The Likability Dilemma for Women Leaders | Robin Hauser | TED

Translator: Gia Khánh Reviewer: Thu Ha Tran

I’m a middle child, and I was born leaning in.

Tôi là một đứa con thứ, và tôi được sinh ra để dấn thân.

For as long as I can remember,

Tôi nhớ là từ rất lâu rồi,

I've had this insatiable desire to compete, to accomplish

tôi đã có mong muốn vô độ này để tranh đấu, để đạt thành tựu

and to prove myself.

và để chứng minh bản thân mình.

My energy isn’t easily contained,

Năng lượng của tôi luôn tràn đầy,

and I've been called by both men and women

và tôi được cả đàn ông và phụ nữ gọi là

intense, high-octane,

người nghiêm trọng, kẻ có trị số octane cao,

aggressive.

hung hăng.

These words don't feel like compliments to me.

Những từ này không phải là những lời khen đối với tôi.

I try to control my eagerness.

Tôi cố gắng kiểm soát sự háo hức của mình.

I try to be softer.

Tôi cố tỏ ra mềm mỏng hơn.

It's exhausting.

Thật mệt mỏi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The truth is, this tough shell conceals sensitivities and insecurities

Sự thật thì, vỏ bọc cứng rắn này dùng để che đậy sự nhạy cảm và tự ti

that only those closest to me know.

mà chỉ có những người thân thiết nhất với tôi được biết.

And yeah, my masculine traits make me the kind of gal

Và những đặc điểm nam tính này khiến tôi

that can hang with the guys,

có thể trò chuyện với những chàng trai,

as long as I'm not their boss.

miễn là tôi không phải sếp của họ.

Mùa đông năm ngoái, tôi đi bộ qua một khu trượt tuyết,

Last winter, I was walking through a ski resort

and a man came up to me and said,

một người đàn ông bước đến gần tôi và nói:

"Excuse me, are you with a husband or a fiancée?"

“Xin lỗi, cô đi với chồng hay là vị hôn phu?”

"No," I said, and I continued toward the lifts.

“Không”, tôi nói và tiếp tục đi về phía thang máy.

And then curiosity got the better of me.

Và sau đó sự tò mò xâm chiếm lấy tôi.

And I turned around and asked the guy why he wanted to know if I was with a man.

Và tôi quay lại hỏi người đàn ông tại sao anh ta muốn biết

tôi có ở cùng người đàn ông nào không.

"I'm selling timeshares. It's a real estate thing."

“Tôi đang bán nhà nghỉ dưỡng. Đó là một thứ bất động sản.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

"And you don't sell to women?"

“Và anh không bán cho phụ nữ à?”

"Oh, are you interested?"

“Ồ, cô quan tâm sao?”

"No."

“Không”

(Laughter)

(Tiếng cười)

"But you do know women carry checkbooks, too?"

“Nhưng anh cũng biết là phụ nữ cũng mang theo ngân phiếu mà?”

And at that, he looked at me and said, "Wow, lady, you're tough."

Anh ta nhìn tôi và nói: “Ồ, cô thật cứng rắn thưa quý cô.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

Modern day sexism is different than it was in the past

Phân biệt giới tính thời hiện đại đã khác so với quá khứ

when a blatant comment about a woman's physique

khi một bình luận trắng trợn về vóc dáng của một phụ nữ

or a chummy pat on the derriere was tolerated, maybe even accepted.

hoặc một cái vỗ nhẹ trên mông đã được bao dung, thậm chí được chấp nhận.

Today's sexism can be more subtle.

Phân biệt giới tính ngày nay có thể tinh vi hơn.

Little nuances that might seem like no big deal to some,

Những sắc thái nhỏ cũng có vẻ như không phải vấn đề lớn đối với một số người

but their impact can have the effect of a thousand cuts.

nhưng tác động của nó có thể bằng ảnh hưởng của một ngàn vết cắt.

That day at the ski resort resulted in more than just another microabrasion.

Ngày hôm đó tại khu trượt tuyết,

It sparked a curiosity in me about perceptions that we have

nó làm tôi tò mò về nhận thức mà chúng ta có

for women versus men.

về phụ nữ và đàn ông.

I wanted to know why do we perceive women differently when we assert ourselves.

Tôi muốn biết tại sao ta nhìn nhận về phụ nữ khác với nhìn nhận bản thân.

So I did a little research and I came across something,

Tôi đã thực hiện một nghiên cứu nhỏ và tôi bắt gặp một điều gì đó,

just to make sure this wasn't all on my mind,

chỉ để chắc chắn điều này không nằm trong tâm trí mình

called the competence/likability dilemma,

được gọi là vấn đề giữa năng lực và sự dễ mến

where women, unlike men,

nơi mà phụ nữ, không giống như nam giới,

are rarely perceived to be both competent and likable.

hiếm khi được thừa nhận là vừa có năng lực vừa dễ mến.

Now we should take a moment to define the word "likable."

Giờ chúng ta nên dành chút thời gian để định nghĩa từ “dễ mến”

Merriam-Webster says "likeable" is:

Trang Marriam-Webster cho rằng “dễ mến” nghĩa là:

"having qualities that bring about a favorable regard,

“có những phẩm chất mang lại sự quan tâm,

pleasant or agreeable."

hài lòng hoặc bằng lòng”.

The Urban Dictionary says:

Trang Urban Dictionary cho rằng:

"likeable, an adjective meaning pleasant or attractive.

“dễ mến, một tính từ mang nghĩa hài lòng hoặc thu hút.

It describes something that is easy to like."

Nó miêu tả những thứ dễ dàng để thích.”

The sad truth is, most of us don't find strong, competent women easy to like.

Sự thật đáng buồn là hầu hết chúng ta không dễ thích phụ nữ mạnh mẽ, có năng lực

In 2003, Professor Flynn at Columbia Business School

Năm 2003, Giáo sư Flynn tại Trường Kinh doanh Columbia

conducted an experiment.

thực hiện một nghiên cứu.

He took a case study about Heidi Roizen,

Trường hợp nghiên cứu của ông ấy là Heidi Roizen,

a successful female venture capitalist,

Một phụ nữ thành công trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm

and he changed the name to Howard Roizen.

và ông thay đổi tên bà thành Howard Roizen.

Everything else about the case study remained the same.

Mọi thứ khác về nghiên cứu vẫn được giữ nguyên.

He gave half of his class the Heidi Roizen case study

Ông ấy cho một nửa lớp của mình nghiên cứu về Heidi Roizen

and the other half the Howard Roizen case study.

nửa còn lại nghiên cứu về Howard Roizen.

And he asked the students to rate

Và ông yêu cầu các học sinh đánh giá

how competent and how likable Heidi and Howard were.

về năng lực và độ dễ mến của Heidi và Howard.

Both female and male students found Heidi and Howard to be equally competent.

Cả nam và nữ sinh đều cho rằng Heidi và Howard đều có năng lực như nhau.

But the students tended not to like Heidi.

Nhưng đa phần các học sinh không thích Heidi.

They thought that she was a little too aggressive and out for herself.

Họ nghĩ rằng bà ấy có hơi hung hăng và tự ý.

Neither female nor male students wanted to work for or hire Heidi,

Cả nam và nữ sinh đều không muốn làm việc hay tuyển dụng Heidi,

but they all thought Howard would make a great colleague.

nhưng họ đều nghĩ Howard sẽ là một đồng nghiệp giỏi.

Why?

Tại sao?

Because in our society, women are penalized

Bởi vì trong xã hội của chúng ta, phụ nữ phải chịu thiệt thòi

when we behave in ways that violate gender norms.

khi chúng ta cư xử theo những cách vi phạm chuẩn mực về giới.

Our gender stereotypes show that women should be kind, nurturing,

Những định kiến về giới của chúng ta cho thấy phụ nữ nên tử tế, quan tâm,

helpful, supportive, deferential,

hữu ích, ủng hộ, cung kính,

while traditionally men are expected to be decisive, competent,

trong khi đàn ông truyền thông được mong trở thành người quyết đoán, có năng lực,

assertive and strong.

quả quyết và mạnh mẽ.

Vì vậy vấn đề của phụ nữ

So the dilemma for women

là những phẩm chất chúng ta trân trọng trong kỹ năng lãnh đạo

is that the qualities which we value in leadership,

such as assertiveness and decisiveness,

như sự quả quyết và quyết đoán,

go against societal norms of what it is to be a likable woman.

chống lại chuẩn mực xã hội về những gì tạo nên người phụ nữ dễ mến.

I'm a documentary filmmaker, so I'm nothing if not curious.

Tôi là một nhà làm phim tài liệu, vì vậy tôi không thể không có tính tò mò.

But I've learned that being inquisitive is not an admired female trait.

Nhưng tôi biết rằng tò mò không phải là đặc điểm của người phụ được ngưỡng mộ.

I was at a cocktail party last week,

Tuần trước tôi tham dự một buổi tiệc cocktail,

và tôi hỏi một người đàn ông anh ta làm trong lĩnh vực nào.

and I asked a man what line of business he was in.

“Fintech,” he said.

“Fintech” - anh ta trả lời.

Curious. I dug a little deeper.

Vì tò mò nên tôi hỏi sâu hơn một chút.

"Oh, what type?"

“Ồ, là loại nào vậy?”

"It's complicated."

“Nó phức tạp lắm”

(Laughter)

(Tiếng cười)

End of discussion.

Kết thúc cuộc trò chuyện.

OK. Now it's possible that he wanted to spare me some long explanation,

Được rồi. Giờ có thể là anh ấy muốn nói về những giải thích dài dòng

but it's more likely that his bias, implicit or not,

nhưng nhiều khả năng đó là thành kiến của anh ấy, ngầm hoặc không,

informed him that as a woman I wouldn't understand finance.

thông báo với anh ấy rằng một người phụ nữ như tôi sẽ không hiểu về tài chính.

Either way, I'm fairly certain he wouldn't have said "it's complicated"

Dù sao đi nữa, tôi khá chắc là anh ấy sẽ không nói: “Nó khá phức tạp”

had I been a man.

nếu tôi là một người đàn ông.

I absorb the sting of one more cut.

Tôi lại chịu thêm một nỗi đau nữa.

Most of us are not aware of why we don't find strong women likable.

Hầu hết chúng ta không biết tại sao lại không thấy

những người phụ nữ mạnh mẽ dễ mến.

There's just something about her that bugs us.

Chỉ là có gì đó về cô ta khiến chúng ta khó chịu.

But deep inside, at the root of this is an unconscious bias.

Nhưng sâu bên trong, tận cùng gốc rễ của điều này là một thành kiến vô thức.

Bias is a survival heuristic that we inherited from our ancestors.

Thành kiến là một kinh nghiệm sống còn mà chúng ta thừa hưởng từ tổ tiên của mình

The problem is, it's unconscious.

Vấn đề là, nó vô thức.

And as humans, we don't have the ability to recognize when we're being biased,

Là một con người, chúng ta không có khả năng nhận ra khi bị áp đặt thành kiến,

even if we can see it in other people.

thậm chí khi chúng ta có thể nhìn thấy điều đó từ người khác.

We all, most of us, anyway, believe ourselves to be fair,

Tất cả chúng ta, hầu hết đều tin rằng bản thân mình rất công tâm

open-minded and unbiased.

tư duy mở và không định kiến.

And yet, I will admit, I too found Hillary's voice to be shrill.

Nhưng tôi sẽ thừa nhận, tôi cũng thấy giọng của Hilary chói tai.

As long as society continues to associate leadership with masculine traits,

Miễn là xã hội tiếp tục liên kết khả năng lãnh đạo với đặc điểm nam tính,

female leaders will be judged more harshly,

những lãnh đạo nữ sẽ còn bị đánh giá gay gắt hơn,

even when they outperform male counterparts.

thậm chí khi họ làm việc tốt hơn nam giới trong cùng một vai trò.

So it's no wonder that in the United States,

Vì vậy, không có gì lạ khi Hoa Kỳ,

female politicians suffer greatly,

các nhà chính trị nữ phải chịu đựng rất nhiều

as our elections tend to value likability over competency.

vì các cuộc bầu cử của chúng ta thường thiên về độ yêu thích hơn là năng lực.

Women hold only 25 percent of the seats in Congress.

Phụ nữ chỉ chiếm 25% ghế trong Quốc hội.

The competence/likability dilemma has huge consequences,

Tình trạng có năng lực hay được yêu thích có hậu quả nghiêm trọng,

not just in politics,

không chỉ trong chính trị,

but also in education and in the workplace,

mà còn trong giáo dục và nơi làm việc,

where studies show that women in meetings with both genders

nơi mà các nghiên cứu cho thấy phụ nữ trong cuộc hợp với cả hai giới tính

are less likely to contribute knowledge.

ít có khả năng đóng góp kiến thức.

As women we're told to lean in,

Là phụ nữ, chúng tôi muốn tiến về phía trước,

and yet there's backlash when we do.

và luôn có phản ứng dữ dội khi chúng tôi làm vậy.

A recent study shows that women

Một nghiên cứu gần đây cho thấy phụ nữ

are not as good as men at negotiating for themselves.

không tốt như đàn ông lúc đàm phán cho bản thân họ.

And yet, women outperform men

Tuy nhiên, phụ nữ làm tốt hơn nam giới

when they negotiate on behalf of someone else.

khi đàm phán thay mặt cho người khác.

This is because women who negotiate for themselves

Đó là bởi vì những người phụ nữ đàm phán cho bản thân mình

are perceived as selfish,

bị xem là ích kỷ,

and women who negotiate on behalf of someone else

và những người phụ nữ thay mặt đàm phán cho người khác

are perceived to be helpful.

được xem là hữu ích.

And a helpful woman might be liked more than a woman who is assertive,

Và những người phụ nữ hữu ích có thể được yêu thích hơn một người phụ nữ quyết đoán,

but the helpful woman will not be recognized

nhưng người phụ nữ hữu ích sẽ không được công nhận

as having what it takes to be a successful leader.

là có những yếu tố để trở thành một nhà lãnh đạo tài ba.

Last week I was quoting my speaker fee to a potential client,

Cuối tuần trước tôi đã báo giá thuyết minh cho một khách hàng tiềm năng,

and when I told him the price, he said to me,

và khi tôi nói mức giá, anh ấy nói với tôi:

"Wow. Good for you. That's a lot.

“Ồ, vậy là nhiều quá đấy.

Isn't documentary filmmaking kind of, like, your hobby?"

Không phải làm phim tài liệu là sở thích của cô sao?”

(Laughter)

(Tiếng cười)

Ouch.

Ôi.

As humans, we're limited to what we can do to mitigate our biases.

Là con người, chúng ta được giới hạn những gì có thể làm để hạn chế định kiến.

So even if we were able to, say, implement a tool

Vì thế, thậm chí khi chúng ta có thể sử dụng lời nói như một công cụ

that would bring more women into upper management,

để đưa những người phụ nữ đến cấp lãnh đạo cao hơn.

it's highly likely that we would still evaluate the performance of those women

rất có thể chúng ta vẫn đánh giá cách hoạt động của người phụ nữ đó

with biased perceptions.

với những quan điểm thành kiến.

Clearly, leadership and likability should not be mutually exclusive

Rõ ràng, khả năng lãnh đạo và dễ mến không nên loại trừ lẫn nhau

for women or for men.

với cả đàn ông và phụ nữ.

So how do we solve for this dilemma?

Vì vậy làm cách nào để giải quyết vấn đề này?

I wish I could offer you a cure to unconscious bias.

Tôi ước tôi có thể đưa ra cho bạn một giải pháp cho việc thiên vị vô thức.

I don't believe there is one.

Tôi không tin rằng chỉ có một.

But we need to disrupt stereotypes

Nhưng chúng ta cần ngưng định kiến lại

and redefine what it is to be a leader and a woman.

và định nghĩa lại việc trở thành một người lãnh đạo và một người phụ nữ.

Obviously, this is a long-term solution that could take generations,

Hiển nhiên, đây là một giải pháp dài hạn cần phải qua nhiều thế hệ,

but it's a vital step.

nhưng là một bước quan trọng.

We need to speak up.

Chúng ta cần lên tiếng.

Speak up when you witness gender bias.

Lên tiếng khi bạn chứng kiến sự thành kiến về giới tính.

Question comments that are made

Câu hỏi nhận xét được đưa ra

about a woman's appearance or personality rather than her skills or ability.

về bề ngoài hay nhân cách của một người phụ nữ có quan trọng hơn

những kỹ năng hay khả năng của cô ấy không.

And we need to slow down.

Và chúng ta cần chậm lại.

Question yourself. Reconsider your snap judgments.

Tự hỏi bản thân. Xem xét lại đánh giá vội vàng của mình.

Ask yourself, does that woman bug me for reasons that really matter?

Hỏi bản thân, người phụ nữ đó có làm phiền tôi vì những lý do quan trọng không?

And forget about likability,

Và quên đi những điều như dễ mến,

ladies, women, if you can.

quý bà, phụ nữ, nếu bạn có thể.

Instead focus on being awesome.

Thay vào đó hãy tập trung vào việc trở nên thật tuyệt,

Be a smart, compassionate, effective leader

thật thông minh, có lòng trắc ẩn, người lãnh đạo giỏi

that will redefine the stereotype of what a female leader is.

sẽ định nghĩa lại định kiến về một người lãnh đạo nữ.

I've wasted a lot of time worrying about how I am perceived.

Tôi đã từng tốn nhiều thời gian lo lắng về việc tôi được nhìn nhận như thế nào.

Nếu tôi hỏi thật nhiều câu hỏi, bạn có cảm thấy tôi thật hiếu chiến không?

If I ask a lot of questions, will you find me combative?

If I tell you about an accomplishment I'm proud of,

Nếu tôi nói với bạn về một thành tích mà tôi tự hào,

you might think I'm conceited.

bạn sẽ nghĩ là tôi kiêu ngạo.

But I need and seek the approval and recognition

Nhưng tôi cần tìm thấy sự đồng thuận và công nhận

of my family, of my friends and of my colleagues.

từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp của tôi.

Like many of you, I want to be liked,

Cũng như nhiều người trong số các bạn, tôi muốn được yêu thích,

and I'm hopeful for the day when women can be recognized

và tôi hy vọng có một ngày phụ nữ có thể được công nhận

as being competent and likable,

là người vừa có năng lực vừa dễ mến,

a day when we value each other regardless of gender,

một ngày mà chúng ta trân trọng nhau bất kể giới tính gì,

for the unique contributions that we each bring to the table.

cho những đóng góp tuyệt vời mà mỗi người chúng ta mang lại.

That would be the day that I won't have to worry about being liked.

Đó sẽ là ngày mà tôi không phải lo lắng về việc tôi có được yêu thích hay không.

I can just be me.

Tôi chỉ cần là chính mình.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)