahle | TED

82,242 views ・ 2023-04-07

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Dang Mai Phuong Reviewer: Hung Trieu
00:04
As a young woman, I've had some pretty cool opportunities.
0
4368
3537
Là một người phụ nữ trẻ, tôi đã có một vài trải nghiệm hay ho.
00:07
One that I'm most proud of
1
7905
1335
Trải nghiệm tôi tự hào nhất
00:09
is having my art displayed at the DMA before I turned 17.
2
9240
3103
là khi tôi được triểm lãm tác phẩm nghệ thuật của mình
tại DMA trước 17 tuổi.
00:13
When I was in the auditorium with all the other young artists
3
13677
2870
Khi tôi đang trong hội trường cùng với những họa sĩ trẻ khác
00:16
being honored for our achievements,
4
16580
1802
được vinh danh thành tựu của mình,
00:18
I couldn't think of how proud I was of myself.
5
18416
2235
Tôi không thể nghĩ tôi tự hào về tôi như nào.
00:20
All I could think about was the velvet upholstery of the chairs
6
20651
3270
Tôi chỉ có thể nghĩ đến cái bọc ghế bằng nhung
00:23
touching the back of my arms and legs.
7
23954
2436
đằng sau cánh tay và chân tôi.
00:26
For me, the sensation of touching velvet is unbearable.
8
26424
3269
Với tôi, cảm giác chạm vào nhung rất khó chịu.
00:31
You may be thinking, "I don't like certain textures either,"
9
31929
3470
Bạn có thể đang nghĩ rằng, “Tôi cũng không thích một số chất liệu,”
00:35
but there's more to this story you need to know.
10
35433
2435
nhưng còn nhiều thứ mà bạn cần biết.
00:37
I’m Kate Kahle. I’m 20 years old, and I’m autistic.
11
37868
3037
Tên tôi là Kate Kahle. Tôi 20 tuổi, và tôi mắc chứng tự kỷ.
00:44
When I was a freshman in high school,
12
44375
1802
Khi tôi học năm nhất trung học,
00:46
my family noticed that I was having difficulty connecting with my peers.
13
46210
3770
gia đình tôi đã để ý đến việc tôi gặp khó khăn kết nối với bạn bè.
00:50
I had also developed severe anxiety, and it showed up in unexpected ways.
14
50014
3970
Tôi cũng mắc chứng lo âu nghiêm trọng, và nó xuất hiện một cách không đoán trước.
00:56
I had always had autistic traits and struggles,
15
56620
2436
Tôi có những biểu hiện và khó khăn của tự kỷ,
00:59
but I just thought I was weird.
16
59090
2068
nhưng tôi chỉ nghĩ tôi khác lạ.
01:01
My parents took me in for an evaluation where we learned I was autistic.
17
61158
3604
Bố mẹ đã đưa tôi đi giám định
và đó cũng là lúc chúng tôi biết tôi tự kỷ.
01:04
We were all shocked
18
64795
1268
Chúng tôi đã rất sốc
01:06
because I'm not what people would typically think of
19
66097
3269
bởi vì tôi trông không giống người mà mọi người hay nghĩ
01:09
as an autistic person.
20
69366
1435
là người mắc chứng tự kỷ.
01:12
Autism is diagnosed
21
72636
1502
Chứng tự kỉ sẽ được chẩn đoán
01:14
when social expectations for neurotypical behavior
22
74171
3137
khi kì vọng của xã hội về những hành vi bình thường
01:17
begin to outweigh the person's ability to perform those behaviors.
23
77341
3604
lấn át khả năng thực hiện những hành vi đó.
01:21
Autism spectrum disorder, or ASD,
24
81879
2636
Rối loạn phổ tự kỷ, hay còn gọi là ASD,
01:24
is a lifelong developmental disability
25
84548
2937
là khiếm khuyết phát triển lâu dài
01:27
that can cause deficits in communication,
26
87485
2836
có thể gây ra khiếm khuyết trong giao tiếp,
01:30
social interaction, emotional awareness,
27
90321
2869
tương tác xã hội, nhận biết cảm xúc,
01:33
and it can cause sensory issues among other symptoms.
28
93224
2802
và là lý do cho vấn đề xúc giác cùng với các triệu chứng khác.
01:37
The reason it's lifelong is that autism is not a disease and it can't be cured.
29
97761
3938
Lý do nó là vấn đề suốt đời
vì tự kỷ không phải là bệnh và không thể chữa khỏi.
01:41
It's a neurodivergency,
30
101699
1435
Đó là hệ đa dạng thần kinh,
01:43
which means that the autistic brain
31
103167
2269
nghĩa là não tự kỷ
01:45
works differently than the neurotypical brain.
32
105469
2202
vận hành khác so với não bộ bình thường.
01:50
No one is sure why some people have autism.
33
110808
2402
Không ai biết tại sao một số người mắc chứng tự kỷ.
01:53
One of the criteria for diagnosis is that symptoms must be present
34
113244
3603
Một trong những tiêu chuẩn chẩn đoán là phải xuất hiện các triệu chứng
01:56
from birth or early childhood,
35
116881
2335
từ khi sinh ra hoặc có trong thời thơ ấu,
01:59
which means that it's not caused by poor diet, bad parenting,
36
119250
4004
có nghĩa là nó không phải do chế độ ăn uống kém, cách nuôi dạy con,
02:04
vaccinations, and it's not contagious.
37
124221
2703
tiêm chủng, và nó không truyền nhiễm.
02:06
Evidence has shown that autism can be passed down genetically,
38
126957
2937
Khoa học đã chứng minh rằng bệnh tự kỷ có thể di truyền,
02:09
which means it may run in families.
39
129927
1902
có nghĩa nó có thể có trong gia đình ta.
02:13
I found that a lot of neurotypical people, and even some autistic people,
40
133464
3904
Tôi thấy rằng rất nhiều người bình thường, thậm chí một vài người tự kỷ,
02:17
struggle with the concept of the autism spectrum.
41
137368
2369
vật lộn với khái niệm phổ tự kỷ.
02:20
This is partially because I think it's poorly named,
42
140671
2436
Tôi nghĩ rằng điều này một phần là do cách đặt tên,
02:23
but also partly because
43
143140
1502
nhưng cũng một phần do
02:24
the way that experts and researchers think about autism
44
144675
2603
cách mà các chuyên gia và nhà nghiên cứu nghĩ về tự kỷ
02:27
is changing all the time as they do more research.
45
147278
3236
thay đổi mỗi khi họ có nghiên cứu mới.
02:30
In the past, autism had three categories:
46
150548
2469
Trong quá khứ, tự kỷ có ba loại:
02:33
mild, moderate and severe.
47
153050
1768
nhẹ, vừa và nặng.
02:35
Later, it was thought of more as a continuum like this,
48
155452
2603
Sau đó, nó đã được biết đến như một sự biến hóa
02:38
from high-functioning to low-functioning,
49
158088
2002
từ tự kỷ chức năng cao đến chức năng thấp,
02:40
with high-functioning also being called Asperger's syndrome.
50
160124
2836
chức năng cao hay gọi là hội chứng Asperger.
02:43
You may think that as long as a person experiences the same symptoms,
51
163794
3437
Bạn có thể nghĩ rằng miễn là họ có các triệu chứng giống nhau,
02:47
what you call their disorder doesn't matter.
52
167264
2102
tên bạn đặt cho sự rối loạn không quan trọng.
02:49
Here's why I don't prefer the term "Asperger's syndrome."
53
169366
2703
Đây là lý do tôi không dùng “Hội chứng Asperger.”
02:53
Hans Asperger was a medical doctor and early researcher on autistic kids
54
173003
4638
Hans Asperger là bác sĩ y khoa và là nhà nghiên cứu đầu tiên về trẻ tự kỷ
02:57
who he called "autistic psychopaths."
55
177675
2235
ông gọi họ là “những kẻ thái nhân cách tự kỷ.”
02:59
He believed in eugenics,
56
179910
1402
Ông tin vào thuyết ưu sinh,
03:01
and he sent many of the kids that he worked with
57
181345
2302
và ông ấy đã gửi những đứa trẻ mà ông nghiên cứu
03:03
to the Third Reich's child euthanasia and sterilization programs.
58
183681
3303
đến các chương trình triệt sản và trợ tử trẻ em của Đệ tam Quốc xã.
03:07
While not the Nazis' main targets, autistic people were considered a threat
59
187017
3537
Mặc dù không phải nạn nhân chính, nhưng tự kỷ vẫn bị coi là mối đe dọa
03:10
to the Third Reich goal of a genetically pure society.
60
190588
2669
cho chính sách Đức Quốc xã về một xã hội thuần chủng.
03:14
When people use the term "Asperger's syndrome,"
61
194458
2436
Khi sử dụng thuật ngữ “Hội chứng Asperger,”
03:16
they're unknowingly reinforcing the idea
62
196927
1969
họ đang vô tình củng cố ý tưởng
03:18
that autistic people have no value to society.
63
198929
2970
về người tự kỷ không có giá trị gì đối với xã hội.
03:21
This is why I prefer my disorder be referred to as autism spectrum disorder
64
201932
3904
Đây là lý do tại sao tôi muốn gọi nó là rối loạn phổ tự kỷ
03:25
or autism instead of Asperger's syndrome.
65
205869
2303
hoặc chứng tự kỷ thay vì hội chứng Asperger.
03:31
Nowadays the spectrum is thought of more like this.
66
211008
2836
Ngày nay tự kỷ thường được biết đến như trên.
03:33
This shows some of the struggles that autistic people can have
67
213877
2903
Điều này cho thấy một số khó khăn mà người tự kỷ có thể có
03:36
and the varying degrees to which each person can struggle
68
216814
2903
và mức độ khác nhau mà mỗi người có thể gặp phải
03:39
with those particular issues.
69
219750
1735
với những vấn đề cụ thể đó.
03:43
Autism can have many symptoms and may vary widely from person to person.
70
223988
3837
Tự kỷ có thể có nhiều triệu chứng và có thể rất khác nhau ở mỗi người.
03:49
Some symptoms you might think of when you think of autism
71
229059
2703
Một số triệu chứng có thể nghĩ đến về tự kỷ
03:51
are struggling to make eye contact, poor communication,
72
231795
3237
là gặp khó khăn trong việc giao tiếp bằng mắt, kết nối kém,
03:55
sensory issues and obsessing over special interests.
73
235032
4304
vấn đề giác quan và sự ám ảnh đối với những sở thích đặc biệt.
03:59
But there are also a lot of other symptoms you might never have thought of before,
74
239370
3937
Nhưng cũng có nhiều triệu chứng khác mà bạn chưa bao giờ nghĩ đến,
04:03
like heightened emotions,
75
243340
1502
như sự thăng hoa cảm xúc,
04:04
making too much eye contact or high affective empathy.
76
244875
3637
giao tiếp bằng mắt quá nhiều hoặc sự đồng cảm quá mức.
04:08
A lot of these less commonly thought of symptoms
77
248545
2269
Những triệu chứng ít được để ý đến này
04:10
are more common in women and girls with autism.
78
250848
2235
phổ biến hơn ở phụ nữ và bé gái tự kỷ.
04:14
Here you can see a spectrum
79
254051
1802
Ở đây bạn có thể thấy một khảo sát
04:15
that I filled out to reflect my experiences.
80
255886
3036
mà tôi điền vào để phản ánh trải nghiệm của tôi.
04:18
As you can see,
81
258956
1468
Bạn có thể thấy,
04:20
I have lots of sensory issues with textures and sounds,
82
260457
3971
Tôi có nhiều vấn đề giác quan với chất liệu và âm thanh,
04:24
I focus a lot on my special interests,
83
264461
1836
Tôi quan tâm đến sở thích đặc biệt,
04:26
and I have high affective empathy
84
266297
1601
và tôi có sự đồng cảm cao
04:27
which allows me to easily communicate with others.
85
267898
2870
cho phép tôi dễ dàng giao tiếp với người khác.
04:30
After the initial shock of my diagnosis, it began to make a lot of sense.
86
270801
4204
Sau cú sốc ban đầu về chẩn đoán, tôi bắt đầu hiểu rõ hơn.
04:35
I finally realized why I had struggled
87
275039
1935
Tôi nhận ra lý do tôi hay gặp khó khăn
04:37
to pick up on other people's negative emotions,
88
277007
2236
khi hấp thụ cảm xúc tiêu cực của người khác,
04:39
like when they're sad or frustrated.
89
279243
1768
như khi họ buồn hoặc thất vọng.
04:41
This affected my relationships for the first 15 years of my life.
90
281045
3536
Điều này ảnh hưởng đến các mối quan hệ của tôi trong 15 năm đầu.
04:45
I'm very grateful for my diagnosis
91
285849
1669
Tôi rất biết ơn về sự chẩn đoán
04:47
because it allowed me to understand and accept myself,
92
287551
2703
bởi vì nó cho phép tôi hiểu và chấp nhận bản thân mình,
04:50
and I was very lucky to get it.
93
290287
1902
và tôi đã rất may mắn.
04:52
For every four boys diagnosed with autism, only one girl is diagnosed.
94
292222
4572
Cứ bốn bé trai được chẩn đoán với chứng tự kỷ
thì chỉ có một bé gái được chẩn đoán.
04:56
Studies that have followed children since birth show
95
296827
2536
Nghiên cứu theo dõi trẻ em từ khi sinh ra đã cho thấy
04:59
that the natural ratio of males to females with autism is closer to three to one.
96
299363
3837
rằng tỷ lệ tự nhiên giữa nam và nữ mắc chứng tự kỷ là gần bằng ba trên một.
05:04
The discrepancy between this diagnostic rate
97
304001
2135
Sự chênh lệch giữa tỷ lệ chẩn đoán này
05:06
and the actual rate of autism between males and females
98
306170
3170
và tỷ lệ tự kỷ thực tế giữa nam và nữ
05:09
is likely due to the way autism has been defined and studied
99
309373
3070
có khả năng là do cách tự kỷ đã được định nghĩa và nghiên cứu
05:12
and the tests used to diagnose it.
100
312443
1668
và các bài kiểm tra để chẩn đoán.
05:14
The tests used to diagnose autism
101
314945
1668
Bài kiểm tra để chẩn đoán tự kỷ
05:16
are still based on studies done on white autistic boys,
102
316613
2970
vẫn dựa trên các nghiên cứu về trẻ da trắng mắc chứng tự kỷ,
05:20
which likely leads to lower and misdiagnosis in women.
103
320451
3670
dẫn đến khả năng chẩn đoán sai và thấp hơn ở phụ nữ.
05:24
I would like to add that this is not only an issue for women, but also minorities.
104
324922
4604
Tôi muốn nói thêm rằng đây không chỉ là vấn đề của phụ nữ mà còn cả nhóm thiểu số.
05:29
White children are 19 percent more likely than Black children
105
329526
2870
Trẻ da trắng có hơn 19% đối với trẻ da đen
05:32
and 65 percent more likely than Hispanic children to receive an autism diagnosis.
106
332396
4204
và 65 % đối với trẻ em gốc Tây Ban Nha khả năng được chẩn đoán tự kỷ.
05:37
Males who outwardly display mild symptoms of autism
107
337868
3203
Những người đàn ông xuất hiện các triệu chứng tự kỷ nhẹ
05:41
are diagnosed on average two years earlier than women who display similar symptoms.
108
341071
5072
được chẩn đoán trung bình sớm hơn hai năm so với phụ nữ có triệu chứng tương tự.
05:46
This might be because female special interests
109
346176
2203
Có thể là do các sở thích đặc biệt của phụ nữ
05:48
are generally more socially accepted than male special interests.
110
348412
3136
thường được xã hội chấp nhận hơn so với nam giới.
05:52
When nonautistic people think about autism special interest,
111
352249
2836
Khi những người không mắc tự kỷ nghĩ về sở thích của tự kỷ,
05:55
the thing that usually comes to mind is trains.
112
355119
2269
xuất hiện trong tâm trí họ thường là xe lửa.
05:58
I've never had any interest in trains.
113
358489
1935
Tôi chưa bao giờ có hứng thú với xe lửa.
06:00
When I was a kid, my special interest was in insects.
114
360457
4071
Khi tôi còn là một đứa trẻ, sở thích đặc biệt của tôi là côn trùng.
06:04
The people in my life saw this
115
364528
1501
Những người quen của tôi coi đó
06:06
as just a healthy interest in the sciences,
116
366029
2069
chỉ là sở thích khoa học lành mạnh,
06:08
and it was never really flagged as an autistic trait.
117
368132
2669
và nó chưa bao giờ được coi là một đặc điểm của tự kỷ.
06:11
While my special interests
118
371735
1335
Khi những sở thích của tôi
06:13
were an autistic trait that was largely ignored,
119
373070
2269
là đặc điểm mà phần lớn bị bỏ qua,
06:15
my other autistic traits were hidden because I was skilled at masking them.
120
375372
3570
thì những đặc điểm khác lại bị lãng quên vì tôi có kỹ năng che đậy chúng.
06:20
Masking is a behavior by which autistic people try to camouflage
121
380177
3971
Che đậy là một hành vi mà người tự kỷ cố gắng ngụy trang
06:24
and seem like they're not autistic.
122
384181
1702
như họ không mắc chứng tự kỷ.
06:26
Hearing this for the first time,
123
386683
1535
Lần đầu tiên nghe đến điều này,
06:28
neurotypical people might think that autistic people are insecure
124
388252
3470
người bình thường có thể nghĩ rằng những người mắc chứng tự kỷ đang tự ti
06:31
or manipulative for trying to hide our symptoms.
125
391755
2603
hoặc thích thao túng
vì cố gắng giấu triệu chứng của mình.
06:34
This isn't true.
126
394391
1435
Cách nghĩ này là sai.
06:35
The real reason an autistic person would mask
127
395826
2869
Lý do thực sự khiến một người mắc chứng tự kỷ như vậy
06:38
is because of a natural human desire to fit in, connect with others
128
398695
6040
là vì ước muốn tự nhiên của con người
là được hòa nhập, kết nối với người khác
06:44
and achieve social and professional success.
129
404735
2335
và đạt thành công trong sự nghiệp và xã hội.
06:48
Masking behaviors can include forcing eye contact,
130
408405
3670
Các hành vi che giấu có thể bao gồm ép buộc giao tiếp bằng mắt,
06:52
mimicking others’ behaviors, expressions and gestures
131
412075
3304
bắt chước hành vi, biểu cảm và cử chỉ của người khác
06:55
and even memorizing scripts for small talk and common conversations.
132
415412
3771
và thậm chí ghi nhớ kịch bản các cuộc hội thoại thông thường.
07:00
Some people are more skilled at masking than others.
133
420751
2469
Một số người che giấu tốt hơn những người khác.
07:03
I'm really good at masking and people tell me that all the time,
134
423253
3003
Tôi rất giỏi trong việc che giấu và mọi người cũng đồng tình,
07:06
whether they know it or not.
135
426290
1368
cho dù họ có biết hay không.
07:07
When someone says to me
136
427658
1268
Khi ai đó nói với tôi rằng
07:08
that they never would have known I was autistic if I hadn't told them,
137
428959
3303
họ sẽ không bao giờ biết tôi mắc chứng tự kỷ nếu tôi không nói với họ
07:12
or even that I don't seem autistic,
138
432296
1735
hoặc thậm chí nói tôi không tự kỷ,
07:14
what they're really telling me is that I'm good at masking.
139
434031
2836
điều họ thực sự nói là tôi rất giỏi trong việc che đậy.
07:16
A lot of people see this as a really positive thing.
140
436867
2469
Nhiều người coi đây là một điều tích cực.
07:19
It's something that allows me to live a "normal" life.
141
439369
2736
Điều đó giúp tôi có một cuộc sống “bình thường.”
07:22
And while it's true that some things can be easier
142
442139
2336
Và khi một vài điều có thể dễ dàng hơn
07:24
when people can't tell you're autistic,
143
444508
2169
khi mọi người không biết bạn mắc chứng tự kỷ,
07:26
it's impossible for a person with ASD to not be heavily affected by it.
144
446710
4071
thì việc một người mắc ASD không bị ảnh hưởng bởi nó là bất khả thi.
07:30
Autism is a part of us.
145
450781
1835
Tự kỷ là một phần của chúng tôi.
07:32
It colors the way we think,
146
452616
1401
Nó định hình cách ta nghĩ,
07:34
interact with others and see the world throughout our life.
147
454051
3103
cách ta tương tác với người khác và cách ta nhìn thế giới.
07:37
This isn't something that can be turned off with masking.
148
457154
2703
Đây không phải là thứ mà ta có thể che đậy.
07:39
It simply gets pushed down to a level below that
149
459890
2269
Nó chỉ đơn giản là kéo xuống mức mà
07:42
at which other people can see it.
150
462159
2102
mọi người có thể thấy.
07:44
This pushing down of our true self takes a lot of work.
151
464294
2736
Việc che giấu con người thật cần rất nhiều công sức.
07:47
Think about this.
152
467030
1268
Hãy nghĩ về điều này.
07:49
When you're having a conversation with somebody,
153
469132
2269
Khi bạn đang trong cuộc trò chuyện với ai đó,
07:51
you're doing a lot of things at once.
154
471401
2236
bạn đang làm nhiều việc cùng một lúc.
07:53
You have the correct posture and the right distance away from them.
155
473670
3637
Bạn phải điều chỉnh tư thế và khoảng cách phù hợp với họ.
07:57
You're using the right facial expressions. You're modulating your tone.
156
477341
4171
Bạn phải sử dụng đúng nét mặt. Bạn phải điều chỉnh giọng điệu của mình.
08:01
You might be gesturing.
157
481545
2069
Bạn phải thể hiện điệu bộ.
08:03
You're making the right amount of eye contact.
158
483614
2535
Bạn phải giao tiếp ánh mắt đúng cách.
08:06
You're not not looking them in the eyes,
159
486183
1935
Không phải là không nhìn vào mắt họ,
08:08
but you're not looking them in the eyes so much that it's creepy.
160
488118
3103
mà bạn không nhìn vào mắt họ nhiều đến mức quá đáng.
08:11
(Laughter)
161
491255
1401
(Tiếng cười)
08:12
And you're predicting
162
492656
1268
Và bạn dự đoán
08:13
what the other person is going to say and do next.
163
493957
2403
những gì người khác sẽ nói và làm tiếp theo.
08:16
For neurotypical people, all of these things come naturally.
164
496360
2903
Đối người bình thường, tất cả những điều này đến rất tự nhiên.
08:19
You guys don't even have to think about them.
165
499296
2135
Các bạn thậm chí không cần phải nghĩ về nó.
08:21
But for me, I have to think about all those things at once.
166
501465
2836
Nhưng tôi nghĩ về tất cả những điều đó cùng một lúc.
08:24
Over the years, I've learned how to juggle all of these things,
167
504334
3637
Qua nhiều năm, tôi đã học được cách thích ứng với tất cả những điều này,
08:28
but it's a Herculean task,
168
508005
1568
nhưng đó là nhiệm vụ phi thường,
08:29
and for some its complexity makes it impossible.
169
509573
2469
đối với một số sự rắc rối biến nó thành bất khả thi.
08:33
The difficulty of masking can often lead to secondary mental health challenges.
170
513377
4070
Việc che giấu thường có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
08:39
Depression can stem from working so hard and still not being accepted,
171
519883
3937
Trầm cảm có thể bắt nguồn từ việc chăm chỉ mà vẫn không được công nhận,
08:43
while anxiety can come from the stress
172
523820
1869
trong khi lo âu có thể từ căng thẳng
08:45
of having to mask for a good portion of the day,
173
525722
2269
của việc phải che giấu trong thời gian dài,
08:47
every single day, for a good portion of your life,
174
527991
2403
mỗi ngày, cho một phần tốt đẹp của cuộc sống,
08:50
or risk being discriminated against and ostracized.
175
530427
2970
hoặc có nguy cơ bị phân biệt đối xử và tẩy chay.
08:53
These secondary mental health challenges
176
533430
1969
Những thách thức sức khỏe tâm thần này
08:55
are of particular issue for women and girls.
177
535432
2269
là những vấn đề đặc biệt của phụ nữ và bé gái.
08:57
34 percent of women with autism have depression,
178
537701
3537
34 phần trăm phụ nữ mắc chứng tự kỷ bị trầm cảm,
09:01
and 36 percent have anxiety.
179
541238
2069
và 36 phần trăm mắc rối loạn lo âu
09:03
While these secondary mental health challenges are a big issue,
180
543340
3003
Khi những thách thức về sức khỏe tâm thần là một vấn đề lớn,
09:06
the biggest problem masking causes for autistic people
181
546376
2903
Rắc rối lớn nhất khi che giấu của người mắc chứng tự kỷ
09:09
is late and misdiagnoses.
182
549279
2036
là chẩn đoán sai và muộn.
09:11
If someone is really good at masking, they may never be diagnosed at all.
183
551348
3470
Nếu ai đó thực sự giỏi trong việc che đậy, họ sẽ không được chẩn đoán.
09:15
Men and children are the group seen to be least skilled at masking,
184
555786
3203
Đàn ông và trẻ em là nhóm được cho là kém che giấu nhất,
09:18
and they're also the groups diagnosed with autism spectrum disorder most often.
185
558989
4237
và họ cũng là nhóm được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ thường xuyên nhất.
09:23
Case studies show that women are more skilled at masking,
186
563260
2703
Nghiên cứu cho thấy phụ nữ có kỹ năng che dấu tốt hơn,
09:25
and this is likely a huge factor
187
565963
1601
và đây có thể là một nhân tố lớn
09:27
that contributes to their late and misdiagnoses.
188
567598
2502
góp phần vào việc chẩn đoán sai và muộn.
09:30
The earlier a person is diagnosed with autism,
189
570934
2169
Một người được chẩn đoán càng sớm,
09:33
the earlier they can receive specialized care and treatment
190
573136
2803
họ có thể được chăm sóc và điều trị chuyên khoa sớm hơn
09:35
that can help them in almost every aspect of their life.
191
575973
2636
nó có thể giúp họ trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
09:38
Care for autistic people gets better all the time
192
578642
2336
Việc chăm sóc người tự kỷ sẽ ngày càng tốt hơn
09:41
as more research is done,
193
581011
1635
khi các nghiên cứu được tiến hành,
09:42
but unfortunately, it's rare to find a therapist
194
582679
3637
nhưng thật không may, hiếm khi ta tìm được một nhà trị liệu
09:46
or other people who assist autistic people
195
586350
2035
hoặc người hỗ trợ người tự kỷ
09:48
that recognize the extra challenges that come with being a woman.
196
588418
3337
nhận ra những thách thức đi kèm khi phụ nữ mắc chứng tự kỷ.
09:51
When you struggle socially as a female,
197
591788
1969
Khi phụ nữ gặp khó khăn xã hội,
09:53
learning to succeed socially as a male just isn't enough.
198
593790
3304
học để thành công về mặt xã hội như nam giới thôi là chưa đủ.
09:57
Womanhood is a unique and challenging experience all its own.
199
597127
3470
Làm phụ nữ là một trải nghiệm độc đáo và đầy thử thách.
10:01
The rules of female friendship, how to talk about romance, menstruation
200
601665
3637
Các quy tắc tình bạn, cách nói chuyện về tình cảm, kinh nguyệt
10:05
and even how to stay safe from sexual predators
201
605335
2236
và thậm chí cách để tránh khỏi kẻ biến thái
10:07
are all obstacles that autistic women face but do not receive support for.
202
607571
3570
đều là trở ngại mà phụ nữ tự kỷ gặp phải nhưng không có sự giúp đỡ.
10:11
While it's tempting in our society to say that gender is something small,
203
611842
5305
Khi xã hội của ta thường nói rằng giới tính là một điều gì đó nhỏ nhặt,
10:17
obsolete or insignificant,
204
617180
1535
lỗi thời hoặc không đáng kể,
10:18
the truth is gender does matter.
205
618749
2602
sự thật là giới tính có quan trọng.
10:21
And when it comes to autism, it matters a lot.
206
621385
2702
Nhưng khi kết hợp với chứng tự kỷ, nó quan trọng hơn cả.
10:24
The difference comes in
207
624121
2702
Sự khác biệt đến từ
10:26
with the vast disconnect between the lived experiences of men and women.
208
626823
3971
sự khác biệc trong kinh nghiệm sống của nam giới và nữ giới.
10:30
All autistic people are born autistic,
209
630827
2102
Tất cả những người tự kỷ từ khi sinh ra,
10:32
but from birth, girls are thrust into a more socially rigorous environment
210
632963
3904
nhưng các bé gái đã bị đẩy vào một môi trường xã hội khắt khe hơn từ sớm
10:36
that increases the pressure to mask
211
636867
1768
làm tăng áp lực lên việc che đậy
10:38
and the challenges an autistic person faces daily.
212
638669
2402
và thách thức mà họ phải đối mặt hàng ngày.
10:42
For any autistic person, but especially women and girls,
213
642506
2802
Đối với những người tự kỷ, đặc biệt phụ nữ và bé gái,
10:45
the part of their autism you can see
214
645342
1768
bạn có thể thấy một phần tự kỷ của họ
10:47
is not what that person is actually experiencing.
215
647110
2303
không phải là những gì họ đang thực sự trải qua.
10:51
It's impossible for someone with a limited outside perspective
216
651114
3804
Đối với người có quan điểm hạn chế họ không thể
10:54
to label someone else's autism,
217
654951
1535
gắn mác tự kỷ cho người khác,
10:56
be that label "mild," "moderate," "Asperger's," "high-functioning,"
218
656486
4405
là “nhẹ“, “trung bình”, “Asperger”, “chức năng cao”,
11:00
or any other label.
219
660924
1635
hoặc bất kỳ tên gọi nào khác.
11:02
You can see me up here right now talking to you
220
662592
2203
Bạn có thể thấy tôi ở đây nói chuyện với bạn
11:04
and try to label me to differentiate me in your mind from another autistic person
221
664795
3837
và tôi cố gắng để phân biệt tôi với một người mắc chứng tự kỷ khác
11:08
you may have met,
222
668665
1268
mà bạn có thể đã gặp,
11:09
such as maybe a little boy having a sensory meltdown in the mall.
223
669966
3104
một cậu bé lên cơn khủng hoảng trong trung tâm thương mại.
11:14
You can try to label me in your mind to differentiate us,
224
674037
2770
Bạn có thể sẽ cố gắn mác để phân biệt hai chúng tôi,
11:16
but the feelings that we're having on the inside
225
676840
2269
nhưng cảm xúc mà chúng tôi có ở bên trong
11:19
are probably more similar than you would think.
226
679142
2202
có lẽ giống nhau hơn bạn nghĩ.
11:21
I've just learned to mask them after years of pressure and practice.
227
681378
3203
Tôi mới học được cách che giấu sau nhiều năm áp lực và luyện tập.
11:26
This is partially because what society expects of a grown woman
228
686116
3103
Một phần là do kì vọng xã hội ở một người phụ nữ trưởng thành
11:29
is different than what they expect from a little boy,
229
689252
2503
khác với những gì họ mong đợi từ một cậu bé,
11:31
which is reasonable.
230
691788
1268
điều đó hợp lý.
11:33
But society also expects more of a little girl than a little boy.
231
693090
3169
Nhưng xã hội cũng đặt kì vọng ở một cô bé hơn là một bé trai.
11:37
From a young age, girls are expected to have higher emotional intelligence
232
697260
3504
Từ khi còn nhỏ, các bé gái được cho là có trí tuệ cảm xúc cao hơn
11:40
and care more about their peers' emotions than boys.
233
700797
2670
và quan tâm đến cảm xúc của bạn bè hơn là bé trai.
11:43
This is reinforced in almost every aspect of their life,
234
703500
2736
Điều này được củng cố trong hầu hết khía cạnh cuộc sống,
11:46
from TV shows and toys to the words and actions of family and teachers.
235
706236
3804
từ các chương trình, đồ chơi đến lời nói, hành động của gia đình, thầy cô.
11:51
Women are better at masking because society expects more from us,
236
711041
3103
Phụ nữ che giấu tốt hơn vì xã hội mong đợi nhiều hơn từ chúng ta,
11:54
and it doesn't make as many allowances for us.
237
714177
2202
và nó không giúp ta có thêm khoản phụ cấp nào.
11:57
Sometimes society will make exceptions for the social deficits of autistic men
238
717581
4271
Đôi khi xã hội có những ngoại lệ cho những khiếm khuyết của người đàn ông tự kỷ
12:01
in exchange for the knowledge and perspective
239
721885
2135
đổi lại cho kiến thức và quan điểm của họ
12:04
they can bring to the table.
240
724054
1435
những lợi ích từ họ.
12:05
But it won't do the same thing for autistic women.
241
725489
2369
Nhưng phụ nữ tự kỷ không có đặc quyền này.
12:07
I want you to walk away from this auditorium
242
727891
2669
Tôi muốn bạn bước ra khỏi khán phòng này
12:10
knowing that autism is not a disease, and it doesn’t need to be cured.
243
730594
3470
biết rằng tự kỷ không phải là bệnh và nó không cần phải chữa trị.
12:14
It's just a different way some brains can work.
244
734097
2236
Đó chỉ là một cách khác mà não bộ hoạt động.
12:17
If you want to help autistic people,
245
737134
1968
Nếu bạn muốn giúp đỡ những người tự kỷ,
12:19
you can support organizations like Autistics for Autistics,
246
739136
3036
bạn có thể ủng hộ các tổ chức như Autistics for Autistics,
12:22
Autistic Self Advocacy Network
247
742205
1535
Autistic Self Advocacy Network
12:23
and Autistic Women and Nonbinary Network
248
743740
2603
và Autistic Women & Nonbinary Network
12:26
that support autistic self-love and acceptance,
249
746376
2236
ủng hộ sự chấp nhận và yêu thương bản thân,
12:28
as opposed to organizations that spread fear about autism.
250
748612
2802
không ủng hộ các tổ chức gieo rắc nỗi sợ hãi về tự kỷ.
12:32
You should also identify yourself as an autistic advocate
251
752716
2769
Bạn cũng nên nhận diện mình là người ủng hộ chứng tự kỷ
12:35
to people in your life.
252
755485
1435
cho những người bạn quen.
12:36
Be understanding and allow friends and family to unmask with you.
253
756953
3771
Hãy thông cảm và cho phép bạn bè và gia đình biết con người bạn.
12:40
This is also a call to action for the psychology community
254
760757
2803
Đây cũng là lời kêu gọi hành động tới cộng đồng tâm lý học
12:43
to conduct more research on autism in women,
255
763593
2369
tiến hành nhiều nghiên cứu hơn về tự kỷ ở phụ nữ,
12:45
people of color and other minorities.
256
765996
2169
người da màu và các nhóm thiểu số khác.
12:49
Most of all, I want you to know
257
769199
1535
Trên hết, tôi muốn bạn biết rằng
12:50
that every person with autism is different.
258
770767
2002
mỗi người mắc chứng tự kỷ đều khác nhau.
12:52
I got up here today to share my perspective
259
772803
2035
Hôm nay tôi đến chia sẻ góc nhìn của mình
12:54
because I'm not what a lot of people would think of as an autistic person.
260
774871
3537
bởi vì tôi không phải là người mà nhiều người coi là mắc chứng tự kỷ.
12:58
But that doesn't mean that every woman with autism
261
778408
2403
Điều đó không có nghĩa mọi phụ nữ mắc chứng tự kỷ
13:00
will have the same or even a similar experience to mine.
262
780844
2936
sẽ có trải nghiệm giống hoặc thậm chí tương tự như tôi.
13:03
My autism journey is just one out of thousands
263
783780
2236
Hành trình của tôi chỉ là một trong hàng ngàn
13:06
that can provide insight into the way autistic people think,
264
786049
4037
có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách suy nghĩ của người tự kỷ,
13:10
interact with our society and see the world.
265
790120
2803
cách họ tương tác xã hội của ta và cách họ nhìn thế giới.
13:12
Thank you.
266
792956
1268
Cảm ơn.
13:14
(Applause)
267
794257
1235
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7