Can AI Catch Criminals at Sea? | Dyhia Belhabib | TED

Çeviri: Mert Turan Gözden geçirme: Şebnem Altundaş

I am a scientist, and for a living,

Ben bir bilim insanıyım ve geçimimi

I snitch on, profile and investigate ocean crime and its behavior,

deniz haydutlarını gammazlayarak, belgeleyerek ve araştırarak sağlıyorum.

which for someone who A, cannot swim --

Ki bu, A) Yüzme bilmeyen- suya girince fizik kurallarına karşı geliyorum-

I sink like a needle,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and B, was born in a small landlocked Algerian village,

ve B) karayla çevrili küçük bir Cezayir köyünde doğmuş biri için

seems unlikely.

pek alışılmadık bir durum.

Yet here I was, a few years ago in the port of Dakar in Senegal,

Yine de birkaç yıl önce, ″Asian Warrior″

to investigate a Spanish-owned vessel

adı altında İspanyollara ait bir gemiyi

under the name The Asian Warrior.

araştırmak için Senegal’deki Dakar limanındaydım.

The vessel was on Interpol's radar for illegal fishing

Gemi, yasadışı balıkçılık nedeniyle Interpol’in ilgisini çekmiş ve

and had escaped Thai custody

Tayland’ın gözetiminden

under the very Spanish name: THAICHAN.

İspanyol ismi ″THAICHAN″ adıyla kaçmıştı.

The vessel was docked parallel to three other large ships

Gemi, binmek için geçmem gereken diğer üç gemiye paralel bir şekilde

that I needed to cross to board it.

limanda bekliyordu.

But on the first ship, I already noticed three crewmen

Daha ilk gemiden, yere oturmuş ve

sitting on the floor, eating nothing but rice.

önünde pirinç dışında bir yemek olmayan üç mürettebat ile karşılaştım.

Behind them, their sleeping chamber with cardboard in lieu of mattresses,

Arkalarındaki battaniyesiz kartondan yataklar ve

no blankets, and with a ceiling about as high as a bunch.

insanı iki büklüm eden tavanıyla yatak odaları gözüme ilişti.

I could see lots of rust

Etrafı toz götürüyordu ve

and dead fish piled up in gray water everywhere.

ölü balıklar atık suda yığılmıştı.

I have spent time on ships.

Gemilere aşinayımdır.

It gets cold at night,

Geceleri soğuktur ve

and if you don't have proper sleep,

düzenli olarak uyumaz,

nutrition and clean water, you will not make it.

beslenmez ve temiz suya erişemezseniz hayatta kalamazsınız.

What I was seeing there were indicators of a crime

O gemide gördüklerim, günümüzde ″Modern Kölelik″ veya ″Angarya″ dediğimiz

we call modern-day slavery or forced labor.

bir suçun kanıtıydı âdeta.

Over the years,

Yıllar boyunca,

I've counted nearly 50 different types of ocean crimes like this one,

tıpkı bunun gibi neredeyse 50 farklı deniz suçuyla karşılaştım:

ranging from drunk driving or navigating

alkollü gemi kullanımı veya geziniminden

to illegal fishing,

yasadışı balıkçlığa;

drug trafficking, wildlife smuggling,

uyuşturucu satıcılığı, yaban hayatı kaçakçılığından

terrorism and murder.

terörizm ve cinayete kadar her şey.

And most of these crimes happen out of sight of any authorities.

Bunların çoğu, tek bir yetkilinin bile gözetleyemeyeceği yerlerde gerçekleşiyor.

You can literally take a selfie of yourself

Açık denizlerde birini öldürürken

shooting someone in the high seas without any fear.

kimseden korkmadan Selife çekebilrisiniz.

This is a photo that I took from a video,

Viral bir videodan

a widely circulated video,

aldığım bir fotoğrafa bakıyorsunuz:

that was showing people swimming in the ocean,

Kaçmak için okyanusta yüzen insanlar

being shot at from a boat while trying to escape.

bottaki bir grup tarafından mermi yağmuruna tutuluyor.

The only reason we know of its existence

Bunun yaşandığını bilmemizin tek sebebi,

is because the owner of the phone who took the selfie

olay anında Selfie çeken şahısın telefonu

forgot it in a cab in Fiji,

Fiji’de bir takside unutması ve

and the cab driver gave it to the authorities.

taksi şöförünün telefonu yetkililere vermesi.

Oceans cover two thirds of the planet's surface.

Okyanuslar, Dünya’nın üçte ikisini kaplamakta.

There are nearly 4.6 million vessels out there, and of that,

Yaklaşık 4,6 milyon gemi bulunuyor ve bu sayının

we only have visibility into the activity of about two percent.

yaklaşık sadece yüzde ikisinin faaliyetlerinden haberdarız.

This lack of visibility is exploited by criminals

İşte bu düşük oran da suçluların işine yarıyor ve

and provides perfect cover for their illicit operations.

yasadışı operasyonları için büyük bir kalkan görevi üstleniyor.

These unseen activities, in turn,

Bu habersiz faaliyetler de, nihayetinde,

have huge impacts on what happens in our own backyards, on land.

çevremizde, karada olup bitenler üzerine büyük bir etki yaratır.

In Vancouver, where I live,

Vancouver’da, yaşadığım yerde,

money laundering from maritime drug trafficking

deniz yolu uyuşturucu kaçakçılığından aklanan kara para,

has contributed immensely to increasing the cost of real estate.

gayrimenkul fiyatlarının artmasında çok büyük bir rol oynadı.

How?

Nasıl mı?

It's quite simple.

Oldukça basit.

Here's a recipe.

Şöyle söyleyeyim:

Gains from drug trafficking have to be laundered somehow

Uyuşturucu kaçakçılığından kazanılan paranın bir şekilde

to be injected into legit markets.

piyasaya girmesi gerekmektedir.

And one of the best ways of doing that is buying real estate

Bunu yapmanın en iyi yollarından biri gayrimenkul satın almak ve

and inflating the price.

sonra fiyatı yükseltmektir.

That's what the Chinese triads have done in the city,

Çin mafyasının şehre yaptığı da bu:

by injecting over four billion dollars into our real estate.

Gayrimenkul piyasasına 4 milyar dolardan yüksek bir değer sokmak.

But it's also happening in other places like Missouri and Kansas,

Lakin bu, başka yerlerde de oluyor: Missouri ve Kansas gibi yerlerde

and places known for their luxurious lifestyle, such as Dubai.

ve hatta Dubai gibi lüks yaşam tarzlarıyla tanınan yerlerde de durum böyle.

And it's not just real estate.

Sadece gayrimenkul piyasası da değil.

Take the drug crisis in the United States, here in our own backyards here,

ABD’deki, yani buradaki, uyuşturucu krizini ele alalım.

where drug overdose is the number one cause of youth death,

Gençlerde ölüm sebeplerinin en başında, kanser ve silah şiddetini geçerek,

beating cancer and gun violence.

uyuşturucu koması yer alıyor.

In fact, illicit drug users in the United States

Hatta ABD’deki yasadışı uyuşturucu kullanıcıları,

spent 150 billion dollars on illicit drugs.

bu yasadışı uyuşturucular için 150 milyar dolar harcıyor.

Drugs enter the country by land, by air and by sea.

Uyuşturucular ülkeye kara, hava ve deniz yolu aracılığıyla giriyor.

Over 9.2 million shipping containers filled with narcotics

Her yıl; uyuşturucuyla dolu 9,2 milyondan fazla nakliye konteyneri,

still reach American coast, beaches and ports

Amerika kıyılarına, sahillerine ve

every single year.

limanlarına ulaştırılıyor.

From Mexico, yes,

Meksika’dan, doğru

but also from other places in the world far away,

ama Güneydoğu Asya’daki Myanmar ve hatta Afganistan gibi

like Myanmar in Southeast Asia and even Afghanistan.

dünyanın diğer yerlerden de.

Current efforts like random patrolling

Rastgele devriye gezmeler veya

or the opportunistic use of human intelligence

insan zekasının fırsatçı kullanımı gibi mevcut çabalar,

do little to stop the flood of narcotics.

uyuşturucu selini önlemek için yetersiz.

We still use these outdated policing techniques --

Hâlâ eski polis tekniklerini, olay yeri incelemeden bahsetmiyorum,

no, it's not CSI -- and basic enforcement models,

ve temel uygulamalarını kullanıyoruz.

while criminals are the ones who are actually using CSI.

Zaten, asıl suçlular olay yeri inceleme yapmaya başladı.

They are adept in using technology to always be ahead.

Öne geçmek için teknolojiye ayak uyduruyorlar.

The Spanish mafia uses autonomous submarines

İspanyol mafyası, uyuşturucu kaçakçılarına lojistik destek sağlamak için

to provide logistical support to drug traffickers.

insansız denizaltı kullanıyor.

Embargo-violating fuel smugglers in the Indian Ocean

Hint Okyanunusu ambargosunu ihlal eden akaryakıt kaçakçıları,

will use sat phones to communicate their whereabouts to their clients.

alıcılara konum bilgisi vermek için uydu telefonlarından yararlanıyor.

Pirates.

Korsanlar...

It's quite ironic, because when I say I'm a crime fighter,

Oldukça ironiktir, suçla savaştığımı duyan

they say, "Do you chase pirates?"

“Korsan yakalıyor musun?” diyor.

Actually, pirates use satellite systems to detect vessels,

İşin aslı, korsanlar uydu sistemleri ile gemilerin yerini tespit edip

chase them down and capture them for ransom.

fidye karşılığı serbest bırakmak üzere ele geçirmek için o gemileri yakalıyorlar.

Intercepting drugs on transit before they can even reach our shores

Henüz kıyıya varmadan uyuşturuculara nakil halinde el konulması

could help curtail the health crisis in the US

ABD’deki sağlık krizinin azaltılmasında etkili olabilir.

and allow me to maybe one day, hopefully,

Hatta, umarım, günün birinde

buy a house in Vancouver.

Vancouver’a taşınmama olanak sağlayabilir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And in order to do that,

Bunun olabilmesi için

we need to transition from reactive to proactive enforcement.

suç sonrası uygulamalardan suç öncesine geçiş yapmamız gerekiyor.

For example, we can create a criminal record for vessels,

Örneğin; gemiler, sahipleri ve operatörleri için

their owners, their operators.

bir sicil kaydı oluşturabiliriz.

Yes, we still don't have that.

Gerçekten, şu an bu bile yok.

And strategize enforcement based on that intel.

Sicil kaydına dayanarak da gerekli uygulama planını seçebiliriz.

So my business partner Sogol and I, created Hava,

İş ortağım Sogol ile birlikte,

dünyanın en çok konuşulan 23 dilinde

a powerful artificial intelligence investigator

650 bin anahtar kelime kombinasyonu bilgisine sahip, güçlü bir

that uses 650,000 keyword combinations

in the 23 most spoken languages in the world

Yapay Zeka dedektifi geliştirdik.

to do one single thing:

Ona tek bir görev verdik:

bust these criminals.

Bu suçluları yakalamak.

(Applause)

(Alkışlar)

The program first looks for crimes online in all available databases,

Program ilk iş, olaya kimlerin karıştığını bulmak için internet üzerinde

ranging from simple press releases by coast guards to Interpol notices,

sahil güvenliğin yayımladığı haberlerden İnterpol ihbarlarına kadar elde olan

figures out who's involved,

tüm veritabanını inceler.

identifies their location, ship routes, identities

Yerlerini, gemi rotalarını, kimliklerini

and criminal networks.

ve suç ağlarını tanımlar.

To build the system or the tech,

Bu sistemi, teknolojiyi geliştirirken

we spoke to ethicists to reduce bias.

yanılmaya yer vermemek için etik uzmanları ile konuştuk.

We consulted with law enforcement to understand the gaps.

Eksikleri anlamak için kolluk kuvvetlerine danıştık.

We even, I was going to say partnered,

Hatta... Az kalsın ortalık ettik diyordum.

we spoke to criminals to --

Suçlular ile konuştuk.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Learn how they can get away with crime.

Yakayı ele vermeden nasıl suç işlendiğini öğrenmek için.

If I wanted to be a criminal, I would be a really great one now.

Şayet isteseydim benden şu an fevkalade bir suçlu olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The whole idea is to adopt a vessel of concern approach.

Neticeten, tehlike arz eden gemileri işaretlemeye çalıştık.

It means we see it when a dangerous,

Demek istediğim; tehlikeli,

potentially criminal vessel is entering our waters,

potansiyel suçlu bir gemi sularımıza girdiğinde veya

or when a shady company wants to do business with us.

karşımızdakinin şüpheli bir firma olduğunu artık derhal anlayabiliyoruz.

Right now we can see some of these ships,

Bu gemilerden bazılarını görebiliyor;

what they're doing, where they're going.

faaliyetlerinden haberdar olabiliyoruz.

But we don't know what's happening on these ships

Ama bu gemilerin içinde neler yaşandığını

or what they may be up to,

veya ne planlandığını bilmiyoruz.

much like profiling a known person of interest --

Tıpkı şüpheli birisinin profilini çıkarmak gibi;

now that's CSI --

-bak bu olay yeri inceleme işte-

or knowing when a dangerous,

veya tehlikeli,

potentially and repeat sex offender is back in town.

potansiyel ve mükerrer suçlu birisinin şehre geri döndüğünü bilmek gibi,

Hava gives us the ability to see, on a map, high-risk ships,

Heva da bize, görünüşte masum duran

even when they look innocent on the surface.

lakin yüksek risk arz eden gemileri haritada görmemizi sağlar.

Using this approach in 2022,

Bu yolu izleyen Madagaskar 2022′de

Madagascar refused fishing licenses to Chinese vessels with a criminal record.

sicil kaydı bulunan Çin gemilerine balıkçılık ruhsatı vermeyi reddetti.

A number of Spanish companies are now in murky waters,

Bazı İspanyol şirketleri de dibi boylamak üzere

no pun intended,

mecazen.

after their illegal fishing activities and labor offenses

Yasadışı balıkçılık faaliyetleri ve angarya suçları,

were uncovered earlier this year in Senegal.

bu yılın başlarında Senegal’de ortaya çıkarıldığından ötürü.

Hava also gives us information on networks

Heva ile, daha önce duymadığımız ağlar

or criminal networks who did not have before.

veya suç ağları hakkında bilgi alıyoruz.

And boy, we need them.

O bilgilere o kadar muhtacız ki...

Take the vessel Fu Yuan Yu 831,

Birden fazla bayrak altında seyahat eden

which was caught in Indonesia on multiple charges

ve işlediği birtakım suçtan ötürü Endonezya’da gözaltına alınan

and was flying multiple flags.

Fu Yuan Yu 831 gemisini ele alalım.

The owner of the vessel, who was a Chinese elected congressman,

Çinli kongre üyesi gemi sahibi,

did his best to cover his involvement

geminin mülkiyet durumunu karmaşık hale getirerek

by creating a very complicated ownership network for the vessel.

olaydaki parmağını gizlemeye çalıştı.

The Fu Yuan Yu 831, which came all the way from China,

Çin’den yola çıkan Fu Yuan Yu 831 gemisi,

was apparently owned by a shell company based in Timor-Leste,

sözümona Timor-Leste merkezli bir şirkete aitti.

which in turn was partly owned by a Chinese state-owned company.

Ki bu şirket de kısmen bir devlet kurumuna aitti.

And that's when that congressman comes into play.

Kongre üyesi de tam olarak burada devreye giriyor.

Convoluted, right?

Karmaşık, değil mi?

But it's very common to use complicated networks to get away with crimes.

Ancak, suçtan kaçmak için karmaşık ağlar kurmak epey yaygın bir yöntemdir.

We have been navigating solutions to maritime crimes for decades now,

Bunca yıldır denizde işlenen suçları durdurmaya yönelik çözüm arayışındayız

and they tend to be one-size-fits-all.

ve bulduklarımız da tüm sorunları tek hamleyle çözmeye çalışıyor:

Stop eating fish to save the ocean.

Balık yemeyin, okyanusu kurtarın;

Send more boats at sea to stop the flow of migrations.

göç akışını durdurmak için denize daha fazla tekne gönderin;

Close down the borders and build walls to reduce drug trafficking.

uyuşturucu kaçakçılığını azaltmak için sınırları kapatıp duvar inşa edin.

Yeah, they won't work.

Hayır, hiçbiri işe yaramıyor.

In fact,

Aksine,

maritime crimes such as illegal fishing and drug trafficking

uyuşturcu kaçakçılığı ve yasadışı balıkçılık gibi suçlar

have tripled in the past 10 years.

son 10 yılda üç katına çıktı.

Over the 15 years that I've been doing this work

Acenteler, balıkçılar, suçlular ve diğerleri ile geçirdiğim 15 yıl boyunca

with agencies, fishermen, criminals and many others,

technology helps to tackle crime to save time, save money,

teknoloji; suçla mücadelede, zamandan kazanmada, tasarruf etmede

but also share knowledge and build bridges

yardım etmekle kalmıyor, aynı zamanda okyanusları, gençleri,

to achieve the common goal of protecting our oceans,

çevremizi korumak gibi ortak amaçlar için bilgi paylaşımında bulunup

our youth and our backyards.

gerekli köprülerin kurulmasını sağlıyor.

But it only ever worked when people were fully involved in the process.

Fakat insanlar sürece dahil olmadan bu dediklerimi gerçekleştiremiyor.

Technology is powerful,

Teknoloji güçlüdür

but it lacks the nuanced understanding,

ama insan beyninin derin anlayışından,

knowledge and networks stored in our individual human minds.

bilgilerinden ve ağlarından yoksundur.

In the case of the investigation on the Spanish companies

Senegal’de faaliyet gösteren İspanyol şirket soruşturmasında teknoloji;

operating in Senegal,

technology showed us where the vessels were,

bizlere, gemilerin nerede olduğunu,

at what speed they were operating,

hareket hızlarını,

their identities.

isimlerini gösterdi.

But we still needed to talk to fishermen

Fakat, veriyi doğru yorumlayabilmemiz için

to understand the unspoken political context

balıkçılarla konuşup bölgedeki siyasi olayları anlamamız gerekiyordu.

in order for us to make sense of that.

Technology needs us to fill the gaps and to limit misrepresentations and bias.

Teknoloji için eksiklikleri tamamlamalı, yalan beyanı, yanılmayı sınırlamalalıyız.

In Thailand, interviews revealed that 25 percent,

Tayland’da yapılan röportajlar, balıkçıların %25′inin

that's a quarter,

-çeyreğinin yani-

of all fishing laborers were worked between 17 to 24 hours a day, nonstop.

günde 17 ila 24 saat aralıksız çalıştığını ortaya koydu.

So when we catch an illegal fishing vessel or when we see it,

Dolayısıyla yasadışı bir balıkçı gemisi yakaladığımızda veya gördüğümüzde,

and we are about to criminalize the crew and arrest them,

mürettebatı suçlu bulup tutuklamak yerine

we always need to remember

ortada bir angarya veya insan kaçakçılığı

that they may be in a situation of human trafficking

olabileceği olasılığını

or forced labor.

hatırlamamız gerekir.

We always need a human approach

Teknoloji ile el verip

to complement the technology to target the right criminals.

gerçek suçluları hedef almak için her daim insani bir yaklaşım gerek.

Because what we see does not tell the whole story.

Çünkü gördüğümüz her ne ise olayın bütününü anlamamıza yetmiyor.

To meaningfully detect crime and stop it,

Bir suçu hakiki manada tespit etmek ve durdurmak için

human creativity and technological progress

insan yaratıcılığının ve teknolojik gelişmelerin

have to always go hand in hand.

her zaman birlikte ilerlemesi gerekir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)