Time Traveling with AI to Connect with Lost Loved Ones | Amy Kurzweil | TED

Çeviri: Başak KILINÇ Gözden geçirme: Suat Utku Merter

I love being a cartoonist because I can travel anywhere.

Karikatürist olmayı seviyorum çünkü her yere gidebilirim.

I can visit historical artifacts and make improvements.

Tarihi yapıları ziyaret edebilir ve onları geliştirebilirim.

I can voyage to mythical lands and solve problems.

Hayâli adalara gidip sorunlar çözebilirim.

(Laughter)

(Kahkaha)

I can bring objects to life,

Nesneleri canlandırabilir,

and I can make those objects think

bu nesnelerin düşünmesini sağlayabilir

and talk.

ve de konuşturabilirim.

And I can send those objects wherever I want them to go.

Ayrıca bu nesneleri nereye istersem gönderebilirim.

I became a cartoonist to travel through space and time,

Zaman ve uzay boyunca seyahat etmek için karikatürist oldum.

and I became a graphic memoirist

Ayrıca grafik anı yazarı oldum

because the place I wanted to go was the past.

çünkü gitmek istediğim yer geçmişti.

I come from a legacy of dramatic stories and lost characters.

Kayıp karakter ve dramatik hikaye efsanelerinin olduğu bir yerden geldim.

My grandmother, Lily, on my mother's side,

Anne tarafımdan büyükannem Lily,

was born in Warsaw, Poland,

Polonya, Varşova’da doğdu.

the oldest of four sisters.

4 kardeşin en büyüğüydü.

She was 13 in 1939,

1939′da Nazi bombaları evini yerle bir ettiğinde 13 yaşındaydı

when Nazi bombs razed her home

and her family was sealed to starve inside the Warsaw Ghetto.

ve ailesi açlıktan öldürülmek amacıyla Warsaw kenar mahalesine kapatılmıştı.

Eventually, her father encouraged her to slip through a hole in the wall,

Sonunda, babası onu duvardaki boşluktan kaçması için cesaretlendirdi

and she survived the Holocaust on her own, hiding her Jewish identity.

ve bu soykırımdan Yahudi kimliğini gizleyerek kendi başına hayatta kaldı.

This is the subject of my first book.

Bu benim ilk kitabımın konusu.

I wondered: What did my grandmother’s lost home and lost family look like?

Merak ettim: Büyük annemin kaybolan evi ve ailesi nasıldı?

Her parents, her grandmother and her sisters,

Ebeveynleri, büyük annesi ve kız kardeşleri,

they are all gone without a trace.

hepsi de hiçbir iz bırakmadan kayboldu.

My father's parents were luckier.

Babamın ailesi daha şanslıydı.

They were also Jewish,

Onlar da Yahudiydi

and they both fled Austria at the start of the war.

ve savaş başladığında Avusturya’ya kaçtılar.

My father's father, Fred, was a pianist and conductor.

Büyükbabam, Fred, piyanist ve orkestra şefiydi.

In 1937, the year before the Nazis marched into Austria,

1937′de, Naziler Avusturya’ya girmeden önceki yıl,

he was 26,

26 yaşındaydı ve Viyana’da bir müzikholde muazzam bir konser yönetti.

and he conducted a magnificent choral concert

at a music hall in Vienna.

A wealthy American woman in the audience

Seyircilerden zengin bir Amerikalı kadın performansından o kadar etkilenmiş ki,

was so impressed with his performance

that she later agreed to sponsor his visa to the US.

sonrasında büyükbabamın ABD vizesi alması için sponsor olmayı kabul etmiş.

So music saved his life.

Yani müzik onun hayatını kurtardı.

But three decades later, Fred died of heart disease.

Ancak 30 yıl sonra, Fred kalp hastalığından vefat etti.

I never met him.

Onunla hiç tanışmadım.

While alive, Fred meticulously preserved the documents of his life,

Fred, hayattayken, onu Avrupa’dan kaçıran silinip gitme tehditide karşılık

a response to the threat of erasure he fled in Europe.

hayatıyla ilgili belgeleri özenle sakladı.

And for decades after his father’s death,

Babasının ölümünden 10 yıl sonra,

my father continued this preservation project.

babam bu muhafaza etme işine devam etti.

This is the subject of my second book.

Bu ikinci kitabımın konusu.

You might know my father, Ray Kurzweil, as an inventor and futurist.

Babamı, Ray Kurzweil’i, mucit ve gelecek bilimci olarak tanıyor olabilirsiniz.

You should also know that he's a person with an extraordinary sense of humor.

Ayrıca aşırı iyi bir mizah anlayışı olan birisi olduğunu da bilmelisiniz.

["Can I call you an Uber?" "Sure."]

[‘Sana Uber çağırabilir miyim?’ ‘Tabii.’] [‘Uber sensin.’]

["You're an Uber."]

(Laughter)

(Kahkaha)

Bu iyiydi baba.

Good one dad.

(Laughter)

(Kahkaha)

And although he's dedicated his mind to the future,

Beynini geleceğe adamış olmasına rağmen

his life is full of the past.

yaşamı geçmişle doluydu.

My father has worked for decades on natural language processing.

Babam, on yıllar boyunca doğal dil işleme üzerinde çalıştı.

And several years ago, he realized

Birkaç yıl önce fark etti ki eğer

that if we married AI with my grandfather's writing,

büyükbabamın yazılarını yapay zekayla evlendirseydik

we could build a chatbot that writes in my grandfather's voice.

büyükbabam gibi yazacak bir sohbet robotu geliştirebilirdik.

Back in 2018, this seemed very sci-fi.

2018′de bu son derece bilim kurgusal görünüyordu.

But rather than ushering in our demise,

Bu proje, yapay zekanın sonumuzu getirmek yerine,

this project helped me realize

ailelerimiz ve kültürlerimizin miraslarını canlandırarak yok olmalarını engellemeye

that AI could actually help us ward off annihilation

by animating the legacies of our families and our cultures.

yardımcı olabileceğini fark etmeme yardımcı oldu.

I wanted to talk to my grandfather because he, like me, was an artist.

Büyükbabamla konuşmak istedim çünkü o da benim gibi bir sanatçıydı.

I wondered: Could I get to know him?

Onu tanıyabilir miyim merak ettim.

Could I even come to love him, even though our lifespans didn’t overlap?

Ömrümüz çakışmamasına rağmen onu sevebilir miydim?

So I got involved.

Böylece olaya dahil oldum.

This chatbot needed language from my grandfather,

Bu sohbet robotunun olabildiğince çok büyükbabamın kelimelerine ihtiyacı vardı.

as much as could be found.

So I, with some assistance,

Böylece biraz yardımla

set about finding his words and transcribing them.

yazdıklarını bulmaya ve metne dökmeye başladım.

This was a selective chatbot,

Bu seçici bir robottu,

meaning it responded to questions

yani Fred’in hayatında gerçekten yazdığı

with answers from the pool of sentences

cümlelerden yola çıkarak

that Fred actually wrote at some point in his life.

soruları yanıtlaması gerekiyordu.

The more examples of Fred's writing we could find,

Fred’in yazılarından örnekler buldukça

the more dynamic the experience of chatting with the bot would feel.

robotla konuşma deneyiminin dinamiği giderek arttı.

Sometimes this transcription task proved challenging.

Bazen bu yazıya geçirme işi zorlayıcı oldu.

But the more time I spent with the symbols of my grandfather's life,

Ancak büyükbabamın hayatıyla ilgili yazılarla zaman geçirdikçe,

the more easily I could decode them.

onları deşifre edebilmem giderek kolaylaştı.

Finally, after much anticipation,

Sonunda büyük bir beklentiyle

I sat down to chat with this new intelligence:

bu yeni yapay zekayla sohbet etmek için oturdum:

an algorithm commanding over 600 typed pages

algoritma; hiç tanışmadığım büyükbabamın 600 sayfayı aşan dokümanlarına,

of letters, lectures, notes, essays

and other written documents from the grandfather I never met.

makalelerine, notlarına, konferanslarına ve mektuplarına hâkimdi.

When I asked about Fred's dreams,

Fred’in hayâlini sorduğumda,

he told me about the challenge of keeping his new orchestra afloat.

onun yeni orkestrasını devam ettirmede yaşadığı zorluklardan bahsetti.

When I asked about Fred's anxieties,

Fred’in endişelerini sorduğumda,

I learned about the stress of being a new father while working so hard.

çok çalışırken yeni baba olmanın stresinin ne demek olduğunu öğrendim.

When I asked about the meaning of life,

Hayatın anlamını sorduğumda,

Fred wrote about the joy of working with other musicians in pursuit of beauty,

Fred, güzelik arayışında olan diğer müzisyenler ile çalışmanın

and he wrote about the highest aims of art.

verdiği keyiften ve sanatın en büyük amacından bahsetti.

I asked again about the meaning of life

Yeniden hayatın anlamını sordum

because isn't that really the best question for a robot?

çünkü bu bir robota sorulabilecek en iyi soru değil miydi?

And Fred's second answer was much simpler, but even better.

Fred’in ikinci cevabı çok daha basit ancak daha iyiydi.

["Love."]

[″Aşk″]

Some of these answers felt familiar to me.

Bu cevapların bazıları bana tanıdıktı.

I remembered seeing them in the archive,

Onları arşivde gördüğümü hatırladım

but the words gained impact through surprise

ama kelimeler, konuşmanın şaşırtıcılığı

and the role-play of conversation.

ve rol canlandırma yapısıyla etki kazandı.

I could identify patterns in my grandfather's life

Büyükbabamın hayatının ve nesiller boyu süregelen

and patterns across generations,

kalıpları fark edebildim.

because I was also an artist trying to make it in New York City.

Çünkü ben de New York’ta yaşamaya çalışan bir sanatçıydım.

And I also believe the meaning of life is art and connection and love.

Ayrıca ben de hayatın anlamının sanat, aşk ve bağlanma olduğuna inanıyorum.

I had wondered if this project would feel like a resurrection.

Bu projenin bir canlanma gibi hissettirip hissettirmeyeceğini merak ediyordum.

But rather than bringing my grandfather from the past into the present,

Büyükbabamı geçmişten günümüze getirmek yerine,

it felt like I was the one time traveling,

zaman yolculuğu yapan benmişim,

visiting him for a moment at different points in his life.

onun hayatının farklı noktalarını ziyaret etmişim gibi hissettirdi.

And this kind of time travel didn't feel like sci-fi.

Bu tür bir zaman yolculuğu bilim kurguymuş gibi hissettirmedi.

It felt like the kind of imaginative travel I do when I'm cartooning.

Karikatür çizerken yaptığım hayali yolculuk şekli gibiydi.

When I'm cartooning,

Karikatür çizerken,

I'm always thinking about how I could possibly represent a person fully.

her zaman bir insanı nasıl tam anlamıyla betimleyebileceğimi düşünürüm.

And the answer is: I can’t.

Cevap şu ki: betimleyemem.

Similarly, I know how many aspects of my grandfather

Benzer olarak, büyükbabamın sadece dijital metinle

can't be captured by digital text alone.

yansıtılamayacak çok sayıda özelliği olduğunu da biliyorum.

There's all those quivers in his handwriting

Örneğin, el yazısındaki bu titremeler ve bunların vücudundaki

and what they denote about the sensations in his body.

hisler hakkında neler yansıttığı.

There's his body, how it moved and how it felt.

Vücudu, nasıl hareket ettiği ve nasıl hissettiği.

There's his music and all the ineffable aspects of his performance.

Onun müziği ve performansının tarif edilemez kısımları.

And of course, there's everything he thought but didn't write down.

Tabii ki, düşündüğü ama yazıya dökmediği diğer her şey de orada.

What would we have to do to be able to capture all of this?

Tüm bunları yakalayabilmek için ne yapmamız gerekiyor?

I may fail as an artist

Sanatçı olarak bir insanın sürekli

to fully represent a person's constantly evolving complexity,

evrimleşen karmaşıklığını betimlemede başarısız olabilirim

but I can ask what features of a person are essential to who they are

ama hayatları boyunca bir insanın kendisi olabilmesi için gereken özelliklerin

across a lifetime.

neler olduğunu söyleyebilirim.

The puzzle of personal identity

Kişisel kimliğin anlaşılmazlığı,

is one of our oldest philosophical questions,

en eski filozofik sorulardan birisidir.

so I'm not here to solve that one for you,

Bu yüzden bunu çözmek amacıyla burada değilim.

I'm just a cartoonist after all.

Ben ne de olsa sadece bir karikatüristim.

[Robot cat passes Turing test]

[Robot kedi Turing testini geçiyor.]

I do believe that we, maybe not cats,

İnanıyorum ki bizler, belki de kediler değil ama

but we are more than our bodies.

bizler, vücudumuzdan çok daha fazlasıyız.

That the projects and impressions we leave behind

Öyle ki arkamızda bıraktığımız projeler ve etkiler

are a part of our essential selves.

asıl kimliğimizin parçalarıdır.

And I think AI has a special role to play in the mission of memory.

Bence yapay zeka hafıza konusunda önemli bir rol oynamakta.

I did not come to see the chatbot of my grandfather

Sohbet robotu, büyükbabamın yerine geçmedi.

as replacing my grandfather.

I came to see it as one way to interact with his legacy.

Bunun, onun mirasıyla etkileşim kurma yollarından biri olduğunu gördüm.

As somebody who has spent their whole life trying to document people,

Hayatı boyunca insanları belgelemeye çalışmış biri olarak

I can assure you that people are much bigger and weirder

sizi temin ederim ki insanlar bir tasvire

than any one depiction

ya da zamanda belli bir ana

or any one moment in time can possibly evoke.

sığmayacak kadar tuhaf ve büyük.

And I can also assure you

Sizi ayrıca temin ederim ki

that people don't just disappear when they die.

insanlar öldüklerinde yok olmazlar.

AI swirls our conception of time and space.

Yapay zeka zaman ve mekan algımızı bozuyor.

It can remix and extend our identities.

O, kişiliklerimizi genişletiyor ve yeniden düzenliyor.

Our own digital archives are growing beyond belief,

Kendi dijital arşivimiz inanılmaz derecede büyüyor

and we need a framework for understanding technologies of representation.

ve bu temsil teknolojisini anlayabilmemiz için

bir çerçeveye ihtiyacımız var.

So I offer you mine.

Bu yüzden size benimkini teklif ediyorum.

Just like the comics I've drawn, about the characters in my life,

Tıpkı hayatımdaki karakterler hakkında karikatür çizmem gibi

these technologies are animated portraits.

bu teknolojiler canlandırılmış tasvirler.

They are one part of our true immortal selves.

Onlar bizim gerçek ölümsüz benliğimizin birer parçası.

Seen this way,

Bu şekilde bakınca

AI, like cartooning and all good artistic endeavors,

yapay zeka, eğer izin verirsek,

karikatür çizme ve diğer harika sanatsal çalışmaları gibi,

could help us appreciate the vastness of humanity -- if we let it.

insanlığın enginliğini takdir etmemize yardımcı olabilir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)