A forgotten ancient grain that could help Africa prosper | Pierre Thiam

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Rysia Wand

I was born and raised in Dakar, Senegal,

Urodziłem się i dorastałem w Dakarze, w Senegalu

and through a combination of accidents and cosmic justice,

i dzięki kombinacji przypadków i zrządzenia losu

became a chef in the US.

zostałem kucharzem w USA.

(Laughter)

(Śmiech)

When I first arrived in New York,

Po przyjeździe do Nowego Jorku

I began working in these restaurants -- different types of restaurants --

zacząłem pracować w różnych restauracjach:

from French bistro to Italian,

francuskich bistrach, kuchni włoskiej

global ethnic to modern American.

etnicznej i nowoczesnej amerykańskiej.

At the time,

Nowy Jork miał już wtedy

New York was already well-established as a food capital of the world.

reputację stolicy kulinarnej świata.

However ...

Jednakże...

with the exception of a few West African and Ethiopian mom-and-pop eateries,

oprócz paru zachodnioafrykańskich i etiopskich knajpek rodzinnych

there was no such thing as African cuisine in the entire city.

w całym mieście nie było czegoś takiego jak kuchnia afrykańska.

Early in my life,

Gdy byłem młody,

I was influenced by Senegal's first president,

duży wpływ wywarł na mnie pierwszy prezydent Senegalu,

Léopold Sédar Senghor,

Léopold Sédar Senghor,

nicknamed, "the poet president,"

o przydomku "prezydent-poeta".

who talked about a new humanism,

Mówił o nowym humanizmie,

a universal civilization,

uniwersalnej cywilizacji,

in which all cultures would come together around a communal table as equals,

w której wszystkie kultury świata siedziałyby przy wspólnym stole,

each bringing its own beautiful contribution to share.

a każda z nich wniosłaby od siebie coś pięknego.

He called it "the rendezvous of giving and receiving."

Nazwał to “rendezvous dawania i otrzymywania”.

That concept resonated with me,

Ta wizja przemówiła do mnie

and it has guided my career path.

i pokierowała moją karierą.

After years of working in restaurants,

Po latach spędzonych w restauracjach

I yearned for my work to have a deeper impact

zapragnąłem, by wpływ mojej pracy był głębszy,

that would go beyond the last meal I had served.

niż tylko podanie posiłku.

I wanted to give back, both to New York --

Chciałem się odwdzięczyć, zarówno Nowemu Jorkowi,

the city that allowed me the opportunity to follow my calling --

miastu, które umożliwiło mi podążanie za powołaniem,

but also to my origins and ancestors in Senegal.

ale również moim korzeniom i przodkom w Senegalu.

I wanted to contribute to that universal civilization

Chciałem przysłużyć się tej uniwersalnej cywilizacji,

Senghor had described.

którą opisał Senghor.

But I didn't know how to make a measurable impact

Ale nie wiedziałem, jak wywrzeć wpływ

as a cook and writer.

jako kucharz i pisarz.

While I was writing my first cookbook,

Podczas pisania pierwszej książki kucharskiej

I often traveled to different regions of Senegal for research.

często podróżowałem po Senegalu w celach badawczych.

During one of those trips,

Podczas jednej z tych wycieczek,

in the remote, southeast region of Kédougou

w dalekim południowo-wschodnim regionie Kédougou,

I rediscovered an ancient grain called fonio

odkryłem na nowo starożytne ziarno o nazwie fonio,

that had all but disappeared from the urban Senegalese diet.

które prawie całkowicie zniknęło z diety senegalskich miast.

It turns out that fonio had been cultivated

Okazuje się, że fonio uprawiano

for more than five thousand years

przez ponad pięć tysięcy lat

and is probably the oldest cultivated cereal in Africa.

i jest chyba najstarszym zbożem uprawnym w Afryce.

Once a popular grain on much of the continent,

To zboże, niegdyś popularne w dużej części kontynentu,

fonio was grown all the way to ancient Egypt,

uprawiano już w starożytnym Egipcie,

where archaeologists found grains inside pyramids' burial grounds.

gdzie archeologowie odnaleźli ziarna wewnątrz nekropolii w piramidach.

Today it is mostly cultivated in the western part of the Sahel region,

Dziś hoduje się fonio w zachodniej części regionu Sahel,

from Senegal to Mali,

od Senegalu do Mali,

Burkina Faso,

Burkiny Faso,

Togo, Nigeria.

Togo, Nigerii.

The Sahel region is that semiarid area south of the Sahara desert

Sahel to półpustynny region na południe od Sahary,

that extends from the Atlantic in the west to the Red Sea in the east.

od Atlantyku na zachodzie do morza Czerwonego na wschodzie.

I became more interested in this grain

Zaciekawiło mnie ziarno,

that was deemed worth taking to the afterlife by early Egyptians.

które starożytni Egipcjanie uznali za warte zabrania w zaświaty.

As I continued my research,

Gdy zgłębiłem temat,

I found out that fonio was actually --

okazało się,

że w rejonach upraw zawsze wiązano z fonio

wherever it was cultivated --

there was always some myth, or some superstition connected to it.

jakieś mity lub przesądy.

The Dogon,

Dogonowie,

another great culture in Mali,

wspaniała malijska kultura,

called it "po,"

nazywali je "po",

or, "the seed of the universe."

czyli "nasiono wszechświata".

In that ancient culture's mythology,

Według mitologii tej starożytnej cywilizacji

the entire universe sprouted from a seed of fonio.

cały wszechświat wykiełkował z nasiona fonio.

Aside from its purported mystical properties,

Poza rzekomymi właściwościami mistycznymi,

fonio is a miracle grain in many aspects.

fonio to pod wieloma względami cudowne ziarno.

It is nutritious,

Jest odżywcze,

particularly rich in methionine and cysteine,

szczególnie bogate z metioninę i cysteinę,

two amino acids that are deficient in most other major grains:

czyli dwa aminokwasy brakujące w innych popularnych zbożach,

barley, rice or wheat to name a few.

takich jak jęczmień, ryż, czy pszenica.

In addition,

Oprócz tego

fonio cultivation is great for the environment.

uprawa fonio dobrze wpływa na środowisko.

It tolerates poor soil

Toleruje ono słabą glebę

and needs very little water,

i wymaga bardzo mało wody,

surviving where nothing else will grow.

dzięki czemu przetrwa tam, gdzie nic innego nie urośnie.

As a chef,

Ponieważ jestem kucharzem,

what first struck me was its delicate taste and its versatility.

jego delikatny smak i wszechstronność od razu przyciągnęły moją uwagę.

Similar to couscous,

Podobnie jak kuskus,

fonio has a delicious, nutty and earthy flavor.

fonio ma pyszny, orzechowo-ziemisty smak.

It can be turned into salad,

Można dodawać go do sałatek,

served as noodles,

podawać jako kluski,

used in baking

używać do pieczenia

or simply as a substitute for any other grains in your favorite recipes.

lub po prostu jako zamiennik innych ziaren w ulubionych przepisach.

I am happy to share some of my fonio sushi and sweet potato sushi

A teraz z radością podzielę się moim sushi z fonio i ze słodkiego ziemniaka

with some of you right now.

z niektórymi z państwa.

(Audience) Oh!

(Widownia) Och!

(Applause)

(Brawa)

And okra.

A także okra.

(Audience murmurs)

(Gwar)

In Kédougou

W Kédougou

it is also nicknamed "ñamu buur,"

nazywa się je także "ñamu buur",

which means "food for royalty,"

co oznacza "potrawa królów",

and it's served for guests of honor.

i podaje się je gościom honorowym.

Located at the border with Guinea and Mali,

Kédougou, położone na granicy

z Gwineą i Mali, urzeka zachwycającymi krajobrazami

Kédougou first strikes visitors with its stunning vistas

and views of the Fouta Djallon Mountains.

i widokiem na góry Futa Dżalon.

Niestety, jest to też

Sadly, it is also one of the poorest regions of Senegal.

jeden z najbiedniejszych regionów Senegalu.

Z powodu pustynnienia i braku perspektyw zawodowych

Because of desertification and lack of job prospects,

much of Kédougou's young population has left.

wiele młodych ludzi opuściło Kédougou.

Wybierają morderczą emigrację

They chose the deadly path of migration

w poszukiwaniu "lepszych" możliwości.

in search of "better" opportunities.

Often,

Często ryzykują życiem,

they risk their lives trying to reach Europe.

próbując dotrzeć do Europy.

Some leave by crossing the Sahara desert.

Niektórzy przemierzają Saharę.

Others end up on inadequate wooden canoes

Inni trafiają na marne drewniane łódki,

in desperate attempts to reach Spain.

desperacko próbując dopłynąć do Hiszpanii.

Według ostatnich szacunków czasopisma “The Guardian”

According to a recent "Guardian" article,

by 2020 more that 60 million people from sub-Saharan Africa

do roku 2020 ponad 60 milionów ludzi

z Afryki Subsaharyjskiej

wyemigruje z powodu pustynnienia.

are expected to migrate

due to desertification.

This is the biggest global wave of migration since the Second World War,

Jest to największa fala emigracji

od czasów II Wojny Światowej i będzie ona tylko rosnąć.

and it's only set to grow.

So far this year,

Tylko w tym roku

more that 2,100 migrants have lost their lives

ponad 2100 emigrantów

straciło życie w drodze do Europy.

on their way to Europe.

This is the reality of Kédougou

Taka jest dziś rzeczywistość

w Kédougou i dużej części Sahelu.

and of much of the Sahel today.

Scary future,

Przerażająca przyszłość,

scarce food

skąpe zasoby żywności

and no opportunities to change their situation.

i brak możliwości zmian.

If life in your village weren't so precarious,

Gdyby życie na wsi nie niosło takiego ryzyka,

if there was a way to having enough food to get by,

gdyby dało się zapewnić dość jedzenia

or having a paying job --

lub dobrze płatną pracę,

if you and your sisters

gdyby nie trzeba było marnować

didn't have to spend 30 percent of their waking hours

30% dnia na chodzenie po wodę,

fetching water,

if conditions were just a little more hospitable ...

gdyby warunki były choć trochę przychylniejsze,

could the solution be right here in our soil?

czy rozwiązania można szukać w naszej własnej glebie?

Could bringing fonio to the rest of the world

Czy wprowadzenie fonio na świecie

mogłoby rozwiązać sytuację?

be the answer?

Ancient grains are getting more popular,

Starożytne ziarna zyskują na popularności,

and sales of gluten-free items are growing in the US --

a sprzedaż produktów bezglutenowych

w USA wzrosła o 16,4% od 2013 roku,

16.4 percent since 2013,

making it a 23.3-billion-dollar industry.

tworząc wart 23,3 miliardów dolarów rynek produktów bezglutenowych.

How could fonio partake in this market share?

Jako fonio może w tym uczestniczyć?

There are many challenges in turning fonio into food.

Obróbka fonio nie jest wcale prosta.

Traditional processing is laborious and time-consuming,

Tradycyjne sposoby są praco- i czasochłonne,

especially when compared to other grains.

szczególnie w porównaniu z innymi zbożami.

Well, thankfully, technology has evolved.

Na szczęście technologia poszła naprzód.

And there are now machines

Teraz mamy maszyny,

that can process fonio in a more efficient way.

które mogą przetwarzać fonio o wiele wydajniej.

And as a matter of fact,

Istotnie, kilka lat temu

a few years ago,

Sanoussi Diakité,

Sanoussi Diakité,

a Senegalese engineer,

senegalski inżynier,

won a Rolex prize

wygrał nagrodę Rolexa za wynalezienie pierwszego

for his invention of the first mechanized fonio processor.

zmechanizowanego urządzenia do obróbki fonio.

Today, such machines are making life much easier for producers

Dzisiaj takie maszyny znacznie ułatwiają życie

around the whole Sahel region.

producentom z całego regionu Sahel.

Another challenge is the colonial mentality

Kolejny problem to kolonialna mentalność,

that what comes from the west is best.

że wszystko, co zachodnie, jest lepsze.

This tendency to look down on our own products

Istnieje tendencja do pogardzania własnymi produktami

and to see crops like fonio as simply "country peoples' food,"

i uważania zbóż takich jak fonio za “jedzenie wieśniaków”,

therefore substandard,

a więc gorsze.

explains why even though we don't produce wheat in Senegal traditionally,

Choć tradycyjnie w Senegalu nie uprawia się pszenicy,

it is far easier to find baguettes or croissants in the streets of Dakar

to w Dakarze łatwiej o bagietkę czy rogaliki,

than it is to find any fonio products.

niż jakiekolwiek produkty z fonio.

This same mindset popularized the overprocessed, leftover rice debris

Przez tę mentalność popularne stały się nadmiernie przetworzone resztki ryżu,

known as "broken rice,"

znane jako "ryż łamany",

which was imported to Senegal from Indochina

który do Senegalu sprowadzili z Indochin

and introduced by the colonial French.

francuscy koloniści.

Soon, broken rice became a key ingredient in our national dish,

Niedługo potem ryż łamany stał się kluczowym składnikiem

naszego dania narodowego, thiéboudienne,

thiéboudienne,

replacing our own traditional, more nutritious African rice,

wypierając tradycyjny i bardziej pożywny ryż afrykański,

Oryza glaberrima.

Oryza glaberrima.

Ironically, the same African rice despised at home

Jak na ironię, ryż afrykański, którym wzgardzono w jego ojczyźnie,

was hailed abroad.

zdobył uznanie za granicą.

Indeed, during the Atlantic slave trade,

W czasach transatlantyckiego handlu niewolnikami

this rice became a major crop in the Americas ...

ten rodzaj ryżu stał się ważnym plonem w obu Amerykach,

particularly in the Carolinas

szczególnie w obu stanach Karolina,

where it was nicknamed, "Carolina gold."

gdzie nadano mu miano "złota Karoliny".

But let's return to fonio.

Wróćmy jednak do fonio.

How can we turn its current status of "country-people food"

Jak zmienić jego status z “jedzenia wieśniaków”

into a world-class crop?

na zboże światowej klasy?

Last year,

W zeszłym roku udało nam się z partnerem

a business partner and I secured a commitment from Whole Foods Market,

uzyskać zobowiązanie Whole Foods Market,

the US's largest natural food store chain,

największej sieci sklepów ze zdrową żywnością w USA,

to carry fonio.

do sprzedaży fonio.

And we got a large American ingredient importer

Zdobyliśmy też zainteresowanie dużego amerykańskiego importera,

interested enough to send a team of executives

który wysłał zespół menedżerów

to West Africa with us

do zachodniej Afryki,

to explore the supply chain's viability.

żeby wraz z nami zbadać wydolność łańcucha dostaw.

We found ourselves observing manual operations

W odległych miejscach obserwowaliśmy ręczne operacje

in remote locations

with few controls over quality.

o ograniczonej kontroli jakości.

So we started focusing on processing issues.

Skupiliśmy się na kwestiach przetwórczych.

We drew up a vision

Skonstruowaliśmy wizję korzystnego

with a beneficial and commercially sustainable supply chain for fonio,

i komercjalnie zrównoważonego łańcucha dostaw fonio

and we connected ourselves with organizations

i połączyliśmy siły z organizacjami, które mogą nam pomóc

that can help us achieve it.

wprowadzić tę wizję w życie.

Walking backwards from the market, here is what it looks like.

Oto jak wygląda od tyłu ścieżka dostaw, poczynając od rynku.

Imagine that fonio is consumed all across the globe

Wyobraźcie sobie, że fonio jest spożywane na całym świecie,

as other popular ancient grains.

tak samo jak inne popularne starożytne ziarna,

Fonio touted on the levels of cereals,

chwalone na równi z płatkami,

breads,

chlebami,

nutrition bars,

batonami energetycznymi,

cookies, pastas,

ciastkami, makaronami,

snacks -- why not?

przekąskami - czemu nie?

It's easier to say than quinoa.

Łatwiej wymówić fonio niż quinoa.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

To get there,

Aby osiągnąć ten cel,

fonio needs to be readily available

fonio musi być łatwo dostępne

at a consistent quality for commercial users,

w niezmiennej jakości dla użytkowników komercyjnych,

such as food manufacturers and restaurant chains.

takich jak producenci żywności i restauracje.

That's the part we're missing.

Tego właśnie nam brakuje.

To make fonio available at a consistent quality

Żeby zapewnić jakość i dostępność fonio

for commercial use,

do celów handlowych,

you need a commercial-scale fonio mill

potrzeba zakładu przetwórczego fonio na skalę przemysłową,

that adheres to international quality standards.

który spełniałby międzynarodowe standardy jakości.

Currently, there is no such mill in the whole world,

Obecnie taki zakład przetwórczy jeszcze nie istnieje,

so in our vision,

więc według naszej wizji

there is an African-owned and operated fonio mill

zostanie zbudowany zakład fonio, posiadany i operowany przez Afrykanów,

that processes efficiently

który będzie pracował wydajnie

and in compliance with the requirements of multinational food companies.

i w zgodzie z wymaganiami międzynarodowych firm spożywczych.

It is very difficult for the fonio producers today

Dzisiaj producentom nie jest łatwo

to sell and use fonio

sprzedawać i używać fonio,

unless they devote a huge amount of time and energy

chyba że przeznaczą mnóstwo czasu i energii

in threshing, winnowing and husking it.

na młócenie, przesiewanie i łuskanie.

In our vision,

Według naszej wizji

the mill will take on those tasks,

tym wszystkim zajmie się zakład przetwórczy,

allowing the producers to focus on farming rather than processing.

co pozwoli rolnikom skupić się na uprawie zamiast na obróbce.

There is untapped agricultural capacity in the Sahel,

W Sahelu istnieje niewykorzystany potencjał rolny.

and all it takes is changing market conditions

Należy jedynie zmienić warunki rynkowe,

to activate that capacity.

aby ten potencjał wykorzystać.

By relieving fonio producers of manual operations,

Zakład przetwórczy fonio uwolni producentów od operacji manualnych,

the mill will free up their time

oszczędzając im czas

and remove the production bottleneck that limits their output.

i eliminując problem wąskiego gardła, który ogranicza ich zdolność wytwórczą.

And there are other benefits as well

Używanie ziemi Sahelu do celów rolniczych

in using Sahel land for agriculture.

przyniesie jeszcze więcej korzyści.

More benefits,

Więcej korzyści,

higher employment,

wyższe zatrudnienie,

climate change mitigation by reversing desertification

łagodzenie skutków zmian klimatu przez odwrócenie procesu pustynnienia

and greater food security.

i większe bezpieczeństwo żywieniowe.

Nice vision, right?

Niezła wizja, prawda?

Well, we are working towards getting it done.

Pracujemy nad wcieleniem jej w życie.

Last month we introduced fonio to shoppers in New York City

W zeszłym miesiącu przedstawiliśmy fonio klientom w Nowym Jorku

and online,

i w internecie,

in a package that makes it attractive and desirable and accessible.

w opakowaniu, w którym wygląda atrakcyjnie, przystępnie i interesująco.

(Applause)

(Brawa)

We are talking with operators and investors in West Africa

Z przedsiębiorcami z Afryki Zachodniej

about building a fonio mill.

rozmawiamy o budowie zakładu przetwórczego.

And most importantly,

I, co najważniejsze,

we have teamed with an NGO called SOS SAHEL

połączyliśmy siły z organizacją pozarządową SOS SAHEL,

to recruit, train and equip smallholders in the Sahel

by werbować, szkolić i właściwie wyposażyć rolników małorolnych w Sahelu

to increase their fonio production.

w celu zwiększenia produkcji fonio.

Hunger levels are higher in sub-Saharan Africa

Problem głodu na terenach subsaharyjskich

than any other place in the world.

jest większy niż gdziekolwiek na świecie.

The Sahel population is set to grow

Przewiduje się, że populacja Sahelu

from 135 million to 340 million people.

wzrośnie z 135 do 340 milionów ludzi.

However, in that drought- and famine-prone region,

Choć jest to surowy i ubogi region,

fonio grows freely.

fonio rośnie tam swobodnie.

This tiny grain may provide big answers,

Te drobne ziarna być może mają ogromny potencjał,

reasserting its Dogon name,

by odzyskać swoje dogońskie miano:

"po," the seed of the universe,

"po" - nasiono wszechświata,

and taking us one step closer

a także przybliżyć nas

to the universal civilization.

do uniwersalnej cywilizacji.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)