How to Live With Fire | Oral McGuire | TED

Çeviri: nursena berber Gözden geçirme: Elif Usta

I'd like to acknowledge and pay my respect

Anishinaabe Ulusuna ve Üç Ateş Konseyi’ne,

to the Anishinaabe Nation

Ottawa’ya, Chippewa’ya,

and its Council of Three Fires,

ayrıca Potavatomi halkına

the Ottawa, the Chippewa,

teşekkür etmek

ve saygılarımı sunmak istiyorum.

and the Potawatomi peoples.

I am grateful to be here on your sacred ancestral lands.

Burada atalarınızın kutsal topraklarında olduğum için minnettarım.

Do you see fire as friend or foe?

Ateşi dost mu yoksa düşman olarak mı görüyorsunuz?

In Australia, we have a growing issue around fire that challenges us

Avustralya'da,

her yangın mevsiminde bizi zorlayan yangınla ilgili büyüyen bir sorunumuz var.

every fire season.

And because of our changing climate,

Ve değişen iklimimiz nedeniyle,

there are now other places in the world

şimdi dünyada aynı zorlukla karşı karşıya olan

that are confronted with this same challenge.

başka yerler de var.

My story is about my personal and cultural relationship with fire.

Benim hikayem ateşle olan kişisel ve kültürel ilişkim hakkında.

It has been a life-long relationship

Hayat boyu süren bir ilişki oldu

and as a Mangarda Balladong Nyungar,

ve Avustralya”nın güneybatı köşesinden

a person from the southwest corner of Australia,

bir kişi olan Mangarda Balladong Nyungar olarak,

I acknowledge fire not only as a friend

ateşi sadece bir arkadaş olarak değil,

but as a part of my being and my spirit.

aynı zamanda varlığımın ve ruhumun bir parçası olarak kabul ediyorum.

However, I have also seen firsthand how big a threat fire is.

Ancak, bir yangının ne kadar büyük bir tehdit olduğunu ilk elden de gördüm.

During the Black Summer of 2019 and 2020,

2019 ve 2020′nin Kara Yazları boyunca,

the east coast of Australia burned like never before.

Avustralya’nın doğu kıyısı daha önce hiç olmadığı gibi yandı.

And the whole world saw.

Tüm dünyanın gözü önünde.

The smoke that was huge

Büyük duman

drifted across the southern Pacific Ocean

güney Pasifik Okyanusu’ndan

all the way to Chile and Argentina.

Şili ve Arjantin’e kadar sürüklendi.

And there were glaciers in New Zealand

Yeni Zelanda’da aynı dumandan

that turned brown from that same smoke.

kahverengiye dönen buzullar vardı.

Paradoxically, Australia needs fire.

Paradoksal olarak, Avustralya’nın ateşe ihtiyacı var.

My people applied the right fire

Halkım bin yıl boyunca titizlikle ve

diligently and expertly for millennia.

ustalıkla doğru ateşi tatbik etti.

It shaped the evolution and the DNA

Peyzajın ve doğanın kendisinin

of the landscape and of nature itself.

evrimini ve DNA’sını şekillendirdi.

The elder in this shot

Bu görüntüdeki yaşlı adam

gently reached down and lit the grass

yavaşça yere uzandı ve

üzerinde durduğumuz çimleri ve zemini yaktı.

and the ground that we were standing on.

As the fire slowly trickled, he said to us,

Ateş yavaş yavaş alevlenirken bize;

"Go and stand near a tree and observe what you see."

“Git ve bir ağacın yanında dur ve gözlemle.” dedi.

What we saw was amazing.

Gördüklerimiz harikaydı.

There were all these various insects and critters clambering up the tree trunk,

Tüm bu çeşitli böcekler ve yaratıklar yavaş hareket eden ateşten kaçarak

ağacın gövdesine tırmanıyorlardı.

escaping the slow-moving fire.

The elder then said to us,

Yaşlı adam daha sonra bize dönerek;

"This is the best indication that our burn is the right fire."

“Bu, yaktığımız ateşin doğru ateş olduğunun en iyi göstergesidir.” dedi.

Fire has a sacredness when it is applied through our cultural lore.

Ateş, kültürel bilgimiz aracılığıyla uygulandığında bir kutsallığa sahiptir.

What manifests during the cultural burning

Kültürel yakma sırasında ortaya çıkan şey,

is a spiritual enlivening of nature,

yurdun yenilendiği ve toprağın ruhunun uyandırıldığı

where country is renewed and the spirit of the land is awakened.

doğanın ruhsal bir canlandırılmasıdır.

Kaarl-ngariny is our sacred practice of burning country.

Kaarl-ngariny bizim kutsal yurt yakma uygulamamızdır.

Country, or ancestral lands, in my language is “Boodja.”

Yurt, ya da ataların toprakları, benim dilimde “Boodja” dır.

Burada kutsal topraklarıma, Nyungar Boodja’ya

This is me applying kaarl-ngariny on my sacred lands,

Nyungar Boodja.

Kaarl-ngariny’yi uyguluyorum,

Nyungar Boodja is 200,000 square kilometers in size.

Nyungar Boodja 200.000 kilometrekare büyüklüğündedir.

This map shows the 14 language groups of my people,

Bu harita halkımın, Nyungar ulusunun

the Nyungar nation.

14 dil grubunu gösteriyor.

My language group is Ballardong.

Benim dil grubum Ballardong.

Boodja gives my people identity, connectedness and spirit.

Boodja halkıma kimlik, bağlılık ve ruh veriyor.

This is Aboriginal Australia.

Burası Aborijin Avustralya.

At the time of first contact,

İlk temas sırasında,

there were over 800 First Nations language groups

800′den fazla İlk Milletler dil grubu

and 250 distinctly Indigenous nations.

ve 250 belirgin Yerli ulus vardı.

Pre-colonization and for 65,000 years,

Sömürgecilik öncesi ve 65.000 yıl boyunca

our lands were managed by cycles of creation

topraklarımız, Birinci Yasa yöntemlerimiz aracılığıyla

through our First Law ways.

yaratılış döngüleri tarafından yönetildi.

However, since 1788, Boodja has been suffering

Bununla birlikte, 1788′den beri Boodja,

from the introduced destructive cycles of colonialism,

sömürgecilik, kalkınmacılık, kapitalizm ve sanayileşmenin getirdiği

developmentalism,

yıkıcı döngülerinden muzdariptir.

capitalism and industrialization.

These have all contributed significantly to climate change on my Boodja.

Bunların hepsi Boodja’mdaki iklim değişikliğine

önemli ölçüde katkıda bulundu.

Part of my relationship with fire

Ateşle olan ilişkimin bir kısmı,

included me having an 18-year-long career

Perth’de profesyonel bir itfaiyeci olarak

as a professional firefighter in Perth.

18 yıllık bir kariyer yapmamı içeriyordu.

It is here that I learned a deep respect for the destructive force of fire

Burada ateşin yıkıcı gücüne ve onun müthiş gücüne

derin bir saygı duymayı öğrendim.

and its awesome power.

Since fire was considered our enemy,

Ateş düşmanımız olarak kabul edildiğinden,

as fierys, we were trained to control it.

onu kontrol etmek için eğitildik.

So we learned about fire behavior and fire management.

Böylece yangın davranışı ve yangın yönetimi hakkında bilgi aldık.

I would have attended over 2,000 bush fires

2000′den fazla çalı yangınına katıldım,

many of which resulted from controlled burns getting out of control

bunların çoğu kontrollü yangınların kontrol dışına çıkmasından kaynaklanarak

büyük bir yangına dönüştü.

and becoming wildfires.

As a professional firefighter,

Profesyonel bir itfaiyeci olarak,

I learned that our mission is to protect property and save life.

misyonumuzun mülkü korumak ve hayat kurtarmak olduğunu öğrendim.

But as First Nations and traditional custodians of our lands,

Ancak topraklarımızın İlk Milletleri ve geleneksel koruyucuları olarak,

our two key principles for applying the right fire

doğru ateşi uygulamak için iki temel ilkemiz,

is to put Boodja first

Boodja’yı ilk sıraya koymak

and to keep nature balanced.

ve doğayı dengede tutmaktır.

We cannot keep countries safe by burning everything indiscriminately

Toprağa kadar her şeyi ayrım gözetmeksizin yakarak

ülkeleri güvende tutamayız.

to the ground.

The ground is sacred, and we must protect and preserve it.

Toprak kutsaldır ve onu korumalı ve muhafaza etmeliyiz.

This is the result of a controlled or prescribed burn.

Bu, kontrollü veya reçeteli bir yakma olayının sonucudur.

It was carried out by DBCA,

Batı Avustralya’da parkları ve vahşi yaşamı yöneten bir ajans olan

an agency in Western Australia that manages parks and wildlife.

DBCA tarafından gerçekleştirildi.

This type of burning occur

Bu tür yanmalar,

en kısa sürede mümkün olduğunca fazla çalılık arazisini temizlemek için

when incendiary devices are dropped from aircraft

in order to take out as much bushland as possible

uçaktan yangın çıkarıcı cihazlar

in the shortest amount of time.

düşürüldüğünde meydana gelir.

This burning is destructive to nature and to Boodja.

Bu yakma doğaya ve Boodja’ya zarar vermektedir.

The burn marks on this jarrah tree,

Kutsal türlerimizden biri olan

one of our very sacred species, is 10 foot high.

bu jarrah ağacındaki yanık izleri 10 fit yüksekliğinde.

This is not consistent with our cultural lore

Bu, kültürel bilgimiz

and standards for applying fire.

ve yangın uygulama standartlarımızla tutarlı değil.

The dark charring indicate the intensity of the heat

Koyu kömürleşme, ısının yoğunluğunu

and the height of the flames.

ve alevlerin yüksekliğini gösterir.

You can see that this landscape is devastated from this controlled burn.

Tabiatın bu kontrollü yanmadan harap olduğunu görebilirsiniz.

I remember a Nyungar elder in my community

Topluluğumda bir Nyungar yaşlısını hatırlıyorum,

once very angrily referred to this type of burning

bir keresinde büyük bir öfkeyle bu tür yangınlardan ve bunu yapan kişilerden

and the people that carry it out as “legal arsonists.”

“yasal kundakçılar” olarak bahsetmişti.

Right across Australia, and in many parts of the world,

Avustralya’nın her yerinde ve dünyanın birçok yerinde

the very real impact of climate change and wildfires

iklim değişikliğinin ve orman yangınlarının gerçek etkisi

are destroying nature in many ways.

doğayı bir çok açıdan yok ediyor.

We must today provide care for Mother Earth like never before.

Bugün Dünya Ana'ya daha önce hiç olmadığı kadar özen göstermeliyiz.

As Nyungar people, our fight to stay connected to our sacred lands

Nyungar halkı olarak, kutsal topraklarımıza bağlı kalma mücadelemiz,

is dependent on our ability and freedom to practice kaarl-ngariny.

kaarl-ngariny’yi uygulama yeteneğimize ve özgürlüğümüze bağlıdır.

Kaarl-ngariny requires us to be able to read country,

Kaarl-ngariny yurdumuzu okuyabilmemizi gerektiriyor,

keeping Boodja healthy keeps us healthy.

Boodja’yı sağlıklı tutmak bizi sağlıklı tutar.

This is kaarl-ngariny, the right fire, as it is applied in Queensland,

Bu, kuzey Avustralya Queensland’de uygulanan

doğru yangın olan kaarl-ngariny.

northern Australia.

This is what a healthy, clean burn looks like.

Sağlıklı, temiz bir yanma böyle görünür.

When we burn the right way,

Doğru şekilde yaktığımızda,

we know country will regenerate in balance.

arazinin denge içinde yeniden oluşacağını biliyoruz.

The balanced health is dependent on how and when fire is applied.

Dengeli sağlık, yangının nasıl ve ne zaman uygulandığına bağlıdır.

Remember the right fire at the right time,

Unutmayın, doğru yerde doğru zamanda

in the right place.

doğru ateş.

Cultural burns are different across differing ecological regions.

Kültürel yakma uygulamaları, farklı ekolojik bölgelerde farklıdır.

This is a cool burn in Victoria, in southeastern Australia.

Bu, Avustralya’nın güneydoğusundaki Victoria’da serin bir yanık.

The principles of how, why and when to burn

Nasıl, neden ve ne zaman yakılacağına dair ilkeler

remain consistent across all regions

tüm bölgelerde ve tüm İlk Milletler grupları arasında tutarlıdır.

and amongst all First Nations groups.

Fire is medicine for country.

Ateş ülke için ilaçtır.

It heals the land and it cleanses it,

Toprağı iyileştirir, temizler

and it renews the spirit of Boodja.

ve Boodja'nın ruhunu yeniler.

In 2008, my family took possession of 2,100 acres

2008 yılında ailem, Batı Avustralya’nın buğday kuşağı bölgesindeki

in our ancestral lands

atalarımızın topraklarında

in the wheatbelt region of western Australia.

2.100 dönümlük alanın sahibi oldu.

This country had been badly overcleared,

Bu arazi aşırı derecede temizlenmiş,

overgrazed, overfertilized and overcropped.

aşırı otlatılmış, aşırı gübrelenmiş ve aşırı ekim yapılmıştı.

Our vision, which we saw as our responsibility,

Bizim sorumluluğumuz olarak gördüğümüz vizyonumuz

was to heal this land.

bu toprakları iyileştirmekti.

So we set out to plant native endemic species of plants

Bu yüzden yerli endemik bitki türlerini dikmeye başladık ve

which in turn attracted all sorts of other native birds, animals,

bu da diğer her türlü yerli kuş, hayvan,

flowers and grasses to also return.

çiçek ve otları geri döndürdü.

My brothers and I and our children have been practicing kaarl-ngariny

Kardeşlerim, ben ve çocuklarımız 15 yıldır bu Boodja üzerinde

on this Boodja now for 15 years.

Kaarl-Ngariny uygulaması yapıyoruz.

This is the same photo seven years later.

Bu yedi yıl sonra aynı fotoğraf.

Today, the trees in the foreground are so large,

Bugün ön plandaki ağaçlar o kadar büyük ki,

they restrict the view of this landscape.

bu manzaranın görünümünü kısıtlıyorlar.

The right fire at the right time is very good for our environment.

Doğru zamanda doğru yangın çevremiz için çok iyidir.

It's very good for Boodja and it's very good for us.

Boodja için de, bizim için de çok iyi.

This is it today.

Bugün bu halde.

A big part of what helped us achieve our goal,

Hedefimize, sabırla tutkumuza ulaşmamıza

our patient ambition,

yardımcı olan şeyin büyük bir kısmı,

was the application of kaarl-ngariny across our landscape.

peyzajımızda kaarl-ngariny'nin uygulanmasıydı.

Kaarl-ngariny is an important element

Kaarl-ngariny, İlk Milletler rejeneratif arazi yönetimi modelimizin

of our First Nations regenerative land management model.

önemli bir unsurudur.

This regenerative land management model

Bu rejeneratif arazi yönetimi modeli,

is a contemporary version of our traditional practice

geleneksel arazi bakımı uygulamamızın

of caring for country.

çağdaş bir versiyonudur.

Seeing country in a holistic sense

Ülkeyi bütünsel anlamda görmek

and understanding how it is a part of us

ve onun nasıl bizim bir parçamız olduğunu

and we are a part of it

ve onun bir parçası olduğumuzu anlamak,

is important in the practice of caring for country.

yurdumuza özen göstermede önemli bir yere sahiptir.

Fire management in Australia is critical to the biodiverse

Avustralya’da yangın yönetimi, topraklarımızın biyolojik çeşitliliği

and ecological health of our land.

ve ekolojik sağlığı için kritik öneme sahiptir.

When ecological health is poor or nonexistent,

Ekolojik sağlık zayıf olduğunda veya mevcut olmadığında,

biodiversity and spirit is also poor or nonexistent.

biyolojik çeşitlilik ve ruh da zayıftır veya yoktur.

Therefore, to heal the spirit of our lands,

Bu nedenle, topraklarımızın ruhunu iyileştirmek için,

we must protect,

her yerde Boodja’nın biyolojik çeşitliliğini ve ekolojisini

conserve and regenerate the biodiversity and ecology of Boodja everywhere.

korumalı, muhafaza etmeli ve yenilemeliyiz.

Fire can be either a very important ally

Eğer doğru ateşi doğru zamanda

or a massively destructive threat,

doğru yerde yakmayı taahhüt etmezsek

if we don't commit to manage and apply the right fire

ateş ya çok önemli bir müttefik ya da

at the right time in the right place.

büyük ölçüde yıkıcı bir tehdit olabilir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)