Need a new idea? Start at the edge of what is known | Vittorio Loreto

Translator: Mai Nguyen Reviewer: Võ Hoàng Long

We have all probably wondered

Chúng ta hẳn đều đã từng thắc mắc

how great minds achieved what they achieved, right?

làm sao những bộ não vĩ đại đạt được thành tựu, phải không?

And the more astonishing their achievements are,

Và khi những thành tựu ấy càng đáng kinh ngạc,

the more we call them geniuses,

thì ta càng gọi họ là thiên tài,

perhaps aliens

có thể là người ngoài vũ trụ,

coming from a different planet,

đến từ 1 hành tinh khác,

definitely not someone like us.

chắc chắn không giống chúng ta.

But is that true?

Nhưng điều đó có thật không?

So let me start with an example.

Để tôi bắt đầu bằng 1 ví dụ.

You all know the story of Newton's apple, right? OK.

Các vị hẳn đều biết câu chuyện về trái táo của Newton chứ? OK.

Is that true? Probably not.

Nó có thật không? Có thể là không.

Still, it's difficult to think that no apple at all was there.

Nhưng vẫn thật khó tin là chẳng có trái táo nào.

I mean some stepping stone, some specific conditions

Ý tôi là có 1 số bàn đạp nào đó, 1 số điều kiện nhất định nào đó

that made universal gravitation not impossible to conceive.

làm cho định luật vạn vật hấp dẫn không đến nỗi bất khả tư nghị.

And definitely this was not impossible,

Và chắc chắn nó không phải là bất khả,

at least for Newton.

ít nhất là đối với Newton.

It was possible,

Điều đó khả thi,

and for some reason, it was also there,

và vì một lý do nào đó, nó cũng ở đó,

available at some point, easy to pick as an apple.

có sẵn tại một điểm nào đó, dễ dàng như hái một quả táo.

Here is the apple.

Đây là 1 quả táo.

And what about Einstein?

Còn Einstein thì sao?

Was relativity theory another big leap in the history of ideas

Liệu thuyết tương đối có là 1 bước nhảy vọt lớn trong lịch sử của ý tưởng

no one else could even conceive?

mà không ai khác nghĩ ra được?

Or rather, was it again something adjacent and possible,

Hoặc, nó cũng là 1 thứ gần kề và khả thi

to Einstein of course,

tất nhiên là đối với Einstein,

and he got there by small steps and his very peculiar scientific path?

và ông đạt được nó bằng từng bước nhỏ trên con đường khoa học khác thường của mình

Of course we cannot conceive this path,

Tất nhiên chúng ta không thể hình dung ra con đường này,

but this doesn't mean that the path was not there.

nhưng nó không có nghĩa là con đường không có ở đó.

So all of this seems very evocative,

Vậy, tất cả điều này có vẻ rất gợi liên tưởng

but I would say hardly concrete

nhưng tôi xin nói rằng hầu như không chắc chắn

if we really want to grasp the origin of great ideas

nếu chúng ta thực sự muốn nắm bắt nguồn gốc của những ý tưởng tuyệt vời

and more generally the way in which the new enters our lives.

và nói rộng hơn là cách chúng ta nắm bắt cái mới trong cuộc sống.

As a physicist, as a scientist,

Là 1 nhà vật lí, 1 nhà khoa học,

I have learned that posing the right questions

tôi đã học được rằng đặt ra câu hỏi đúng

is half of the solution.

đã là một nửa giải pháp.

But I think now we start having a great conceptual framework

Nhưng tôi nghĩ bây giờ chúng ta bắt đầu có 1 khuôn khổ khái niệm tuyệt vời

to conceive and address the right questions.

để hình dung và đặt ra những câu hỏi đúng.

So let me drive you to the edge of what is known,

Vì vậy, hãy để tôi đưa bạn đến biên giới của những điều đã biết,

or at least, what I know,

hoặc ít nhất, những gì tôi biết,

and let me show you that what is known

và để tôi chỉ ra rằng những điều đã biết

could be a powerful and fascinating starting point

có thể là 1 điểm xuất phát lôi cuốn và có tác động mạnh

to grasp the deep meaning of words like novelty, innovation,

để nắm bắt ý nghĩa sâu xa của những thứ như sự đổi mới, cách tân,

creativity perhaps.

hay có thể là sự sáng tạo.

So we are discussing the "new,"

Vậy chúng ta đang bàn về "cái mới",

and of course, the science behind it.

và tất nhiên, khoa học đằng sau nó.

The new can enter our lives in many different ways,

Cái mới có thể bước vào cuộc sống của ta theo nhiều cách khác nhau,

can be very personal,

có thể rất cá nhân,

like I meet a new person,

như khi tôi gặp 1 người mới,

I read a new book, or I listen to a new song.

tôi đọc một cuốn sách mới, hay nghe một bài hát mới.

Or it could be global,

Hoặc nó có thể mang tính toàn cầu,

I mean, something we call innovation.

Ý tôi là, cái chúng ta gọi là sự đổi mới.

It could be a new theory, a new technology,

Nó có thể là 1 lý thuyết mới, 1 công nghệ mới,

but it could also be a new book if you're the writer,

nhưng nó cũng có thể là 1 cuốn sách mới nếu bạn là nhà văn,

or it could be a new song if you're the composer.

hoặc nó có thể là 1 bài hát mới nếu bạn là nhà soạn nhạc.

In all of these global cases, the new is for everyone,

Trong tất cả các ví dụ toàn cầu này, cái mới dành cho tất cả mọi người,

but experiencing the new can be also frightening,

nhưng trải nghiệm cái mới có thể cũng đáng sợ,

so the new can also frighten us.

vậy cái mới cũng có thể làm chúng ta sợ hãi.

But still, experiencing the new means exploring a very peculiar space,

Tuy vậy, trải nghiệm cái mới nghĩa là khám phá 1 không gian rất đặc biệt,

the space of what could be,

không gian của những gì có thể,

the space of the possible, the space of possibilities.

không gian của những điều làm được, không gian của các khả năng.

It's a very weird space, so I'll try to get you through this space.

Đó là một khoảng không rất lạ, vì vậy tôi sẽ cố giải thích về không gian này.

So it could be a physical space.

Nó có thể là một không gian hữu hình.

So in this case, for instance,

Trong trường hợp đó, ví dụ như,

novelty could be climbing Machu Picchu for the first time,

cái mới có thể là leo lên điện Machu Picchu lần đầu,

as I did in 2016.

như tôi đã làm hồi 2016.

It could be a conceptual space,

Nó có thể là 1 không gian về khái niệm,

so acquiring new information, making sense of it, in a word, learning.

như tiếp thu thông tin mới, làm cho nó có nghĩa, tóm lại, học tập.

It could be a biological space.

Nó có thể là một không gian sinh học.

I mean, think about the never-ending fight of viruses and bacteria

Ý tôi là, hãy nghĩ về cuộc chiến không bao giờ kết thúc giữa virus và vi khuẩn

with our immune system.

với hệ miễn dịch của chúng ta.

And now comes the bad news.

Và bây giờ là tin xấu.

We are very, very bad at grasping this space.

Chúng ta rất, rất tệ trong việc nắm bắt không gian này.

Think of it. Let's make an experiment.

Nghĩ xem. Hãy làm 1 thí nghiệm.

Try to think about all the possible things you could do in the next, say, 24 hours.

Hãy nghĩ về tất cả những gì bạn có thể làm trong, chẳng hạn, 24 giờ kế tiếp.

Here the key word is "all."

Ở đây từ khóa là "tất cả".

Of course you can conceive a few options, like having a drink, writing a letter,

Tất nhiên bạn có thể hình dung 1 vài lựa chọn, như uống nước, viết thư,

also sleeping during this boring talk,

hoặc ngủ suốt bài nói chuyện chán ngắt này,

if you can.

nếu có thể.

But not all of them.

Nhưng không phải tất cả mọi việc.

So think about an alien invasion, now, here, in Milan,

Nghĩ về 1 cuộc xâm lược từ người ngoài hành tinh, bây giờ, ở đây, Milan,

or me -- I stopped thinking for 15 minutes.

hay như tôi - tôi đã ngừng suy nghĩ trong 15 phút.

So it's very difficult to conceive this space,

Vậy, rất khó để hình dung không gian này,

but actually we have an excuse.

nhưng thực ra chúng ta có 1 lý do để tự bào chữa.

So it's not so easy to conceive this space

Không dễ để hình dung không gian này,

because we are trying to conceive the occurrence of something brand new,

bởi vì chúng ta đang cố gắng hình dung 1 cái gì đó hoàn toàn mới mẻ,

so something that never occurred before,

cái gì đó chưa từng xảy ra trước đây,

so we don't have clues.

vì vậy chúng ta không có manh mối.

A typical solution could be

Một giải pháp điển hình có thể là

looking at the future with the eyes of the past,

nhìn về tương lai với đôi mắt của quá khứ,

so relying on all the time series of past events

tức là dựa vào các chuỗi sự kiện trong quá khứ

and hoping that this is enough to predict the future.

và hy vọng nó đủ để dự đoán tương lai.

But we know this is not working.

Nhưng chúng ta biết điều này không hiệu quả.

For instance, this was the first attempt for weather forecasts, and it failed.

Ví dụ, đây là dự báo thời tiết lần đầu, và nó không thành công.

And it failed because of the great complexity

Nó thất bại vì sự phức tạp

of the underlying phenomenon.

của các hiện tượng liên quan.

So now we know that predictions had to be based on modeling,

Vì vậy, bây giờ chúng ta biết rằng dự đoán phải dựa trên mô hình,

which means creating a synthetic model of the system,

có nghĩa là tạo ra 1 mô hình tổng hợp cho cả hệ thống,

simulating this model and then projecting the system

mô phỏng mô hình này và sau đó dự báo hệ thống

into the future through this model.

trong tương lai thông qua mô hình này.

And now we can do this in a lot of cases

Và bây giờ chúng ta có thể làm điều này trong nhiều trường hợp

with the help of a lot of data.

với sự trợ giúp của rất nhiều dữ liệu.

Looking at the future with the eye of the past

Nhìn vào tương lai với con mắt của quá khứ

could be misleading also for machines.

có thể gây nhầm lẫn kể cả đối với máy móc.

Think about it.

Hãy nghĩ về điều này.

Now picture yourself for a second in the middle of the Australian Outback.

Trong 1 giây hãy hình dung chính bạn ở giữa Vùng hẻo lánh của Úc.

You stand there under the sun.

Bạn đứng đó dưới ánh mặt trời.

So you see something weird happening.

Và bạn nhìn thấy một cái gì đó kỳ lạ đang xảy ra.

The car suddenly stops

Chiếc xe đột ngột dừng lại

very, very far from a kangaroo crossing the street.

cách rất, rất xa một con chuột túi đang băng qua đường.

You look closer

Bạn nhìn kỹ hơn

and you realize that the car has no driver.

và bạn nhận ra chiếc xe không có người lái.

It is not restarting, even after the kangaroo is not there anymore.

Nó không khởi động lại, thậm chí sau khi con chuột túi đã đi mất.

So for some reasons,

Vậy, vì một số lý do,

the algorithms driving the car cannot make sense

các thuật toán lái chiếc xe đó không biết xử lý thế nào

of this strange beast jumping here and there on the street.

khi gặp con thú kỳ lạ này nhảy lung tung trên đường.

So it just stops.

Thế là nó dừng lại.

Now, I should tell you, this is a true story.

Bây giờ, tôi nên nói cho các bạn biết đó là 1 câu chuyện có thật.

It happened a few months ago to Volvo's self-driving cars

Nó đã xảy ra cách đây vài tháng với những chiếc xe tự lái của Volvo

in the middle of the Australian Outback.

ở giữa Vùng hẻo lánh của Úc.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It is a general problem,

Đó là một vấn đề chung,

and I guess this will affect more and more in the near future

và tôi đoán nó sẽ có ảnh hưởng ngày càng nhiều trong tương lai gần

artificial intelligence and machine learning.

trí tuệ nhân tạo và máy mọc tự học.

It's also a very old problem, I would say 17th century,

Đó cũng là một vấn đề rất cũ, tôi cho rằng từ thế kỷ 17,

but I guess now we have new tools and new clues to start solving it.

nhưng tôi đoán chúng ta giờ có công cụ và đầu mối mới để giải quyết nó.

So let me take a step back,

Vì vậy, tôi sẽ lùi một bước,

five years back.

về cách đây 5 năm.

Italy. Rome. Winter.

Italy. Rome. Mùa đông.

So the winter of 2012 was very special in Rome.

Mùa đông năm 2012 rất đặc biệt ở Rome.

Rome witnessed one of the greatest snowfalls of its history.

Rome trải qua 1 trong những đợt tuyết rơi lớn nhất lịch sử.

That winter was special also for me and my colleagues,

Mùa đông năm đó cũng đặc biệt với tôi và các đồng nghiệp của tôi,

because we had an insight about the possible mathematical scheme --

vì chúng tôi có 1 cái nhìn sâu sắc về các chương trình toán học có thể -

again, possible, possible mathematical scheme,

tôi nhắc lại, có thể, các chương trình toán học có thể

to conceive the occurrence of the new.

hình dung sự xuất hiện của cái mới.

I remember that day because it was snowing,

Tôi nhớ ngày hôm đó bởi vì tuyết rơi,

so due to the snowfall, we were blocked, stuck in my department,

và vì thế chúng tôi bị mắc kẹt lại ở khoa,

and we couldn't go home,

và không thể về nhà,

so we got another coffee, we relaxed

thế là chúng tôi uống cà phê, thư giãn

and we kept discussing.

và tiếp tục thảo luận.

But at some point -- maybe not that date, precisely --

Nhưng 1 lúc nào đó - có lẽ không phải chính xác là ngày hôm đó -

at some point we made the connection

tại 1 lúc nào đó chúng tôi đã kết nối được

between the problem of the new

giữa vấn đề của cái mới

and a beautiful concept proposed years before

với 1 khái niệm đẹp đẽ được đề xuất từ nhiều năm trước

by Stuart Kauffman,

bởi Stuart Kauffman,

the adjacent possible.

điều khả thi liền kề.

So the adjacent possible consists of all those things.

Vậy điều khả thi liền kề bao gồm nhiều thứ.

It could be ideas, it could be molecules, it could be technological products

Nó có thể là ý tưởng, là các phân tử, là sản phẩm công nghệ

that are one step away

mà chỉ cách 1 bước

from what actually exists,

tới sự thật,

and you can achieve them through incremental modifications

và bạn có thể đạt được chúng qua các điều chỉnh gia tăng

and recombinations of the existing material.

và tái kết hợp các tài nguyên hiện có.

So for instance, if I speak about the space of my friends,

Ví dụ, nếu tôi nói về mạng lưới bạn bè của tôi,

my adjacent possible would be the set of all friends of my friends

Không gian khả thi liền kề là tất cả bạn bè của bạn bè tôi

not already my friends.

mà chưa là bạn với tôi.

I hope that's clear.

Tôi hy vọng nó rõ ràng.

But now if I meet a new person,

Nhưng giờ nếu tôi gặp một người mới,

say Briar,

tên Briar chẳng hạn,

all her friends would immediately enter my adjacent possible,

tất cả bạn cô ấy ngay lập tức sẽ bước vào không gian khả thi liền kề của tôi,

pushing its boundaries further.

đẩy ranh giới của nó xa hơn.

So if you really want to look from the mathematical point of view --

Vậy, nếu bạn thực sự muốn nhìn từ quan điểm toán học

I'm sure you want --

tôi chắc chắn là bạn muốn -

you can actually look at this picture.

bạn có thể nhìn lên bức tranh này.

So suppose now this is your universe.

Vậy giả sử đây là vũ trụ của bạn.

I know I'm asking a lot.

Tôi biết tôi đang đòi hỏi rất nhiều.

I mean, this is your universe. Now you are the red spot.

Ý tôi là, đây là vũ trụ của bạn. Bây giờ bạn là điểm màu đỏ.

And the green spot is the adjacent possible for you,

Và điểm màu xanh lá cây là điểm liền kề có thể của bạn,

so something you've never touched before.

cái gì đó bạn chưa bao giờ tiếp xúc trước đây.

So you do your normal life.

Bạn đang sống cuộc sống bình thường của bạn.

You move. You move in the space.

Bạn di chuyển trong không gian của bạn.

You have a drink. You meet friends. You read a book.

Bạn đi uống rượu. Bạn gặp bạn bè. Bạn đọc một quyển sách.

At some point, you end up on the green spot,

Tại một thời điểm nào đó, bạn đi vào điểm màu xanh lá cây,

so you meet Briar for the first time.

và bạn gặp Briar lần đầu tiên.

And what happens?

Và điều gì xảy ra?

So what happens is there is a new part,

Điều xảy ra là có một phần mới,

a brand new part of the space,

một phần hoàn toàn mới trong không gian,

becoming possible for you in this very moment,

mở ra với bạn trong khoảnh khắc này,

even without any possibility for you to foresee this

ngay cả khi không có khả năng nào để bạn thấy trước điều này

before touching that point.

trước khi chạm tới điểm đó.

And behind this there will be a huge set of points

Và phía sau điểm này sẽ có một tập hợp rất lớn các điểm

that could become possible at some later stages.

có thể trở thành khả thi ở một số giai đoạn sau này.

So you see the space of the possible is very peculiar,

Bạn thấy đấy, không gian của những điều khả thi rất kỳ dị,

because it's not predefined.

bởi vì nó không được xác định trước.

It's not something we can predefine.

Đó không phải là điều ta có thể xác định trước.

It's something that gets continuously shaped and reshaped

Đó là 1 cái gì đó liên tục hình thành và tái định hình

by our actions and our choices.

bởi hành động và lựa chọn của chúng ta.

So we were so fascinated by these connections we made --

Vì vậy, chúng tôi đã rất phấn khởi trước những kết nối chúng tôi tìm ra -

scientists are like this.

các nhà khoa học đều như vậy.

And based on this,

Và dựa trên điều này,

we conceived our mathematical formulation for the adjacent possible,

chúng tôi đã hình thành công thức toán học về liền kề có thể,

20 years after the original Kauffman proposals.

20 năm sau khi đề xuất của Kauffman xuất hiện lần đầu.

In our theory -- this is a key point --

Theo lý thuyết của chúng tôi - đây là điểm chính -

I mean, it's crucially based on a complex interplay

Ý tôi là, nó chủ yếu dựa trên 1 sự tương tác phức tạp

between the way in which this space of possibilities expands

giữa cách thức không gian của các khả năng này mở rộng

and gets restructured,

và tái cấu trúc,

and the way in which we explore it.

và cách thức chúng tôi khám phá nó.

After the epiphany of 2012,

Sau buổi khai nhãn năm 2012,

we got back to work, real work,

chúng tôi quay lại với công việc thực sự,

because we had to work out this theory,

bởi vì chúng tôi phải nghiên cứu lý thuyết này

and we came up with a certain number of predictions

và chúng tôi đi đến một số dự đoán nhất định

to be tested in real life.

để đem thử nghiệm trong đời thực.

Of course, we need a testable framework

Tất nhiên, chúng tôi cần 1 khuôn khổ có thể kiểm tra được

to study innovation.

để nghiên cứu sự sáng tạo.

So let me drive you across a few predictions we made.

Hãy để tôi giới thiệu 1 số dự đoán chúng tôi đưa ra.

The first one concerns the pace of innovation,

Điều đầu tiên liên quan đến tốc độ đổi mới,

so the rate at which you observe novelties in very different systems.

mức độ mà bạn quan sát thấy cái mới trong các hệ thống rất khác nhau.

So our theory predicts that the rate of innovation

Lý thuyết của chúng tôi dự đoán rằng tốc độ đổi mới

should follow a universal curve,

đi theo 1 đường cong phổ quát,

like this one.

như cái này.

This is the rate of innovation versus time in very different conditions.

Đây là tỷ lệ đổi mới so với thời gian trong những điều kiện rất khác nhau.

And somehow, we predict that the rate of innovation

Và bằng cách nào đó, chúng tôi dự đoán rằng tốc độ đổi mới

should decrease steadily over time.

sẽ giảm dần theo thời gian.

So somehow, innovation is predicted to become more difficult

Tức là, sự đổi mới được dự đoán sẽ trở nên khó khăn hơn

as your progress over time.

khi bạn tiến bộ theo thời gian.

It's neat. It's interesting. It's beautiful. We were happy.

Nó thật gọn gàng. Thật thú vị. Thật đẹp. Chúng tôi đã rất vui.

But the question is, is that true?

Nhưng câu hỏi là, nó có đúng không?

Of course we should check with reality.

Tất nhiên chúng ta nên kiểm tra trong thực tế

So we went back to reality

Thế là chúng tôi trở lại với thực tế

and we collected a lot of data, terabytes of data,

và chúng tôi thu thập rất nhiều dữ liệu, hàng terabyte dữ liệu

tracking innovation in Wikipedia, Twitter,

theo dõi những đổi mới trên Wikipedia, Twitter,

the way in which we write free software,

cách chúng ta viết phần mềm miễn phí,

even the way we listen to music.

thậm chí cả cách chúng ta thưởng thức âm nhạc

I cannot tell you, we were so amazed and pleased and thrilled

Tôi không thể kể hết, chúng tôi đã rất kinh ngạc, hài lòng và vui sướng

to discover that the same predictions we made in the theory

khi khám phá ra rằng những dự đoán chúng tôi đưa ra trong lý thuyết

were actually satisfied in real systems,

thật sự trùng khớp với các hệ thống có thực,

many different real systems.

nhiều hệ thống có thực khác nhau.

We were so excited.

Chúng tôi đã rất phấn khích.

Of course, apparently, we were on the right track,

Hiển nhiên là chúng tôi đã đi đúng hướng

but of course, we couldn't stop,

và dĩ nhiên chúng tôi không thể dừng lại được.

so we didn't stop.

nên chúng tôi không dừng lại.

So we kept going on,

Vì thế chúng tôi tiếp tục,

and at some point we made another discovery

đến 1 lúc nào đó, chúng tôi phát hiện thêm 1 điều

that we dubbed "correlated novelties."

mà chúng tôi gọi là "đổi mới tương quan".

It's very simple.

Nó rất đơn giản.

So I guess we all experience this.

Nên tôi đoán tất cả chúng ta đều trải qua chuyện này.

So you listen to "Suzanne" by Leonard Cohen,

Khi bạn nghe "Suzanne" do Leonard Cohen hát,

and this experience triggers your passion for Cohen

và trải nghiệm này kích hoạt niềm đam mê của bạn với Cohen

so that you start frantically listening to his whole production.

để bạn bắt đầu điên cuồng tìm nghe toàn bộ tác phẩm của ông ấy.

And then you realize that Fabrizio De André here

Và rồi bạn biết được Fabrizio De André

recorded an Italian version of "Suzanne,"

có thu âm 1 phiên bản tiếng Ý của "Suzanne"

and so on and so forth.

vân vân và vân vân.

So somehow for some reason,

Bằng 1 cách nào đó vì 1 lý do nào đó,

the very notion of adjacent possible is already encoding the common belief

khái niệm về liền kề khả thi đã gắn chặt với niềm tin chung

that one thing leads to another

rằng cái này dẫn đến cái kia

in many different systems.

trong nhiều hệ thống khác nhau.

But the reason why we were thrilled

Nhưng lý do mà chúng tôi phấn khích

is because actually we could give, for the first time,

là bởi vì lần đầu tiên chúng tôi thực sự có thể đưa ra

a scientific substance to this intuition

nền tảng khoa học cho trực giác này

and start making predictions

và bắt đầu đưa ra các dự đoán

about the way in which we experience the new.

về cách mà chúng ta trải nghiệm cái mới

So novelties are correlated.

Vậy cái mới có tương quan lẫn nhau.

They are not occurring randomly.

Chúng không xảy ra ngẫu nhiên.

And this is good news,

Và đây là 1 tin tốt,

because it implies that impossible missions

vì nó ngụ ý rằng các nhiệm vụ bất khả thi

might not be so impossible after all,

có lẽ không hề bất khả thi,

if we are guided by our intuition,

nếu chúng ta được trực giác mách bảo,

somehow leading us to trigger a positive chain reaction.

bằng cách nào đó kích hoạt 1 phản ứng dây chuyền tích cực.

But there is a third consequence of the existence of the adjacent possible

Nhưng có 1 hệ quả thứ ba từ sự tồn tại của điều liền kề khả thi

that we named "waves of novelties."

mà chúng tôi gọi là "sóng đổi mới".

So just to make this simple, so in music,

Nói 1 cách đơn giản, trong âm nhạc,

without waves of novelties,

nếu không có làn sóng đổi mới,

we would still be listening all the time to Mozart or Beethoven,

chúng ta sẽ vẫn chỉ nghe Mozart hoặc Beethoven suốt,

which is great,

điều đó cũng tuyệt,

but we don't do this all the time.

nhưng chúng ta không chỉ nghe như thế,

We also listen to the Pet Shop Boys or Justin Bieber -- well, some of us do.

Chúng ta còn nghe Pet Shop Boys hoặc Justin Bieber - cũng có người nghe chứ

(Laughter)

(Tiếng cười)

So we could see very clearly all of these patterns

Vậy, chúng tôi có thể thấy rõ tất cả các hình mẫu này

in the huge amounts of data we collected and analyzed.

trong lượng lớn dữ liệu chúng tôi thu thập và phân tích.

For instance, we discovered that popular hits in music

Ví dụ, chúng tôi phát hiện ra những hát phổ biến trong âm nhạc

are continuously born, you know that,

được sáng tác liên tục, bạn biết đấy,

and then they disappear, still leaving room for evergreens.

và sau đó biến mất, vẫn để lại chỗ cho các bài hát kinh điển.

So somehow waves of novelties ebb and flow

Bằng cách nào đó, làn sóng đổi mới dâng lên và xuống

while the tides always hold the classics.

trong khi dòng triều luôn giữ những bài kinh điển.

There is this coexistence between evergreens and new hits.

Có sự cộng sinh giữa những bài kinh điển và các bài mới phổ biến.

Not only our theory predicts these waves of novelties.

Lý thuyết của chúng tôi không chỉ dự đoán những làn sóng đổi mới.

This would be trivial.

Nếu thế thì cũng thường thôi.

But it also explains why they are there,

Nhưng nó còn giải thích lý do đằng sau các làn sóng đó,

and they are there for a specific reason,

và đó là những lý do rất cụ thể,

because we as humans display different strategies

vì loài người chúng ta thể hiện các chiến lược khác nhau

in the space of the possible.

trong không gian của điều khả thi.

So some of us tend to retrace already known paths.

Một số người có xu hướng dò lại những con đường đã biết

So we say they exploit.

Chúng tôi gọi họ là những người khai thác

Some of us always launch into new adventures.

Một số luôn lao vào những cuộc phiêu lưu mới

We say they explore.

Chúng tôi gọi họ là những người thăm dò

And what we discovered is all the systems we investigated

Và chúng tôi phát hiện ra là tất cả các hệ thống đã được tìm hiểu

are right at the edge between these two strategies,

ở ngay giữa hai chiến lược này,

something like 80 percent exploiting, 20 percent exploring,

giống như 80% khai thác, 20% thăm dò,

something like blade runners of innovation.

cái gì đó luôn ở rìa của sự đổi mới

So it seems that the wise balance, you could also say a conservative balance,

Có vẻ như sự cân bằng khôn ngoan, có thể nói 1 sự cân bằng bảo thủ,

between past and future, between exploitation and exploration,

giữa quá khứ và tương lai, giữa khai thác và thăm dò,

is already in place and perhaps needed in our system.

đã có chỗ và có lẽ cần thiết trong hệ thống của chúng ta.

But again the good news is now we have scientific tools

Nhưng 1 lần nữa, tin tốt là chúng ta giờ có các công cụ khoa học

to investigate this equilibrium,

để điều tra sự cân bằng này,

perhaps pushing it further in the near future.

có thể đẩy nó xa hơn trong tương lai gần.

So as you can imagine,

Như bạn có thể tưởng tượng,

I was really fascinated by all this.

tôi thật sự phấn khích trước tất cả những việc này

Our mathematical scheme is already providing cues and hints

Đề án toán học của chúng tôi đã cung cấp các tín hiệu và gợi ý

to investigate the space of possibilities

để nghiên cứu không gian của các khả năng

and the way in which all of us create it and explore it.

và cách thức mà tất cả chúng ta tạo ra và khám phá nó.

But there is more.

Nhưng còn nữa.

This, I guess, is a starting point of something that has the potential

Tôi đoán đây là điểm khởi đầu cho một thứ có tiềm năng

to become a wonderful journey for a scientific investigation of the new,

trở thành 1 hành trình nghiên cứu khoa học tuyệt vời về cái mới,

but also I would say a personal investigation of the new.

nhưng tôi cũng muốn nói đây là 1 nghiên cứu có tính cá nhân

And I guess this can have a lot of consequences

Và tôi đoán điều này có thể dẫn đến nhiều hậu quả

and a huge impact in key activities

và tác động rất lớn đến các hoạt động chính

like learning, education, research, business.

như học tập, giáo dục, nghiên cứu, kinh doanh.

So for instance, if you think about artificial intelligence,

Ví dụ, nếu bạn nghĩ về trí thông minh nhân tạo,

I am sure -- I mean, artificial intelligence,

Tôi chắc - ý tôi là, về trí tuệ nhân tạo,

we need to rely in the near future

trong tương lai gần ta phải dựa vào

more and more on the structure of the adjacent possible,

ngày càng nhiều cấu trúc của liền kề khả thi,

to restructure it, to change it,

để cơ cấu lại nó, để thay đổi nó,

but also to cope with the unknowns of the future.

mà còn để đối phó với những điều chưa biết về tương lai.

In parallel, we have a lot of tools,

Song song đó, chúng ta có rất nhiều công cụ,

new tools now, to investigate how creativity works

các công cụ mới để điều tra sự sáng tạo hoạt động thế nào

and what triggers innovation.

và điều gì châm ngòi sự đổi mới.

And the aim of all this is to raise a generation of people

Và mục đích của tất cả những điều này là để nuôi dạy một thế hệ

able to come up with new ideas to face the challenges in front of us.

có thể đưa ra ý tưởng mới để đối mặt với những thách thức phía trước.

We all know.

Chúng ta đều biết.

I think it's a long way to go,

Tôi nghĩ đó là một chặng đường dài để đi,

but the questions, and the tools,

nhưng các câu hỏi, và công cụ,

are now there, adjacent and possible.

bây giờ đã có, liền kề và khả thi.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)