Love, sorrow and the emotions that power climate action | Knut Ivar Bjørlykhaug

Transcriber:

Çeviri: Emre Incel Gözden geçirme: Nihal Aksakal

Picture one of your favorite spots in nature, a place you love.

Doğada en hoşunuza giden yerlerden birini, sevdiğiniz bir yeri hayal edin.

Maybe you're heading for this spot after a stressful day at work,

Belki stresli bir iş gününden sonra buraya gidiyorsunuz,

maybe you're worrying about your economy,

belki ekonomik durumunuz için endişeleniyorsunuz,

maybe you had an argument or fight with your friend or worse --

belki arkadaşınızla tartıştınız veya kavga ettiniz ya da daha kötüsü --

you lost somebody you loved.

sevdiğiniz birini kaybettiniz.

You are heading to this specific space, maybe close to home,

Biraz rahatlık bulmak için bu özel alana,

belki de eviniz gibi yakın hissettiğiniz bir yere gidiyorsunuz.

to find some comfort.

Whatever and wherever it is, most of us tend to search nature

Her ne olursa ve nerede olursa olsun, çoğumuz oynamak veya biraz rahatlamak,

to play or to get some relief, purpose and perspective.

amaç ve bakış açısı elde etmek için doğayı arama eğilimindeyiz.

These spaces for potential peace are now proving to be more important than ever

Taşıdıkları huzur potansiyeli açısından bu alanlar pandemi sırasında

her zamankinden daha önemli olduğunu kanıtlıyor.

during the pandemic.

Often we are surprised by some kind of natural phenomenon and magic

Doğadayken çoğu zaman kendimizi bir doğa olayı

when we're in nature.

veya sihirle şaşırmış olarak buluruz.

Maybe an eagle suddenly flies over your head,

Belki bir kartal aniden başınızın üstünde uçar,

a fish nips at your toes,

bir balık parmaklarınızı ısırır

or a sparrow approaches your bench with a tilted head

ya da bir serçe eğilmiş bir kafayla

and a look that says, "Please share some of your bread with us."

“Lütfen ekmeğinizin birazını bizimle paylaşın” bakışıyla bankınıza yaklaşır.

This is me, my dad and grandmother, Signe.

Resimdekiler ben, babam ve büyükannem Signe.

And this is where I come from, the west coast of Norway.

Burası benim doğduğum yer, Norveç’in batı kıyısı.

Most of the time in my childhood,

Çocukluğumda zamanımın çoğunu

I spent in this yellow boat, with my dad.

babamla bu sarı kayıkta geçirdim.

He was a wildling in many ways, my dad,

Babam birçok yönden doğanın içindeydi

and he gave me the possibility to learn from nature

ve bana doğadan bir şeyler öğrenme ve onunla,

and connect with it,

özellikle okyanus ve deniz kuşlarıyla

especially the ocean and the seabirds.

bağlantı kurma fırsatı tanıdı.

So when I'm close to these elements, I really feel like home-home;

Bu esaslara yakın olduğumda, gerçekten evimde gibi hissediyorum;

I feel connected.

bağlı hissediyorum.

Now, picture that the place you love,

Şimdi, sevdiğiniz yerin,

that sacred place where you can feel more at ease

kendinizi daha rahat hissedebileceğiniz ve belki de bazen huzuru bulabileceğiniz

and sometimes maybe find peace

o kutsal yerin bir şekilde bozulduğunu,

is in some way broken

hatta daha da kötüsünü

or even worse -- gone.

artık var olmadığını hayal edin.

What if this place -- for example, your favorite bay to swim in --

Ya bu yer -- örneğin, orada yüzmeyi çok sevdiğiniz bir koy --

which has always been there for you

her zaman sizin için orada olan,

now is polluted,

şimdi kirliyse,

full of oil,

petrolle doluysa

dead birds everywhere.

ve her yerde ölü kuşlar varsa.

Or the steady mountain, now hijacked by big machines and greedy industry.

Ya da büyük makineler ve açgözlü sanayi tarafından ele geçirilen heybetli dağ.

Well, it is not about imagination anymore.

Artık tüm bunlar hayal gücünün ürünü değil.

The destruction of nature and wildlife is real.

Doğanın ve vahşi yaşamın yok edilmesi gerçek.

It's been real for a good while.

Bir süredir de gerçekti.

And our homes that we share with other life forms

Diğer canlılarla paylaştığımız evlerimiz de

are getting destroyed in the name of progress.

ilerleme, büyüme adına yok ediliyor.

A couple of years ago, I met a Norwegian philosopher, Arne Johan Vetlesen,

Birkaç yıl önce, Norveçli bir filozof olan Arne Johan Vetlesen ile

kitaplarından biri olan “Doğanın İnkarı” adlı kitabını okuduktan sonra tanıştım.

after reading one of his books, called "The Denial of Nature."

We quickly found that we share this common love and fascination for nature,

Doğaya olan bu ortak sevgiyi ve hayranlığı paylaştığımızı çabucak keşfettik,

a love that we can call "ecological love."

“ekolojik aşk” diyebileceğimiz bir aşk.

We talked about our connection to our homes

Evlerimizle olan bağımızdan ve çevremize olan

and the love for our surrounding environments:

sevgimizden bahsettik:

for him, the forests in the southeastern parts of Norway,

onun için Norveç’in güneydoğu kesimlerindeki ormanlar,

with the beautiful and mysterious owls;

güzel ve gizemli baykuşlar;

and for me, the bird island and mountain Runde

benim için, Norveç’in batı kıyısındaki kuş adası

on the west coast of Norway.

ve Runde dağı.

I said to him that in some strange way,

Ona garip bir şekilde, bazen kendimi kutup martısı gibi hissettiğimi,

I sometimes feel like and identify with the puffin bird,

belki de hep uçabildiğimi hayal ettiğim için

maybe because I kind of always have been dreaming about having the ability to fly.

kutup martısı ile özdeşleştiğimi söyledim.

So it must be love,

Bu aşk olmalı,

most likely not mutual.

büyük olasılıkla karşılıklı olmayan bir aşk.

In the forest close to Arne Johan's house, the owls are now gone

Arne Johan’ın evinin yakınındaki ormanda,

ormansızlaşma nedeniyle baykuşlar artık yok.

because of deforestation.

The bird island that I love, the island of Runde,

Çok sevdiğim kuş adası, Runde adasında

now has bird nests full of plastic,

artık plastik dolu kuş yuvaları var

and climate change is confusing the wildlife.

ve iklim değişikliği vahşi yaşamı şaşırtıyor.

This has a devastating impact on the nearly 500,000 bird inhabitants --

Bunun yaklaşık orada yaşayan 500.000 kuş üzerinde yıkıcı etkisi var.

500,000.

500.000.

Their numbers are now decreasing.

Artık sayıları azalıyor.

Most of the birds there are listed as endangered.

Oradaki kuş türlerinin çoğu nesli tükenmekte olan kuşlar.

So we explored our own sorrow and pain, Arne Johan and me,

Arne Johan ve ben, kendi üzüntü ve acımızı araştırdık.

and discovered that many people in various cultural contexts

Çeşitli kültürel bağlamlarda ve farklı şekillerde birçok insanın

and in different ways

karmaşık bir kayıp ve yas,

feel a complicated form of loss and mourning,

ekolojik üzüntü,

ecological sorrow, love sorrow.

aşk kederi hissettiğini keşfettik.

We mourn and suffer with nature.

Doğayla birlikte yas tutuyor ve acı çekiyoruz.

Life forms that we in many ways have taken for granted and, as we know, exploited,

Birçok yönden doğanın parçası gördüğümüz ve bildiğimiz yaşam formları, sömürülüyor,

are now facing extinction at a rate that is insane.

günümüzde delice bir hızla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Since the early 1970s until today, 2020,

1970′lerin başından bugüne, 2020′ye kadar,

the world’s wildlife has been reduced by 68 percent.

dünyanın vahşi yaşamı yüzde 68 oranında azaldı.

And the latest UN nature panel report warns

En son BM doğa paneli raporu bizi, insanları,

that we human beings are continuing to kill all nonhuman living beings

insan olmayan tüm canlıları sistematik olarak öldürmeye

devam ettiğimiz konusunda uyarıyor.

systematically.

We really need to start listening to what nature is trying to tell us

Doğanın bize ne anlatmaya çalıştığını ve bizim kendimize

and what we are doing to ourselves as well.

ne yaptığımızı gerçekten dinlemeye başlamalıyız.

We need to make a shift from natural-born killers

Doğuştan katiller olmaktan doğuştan sevenler olmaya geçiş yapmalıyız

to natural-born lovers,

ve gelecekteki Yeşil Anlaşmaların

and we need to critically challenge what future Green Deals should consist of.

neyi içermesi gerektiğine eleştirel olarak yaklaşmamız gerekiyor.

Because unfortunately,

Çünkü ne yazık ki,

some of the prospective solutions to the climate crisis

iklim krizine yönelik olası çözümlerden bazıları

also can destroy nature.

doğayı da yok edebilir.

Protecting and respecting nature

Doğayı korumak ve saygı duymak,

is one of the most radical and important climate actions we do.

yapabileceğimiz en radikal ve önemli iklim eylemleri.

Most of us have felt that love is both amazing

Çoğumuz aşkın hem şaşırtıcı hem de bazen

and sometimes a bit complicated.

biraz karmaşık olduğunu hissederiz.

We also know that sorrow is deeply connected to our ability to love

Ayrıca üzüntünün, diğer varlıkları sevme ve onlarla ilgilenme yeteneğimizle

and to care for other beings.

derinden bağlantılı olduğunu da biliyoruz.

So I argue, alongside others,

Bu yüzden, diğer yaşam formlarıyla ilişkimizde

that we should feel more actively in our relationship with other life forms.

daha aktif hissetmemiz gerektiğini diğerleriyle birlikte savunuyorum.

When nature is being destroyed --

Doğa yok edildiğinde --

the steady mountain, your favorite swimming spot,

heybetli bir dağ, yüzmeyi çok sevdiğimiz bir koy,

the forest and all its inhabitants --

orman ve tüm sakinleri --

it seems quite natural that we feel emotional pain.

duygusal acı hissetmemiz oldukça doğal görünüyor.

Doesn't it?

Öyle değil mi?

How does the destruction affect our mental health?

Peki bu yıkım ruh sağlığımızı nasıl etkiler?

Ecological sorrow is indeed a complicated form of mourning.

Ekolojik keder gerçekten de karmaşık bir yas biçimi.

Maybe it gets more complicated because we need to acknowledge

Belki daha karmaşık hale geliyor, çünkü bugün yaşadığımız gibi,

that we, as we live today, are the problem -- human beings,

sorunun biz olduğumuzu kabul etmemiz gerekiyor --

our constant craving for more, stimulated by a political system

insanlar, daha fazlası için sürekli arzumuz,

that does not act to protect our fundamental home,

doğal evimizi korumak için hareket etmeyen

a system that disconnects us from nature, the soil, the forest,

bir siyasi sistem tarafından teşvik edilen bir düzen, bizi doğadan, topraktan,

the ocean, the air.

ormandan, okyanustan, havadan koparır.

We fail to protect all other forms of wildlife

Bu muhteşem ve bazen de etkileyici gezegeni paylaştığımız

that we share this magnificent and sometimes awful planet with.

diğer tüm vahşi yaşam biçimlerini koruyamıyoruz.

So our lack of respect for the other-than-human

Dolayısıyla insan dışı varlıklara saygı duymamamız

is also a lack of respect for humankind.

aynı zamanda insanlığa saygısızlık.

Look at this.

Şuna bakın.

It's just ...

Bu çok...

heartbreaking.

çok üzücü.

It really breaks my heart that we cannot stop our destruction.

Yıkımımızı durduramamamız gerçekten kalbimi kırıyor.

So what's the point, talking about this?

Peki bunu konuşmanın ne anlamı var?

Why should we try even harder to explore and understand

Bu karmaşık aşk hikayesini ve doğayla olan ilişkiyi keşfetmek

this complicated love story and relationship with nature?

ve anlamak için neden daha fazla çabalamalıyız?

Why is this at least equally important as big tech solutions?

Bunu anlamak neden en az büyük teknoloji çözümleri kadar önemli?

Well, it does not help anybody to get stuck in the sorrow and sadness.

Kimsenin kedere ve üzüntüye saplanıp kalmasına yardımcı olmaz elbette.

But I believe we need to make room for this sorrow, this pain

Ama devam eden doğa ve iklim kriziyle ilgili tüm karmaşık duygulara

to make room for our vulnerability

yer açmak için bu üzüntüye,

to make room for all the complicated feelings

bu acının engellerini kaldırmamız gerektiğine inanıyorum,

related to the ongoing nature and climate crisis,

çünkü açtığımız bu yer potansiyel olarak

because this room potentially also creates an opportunity to act.

harekete geçme fırsatı da yaratıyor.

Because we can't ignore it.

Çünkü görmezden gelemeyiz.

We need to talk about it and share our stories.

Bu konuyu konuşmamız ve hikayelerimizi paylaşmamız gerekiyor.

Accepting and understanding my feelings

Duygularımı kabul etmek ve anlamak, duyduğum acının bir kısmının

helps me to overcome some of the pain and to not get stuck in depression.

üstesinden gelmeme ve depresyona girmememe yardımcı oluyor.

And it helps me to connect with others that feel sad and angry

Sevdikleri şey yok edildiği için üzgün ve kızgın hisseden başkalarıyla

because what they love is being destroyed.

bağ kurmama yardımcı oluyor.

Understanding our emotional and physical reactions better

Sir David Attenborough’dan alıntı yapacak olursak,

can create the opportunity to reclaim the fact that we are a part of nature,

“Duygusal ve fiziksel tepkilerimizi daha iyi anlamak, doğadan ayrı değil,

not apart from nature, to quote the famous Sir David Attenborough.

doğanın bir parçası olduğumuz gerçeğini geri kazanma fırsatı yaratabilir.”

And just look at what Greta Thunberg is doing.

Greta Thunberg’in ne yaptığına bir bakın.

She took her sorrow and depression and transformed it to powerful action,

Kederini ve depresyonunu alıp güçlü bir eyleme dönüştürdü,

actions that engage and resonate in people in an exceptional way.

insanların olağanüstü bir şekilde dikkatini çeken ve yankılanan eylemlere.

However, it is likely that we will experience more loss.

Ancak, muhtemelen daha fazla kayıp yaşayacağız.

I sometimes get this question:

Bazen bana şu soruyu soruyorlar:

What can we do with our ecological love and sorrow?

Ekolojik sevgimiz ve kederimizle ne yapabiliriz?

And why should we do anything?

Neden bir şey yapmalıyız?

Why should we care to continue at all if our land is lost and gone?

Topraklarımız kaybolup gitmişse neden özen göstermeye devam edelim ki?

This is a hard reality.

Bu zor bir gerçek.

Some people commit suicide because of climate change

Bazı insanlar iklim değişikliği ve evlerinin yıkılması

and destruction of their homes.

nedeniyle intihar ediyor.

Some get killed protecting their home and forests.

Bazıları evlerini ve ormanlarını korurken öldürülüyor.

Once again, the most vulnerable are being affected the most,

Bir kez daha, en savunmasız olanlar en fazla etkileniyor,

for example, First Nation people and climate refugees.

örneğin Kanada Kızılderilileri halkı ve iklim mültecileri gibi.

I believe there is still some hope that we can come together,

Gelecek nesillerin bir arada yaşayabilmesi ve bu gezegenin

that we preserve nature so that future generations can coexist with and enjoy

sunduklarından zevk alabilmesi için bir araya gelebileceğimize,

doğayı koruyabileceğimize dair hâlâ bir umut olduğuna inanıyorum.

what this planet has to offer.

We can use our feelings towards the natural world

Doğayı yeniden vahşileştirmemize yardımcı olan

in a more constructive way,

bilgi ve teknolojinin yanı sıra

alongside the knowledge and technology that helps us rewild nature.

doğal dünyaya yönelik duygularımızı daha yapıcı bir şekilde kullanabiliriz.

We can have a positive function in the ecosystem.

Ekosistemde olumlu bir işleve sahip olabiliriz.

I can only speak for myself,

Bu perspektifi ve duyguları birçok kişiyle paylaştığımı

even though I know I share this perspective and these feelings with many.

bilmeme rağmen, sadece kendim için konuşabilirim.

But the deepest meaning for me in this weird life

Fakat bu garip hayatta benim için en derin anlam,

is to feel connected with all human and nonhuman life

tüm insan ve insan olmayan yaşamlarla aramda bir bağ hissetmek

and to try to be supportive on behalf of life.

ve yaşam adına destek olmaya çalışmak.

Although it's difficult to see and feel any hope,

Herhangi bir umut görme ve hissetmenin zor olmasına rağmen,

I believe that it will be in our actions that we will find hope and meaning.

eylemlerimizde umut ve anlam bulacağımıza inanıyorum.

We have possibilities to plant seeds and start a garden

Yerel topluluklarımızda bulunduğumuz yerde küçük bir etki yaratmak için

tohum ekme ve bir bahçe kurma imkânlarımız var.

to create a small impact where we are in our local communities;

Beğensek de beğenmesek de bedenlerimizin bir gün toprak olacağı gibi,

possibilities to reclaim the soil

that our bodies someday, like it or not, are heading for;

toprağı geri kazanma olanakları,

possibilities to protest;

protesto etme olanakları;

possibilities to take our love, rage and sorrow on behalf of our homes

evlerimizin, gezegenin ve yaşadığımız yerlerin adına

sevgimizi, öfkemizi

and the planet

to local.

ve kederimizi üstlenme olanakları.

And although we feel the sadness and the sorrow in our bones,

Üzüntü ve kederi kemiklerimizde hissetmemize rağmen

we should remember that this feeling is in many ways collective,

bu duygunun birçok yönden müşterek olduğunu,

that this sorrow takes deep roots in our collective unconscious.

bu üzüntünün ortak bilinçdışımızda derin kökleri olduğunu hatırlamalıyız.

To prevent a public health disaster,

Bir halk sağlığı felaketini,

a continuing wave of collective loss and sorrow,

devam eden bir kolektif kayıp ve üzüntü dalgasını önlemek için,

we need to acknowledge our feelings to understand where they come from

duygularımızın neden kaynaklandığını anlamak ve ekolojik evimizi

korumaya başlamak için bu duygularımızı kabul etmemiz gerekiyor.

and start protecting our ecological home.

I argue that it's OK to be sad, angry, depressed.

Üzgün olmanın, kızgın, depresif olmanın kötü bir şey olmadığını savunuyorum.

Believe me, you're not alone.

İnanın bana, yalnız değilsiniz.

Ecological love, sorrow and rage can work as resistance.

Ekolojik sevgimizi, kederimizi ve öfkemizi direniş olarak kullanabiliriz.

Our stories can work as resistance.

Hikâyelerimizi direniş olarak kullanabiliriz.

And together, we can transform our love and sorrow to powerful actions

Birlikte, sevgimizi ve üzüntümüzü doğayı ve birbirimizi korumak adına,

in the name of protecting nature and each other,

yıkıcı bir sistemi değiştirmek için

in the name of changing a destructive system.

güçlü eylemlere dönüştürebiliriz.

My fellow political animals: engage and organize

Politik hayvan dostlarım: Etkileşime geçin, organize olun

and plant those seeds.

ve o tohumları ekin.

I mean, it's amazing to follow the will of life.

Hayatın iradesine uymak muhteşem.

So let's go out there and try to create communities of hope despite all odds,

Bu yüzden oraya gidelim ve tüm imkânsızlıklara rağmen umut toplulukları

like tender dandelions breaking through asphalt.

yaratmaya çalışalım, asfaltı delip geçen nazik karahindibaları gibi.

Let's be vulnerable and strong

Hassas ve güçlü olalım

and rebel for life.

ve yaşam için başkaldıralım.

That's all I have.

Hepsi bu.