My Secret to Creating Real Magic | Christina Tosi | TED

Translator: Dinh Lieu Vu Reviewer: Ai Van Tran

My very first food memory was when I was three or four.

Tôi nhớ miếng ngon lần đầu là khi tôi lên ba hoặc bốn tuổi.

It was a warm day,

Đó là một ngày ấm áp,

and my mom had just picked me and my sister up from school,

và mẹ đã đón hai chị em tôi ở trường,

buckled us into the back of her dusty blue Ford Taurus.

dẫn chúng tôi ngồi ra phía sau chiếc Ford Taurus màu xanh đầy bụi bẩn.

She was halfway out of the school parking lot

Đi được nửa chừng bãi đậu xe của trường

when she pulled over to the side.

thì bà tấp vào lề.

She strangely reached for her purse that was resting on the dashboard,

Bà dờ dẫm mò lấy cái túi nằm ở trên hộp số xe ôtô,

started fishing around for something until she found it.

và bắt đầu móc trong ví ra thứ gì đó.

Then she twisted around to us,

Rồi bà quay lại nhìn chúng tôi,

and she tore open a yellow paper bag

và bóc ra một gói màu vàng bên trong có chứa

of slightly melted Sugar Babies.

những em búp bê bằng kẹo đang tan chảy.

(Audience murmurs)

(Khán giả xì xào)

She poured a few of the pellets into each of our tiny hands.

Bà dốc một chút kẹo đổ vào lòng bàn tay bé nhỏ của chúng tôi.

Now, I want to be clear,

Cho tới giờ, rõ ràng là,

this was not a normal mom thing.

với một bà mẹ điều này không hề bình thường chút nào.

This was breaking several rules.

Một sự phá lệ.

It was after lunch but before dinner,

Sau bữa trưa, trước bữa tối,

we were in the car,

chúng tôi ở trên xe ôtô,

(Laughs)

(Cười)

we hadn't done anything spectacular to be celebrated.

chúng tôi không làm gì quá đến nỗi để mà được thưởng.

And Sugar Babies are, well, pure sugar.

Và những em kẹo búp bê là, à, đường nguyên chất.

I was so confused.

Tôi đã rất thắc mắc.

But I was a kid, so I took the candy, and I started chewing.

Nhưng là một đứa trẻ, tôi đã cầm lấy kẹo, và bắt đầu nhai.

God, I felt like I had just been inducted into the coolest club possible.

Trời ơi, tôi cảm thấy mình như đang rất phấn khích.

Một đứa trẻ được ăn kẹo vào một ngày thứ Tư không hẹn trước.

The one that eats candy on a random Wednesday.

(Laughs)

(Cười)

And then the world, it slowed down.

Và cả thế giới, dần trôi chậm lại.

Everything faded.

Mọi thứ mờ nhạt dần.

And then everything sharpened.

Và rồi mọi thứ lại trở nên sắc nét.

There is only one word for what I felt in that moment.

Có một từ duy nhất để nói về thứ cảm giác trong khoảnh khắc đó.

Magic.

Kỳ diệu.

Real magic.

Phép màu thực sự.

Now, most people think that’s kind of crazy,

Ngay lúc này đây,

hầu hết mọi người sẽ nghĩ rằng thật điên rồ,

three or four years old.

với đứa nhóc ba đến bốn tuổi.

I don't remember anything about my childhood for years after that,

Tôi chẳng hề nhớ gì về những năm tháng thời thơ ấu sau lần đó,

but I remember that day,

nhưng tôi nhớ cái ngày đó,

I remember those Sugar Babies,

nhớ những em búp bê kẹo,

and I remember that feeling.

nhớ cái cảm giác khi ấy.

Now, most people think of magic as a trick, right?

Giờ đây, mọi người đều nghĩ phép màu chỉ là mánh lới phải không?

Abracadabra.

Một câu thần chú.

This seemingly impossible act, put on purely for entertainment.

Đó dường như là điều phi lí, đem ra chỉ để mua vui.

But I'd like to challenge that.

Nhưng tôi không tán thành điều đó.

Magic, real magic is not an illusion.

Điều kì diệu, phép màu không phải là sự ảo tưởng.

Real magic is the feeling

Phép màu là cảm giác

when life transforms from the ordinary into the extraordinary.

khi sự sống biến điều tầm thường trở nên phi thường.

And not only is it real.

Và không chỉ thiết thực.

It is the very thing that connects us to this world,

Đó là điều hết sức ý nghĩa mà kết nối chúng ta với thế giới,

to one another,

gắn kết mọi người xung quanh,

to our entire existence.

và đời sống quanh ta.

It's the spark of a moment.

Đó là khoảnh khắc lóe sáng.

It's the feeling of believing,

Đó là cảm giác của niềm tin,

of belonging,

của nơi ta thuộc về,

of getting,

sự công nhận,

of being gotten.

cảm giác được nhận.

It is the crack

Đó là khe hở

that opens up our hearts and reminds us to let light in.

hé mở trái tim

và nhắc nhở chúng ta nhận lấy tia sáng.

Now I own Milk Bar,

Và giờ khi tôi có Milk Bar,

this quirky American-style bakery

một tiệm bánh kiểu Mỹ khác người

that I'll tell you a little bit about later.

mà lát nữa tôi sẽ kể đôi chút về nó.

And I have found

Tôi đã hiểu rằng

that magic is often created by breaking some sort of rule.

phép màu thường được tạo ra nhờ việc phá vỡ quy tắc.

Like the "no sweets before dinner" rule.

Như luật “không ăn đồ ngọt trước bữa tối”.

Or wearing overalls to a corporate board meeting.

Hay là việc mặc quần yếm khi đi họp cùng với ban quản trị.

Or simply daring to defy the expectations of the people around us.

Hay đơn giản là dám thách thức mong muốn của những người xung quanh.

Now, as a kid,

Với một đứa trẻ,

breaking the rules usually only got us in trouble, right?

việc phá lệ thường sẽ khiến chúng gặp rắc rối phải không?

But as adults, it's a different story.

Nhưng với người lớn, đó lại là câu chuyện về sự khác biệt.

Breaking the rules, pushing boundaries,

Phá lệ, vượt qua ranh giới,

challenging the norm,

thách thức chuẩn mực,

asking why, why not?

và đặt ra thắc mắc tại sao, tại sao lại không?

It does something to us.

Có thứ gì đó tác động chúng ta.

It shakes us from sleepwalking.

Nó đánh thức chúng ta ra khỏi cơn mộng du.

And it makes space for magic to sneak in.

Và tạo ra không gian để phép thuật len lỏi vào.

Now I was raised by matriarchs,

Tôi được nuôi nấng bởi những người phụ nữ,

fierce heroic grandmas who loved to bake in their free time.

những người bà nghiêm khắc thích làm bánh mỗi khi rảnh rỗi.

And they knew good and well that food was for nutrition and sustenance,

Và họ biết món ăn bổ và ngon là để hỗ trợ và bổ sung dinh dưỡng,

but they didn't care.

nhưng họ không quan tâm.

(Laughs)

(Cười)

They'd baked as their way of breaking the rules.

Họ làm bánh theo những cách riêng.

They'd make batches of lemon bars instead of casseroles

Họ tạo ra những mẻ bánh chanh thay vì những món thịt hầm

or one-pot wonders.

hoặc các món thập cẩm.

And they put those baked goods in baggies

Và họ cho những chiếc bánh nướng vào túi

and hand them out,

và đem chúng ra ngoài,

hand that magic out to the most unassuming people.

trao món bánh kì diệu đó cho những ai khiêm tốn nhất.

The newcomer to the neighborhood,

Có thể là những người hàng xóm mới,

the mail carrier or my personal favorite,

người đưa thư hay người quen tôi quý mến,

the receptionist at the dentist office.

nhân viên lễ tân tại phòng khám nha khoa.

(Laughs)

(Cười)

Now I knew what the receiving end of magic felt like

Giờ đây tôi đã hiểu thứ cảm giác có được phép màu

from that Sugar Baby moment.

chính là khoảnh khắc sống cùng những em kẹo búp bê.

But witnessing what the giving part of real magic did ...

Nhưng chứng kiến điều mà phép màu ban tặng…

It moved these people.

nó làm lay động người khác.

It was awe-inspiring.

Thật là kinh ngạc.

And so I decided

Và tôi quyết định rằng

that baking would be my way of making magic in the world,

nướng bánh sẽ là cách mà tôi tạo ra phép màu cho thế giới,

creating a moment and then giving it away.

tạo ra khoảnh khắc kì diệu và lan tỏa nó.

A magic pyramid scheme, basically,

Một sự lan tỏa giống mô hình kim tự tháp,

that I wanted, needed more of.

về cơ bản, đó là điều tôi muốn, và còn nhiều hơn thế.

Only my mom and my grandmas thought that baking was just a hobby.

Duy nhất chỉ có mẹ và bà nghĩ việc làm bánh chỉ là một thú vui.

But I knew it could be more than that.

Nhưng tôi hiểu được nhiều ý nghĩa từ nó.

So I moved to New York City to become a professional pastry chef.

Thế là tôi đã chuyển đến New York

để trở thành một đầu bếp làm bánh chuyên nghiệp.

I went to culinary school;

Tôi đã tới trường dạy nấu ăn;

I climbed the ladder of fancy restaurants,

Đã đặt chân đến những nhà hàng sang trọng,

making fancy desserts to become the very best of the best.

làm ra những món tráng miệng trên cả tuyệt vời.

Only ...

Chỉ là...

I never found magic in those beautiful, delicate plated desserts.

tôi chưa từng tìm thấy phép màu ở trong những món tráng miệng

được trang trí đẹp mắt.

I could only find my magic in a cookie or a slice of cake

Mà phép màu chỉ xuất hiện

trong những chiếc bánh quy hay dưới những lát bánh

or a gooey underbaked pie.

hoặc bên trong một chiếc bánh nướng mỡ màng.

And so when I opened Milk Bar,

Và khi tôi mở tiệm bánh Milk Bar,

that bakery that I was telling you about,

tiệm bánh mà tôi đã kể,

I decided I wasn't going to frost the sides of a cake

tôi quyết định sẽ không rắc đường lên bánh

like the textbooks taught me.

như trong sách đã dạy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I decided I was going to load cookie dough with marshmallows

Tôi đã quyết định sẽ bỏ thêm kẹo dẻo,

or pretzels and potato chips

bánh quy xoắn cùng khoai tây lát mỏng

và bơ đường với cà phê vào bột làm bánh,

and butterscotch chips and coffee,

tossing convention out the window.

quẳng những quy tắc ra ngoài cửa sổ.

I wanted people to eat birthday cake, not just on their birthday,

Tôi muốn mọi người ăn bánh sinh nhật, không chỉ vào ngày sinh nhật,

but any day they wanted.

mà họ sẽ ăn vào bất kì ngày nào họ muốn.

I knew that my magic came in the form of these simple baked goods,

Tôi hiểu rằng sự lôi cuốn đến từ những loại bánh đơn giản,

but I also knew that simple, approachable, accessible,

nhưng tôi cũng biết rằng

những hương vị đơn giản, cuốn hút, dễ thưởng thức

nostalgic flavors

và hoài niệm

were my best jumping-off place to create new desserts.

là cách hợp lý nhất để mang lại món tráng miệng mới.

Almost as though fancy were the enemy of delicious.

Mặc dù thị hiếu gần như là kẻ thù của vị giác.

I’d go to county fairs to nosh.

Tôi đến hội chợ ở các quận để ăn quà vặt.

I'd go to the diner and order slices of pie

Tôi đến quán ăn rẻ tiền và gọi những lát bánh

from that revolving display case.

được trưng bày trong lồng kính.

I'd take french fries and dip them in chocolate milkshake and dream.

Tôi lấy khoai tây chiên chấm vào cốc kem sô cô la

và bắt đầu mơ mộng.

And then I'd go into the kitchen and tie on my apron

Và sau đó tôi đi vào nhà bếp rồi đeo tạp rề

and start mixing up a new creation

và bắt đầu nhào nặn ý tưởng mới

rooted in something known and safe and loved

xuất phát từ sự hiểu biết an toàn và tình yêu

but reaching far beyond what anyone thought accessible.

nhưng vươn xa hơn những gì mà mọi người cho là dễ hiểu,

Or approachable.

dễ làm.

Or doable.

Hay là có khả thi.

Breaking the banking rules became my daily ritual.

Việc phá vỡ những mớ quy tắc

đã trở thành nghi thức hằng ngày của tôi.

I mean, who says a layer cake can't taste like salty malty sweet pretzels?

Ý tôi là, ai mà nghĩ rằng một lớp bánh

không thể có hương vị bánh quy mặn ngọt lẫn lộn?

I mean, my culinary instructors for one.

Như giáo viên dạy làm bánh của tôi đó.

(Laughs)

(Cười)

"Watch me," I'd think.

Tôi chợt nghĩ, “Hãy nhìn đây.”

And I'd take pretzels,

Và tôi lấy bánh quy,

toast them in the oven to deepen their flavor,

nướng chúng trong lò để có hương vị đậm đà hơn,

then grind them into a powder-like consistency

nghiền nhỏ chúng thành một loại bột đặc

and substitute some of the cake flour in a recipe

và đưa nó vào thành phần bột làm bánh

for that pretzel powder.

của món bánh quy đó.

It's pretty good.

Nó khá là ngon.

When I was opening Milk Bar, I knew I wanted to serve ice cream.

Khi tôi mở tiệm Milk Bar, tôi biết mình muốn phục vụ cả món kem.

A rebellious kind of ice cream.

Một loại kem khó cưỡng.

No surprise, right?

Không quá bất ngờ, nhỉ?

So I decided to buy a soft serve machine,

Sau đó tôi quyết định mua máy làm kem tươi,

which for the record, was very rebellious at the time.

thứ mà về nguyên tắc, khá bồng bột vào thời điểm đó.

I had to decide what flavor to make.

Tôi phải chọn ra hương vị để làm.

I mean, why do we only accept chocolate and vanilla

Tôi đã nghĩ, tại sao chúng ta cứ phải chọn sô cô la và vani

as ice cream flavors?

để làm kem?

I needed to come up with something better, different.

Tôi cần nghĩ ra thứ gì đó hơn thế, đa dạng.

Push that boundary.

Vượt qua ranh giới.

I knew I had to come up with a flavor of milk

Tôi biết mình phải tạo ra một hương vị kem sữa

that was different.

mà thật nổi bật.

Milk is, like, the base of any great ice cream.

Sữa, giống như, thành phần chính của mọi loại kem ngon.

So I sat out inspiration at my 24-hour bodega.

Vậy là tôi bắt đầu ý tưởng tại cửa hàng 24-giờ bodega.

Favorite place to go.

Một nơi ưa thích.

Because that's where we all shop,

Vì đó là nơi chúng ta mua sắm,

that's where our simple taste buds are formed,

nơi vị giác của chúng ta được hình thành,

it's the flavors we know.

đó là những hương vị mà ta biết.

Up and down the aisles till I hit it.

Lướt qua những kệ hàng cho đến khi tìm ra.

My favorite section of the grocery store as a kid,

Như một đứa trẻ chỗ mà tôi thích nhất trong cửa hàng tạp hóa

the cereal aisle.

là quầy ngũ cốc.

Now as a kid, my mom and I had an agreement.

Hồi nhỏ tôi là một đứa khá kén ăn,

tôi và mẹ đã cùng thỏa thuận rằng

I was a pretty picky eater,

and we agreed that I could have as much cereal as I wanted

tôi có thể ăn bao nhiêu ngũ cốc tùy thích

as long as I drank all the calcium-rich milk

miễn sao tôi phải uống hết phần sữa giàu can-xi

at the bottom of the bowl.

ở dưới đáy bát.

I mean, I thought it was highway robbery.

Tôi đã nghĩ rằng điều đó thật là khó khăn.

Does she not understand how good that sugary sweet milk was at the bottom?

Bà ấy có hiểu được

chút sữa ngọt ngào ở dưới đáy bát ấy tốt như thế nào đâu?

That's interesting.

Nhưng thú vị là.

That's a really delicious flavor of milk.

Đó lại là một hương vị sữa đầy ngọt ngào.

It moved me.

Nó đã làm tôi lay động.

It made sense to me,

Với tôi điều đó thật ý nghĩa,

but would it make sense to other people?

nhưng với người khác có ý nghĩa như vậy không?

Figured I'd give it a try.

Đã vậy, tôi sẽ thử.

So I went back to the kitchen

Tôi quay trở lại căn bếp

and made the equivalent of a giant bowl of cereal.

và trộn lấy một bát ngũ cốc khổng lồ.

I strained out all that delicious milk,

Tôi lọc lấy toàn bộ chỗ sữa thơm ngon đó,

and I spun it into ice cream.

và khuấy nó thành kem.

Put it on the menu.

Đưa nó vào thực đơn.

And I've got to tell you, even now,

Và tôi phải kể điều này, là cho tới giờ,

people stop me on the street

mọi người vẫn giữ tôi lại trên phố

to tell me about their cereal-milk ice cream moment.

để kể về khoảnh khắc họ làm món kem ngũ cốc của họ.

"So good."

“Thật là ngon.”

"Seemingly a little naughty."

“Trông hơi có vẻ hỗn tạp.”

I mean, how did I know that was their flavor?

Làm sao mà tôi biết đó là hương vị họ thích?

That's the flavor they eat when they're wearing pajamas,

Loại mùi vị mà họ ăn khi mặc đồ ngủ,

when no one's looking.

họ thưởng thức lúc riêng tư.

Hương vị yêu thích của tuổi thơ.

The flavor of their childhood.

These people will tell me about every detail of the day.

Từ đó họ sẽ kể với tôi về cuộc sống,

They will tell me about the weather, the company they kept,

kể về thời tiết, về chuyện làm ăn,

the way that an ordinary moment was transformed into something magical

về một khoảnh khắc bình thường đã hóa thành thứ gì đó diệu kì

with a simple bite.

mà xuất phát từ một miếng ăn quen thuộc.

I built my business with the same "challenge the norm" mentality.

Tôi đã tạo dựng doanh nghiệp với suy nghĩ “thách thức chuẩn mực”.

Rather than measure my business's success by the profit or loss sheet,

Hơn cả việc đánh giá kết quả thông qua bảng tính lỗ-lãi,

by the average order value,

giá trị đơn hàng trung bình,

the other metrics that businesses use

hay những ma trận mà doanh nghiệp

to know if they're doing well,

dùng để nắm được công việc họ đang làm,

I decided we'd measure our impact by the twinkle in people's eyes.

tôi đã quyết định đánh giá ảnh hưởng

nhờ tia sáng lấp lánh trong mắt mọi người.

By the "Oh, I can't put that down" feeling

Bằng cảm giác “Ôi, tôi không thể cưỡng lại được”

that they had when they ate one of our desserts.

khi khách hàng thưởng thức đồ ăn của chúng tôi.

I chose to put women at the helm of my organization.

Tôi đã lựa chọn chị em phụ nữ để chèo lái tổ chức của mình.

Because when I looked around the hospitality industry,

Bởi vì khi tôi nhìn vào ngành thực phẩm,

people running operations, folks holding CEO titles,

những người vận hành nắm giữ vị trí điều hành,

they were all men.

họ đều là nam giới.

I mean, why?

Tôi tự hỏi, vì sao?

I was raised by these fierce matriarchs who handled business,

Tôi được nuôi nấng bởi những người phụ nữ nghiêm khắc

họ quản lý chuyện làm ăn,

and I wanted my organization to look like that.

và tôi muốn tổ chức của mình cũng như vậy.

I want to show the world what women were capable of

Tôi muốn cho cả thế giới thấy năng lực của phụ nữ

and what a "bakery" could be.

và thứ mà một “tiệm bánh” có thể đem lại.

Push back on that cute little box people like to put us in.

Gửi lại những yêu thương mà mọi người hay nghĩ về phụ nữ.

And in turn, the rules broke for us.

Và đổi lại, nhờ đột phá.

The magic, our magic, got out.

Phép màu, sức hút của chúng tôi,

sẽ lan tỏa.

Word spread without us spending a dollar on marketing.

Tiếng lành đồn xa mà không tốn một đồng tiếp thị nào.

Rare in our industry,

Nằm trong số ít,

we grew our business without diluting the business.

chúng tôi đã phát triển mà không bị pha loãng.

I mean, we won awards

Chúng tôi đã có những giải thưởng

no tiny East Village bakery has any business winning.

mà không có tiệm bánh nhỏ nào ở East Village có được.

(Laughs)

(Cười)

It's pretty incredible.

Điều đó thật khó tin.

Even today

Ngay cả bây giờ

I get to witness that feeling,

tôi vẫn có cái cảm giác,

that same one that my grandmas conjured up in my childhood.

giống như khi bà ngoại hiện về trong ký ức tuổi thơ của tôi.

We ship cakes all across the country,

Chúng tôi đã giao bánh đi khắp nơi,

we keep our doors open from early in the morning until late at night.

chúng tôi mở cửa lúc sáng sớm và đóng cửa khi đêm về muộn.

It's insane for a bakery to do.

Đó quả thật điên rồ đối với một tiệm bánh.

But we do it because we're obsessed with it.

Nhưng chúng tôi làm vì nỗi trăn trở.

We're obsessed with what we do.

Chúng tôi trăn trở với những gì mình làm.

We teach classes, we share recipes

Chúng tôi mở lớp dạy, chia sẻ những công thức

despite any concerns of copycats

bất kể mối lo ngại về những sao chép

or intellectual property infringements,

hay vi phạm từ việc sở hữu trí tuệ,

because that's what you do

bởi vì đó là thành quả

when you benefit from what came before you

từ những điều trước đó bạn được hưởng

and you plan on passing it along long after you.

và bạn dự định sẽ mang theo nó mãi về sau.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

When you know you're here to give, not take,

Đó là khi bạn biết rằng bạn đến để cho đi,

không mong nhận lại,

and leave this place better than you found it.

và đem đến một nơi tốt đẹp hơn so với lúc ban đầu.

See, mom, you can bake for a living.

Thấy không, các bà mẹ,

mọi người có thể làm bánh để kiếm sống.

Pretty cool, if you ask me.

Rất tuyệt, nếu bạn hỏi tôi.

Now I don't have the full equation cracked,

Cho đến giờ tôi vẫn chưa giải được chính xác tại vì sao,

but I do know that it starts with the decision to act.

nhưng tôi biết rằng nó bắt đầu từ quyết định hành động.

My mom, she could have driven that car home routinely,

Mẹ tôi, bà ấy có thể đã lái xe về nhà như mọi khi,

but she decided that that day would not be like the others.

nhưng bà đã quyết định rằng cái ngày đó sẽ là một ngày khác biệt.

She threw out that rule book for just a second.

Bà đã tạm bỏ qua những luật lệ.

I carry this lesson with me,

Và tôi mang theo bài học ấy bên mình,

that every day has within it hundreds,

rằng với mỗi ngày ẩn trong sự khác biệt

có tới hàng trăm,

thousands of opportunities to create real magic.

hàng ngàn cơ hội để tạo ra phép màu.

Only, they disappear.

Nhưng, chúng sẽ biến mất.

Unless you reach out and grab them.

Trừ khi bạn vươn đôi tay ra và nắm lấy chúng.

Thank you.

Cám ơn mọi người.

(Applause)

(Vỗ tay)