Success stories from Kenya's first makerspace | Kamau Gachigi

Çeviri: Levent Eryiğit Gözden geçirme: Ramazan Şen

By the year 2050, the population of Africa will have doubled.

2050 yılının sonunda, Afrika'nın nüfusu ikiye katlanmış olacak.

One in four people on Earth will be African at that point,

O noktaya gelince, dünyadaki her dört kişiden biri Afrikalı olacak

and this is both really exciting and daunting all at once.

ve bu gerçekten hem heyecan verici, hem de ürkütücü de.

It's really exciting because, for the first time in the modern era,

Gerçekten heyecan verici; çünkü modern çağımızda ilk defa

there will be enough Africans on the Earth to bully everybody else.

dünyadaki diğer herkese kabadayılık etmeye yetecek Afrikalı olacak.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I'm only kidding.

Sadece espri yapıyorum.

But it's daunting, because we're going to have to have economies

Ama ürkütücü, çünkü bu nüfus artışını karşılayabilecek

ekonomilere sahip olmamız gerekecek

that can sustain this population growth,

ve insanların çoğu çok genç olacak.

and many of the people are going to be very young.

Now most of governments in Africa have a plan for this economic growth --

Şimdi Afrika'daki hükumetlerin çoğunun bu ekonomik büyüme için planları var

in Kenya, we call ours Vision2030 --

-Kenya'da bizimkine 2030 Vizyonu diyoruz-

and they're all predicated on industrialization.

ve hepsi sanayileşmeye dayanıyor.

The thing is, though, that the world

Mesele şu ki; dünya şu anda

is going through the Fourth Industrial Revolution right now,

dördüncü sanayileşme devriminden geçiyor

which means that there's a merger

bu fiziksel, sanal ve biyolojik dünyaların

of the physical, cyber, and biological worlds.

birleşmesi anlamına geliyor.

It means that because of massive interconnectivity

Bu şu demek; muazzam ara bağlantısallık

and the availability of artificial intelligence and robotics,

ve yapay zeka ve robot teknolojisinin kullanılabilir olmasından dolayı

many of the jobs that we know and are used to right now

şu anda aşina olduğumuz ve bildiğimiz birçok iş kolu

won't exist in the future.

gelecekte var olmayacak.

So the challenge is a lot greater, in many ways,

Dolayısıyla sorun birçok yönden çok daha büyük

than it even was when Asia was industrializing, for example.

hatta, örneğin Asya'daki sanayileşmeden bile.

To add to this, one of the kinds of person that you need

Buna ilave olarak, sanayileşme için ihtiyaç duyacağınız türden

for industrialization is an engineer,

insanlardan biri de mühendisler olacak

and they're really in short supply on the continent.

ve kıtadaki mühendis sayısı gerçekten de yetersiz.

If you compare, for example, the number of engineers

Mesela Asya ülkelerinde,

that those same Asian countries had

birkaç on yıl önceki

a couple of decades ago when they were industrializing,

sanayileşme sırasındaki sayıyla kıyaslayacak olursak

we fall far short.

çok geride kalıyoruz.

And I've taught for a while,

Bir süre ders verdim

and many of the students who are studying engineering

ve mühendislik öğrenimi gören öğrencilerin çoğu

end up actually working in auditing firms and banks,

gerçekte denetim kuruluşları ve bankalar için çalışmaya başlıyor

and many of them spend half their time doing accounting and so on

ve birçoğu hazırlanırken zamanının yarısını

hesap işleri vesaire ile geçiriyor.

as they're preparing.

Now, I was fortunate enough to do my undergrad and postgrad education

Lisans ve lisans üstü eğitimimi

İngiltere ve ABD'de tamamlayacak kadar şanslıydım.

in the UK and the US, in countries, environments,

Çünkü bu ülkelerde ihtiyaç duyacağın tüm ekipmanlara ve

where there was all the equipment that you required,

karmaşık sistemlere erişmek mümkün.

all the sophistication in the systems,

and then I worked for about three years in Japan

Sonrasında 3 yıl kadar Japonya'da çalıştım,

doing R&D for a large firm.

büyük bir firma için Ar-ge çalışmaları yaptım.

And so I was very used to having good equipment,

Bu yüzden iyi ekipmanlarımın olmasına çok alışıktım.

and went back home

ve sonra eve döndüm

and joined the Faculty of Engineering at the University of Nairobi,

ve kıtada olmayı ve katkıda bulunmayı istediğim için

Nairobi Üniversitesi Mühendislik Fakültesine katıldım.

wanting to contribute and be on the continent.

And I quickly found I was really quite useless,

Ve kısa sürede gerçekten faydamın olmadığını fark ettim.

because there wasn't all the equipment that I had become accustomed to available.

Çünkü alışık olduğum ekipmanlar yoktu.

And I was teaching students who I would find very bright ideas in their minds

Ve aklında parlak fikirleri olan öğrencilere ders veriyordum

ve biliyordum ki yeterli ekipmanlarımız olsaydı

and they'd be presenting things that I knew

if only we had sufficient equipment,

bir şeyler ortaya koyacaklar ve

they'd be able to really contribute to the challenge of industrialization.

sanayileşme sınavında daha fazla katkı sunabileceklerdi.

So I kind of had to change hats, and became quite entrepreneurial

Dolayısıyla kafayı değiştirmek epey girişimci olmak zorundaydım

and started looking for money to buy the equipment that we required.

ve ihtiyaç duyduğumuz ekipmanları almak için para arayışına girdim.

And I heard about a concept out of MIT, called the Fab Labs.

MIT'den çıkan üretim laboratuvarları denilen yeni bir kavramı duydum.

These are digital fabrication labs

Bunlar çok dar alanlarda fazla pahalı olmayan ekipmanlar sağlayan

that allow, in a rather small space with not very expensive equipment,

dijital üretim laboratuvarları.

people to have access to these tools

Bu ekipmanlara erişimi olan insanlar

to be able to make almost anything,

hemen her şeyi yapabilirler,

as the slogan goes.

sloganda da dediği gibi.

And so I was able to convince a government official

Ders verdiğim üniversite için bunlardan birini almak için

to buy one of these for the university where I was teaching.

bir hükümet yetkilisini ikna edebildim.

And immediately, we had wonderful results.

Ve anında, harika sonuçlar elde ettik.

We saw all kinds of innovations coming through,

Birçok bululşların gerçekleştiğine şahit olduk.

and for the first time in this context at the university,

Ve bu bağlamda üniversitede ilk defa

engineering students from different disciplines

farklı disiplinlerden mühendislik öğrencileri

were doing the lab and practical exercises together in the same space.

aynı yerde birlikte laboratuvar ve uygulamalı alıştırmalara başladılar.

Normally, they'd be siloed.

Normalde, bir yığın olurlardı.

And not just that, but students who weren't engineers at all

Sadece o değil, mühendislikle alakası olmayan öğrenciler de

were also working in the same place,

aynı ortamda çalışıyorlardı

and non-students, people who had nothing to do with the university,

ve öğrenci olmayanlar, üniversite ile alakası olmayan insanlar da

were also coming into this space.

bu yere geliyorlardı.

So you had this rich mix of people,

Elinizde zengin bir insan karışımı vardı.

people who think differently from one another,

Birbirinden farklı düşünen insanlar,

and this always is really good for innovation.

her zaman yenilik için gerçekten iyi bir şeydir.

I was really proud of what we were seeing.

Gördüğümüz şey için gerçekten gururlandım.

So you can imagine my surprise

Bir gün mühendislik bölümü dekanı gelip de bana:

when one day the dean of engineering came and said to me,

"Kamau, zamanın çoğunu Üretim laboratuvarında

"Kamau, the students who spend most of the time in the Fab Lab

geçiren öğrenciler sınavlarında başarısız oluyorlar."

are failing their exams."

dediği zamanki şaşkınlığımı hayal edin.

I said, "What do you mean?"

"Ne demek istiyorsunuz?" dedim.

And I looked into it, and he was right,

Ve araştırdım, haklıydı

and the reason they were failing

ve başarısız olmalarının nedeni

is that they'd honed their skills so well in certain things

yeteneklerini belli konularda çok iyi odaklamalarıydı,

that they were going out into the city and offering services for money.

öyle ki şehre giderek hizmetleri için para istiyorlardı.

So they were making money --

Yani para kazanıyorlardı--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and they therefore weren't focusing on their studies.

ve bundan dolayı derslerine odaklanmıyorlardı.

And I thought, what a good problem to have.

Ve düşündüm ki, ne güzel bir sorunumuz var.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Don't quote me on that. I'm an academician.

Benden duymuş olmayın. Ben bir akademisyenim.

So we needed to scale this,

Bu yüzden bunu hesaba katmamız gerekiyordu

and at the university, things were a bit too bureaucratic,

ve üniversitede işler biraz fazla bürokratikti

and so I moved out and I hooked up with people who, in Nairobi,

ve bu yüzden Nairobi'ye taşındım,

were providing spaces for IT experts

bilişim uzmanlarına hızlı İnternet gibi şeyleri

to share fast internet and things like that.

paylaşmak için yer tahsis eden insanlarla takıldım.

And some of these places are really quite famous.

Ve bu yerlerden bazıları gerçekten çok meşhur.

They've made Kenya famous for IT.

Kenya'yı bilişimde teknolojisinde ünlü yaptılar.

And together we set up a space which we are setting up right now.

Birlikte şu anda düzenlemekte olduğumuz yeri ayarladık.

We've moved from where we were.

Bulunduğumuz yerden taşındık.

We are in a much larger space,

Çok daha büyük bir yerimiz var

and we're sort of making available a wide range of equipment,

ve bir anlamda geniş yelpazeli ekipmanları kullanıma sunuyoruz.

including the digital fabrication tools that I mentioned,

Buna daha önce bahsettiğim dijital ve analog üretim

and analog tools,

araçları da dahil

to anybody really, on a membership basis.

ve üyelik sistemiyle herkese açık.

It's a bit like a gym, so you come in, you pay,

Biraz spor salonu gibi, yani geliyorsun

you get taught how to use the equipment,

ödeme yapıyorsun, ekipmanı nasıl kullanacağın öğretiliyor

and then you're set free to innovate and do whatever it is that you want,

sonra icat veya ne istiyorsan onu yapmakta özgürsün.

and you don't have to be an engineer, necessarily.

Mühendis olmana da gerek yok.

And some of the people in the space are setting up a small company.

Bu yerdeki bazı insanlar küçük bir şirket kuruyorlar.

They just need a space at a desk,

Sadece bir masaya ihtiyaçları oluyor,

and so we provide that at a fee,

bunu bir ücret karşılığında sağlıyoruz.

and others take up bigger spaces and are able to set up their offices.

Başkaları daha büyük yerleri alıp kendi ofislerini kurabiliyorlar.

They're further along.

Daha da ilerliyorlar.

Maybe their company has been running for a certain period of time.

Belki de şirketleri belli bir süre çalışıyor.

And so we're able to accommodate all of this

Yani bunların hepsini çok aktif olan

in an innovation space that is really quite active.

bir buluş ortamı içinde ayarlıyoruz.

What you're seeing in this image over here is Douglas,

Buradaki resimde gördüğünüz kişi Douglas

and Douglas is an electrical engineer,

ve Douglas bir elektrik mühendisi.

one of the people who was really active in the Fab Lab.

Laboratuvarlardaki en aktiflerden biri.

Gayet eminimki sınavlarından geçmiştir.

I'm pretty sure he passed his exams.

And the image on the top left is a copper sheet.

Sol üstteki resimdeki bir bakır levha

And he designed a circuit that the client came to him and said,

ve "Anında ödeme sistemi için bu devreye ihtiyacım var."

"I need this circuit for a pay-as-you-go system."

diyen bir müşterisine bir devre tasarladı.

And so this is a model for business

Yani bu, çok fakir insanların mal ve hizmete

that's made accessibility to goods and services for very poor people

erişimine olanak veren bir iş modeli,

really much easier, because they're able to pay a little bit,

gerçekten çok daha kolay, çünkü belli bir hizmet için

like a dollar a day, for example,

örneğin günde bir dolar gibi

for a specific service.

çok az ödeme yapabiliyorlar.

And so this company wanted to pilot a new idea that they had,

Bu şirket yeni bir fikri denemek istedi

and so they just needed 50 circuits,

ve sadece 50 devreye ihtiyaçları vardı.

so they hired him to make them,

Bu yüzden işi ona verdiler

and what you're seeing him doing there is,

ve orada gördüğünüz gibi

he's able to design on the computer what the circuit will be

önce bilgisayar üzerinde devrenin nasıl olacağını tasarlıyor

and then transfer it to an etching process --

ve sonra dağlama işlemine gönderiyor

that's the image on the top right --

- sağ üstteki resim -

and then populate the board using this robot.

ve kartı bu robotu kullanarak dolduruyor.

And so what would normally take him maybe a day or something to solder by hand,

Ve normalde el ile yaklaşık bir gününü alacak lehimleme işini,

he can do in a few minutes using this machine.

bu makine ile birkaç dakika içinde yapabiliyor.

So he was able to complete the entire order within Gearbox,

Böylece Gearbox bünyesinde tüm siparişi tamamlayabildi

and this is really important,

ve bu gerçekten önemli,

because if it wasn't for what we provided right now,

çünkü bu imkanı şu anda ona sağlamasaydık

he would have had to have hired a company in China to do this,

bunu yaptırmak için Çin'de bir firma tutması gerekiyordu.

and because it's such a small order, it would have taken a long time.

Ve sipariş çok küçük olduğu için uzun zaman alacaktı.

It would be a small company,

O küçük bir şirket olacaktı

because big companies wouldn't take small orders,

çünkü büyük şirketler, küçük siparişler almaz

and even then, if they got a bigger order,

ve tüm bunlara rağmen, daha büyük bir sipariş alırlarsa

they'd bump him off in favor of that.

o sipariş için, onunkini ötelerlerdi

And there's language problems and so on,

ve dil problemleri gibi şeyler de var.

so being able to do it in country is really very important,

Yani bunu ülke içinde yapabilmek gerçekten çok önemli

and of course piloting as a phase within the progress of the business idea

ve tabii ki, iş fikrinin ilerlemesi sırasında yol göstermek

is extremely important, because you can go back and make corrections and so on.

çok önemli, çünkü geriye dönüp düzeltmeler yapabilirsin ve saire.

In this image -- Thank you.

Bu resimde -- Teşekkürler

(Applause)

(Alkışlar)

In this image you see on the top left,

Sol üst köşede gördüğünüz bu resimde,

what you're looking at is a 3D render of a digital fabrication machine.

dijital üretim cihazının 3 boyutlu çıktısına bakıyorsunuz.

In this instance, it doubles as a plasma cutter

Bu örnekte, plazma kesici ve ayrıca kereste frezesi olarak

and also a wood router.

iki iş görüyor.

And so the plasma cutter makes possible the cutting of plate and sheet metal,

Plazma kesici metal levha ve sacı kesmeye imkan veriyor.

and basically, you make a design on the computer

Öncelikle bilgisayarda tasarım yapıyorsunuz

and send it over to the machine,

ve makineye gönderiyorsunuz

ve sonra hızlı ve kusursuzca istediğin şekilleri kesiyor.

and then quickly and precisely, it will cut the shapes you want.

Fakat bu makinede

But in this machine,

you can also change the plasma cutter and put on a spindle,

istersen plazma kesiciyi değiştirip onu bir milin üzerine oturtup

and then you can carve wood as well.

bir tahtayı da yontabilirsin.

So this was designed by my Head of Engineering.

Bu, Mühendislik Bölüm Başkanım tarafından tasarlandı.

His name is Wachira,

Adı Wachira

and when I hired him about two years ago,

ve onu 2 yıl önce işe aldığım zaman

I asked him, "Just give me two years,

ona: "Bana iki yıl ver.

and by the time you've trained a lot of people

O zamana kadar birçok insanı eğitmiş olacaksın

so that we have good staff under you,

ve elinin altında çok iyi bir kadro olacak

then you can move out and become a good story for us."

sonra gidebilir ve bizim için iyi bir hikaye olursun." dedim

And that's exactly what's just happened.

ve tam da öyle oldu.

He's got two types of customers.

Onun iki çeşit müşterisi var.

The higher-tier customer

Üst tabaka müşterisi

is a company that's actually using his machine

makinesini, General Motor tarafından

to cut sheet metal for Isuzu truck fabrication in Nairobi,

Nairobi'de kurulan Isuzu kamyon fabrikasına

metal levha kesmek için kullanan bir şirket.

which is being done by General Motors.

So we're really proud to be able to say

Gururla söyleyebiliyoruz ki,

that we have an original equipment manufacturer in Nairobi

Nairobi'de General Motor'a bir sanayi robotunun

that's provided what's effectively an industrial robot

sağlayacağı etkinlikte parça tedarik eden

to supply parts for General Motors.

bir orjinal ekipman üreticimiz var.

Now this is really important --

Şimdi bu gerçekten önemli--

(Applause)

(Alkışlar)

and it's really important because the population growth being what it is,

Bu gerçekten önemli çünkü mevcut nüfus artışından dolayı

a lot of very large companies are looking very closely

bir çok büyük şirket

Afrikadaki gelişen pazarı çok yakından takip ediyor.

at the market that's developing in Africa.

So in Kenya right now, we have Volkswagen, Peugeot, Renault,

Şu anda Kenya'da Volkswagen, Peugeot, Renault var

we have Mercedes doing lorries,

ve Mercedes kamyon üretiyor.

and we've also got Toyota, they've been there a long time.

Ayrıca Toyota var, çok uzun zamandan beri oradalar

And these are all manufacturers planning to assemble vehicles

ve bunlar araç montajı yapmayı planlayan ve

and in the future, to manufacture in the country.

gelecekte, ülkede üretim yapacak olan üreticiler.

Bunların çoğu işe aldıkları birçok insanı eğitmeyi planlıyorlar

Many of them are planning to train lots of people that they'd hire,

ve bu ekonomi için gerçekten önemli

and that's really important for the economy,

fakat sihir gerçekleştiğinde,

but when the magic really happens,

bu şirketler araç parçalarını yerel şirketlerden almaya

when these companies begin to buy their parts for the vehicles

from local companies,

başlayacaklar,

so supply chain development is something that's very important

dolayısıyla tedarik zinciri gelişimi

for us to be able to pivot and to have very productive economies,

çok üretken ekonomilere sahip olmamız açısından çok önemli bir şey

and that's something we're focused on at our space.

ve bu, yerleşkemizde odaklandığımız bir husus.

This other image shows another class of customer that he has.

Bu resim, onun başka bir sınıftaki müşterisini gösteriyor.

On the top left,

Sol üstte,

you have these people who are actually using very crude tools

metal ve tahtayı işlemek için

çok ilkel aletler kullanan bu insanlar var.

to work metal and wood.

And Kenya has a population of about 44 million people.

Ve Kenya'nın nüfusu yaklaşık 44 milyon.

The work force is about 13 million,

İş gücü yaklaşık 13 milyon

and about 80 to 90 percent of those are in the informal sector.

ve yaklaşık yüzde 80-90'ı kayıt dışı sektörlerde

And what you're seeing in the image at the top left over there

ve sol üstteki resimde gördüğünüz

is very typical of semi-skilled artisans

çok yaygın yarı kalifeye zanaatkarlar

who are making products for the marketplace

piyasaya ürün yapıyorlar,

that are really crude.

gerçekten ilkel ürünler.

Their production rate is very slow.

Üretim hızları çok düşük,

The quality of the product isn't high.

ürünün kalitesi yüksek değil.

And so we've teamed Wachira up with a bank,

Bir banka ile anlaştık

ve banka Wachira'ya kendi sektöründeki insanlara

and the bank is paying him to train people from this sector

bu sanayi robotunu kullanmayı öğretmesi için ödeme yapıyor.

on how to use this industrial robot.

And the result is that some of them

Ve sonuç olarak bazıları

are going to be able to get loans to buy the machine for themselves.

kendilerine makine almak amacıyla borç alabilecek.

Others will be able to go to centers where they can carry their material,

Diğerleri merkezlere gidebilecek ve orada malzemelerini taşıyabilecek,

get the design done,

tasarımı yaptırıp

and take the materials back that have been made really, really fast

çok, çok hızlı üretilen malzemeleri geri alacak

and assemble them in their own spaces.

ve kendi yerlerinde montajını yapabilecek.

So somebody making a gate, for example, out of metal,

Mesela metal bir kapı yapan birinin,

sadece bir kapıyı yapması bir hafta sürebilirken,

may take a week to make just one gate,

but with this machine, they might make 10 in a day.

bu makine ile günde 10 tane yapabilir.

So the productivity of a large swathe of our population

Dolayısıyla nüfusumuzun geniş bir kesiminin üretkenliği

should be able to jump by a quantum amount, quite significantly,

böyle bir makine sayesinde çok büyük miktarda

because of this kind of machine.

sıçrama kaydedebilir.

And that's what we're at the beginning of, so this is really very exciting.

Ve daha bu işin başındayız, o yüzden bu gerçekten heyecan verici.

This is another person who uses our space.

Bu yerimizi kullanan başka biri.

Her name is Esther.

Adı Esther.

She's in her mid-20s,

20'li yaşların ortalarında.

and she came in very passionate about a problem that she explained.

Bize geldi ve hararetli bir şekilde bir problemden bahsetti.

She said that schools days are missed every month by young girls

Genç kızların her ay okulu kaçırdıklarını

because of their menstrual cycle,

bunun sebebinin ise adet döneminde

and they're not able to buy a sanitary towel.

kadın pedi alamamaları olduğunu söyledi.

And the reason that she described

Anlattığı problemin bir sebebi var.

was that the manufacturers packaged these in bundles of seven to 10,

Üreticiler bunları 7'li, 10'lu paketliyorlar

and breaking it down is unhygienic at the retail level,

ve perakende seviyede bunları bölmek hijyenik olmuyor

and packaging each one of them is too expensive.

ve her birini ayrı ayrı paketlemek ise çok pahalı.

So she thought up an idea, which is brilliant, and simple.

Bu konuda harika ve basit bir fikri vardı.

Why don't we just use vending machines?

Neden otomat makinesi kullanmıyoruz?

And she, in a very clean environment, can break down the bundles

Çok temiz bir ortamda paketleri ayırarak

and fill up the vending machines,

otomat makinelerini doldurabilir

and then girls can buy these sanitary towels

ve böylece kızlar bir tuvaletin mahremiyetinde,

in the privacy of a toilet, in a public space, in a school, and so on.

halka açık yerlerde, okul gibi yerlerde bu kadın pedlerini satın alabilir.

She was able to pilot this and it worked really very well,

O bu işe rehberlik edebildi ve gerçekten çok işe yaradı.

and she's been able to sort of get the bugs out and so on.

Bir takım problemlerin de üstesinden gelebildi.

So the significance here is that the piloting process is possible.

Buradaki önemli olan şey, sürece rehberlik yapmanın mümkün olması.

She's not an engineer.

O bir mühendis değil.

She was able to engage people in our space to be able to help her to do this,

Mekânımızdaki insanları kendisine yardım etmesi için harekete geçirebildi.

and she's off and running now with a business accelerator,

ve şimdi bir işletme danışmanıyla işe koyulmuş durumda,

çok iyi sonuçlar görmeyi ümit ediyoruz.

so we expect to see great results.

(Applause)

(Alkışlar)

In this image you're looking at --

Bu resimde, Nairobi Üniversitesinde

the result of a master's project that was done at University of Nairobi

bir mühendislik öğrencisi olan Tony Nyagah'ın yaptığı

by Tony Nyagah, an engineering student,

bir yüksek lisans projesinin sonucuna bakıyorsunuz.

and he just integrated a solar cell into a roof tile

Sadece bir çatı kiremitine bir güneş pilini entegre etti

and decided to make it a business.

ve bununla iş yapmaya karar verdi.

He joined up with his sister who is an architect,

Mimar olan kardeşi ile birlikte

and they have this business,

bu işi kurdular

ve çatı kiremitini, imar çalışması yapan bir kişiye gösterip

and they present the roof tile to a person who is doing development and say,

"You can buy it for the cost of just the roof tile without the solar."

"Bunu güneş pili olmayan bir kiremitin maliyetine alabilirsin." diyorlar.

So they're giving it at a discount,

Yani bunu indirimli fiyattan veriyorlar

and then they'll build them using the internet of things over time,

ve sonra nesnelerin internetiyle onları zaman içinde inşa edecekler,

they'll pay about a third of the utility charges for the electricity

elektrik masraflarının üçte birini ödeyecekler

and they can sell the excess back to the grid.

ve fazlasını şebekeye geri satabilecekler.

And so they'll make their money over time,

Böylece zamanla kendi paralarını kazanacaklar,

and they've been able to do quite a few installments.

ve şu zamana kadar bir hayli çok ürün montaj yapabildiler.

We were very proud to be able to show this to somebody kind of famous,

Bunu ünlü birine gösterebildiğimiz için gurur duyduk,

as you can see there,

burada görebiliyorsunuz.

and this other famous guy actually presented the same idea,

Bu diğer ünlü kişi de aslında aynı fikri ortaya attı,

but as far as we're concerned, if it was after us, so --

ama bize göre bizden sonraydı, dolayısıyla--

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

So in closing, going forward, of course being able to prototype

Sözlerimi noktalarken, ilerledikçe, tabii ki prototip yapabilmek

and do low manufacturing in this kind of a setting

ve böyle bir tesiste düşük üretim yapmak

is very important for the industrialization process,

sanayileşme açısından çok önemli

but we're also taking advantage of a lot of new ways of doing things:

ama biz yeni yöntemleri kullanma avantajından da yararlanıyoruz:

the open source movement,

açık kaynak hareketi,

dağıtımsal imalat, çevresel üretim.

distributive manufacturing, circular production.

So it's all very important for not just industrializing

Bunların hepsi sadece sanayileşme ve insanların

and being able to meet people's needs,

ihtiyaçlarının karşılanabilmesi açısından değil

but also making sure that the environment is taken care of.

ama aynı zamanda çevrenin korunması açısından da önemli.

We're also really interested in culture.

Kültürle de çok ilgileniyoruz.

We have lots of discussions in our space around who we were as Africans,

Tesisimizde biz Afrikalıların, tüketicilik, etnik yapı

ve yozlaşma gibi şeylere karşı geçmişimiz, ne olduğumuz

who we are today, and who we want to be

vis-à-vis things like consumerism and ethnicity and corruption and so on.

ve ne olmak istediğimiz konularında çok fazla tartışmalar oluyor.

So we see ourselves as providing, adding value to people

Kendimizi, insanlara önemli olan şeyleri inşa edebilmeleri için

by teaching them to add value to things or materials

nesnelere ve malzemelere değer katmayı öğreterek

onlara imkan sağlayan ve değer katanlar olarak görüyoruz.

so that they can build things that matter.

Thank you very much for your attention.

İlginiz için çok teşekkürler.

(Alkışlar)

(Applause)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)