What Will Future Astronauts Eat? | Phnam Bagley | TED

Translator: Khôi Hồ Reviewer: Mai Tran

When we think of space, we may think of the night sky,

Khi ta nghĩ đến vũ trụ, ta có thể nghĩ tới tới màn đêm,

space suits, science fiction, space stations.

quần áo phi hành gia, khoa học viễn tưởng, những trạm không gian.

With NASA's Artemis mission, we're going back to the Moon,

Với nhiệm vụ Artemis của Nasa, chúng ta sắp trở lại Mặt Trăng,

for the first time in 50 years,

lần đầu tiên trong 50 năm,

and this time, with the first woman on the Moon.

và lần này, với nữ phi hành gia đầu tiên trên Mặt Trăng.

Woo-hoo.

Woo-hoo.

(Cheers and applause)

(Chúc mừng và vỗ tay)

You may also have heard that we're planning to send humans

Có thể bạn đã nghe về việc chúng ta đang lên kế hoạch để đưa con người

to the surface of Mars,

lên bề mặt Sao Hỏa,

and the logistics and rocketry for this long and arduous mission

cùng với các việc hậu cần và tên lửa dành cho nhiệm vụ lâu dài và gian khổ này

are going to be figured out eventually,

sẽ dần được giải quyết,

but shockingly, one of the big problems we don't have a solution for

nhưng bất ngờ thay, một trong những vấn đề lớn nhất mà ta không có giải pháp cho nó

is something that most people don't think about,

là một vấn đề mà hầu hết mọi người không nghĩ tới

and that is food.

và đó là lương thực.

What are we going to feed the astronauts going to Mars?

Những phi hành gia lên Sao Hỏa sẽ ăn những gì?

It turns out it's incredibly complicated.

Việc này hóa ra lại cực kì phức tạp.

Before we go there,

Trước khi chúng ta bàn về nó,

tôi muốn các bạn biết vì sao tôi ở đây, nói với các bạn về việc này.

I'd like to go over why I am here, talking to you about this.

I am an industrial designer and an aerospace architect.

Tôi là một nhà thiết kế công nghiệp kiêm kiến trúc sư hàng không vũ trụ.

I run a design firm called Nonfiction,

Tôi điều hành công ty thiết kế Nonfiction,

and what we do is that we take science fiction and we make it real.

và việc chúng tôi làm là lấy khoa học viễn tưởng rồi biến chúng thành hiện thực.

It's a real job.

Tôi nói thật đấy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Just to give you an idea of the type of work that we do,

Để các bạn có thể hiểu rõ hơn về công việc của chúng tôi,

here are a few examples.

sau đây là một số ví dụ.

We take technology and we make it a natural extension of the human body.

Chúng tôi lấy công nghệ và biến nó thành phần mở rộng tự nhiên của cơ thể người.

We work with prominent neuroscientists

Chúng tôi làm việc với các nhà thần kinh học nổi tiếng

and design wearables that help people fall asleep

và thiết kế những thiết bị đeo để giúp con người có thể ngủ

and stay asleep all night.

và duy trì giấc ngủ cả đêm.

We design batteries, low-cost, for rural Africa.

Chúng tôi thiết kế pin, có chi phí thấp, cho vùng nông thôn ở Châu Phi.

We build schools that support neurodiversity and lifelong learning.

Chúng tôi xây những trường học hỗ trợ cho việc học đa dạng thần kinh và suốt đời.

We turn humans into superhumans.

Chúng tôi biến con người thành siêu nhân.

So as you can see,

Như các bạn thấy,

I love working on projects that make the world a better place

tôi thích tham gia vào các dự án giúp cho thế giới này trở nên tốt hơn

through design.

qua các thiết kế.

But most importantly, I love food.

Nhưng quan trọng hơn hết, tôi yêu các món ăn.

I've been told that food is my love language.

Tôi đã từng nói thức ăn là ngôn ngữ tình yêu của tôi.

When I like someone, I feed them.

Khi tôi thích ai đó, tôi sẽ cho họ ăn.

When I don't like someone ...

Khi tôi không thích ai đó...

well, there's always pizza.

à, thì lúc nào cũng có pizza mà.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So when I found out about this space food competition

Vì thế khi tôi biết về cuộc thi lương thực trong không gian

put together by NASA,

được tổ chức bởi Nasa,

the Canadian Space Agency and the Methuselah Foundation,

Cơ quan Vũ trụ Canada và Quỹ Methuselah,

I knew I had to be part of it.

tôi biết tôi sẽ phải tham gia nó.

It's called the Deep Space Food Challenge.

Nó được gọi là Thử thách Thức Ăn khi Thám Hiểm Không gian.

The premise of the challenge

Tiền đề của thử thách

is to figure out what and how we're going to feed astronauts

là chúng ta phải tìm ra được món ăn và cách các phi hành gia ăn

on their way to a deep-space mission, like going to Mars.

trên đường họ làm nhiệm vụ thám hiểm không gian, như việc đi lên Sao Hỏa.

So sending living and breathing humans to Mars or a deep-space mission

Vì thế việc đưa những người đang sống lên Sao Hỏa hay nhiệm vụ thám hiểm không gian

is very tricky, as you can imagine.

thì rất khó khăn, như các bạn có thể thấy.

Going to Mars is going to be extremely dangerous.

Đường lên Sao Hỏa thì sẽ cực kì nguy hiểm.

The round trip is going to last two and a half to three years.

Cả đi lẫn về sẽ mất từ hai năm rưỡi đến ba năm.

The whole time, we're going to be bombarded

Trong toàn bộ thời gian đó, chúng ta sẽ bị oanh tạc

with life-threatening levels of space radiation

bởi bức xạ không gian ở mức độ nguy hiểm đến tính mạng

and we're going to float in microgravity

và ta sẽ lơ lửng trong môi trường vi trong lực

or stand on the surface of Mars, experiencing one-third of Earth's gravity.

hoặc đáp xuống bề mặt Sao Hỏa, trải nghiệm một phần ba trọng lực của Trái Đất.

So it's really uncomfortable to be up there.

Vì vậy sẽ rất khó chịu khi ở trên đấy.

And so all of these conditions, on top of isolation and stress,

Và vì thế tất cả những điều kiện này, ngoài sự cô lập và sự căng thẳng,

are going to make it very hard for astronauts

sẽ khiến các phi hành gia rất khó

to keep their weight and their health at optimal levels.

để giữ được cân nặng và sức khỏe của họ ở mức tối ưu.

And one of the main culprits of them losing their weight

Một trong những thủ phạm chính làm cho họ sụt cân

is actually unappetizing food.

thực tế đó là đồ ăn không ngon miệng.

So imagine having to eat things like these

Vì thế hãy tưởng tượng việc phải ăn những món ăn này

for three years straight, right? And looking at the same five people.

trong suốt ba năm trời, đúng không? Và thấy là năm người đều giống nhau.

That's going to be really hard.

Điều đó thì quá khó nhỉ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So what I'd like to go over is what astronauts eat

Vì thế mà tôi muốn xem thử là các phi hành gia sẽ ăn gì

aboard the International Space Station, for example, right now.

khi lênTrạm vũ trụ Quốc tế, chẳng hạn như, ngay lúc này.

So essentially, they have access to ready-to-eat food,

Về cơ bản, họ có thực phẩm ăn liền,

or food, or freeze-dried food that you see here,

hay thức ăn nói chung, thực phẩm khô giữ đông mà bạn thấy ở đây,

that's rehydrated with water.

là loại mà được rã đông bằng nước.

And so it's either goop in a bag,

Và nó có khi là một dạng chất nhầy được đựng trong túi,

or if you're feeling fancy,

hoặc nếu bạn thích.

bạn có thể phết chất nhầy đó lên một cái bánh tortilla trong không gian.

you can place that goop in a space tortilla.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So tortilla is actually very popular in space,

Vì thế bánh tortilla thực sự rất phổ biến trong không gian,

because it satisfies like bread,

vì ăn nó sẽ no như ăn bánh mì,

but doesn't crumble and clog the air-filtration system.

mà nó lại không vỡ vụn và làm nghẽn hệ thống lọc khí.

Now, the quality of that tortilla

Bây giờ, chất lượng của bánh tortilla đó

would make your Mexican grandmother roll over in her grave,

sẽ khiến người bà México của bạn lăn lộn dưới mộ,

but it's better than nothing.

nhưng có còn hơn không.

By the way, the water that rehydrated the freeze-dried food

Nhân tiện, lượng nước được dùng để thủy hóa thực phẩm khô giữ đông

is recycled again and again.

sẽ được tái chế nhiều lần.

We don't have the luxury to send all the water that we need.

Chúng ta không dư dả để gửi lên đó toàn bộ lượng nước cần thiết.

There's no romantic way of saying it --

Không có cách nói hoa mỹ cho vấn đề này, -

it's filtered gray water and pee.

nhưng nó là nước thải sinh hoạt và nước tiểu đã được lọc qua.

Ew ...

Kinh nhỉ...

Every once in a while,

Thỉnh thoảng,

astronauts aboard the ISS have access to fresh produce

các phi hành gia trên ISS sẽ được nhận thực phẩm tươi

and that comes from resupply rockets.

đến từ các tên lửa tiếp tế.

This happens because the Earth is only 250 miles from the ... space station.

Điều này xảy xa vì Trái Đất chỉ cách trạm không gian 250 dặm.

And that's not going to be an option for people going to Mars,

Đó không thể là một phương án cho những người đến Sao Hỏa,

because that's 300 million miles away, one way.

vì nó cách xa chúng ta 300 triệu dặm, chỉ với một chiều.

They're not going to send, like, a small rocket with apples and oranges,

Họ sẽ không thể nào phóng một tên lửa nhỏ với đầy táo và cam,

just for you.

chỉ dành cho bạn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So going to Mars is going to be very hard.

Vì thế mà chuyến đi tới Sao Hỏa sẽ vô cùng gian nan.

It's like hardcore backpacking in the wild,

Nó giống việc du lịch ba lô hạng nặng trong một khu rừng hoang dã,

except the wild is a cramped space

ngoại trừ nơi hoang dã là một không gian chật chội

surrounded by things that can kill you at any moment.

đầy rẫy những thứ có thể giết bạn bất cứ lúc nào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So packing food for Mars

Vì vậy chuẩn bị lương thực cho Sao Hỏa

is going to require one ton per person per year.

sẽ cần một tấn lương thực cho mỗi phi hành gia hằng năm.

So if we have a crew of five, six astronauts,

Vậy nên nếu ta có một phi hành đoàn khoảng năm, sáu người,

that’s a lot of weight.

thì sẽ rất nặng đấy.

And if there’s one thing you need to learn about space

Và nếu có một điều bạn cần biết về không gian

is that weight is money.

thì đó là cân nặng chính là tiền bạc.

So what my design team came up with

Vậy nên nhóm thiết kế của tôi đã nghĩ ra

is this amazing system called the Space Culinary Lab.

một hệ thống tuyệt vời gọi là Phòng thí nghiêm Ẩm thực Không gian.

By the way, we won the first phase of this competition,

Nhân tiện thì chúng tôi đã thắng vòng đầu của cuộc thi,

and are currently working on prototypes.

và đang phát triển những mẫu thử.

(Cheers and applause)

(Tiếng chúc mừng và vỗ tay)

So let's go over the four sections of this machine.

Giờ chúng ta hãy cùng xem qua bốn phần của chiếc máy này nhé.

Step one -- coffee.

Phần đầu -- cà phê.

In the morning, it's nice to have a rich, creamy, hot beverage.

Vào buổi sáng, thật tốt khi có một cốc cà phê nóng và béo ngậy.

A nutritious version of this is butter coffee.

Một khẩu phần dinh dưỡng là cà phê bơ.

Các phi hành gia sẽ cần gì để pha một cốc cà phê bơ trong không gian?

What would it take for astronauts to make space butter coffee?

So one of our team members created this mechanical homogenizer

Vì thế mà một người trong nhóm chúng tôi đã tạo ra một chiếc máy trộn cơ đồng nhất

that breaks down coffee granules, hot water, collagen and ghee together

có thể làm vụn và trộn các hạt cà phê, nước nóng, collagen và bơ với nhau

and creates this unctuous, satisfying mouthfeel solution

để tạo ra một giải pháp đem đến cảm giác ngon miệng, thỏa mãn

that is really nice to drink.

cũng là một món rất ngon để uống nữa.

What's nice as well is that it provides you

Một điểm hay nữa là nó cung cấp cho bạn

with omega-3 fatty acids

axit béo omega-3

that can protect your brain and your heart,

có thể giúp bảo vệ não và tim của bạn,

as well as reduce inflammation.

cũng như là giảm nguy cơ bị viêm nhiễm.

Step two -- snacks.

Phần thứ 2 -- đồ ăn vật.

Microalgae, like spirulina:

Những vi tảo, như tảo xoắn:

research in animals has shown that it can also boost your immune system,

nghiên cứu trên động vật cho thấy nó cũng có thể tăng cường hệ miễn dịch của bạn,

and help your body from developing cancer.

và giúp cơ thể bạn không mắc bệnh ung thư.

But the problem is algae is gross.

Nhưng vấn đề là tảo ăn rất kinh.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It smells funny and it doesn't taste that great.

Nó có mùi kì và vị cũng không ngon lắm.

So what we can do is to cultivate a fresh batch aboard the spaceship,

Vậy chúng ta có thể làm gì để thu được một mẻ tươi trên phi thuyền,

dehydrate the microalgae, and then mix it with other ingredients.

khử nước cho vi tảo, rồi trộn nó với các thành phần khác.

We can mix it with oats, with nuts, with powdered berries, with spices.

Ta có thể trộn với yến mạch, các loại hạt, bột các loại quả mọng, và gia vị.

We can make them sweet, sour, savory, spicy,

Ta có thể làm cho chúng ngọt, chua, mặn, cay,

whatever your heart desires.

bất cứ kiểu gì mà bạn muốn.

Oh, and as a bonus,

Ồ, và như là một phần thưởng,

growing microalgae absorbs carbon dioxide from the air

thì việc nuôi các vi tảo sẽ hấp thụ khí CO2 trong không khí

and produces oxygen.

và tạo ra khí oxy.

In other terms, it's carbon-negative.

Nói cách khác, đó là hiện tượng âm carbon.

So now imagine all of the food systems that we have on the surface of the Earth.

Vì thế hãy hình dung tới tất cả hệ thống lương thực mà chúng ta có trên Trái Đất.

Điều gì sẽ xảy ra nếu sản xuất thực phẩm thực sự đảo ngược việc biến đổi khí hậu?

What if producing food actually reversed climate change?

Wouldn't that be cool?

Nghe không tuyệt vời sao?

Step three -- salad.

Phần 3 -- salad.

When astronauts go on long missions to space,

Khi các phi hành gia tham gia các nhiệm vụ trong không gian với thời gian dài,

one of the things they look forward to the most when they come back to Earth

thì một trong những điều mà họ mong chờ nhất khi được quay trở lại Trái Đất

is the crunch of a salad.

là độ giòn của rau salad.

So salads were designed to grow with gravity,

Rau salad thường được trồng và phát triển ở môi trường có trọng lực,

so now we're asking it to grow without gravity.

và bây giờ ta cần nó lớn lên mà không có trọng lực.

Well, thankfully, the International Space Station experiments

Thực sự biết ơn, vì những thí nghiệm ở Trạm không gian quốc tế

have proven that we can do that with lettuce,

đã chứng minh được chúng ta có thể trồng salad,

with kale and with other greens.

với cải xoăn và các loại rau xanh khác.

Let’s give our Mars explorers a space garden.

Vì thế hãy dựng một khu vườn không gian cho các nhà thám hiểm Sao Hỏa.

It's great to give them some fresh produce to eat

Điều đó thật tốt vì nó cung cấp cho họ một nguồn thực phẩm tươi để ăn

once in a while

trong một lúc nào đó

and it's nice for their mental health to look at a garden once in a while.

và việc nhìn thấy khu vườn trong một lúc sẽ tốt cho sức khỏe tinh thần của họ.

Last but not least, step four --

Cuối cùng, phần 4 --

space barbecue.

BBQ không gian.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So a lot of cultures all over the world

Rất nhiều nền văn hóa khắp thế giới

consider grilled protein a meal centerpiece.

xem các đĩa thịt nướng là phần chính của một bữa ăn.

Unfortunately, open fire is frowned upon in space.

Thật không may, nổi lửa thì không được tán thành trong không gianh.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So we're going to use lasers.

Vì thế mà ta sẽ dùng các tia laser.

So we're going to take a piece of chicken, for example,

Vậy nên chúng ta sẽ lấy một phần gà, chẳng hạn,

and we're going to rehydrate it with a carbohydrate solution.

và ta sẽ thủy hóa nó nhờ carbohydrate hòa tan.

And then from there, we're going to design

Và từ đó, ta sẽ thiết kế

a grill pattern on top of the chicken, using lasers.

một họa tiết vỉ nướng lên trên bề mặt phần thịt gà, bằng tia laser.

And so the heat, carbohydrate and protein combination

Và nhờ thế mà hỗn hợp sức nóng, carbohydrate và chất đạm

creates the signature caramelization

sẽ tạo ra một quá trình caramen hóa đặc trưng

that makes barbecued meat taste and smell so delicious.

làm cho phần thịt nướng có vị và mùi hương thật ngon lành.

With the Space Culinary Lab,

Với Phòng thí nghiệm Ẩm thực Không gian,

we can imagine all the combinations of flavors, textures, colors

chúng ta có thể tưởng tượng ra mọi sự kết hợp giữa hương vị, kết cấu và màu sắc

and rituals, even, that can come out of this.

và thậm chí là những nghi thức mà phòng thí nghiệm này có thể phát triển.

What if a Michelin star chef had access to this kind of system

Sẽ thế nào nếu như một đầu bếp có sao Michelin có quyền tiếp cận hệ thống này

and created their own spaceborne dishes?

và sáng chế ra những món ăn không gian của riêng họ?

Like, think astrobisque, floating space-juice caviar,

Giống như, thử nghĩ tới bánh quy không gian, súp trứng cá tầm lơ lừng,

or space whiskey.

hay là rượu whiskey vũ trụ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

What is traditionally called a galley or prep station

Những cái theo truyền thống được gọi là bếp ăn trên tàu hay trạm chuẩn bị

is now something that looks and feels a lot more like a farm-to-table kitchen,

thì hiện giờ nhìn và cảm nhận nó giống kiểu một nhà bếp từ trang trại đến bàn ăn,

but in space.

nhưng là ở trong không gian.

What we want to do, really,

Những gì chúng tôi hướng tới, thực tế,

is to take all of that space innovation

là lấy tất cả những cải tiến không gian đó

and bring it back to other places in space.

và đem chúng về áp dụng cho các nơi khác trong không gian.

We're going to go to the Moon, we're going to go to Mars,

Chúng ta sẽ đi lên Mặt Trăng, tới Sao Hỏa,

và điều chúng tôi thực sự muốn là mang hơi hướng của con người đến không gian.

and what we really want to do at the end is make space more human.

We want to apply this to all life-support systems up there.

Chúng tôi muốn áp dụng điều này lên toàn bộ hệ thống hỗ trợ sự sống ở đó.

And bringing all of that technology back to Earth is nothing new,

Và nhân tiện, việc mang toàn bộ công nghệ đó trở về Trái Đất thì không có gì mới,

by the way.

Like, we've been using a lot of technologies, every day,

Giống như, chúng ta đã sử dụng rất nhiều công nghệ, mỗi ngày,

mà nó đã được phát minh trong không gian.

that were invented in space.

For example, solar cells, prosthetics, water filtration systems, GPS,

Ví dụ, pin năng lượng mặt trời, bộ phận nhân tạo, các hệ thống lọc nước, GPS,

các thiết bị liên lạc không giây, thậm chí là ống kính của máy ảnh trên điện thoại.

wireless communication devices, even the lens on your camera phone.

So, you know, when we think about taking all of that technology

Vì thế, bạn biết không, khi chúng tôi nghĩ về việc đem toàn bộ những công nghệ đó

that we're developing in space,

cái mà chúng ta đang phát triển trong không gian,

what we want to do, really,

và điều chúng tôi muốn làm, trên thực tế,

is create regenerative ways to replace nonregenerative agricultural methods

là tạo ra những cách tái sinh để thay thế các phương pháp nông nghiệp không tái sinh

that demand too much resources on Earth.

đang tiêu tốn rất nhiều tài nguyên trên Trái Đất.

Every day, there's a lot of space innovation that's happening,

Hằng ngày, có rất nhiều cải tiến không gian đang xảy ra,

space that's here to benefit us on Earth.

không gian là nơi mang lại lợi ích cho chúng ta trên Đất,

So one day, not so far in the future,

Vì thế một ngày nào đó, ở tương lai không xa,

maybe the way we create food in space will help us open the door

có lẽ cách chúng ta tạo ra thực phẩm không gian sẽ giúp chúng ta mở ra cánh cửa

to become a sustainable interplanetary species.

để trở thành một chủng loài liên hành tinh bền vững.

Thank you.

Xin cám ơn các bạn.

(Cheers and applause)

(Tiếng chúc mừng và vỗ tay)