Why Don’t Vampires Cast Reflections? | Eric Nuzum | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

We're here today to hear compelling ideas,

စွဲမက်ဖွယ် စိတ်ကူးတွေ၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု အသစ်တွေနဲ့

new innovations and thinking in science and medicine.

သိပ္ပံနဲ့ ဆေးပညာဆိုင်ရာ အတွေးတွေကို ကြားရဖို့ ဒီနေ့၊ ဒီနေရာမှာ ရှိကြနေတာပါ။

လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲက ဦးနှောက်အခြောက်ရဆုံး  ပြဿနာတွေအတွက် ဆန်းသစ်တဲ့ အဖြေတွေပါ။

And innovative solutions to our most vexing problems in society.

So they said to me,

ဒီတော့ သူတို့က

"Eric, do you have anything that you can add

“အဲရစ်၊ ခင်ဗျားမှာ ဒီစွဲမက်ဖွယ် ဇာတ်လမ်းတွေနဲ့

to this compelling list of stories and ideas?

စိတ်ကူးတွေရဲ့ စာရင်းထဲ ထည့်လို့ရတဲ့ တစ်ခုခုရှိလား။

Something you can talk about here on the TED stage?"

ဒီ TED စင်မြင့်မှာ တစ်ခုခု   ပြောလို့ရမလား“တဲ့။

And I said, "Of course I do."

 “ရတာပေါ့၊   ရှိတယ်” လို့ ပြောလိုက်တယ်။

And the question I want to explore with you today is:

ဒီနေ့ ခင်ဗျားတို့နဲ့အတူ  စူးစမ်းချင်တဲ့ မေးခွန်းက

Why don’t vampires cast reflections in mirrors?

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ ဘာကြောင့် မှန်ထဲမှာ အရိပ်မထင်တာလဲ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So, you've probably seen this before in movies.

ဒီတော့ ဒါကို ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ မြင်ဖူးကြမှာပါ။

The humans are suspicious of the new dark stranger,

လူသားတွေက အမှောင် သူစိမ်းအသစ်ကို သံသယဝင်နေကြပြီး

and they band together in this moment of confrontation,

ဒီထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှု အခိုက်အတန့်မှာ အတူ ဝိုင်းဖွဲ့ကာ

and they open up a mirror in front of them and bam --

သူတို့ရှေ့မှာ မှန်တစ်ချပ်ကို ဖွင့်လိုက်တော့ ဝုန်း

there’s no reflection there.

အဲဒီမှာ အရိပ်မရှိဘူး။

Proving to the humans that the new dark stranger is, in fact,

အမှောင်သူစိမ်းအသစ်က တကယ်တော့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်လို့ လူသားတွေကို

a vampire.

သက်သေပြတာပါ။

That's right.

မှန်ပါတယ်။

So where did this start?

ဒါဆို ဒါက ဘယ်က စခဲ့တာလဲ။

How did this happen?

ဒါက ဘယ်လို ဖြစ်ခဲ့တာလဲ။

This idea that you could hold a mirror up to an undead creature

မသေသေးတဲ့ သတ္တဝါကို  မှန်တစ်ချပ် ထောင်ပြပြီး ဒါက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဆိုတာ

and learn that they are a vampire?

သိနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ဒီအယူအဆပါ။

Well, we're going to find that out.

ကောင်းပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ ဒါကို အဖြေရှာမယ်။

The thing you have to keep in mind is,

စိတ်ထဲမှာ မှတ်ထားရမှာက၊

as we look through the history of vampires,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေရဲ့ သမိုင်းကို လေ့လာစဉ်မှာ၊

that they change over time.

သူတို့ဟာ အချိန်နဲအမျှ ပြောင်းလဲသွားတာပါ။

Every culture in history has had a variation on a vampire.

သမိုင်းထဲက ယဉ်ကျေးမှုတိုင်းမှာ သွေးစုပ် ဖုတ်ကောင် မူကွဲတစ်ခုရှိခဲ့တယ်။

Every single one.

တစ်ခုချင်းစီမှာပါ။

Very few of them use --

အသုံးပြုသူ အလွန်နည်းတာက

Are you laughing at some of these illustrations?

ဒီသရုပ်ဖော်ပုံတချို့ကို ရယ်နေမလား။

Maybe you are.

ဖြစ်လောက်ပါတယ်။

I did sneak one in there.

အဲဒီထဲက တစ်ခုကို ခိုးခဲ့တာပါ။

So they don't always call them vampires.

ဒီတော့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်လို့ အမြဲမခေါ်ပါ။

But every culture has a version of a supernatural creature

ဒါပေမဲ့၊ ယဉ်ကျေးမှုတိုင်းမှာ သေရာကနေ ပြန်လာပြီး

who comes back from the dead and gains power

သက်ရှိတွေကို ဖမ်းဆီး စားသောာက်ရင်း တန်ခိုး ရရှိတဲ့

by preying on the living.

သဘာဝလွန် သတ္တဝါ မူကွဲတစ်မျိုးရှိတယ်။

Our version of the vampire really came about in the 16th century.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သွေးစုတ်ဖုတ်ကောင်မူကွဲက   ၁၆ ရာစုမှာ တကယ် ပေါ်ပေါက်ခဲ့တာပါ။

သေတာနဲ့ သေအံ့ဆဲဆဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး

It was a way to conveniently explain

နားလည်မှုလွဲတာအချို့ကို အဆင်ပြေပြေ ရှင်းပြနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။

some misunderstandings about death and dying.

Some sketchy activity happens in the village.

ရွာထဲမှာ ဘာမှမဟုတ်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုခု ဖြစ်တယ်။

Someone gets an idea, "Hey, let's dig up Wolfgang."

တစ်ယောက်ယောက်က “ဟေး၊ Wolfgang ကို တူးကြည့်ရအောင်” လို့ အကြံရတယ်။

And they opened his coffin,

သူတို့ ခေါင်းကို ဖွင့်တော့

and they find that his hair and his fingernails and his teeth

သူ သေပြီးတဲ့နောက်မှ သူ့ဆံပင်တွေ၊ လက်သည်းတွေ၊ သွားတွေ အကုန်လုံး

have all seemed to grow since he died.

ပေါက်လာပုံရတာကို တွေ့လိုက်ရတယ်။

And they see some fluid around his mouth which they mistakenly think is blood.

ပါးစပ်တစ်ဝိုက်မှာ  သွေးလို့ သူတို့ အထင်မှားတဲ့ အရည်တချို့ တွေ့ရတယ်။

Proof that Wolfgang is a vampire.

Wolfgang က သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ဆိုတဲ့ သက်သေပါ။

But this is actually what happens to a body when it's decomposing.

ဒါပေမဲ့၊ ဒါက ခန္ဓာကိုယ် ဆွေးမြေ့နေတဲ့အခါ တကယ် ဖြစ်တာပါ။

Not that they're undead.

ဒါတွေက မသေဘူး။

Our understanding of vampires really exploded,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေရဲ့ နားလည်မှု ပျက်ပြယ်တာ

or our lexicon for vampires really exploded in the 18th century

ဒါမှမဟုတ်  သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေအတွက် ဝေါဟာရတစာရင်း ပျက်ပြယ်သွားခဲ့တာက

after a rabies outbreak in Hungary and Romania.

ဟန်ဂေရီနဲ့ ရိုမေးနီးယားမှာ ခွေးရူးပြန် ရောဂါ ဖြစ်ပြီး ၁၈ ရာစုမှာပါ။

Now, the thing to remember is that when a human contracts rabies,

အခု၊ မှတ်သားရမှာက  လူတစ်ယောက်ဟာ ခွေးရူးပြန်ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့အခါ၊

it can take a couple weeks before symptoms start to manifest.

 ရောဂါလက္ခဏာတွေမပြခင်၊ သီတင်းပတ်အနည်းငယ်ကြာနိုင်တာပါ။

So some really common vampire characteristics,

ဒါကြောင့် တောက်ပတဲ့ မီးရောင်တွေ ဒါမှမဟုတ် ကြက်သွန်ဖြူလို

like an avoidance of bright lights

အနံ့ပြင်းတာတွေကို ရှောင်တာ၊

or strong smells like garlic,

ရေကို မနှစ်သက်တာနဲ့ ရုတ်တရက် ရန်လိုတဲ့ အမူအရာတွေလို

an aversion to water and suddenly aggressive behavior

တွေ့နေကျ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ထူးခြားလက္ခဏာတွေက

are not signs of the undead.

မသေတာရဲ့ လက္ခဏာတွေ မဟုတ်ဘူး။

They are signs of rabies.

ဒါတွေက ခွေးရူးပြန်ရောဂါ လက္ခဏာတွေပါ။

But back then, they couldn't put those things together.

ဒါပေမဲ့၊ ဒီတုန်းက သူတို့ဟာ ဒါတွေကို မစုစည်းနိုင်ခဲ့ဘူး။

They didn't think that the neighbor who's acting funny now,

အခု ကြောင်တောင်တောင် ဖြစ်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်းက လွန်ခဲ့တဲ့

it wasn't because of the raccoon that bit them two weeks ago.

နှစ်ပတ်က ရက်ကွန်းဝံ အကိုက်ခဲ့ရတာကြောင့်ဆိုတာ မတွေးခဲ့ကြဘူး။

It's because now a much more logical explanation is that they are, in fact,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အခု အများကြီးပို ယုတ္တိရှိတဲ့ ရှင်းပြချက်က သူတို့ဟာ တကယ်

a vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ဖြစ်နေလို့ပါ။

(Laughter)

 (ရယ်သံများ)

So most of our ideas of vampires that we all think of

အားလုံး ထင်ကြတဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ အကြောင်း စိတ်ကူးအများစုက

came about in the movies.

ရုပ်ရှင်တွေမှာ ပေါ်လာခဲ့တယ်။

Count Dracula and Sherlock Holmes

Count Dracula နဲ့ Sherlock Holmes က

have been in a decades-long battle

ရုပ်ရှင်ထဲမှာ သရုပ်အဖော်ဆုံး စိတ်ကူးယဉ်

to be the most depicted fictional character in film.

ဇာတ်ကောင်ဖြစ်ဖို့ ဆယ်စုနှစ်တွေကြာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြတယ်။

It goes back and forth every couple of years.

နှစ်အနည်းငယ်ကြာတိုင်း တုံ့ပြန်လူးလာဖြစ်နေတယ်။

ဒါပေမဲ့၊ ရုပ်ရှင်ထဲက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်လို့ တွေးတဲ့အခါ၊

But when we think of the vampire in film,

there are some things that are quite iconic to us,

ကျွန်တော်တို့အတွက် အတော် အထင်ကရတွေ ရှိတယ်၊

like "Nosferatu," right?

ဥပမာ “Nosferatu” ပေါ့။

Here's a fun fact for you about "Nosferatu."

ဒီမှာ “Nosferatu”အကြောင်း အပျော်သဘော အချက်တစ်ခုပါ။

Outside of that, most people get something wrong,

ဒါ့အပြင်၊ လူအများစု မှားကြတာက၊

ဒါက ပထမဆုံး သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားလို့ ထင်တာပါ။

they think it's the first vampire movie.

It wasn't, but it was the first one that was anything like approaching a hit.

မဟုတ်ျပေမဲ့၊ ဒါက ပေါက်လုနီးပါးလို ဖြစ်ခဲ့တာရဲ့ ပထမဆုံးတစ်ခုပါ။

The fun fact I want to share with you

မျှဝေချင်တဲ့ အပျော်သဘော အချက်က

is that every copy of "Nosferatu" that any of us have ever seen

အားလုံး ကြည်ခဲ့ဖူးသမျှ “Nosferatu”  မူပွားတိုင်းဟာ

is an illegal bootleg.

တရားမ၀င် ထုတ်လုပ်ရေးတစ်ခုပါ။

Bram Stoker’s widow,

Bram Stoker ရဲ့ မုဆိုးမက

sued the filmmakers

မူပိုင်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုနဲ့

for copyright infringement.

ရိုက်ကူးသူတွေကို တရားစွဲခဲ့တယ်။

She was worried that "Nosferatu"

UK နဲ့ US မှာ တင်ဆက်နေတဲ့

was going to cut into the quite lucrative royalties

“Dracula” ရဲ့ စင်တင် မူကွဲတွေကနေ “Nosferatu” က

from the stage version of "Dracula"

အတော်လေး ဝင်ငွေကောင်းတဲ့

that was being performed in the UK and the US.

မူပိုင်ခတွေကို ဖြတ်သွားမှာကို သူ စိုးရိမ်ခဲ့တယ်။

She won that lawsuit,

 ဒီတရားစွဲဆိုမှုမှာ သူ အနိုင်ရခဲ့ပြီး

and in her settlement,

သူ့ရဲ့ ကျေအေးမှုမှာ

she demanded that every copy of the film be destroyed.

ရုပ်ရှင်မူပွားတိုင်းကို ဖျက်ဆီးပစ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တယ်။

Most people, when they think of vampires,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေလို့ တွေးမိတဲ့အခါ၊ လူအများစုက

think of the 1931 Tod Browning classic

Count Dracula အဖြစ် Bela Lugosi သရုပ်ဆောင်ထားတဲ့ 1931 Tod Browning

starring Bela Lugosi as Count Dracula.

ဂန္ထဝင်ဇာတ်ကားကို တွေးမိကြတယ်။

You almost can't overstate how huge a movie this was.

ဒီရုပ်ရှင်က ဘယ်လောက် အောင်မြင်ခဲ့တာကို ပုံကြီးချဲ့လို့မရဘူး။

It not only really established vampire movies,

ဒါက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ကားတွေကို အခြေခိုင်စေခဲ့ရုံမက၊

it started a vampire movie trend that lasted for over two decades.

နှစ် ၂၀ ကျော် ကြာတဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ရုပ်ရှင်လမ်းကြောင်းကို စခဲ့တာပါ။

It was the first mainstream hit that was a horror film.

ဒါက ထိတ်လန့်စရာ ဇာတ်ကားဖြစ်တဲ့ ပထမဆုံး အများကြိုက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

It really established horror as a genre in film

ဒါက ထိတ်လန့်စရာကို ရုပ်ရှင် အမျိုးအစားတစ်ခုအဖြစ် အခြေခိုင်စေခဲ့ပြီး

and set up expectations for, like, even “Frankenstein,”

တစ်နှစ်တည်း နောက်ပိုင်း ထွက်လာတဲ့ Frankenstein လိုအတွက်တောင်

that came later that same year.

လမ်းညွှန်တွေ သတ်မှတ်ပေးခဲ့တယ်။

Since this whole craze of vampires really started with Dracula,

ဒီသွေးစုတ်ဖုတ်ကောင် အရူးထမှု တစ်ခုလုံးဟာ Dracula နဲ့ တကယ် စတင်ခဲ့တဲ့အတွက်၊

we've had so many,

ကျွန်တော်တို့မှာ 

hundreds of variations on the vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မူကွဲတွေ ရာနဲ့ချီ ရှိခဲ့တယ်။

We have had samurai vampire,

ဆာမူရိုင်း သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေရှိတယ်၊

we have had plumber vampires,

ရေပိုက်သမား သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေရှိတယ်၊  

we have had vampire babies, we have had stripper vampires.

ကလေး သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ၊ အဖော်အချွတ် သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေရှိတယ်။

We've had a vampire movie about every member of Dracula's extended family.

Dracula ရဲ့ မိသားစုဝင်တိုင်းအကြောင်း သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တစ်ကား ရှိခဲ့တယ်။

Son of Dracula, daughter of Dracula, father of Dracula, bride of Dracula.

Dracula ရဲ့ သား၊ Dracula ရဲ့ သမီး၊ Dracula ရဲ့ ဖခင်၊ Dracula ရဲ့ သတို့သမီး။

We've even had Dracula's dog in "Zoltan, Hound of Dracula."

“Zoltan, Hound of Dracula” မှာ Dracula ရဲ့ ခွေးတောင် ရှိခဲ့ဖူးတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

There is one definitive thing I can tell you about vampire movies,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ရုပ်ရှင်တွေအကြောင်း ကျွန်တော် ပြောပြနိုင်တဲ့ ခိုင်မာတဲ့တစ်ခုက

and that is, vampire movies suck.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ရုပ်ရှင်တွေက စုတ်ပြတ်နေတာပါ။

(Laughter)

 (ရယ်သံများ)

And I'm not being metaphorical here.

ကျွန်တော်  ဒီမှာ တင်စားပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။

Vampire movies are not good movies.

သွေးစုပ်ရုပ်ရှင်တွေက ကားကောင်းတွေမဟုတ်ဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So why is this?

ဒါက ဘာကြောင့်လဲ။

Why is it that these movies don't really last very long?

ဒီဇာတ်ကားတွေက ဘာကြောင့် သိပ်ကြာကြာမခံတာလဲ။

It's because we keep changing our idea of what terrifies us

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဘာက ထိတ်လန့်စေပြီး ဘာက ကြောက်စေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး  

and what scares us.

အယူအဆက ဆက်ပြောင်းနေတာကြောင့်ပါ။

You know, speaking of things in common,

တူညီတာတွေကို ပြောရရင်

there's one thing that vampire movies do not have in common.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေမှာ မတူညီတာ တစ်ခုရှိတယ်။

Does anyone want to guess what vampire movies do not have in common?

ဘယ်သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေမှာ  တူညီမှုမရှိတာကို ခန့်မှန်းကြည့်ချင်လား။

Vampires.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေပါ။

It became such a hot trend for vampire movies

ရုပ်ရှင်ထဲမှာ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် မပါတာတောင်၊ လူတွေက

that people would slip the word vampire into the title,

“သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်” လို့ ခေါင်းစဉ်ထဲကို သိမသာ ထည့်မယ့် 

even though there wasn't a vampire in the movie.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေ အတွက် ဒါက ခေတ်စားလာခဲ့တယ်။

There's multiple ones of these.

ဒါတွေထဲမှာ ပေါင်းစုံ ရှိတယ်။

The the most notorious of these was the 1952 stinker

ဒါတွေထဲ့ နာမည်ဆိုးနဲ့ အကျော်ကြားဆုံးက၊ လုပ်ငန်းနှောင်းပိုင်းမှာ

called "My Son the Vampire,"

Bela Lugosi သရုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့

which did star a late-career Bela Lugosi.

“My Son the Vampire” က ၁၉၅၂ ခုနှစ် စိတ်ပျက်စရာပါ၊

But he didn't play a vampire,

ဒါပေမဲ့ သူက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်အဖြစ် မပါဝင်ဘူး၊

and no one else in the cast did either.

အခြားသရုပ်ဆောင်တွေလည်း မလုပ်ကြဘူး။

But they figured it would be a big trend and get in on a big trend and did this.

ဒါပေမဲ့ ဒါက နာမည်ကြီးပြီး ခေတ်စားလာမယ် လို့ တွေးပြီး ဒါကို လုပ်ခဲ့ကြတယ်။

So not even this happened.

ဒါက ဒီလိုတောင်ဖြစ်မလာဘူး။

I often get asked,

မကြာခဏ အမေးခံရလေ့ရှိတာက

what is the best vampire movie I've ever seen

ကြည့်ဖူးသမျှ အကောင်းဆုံး သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေနဲ့

and the worst vampire movie I've ever seen?

အဆိုးဆုံးကားတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာပါ။

And it may surprise you to learn

ကျွန်တော် ကြည့်ဖူးသမျှ အကောင်းဆုံး

that the best vampire movie I've ever seen,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေနဲ့ အဆိုးဆုံးကားတွေက

and the worst vampire movie I've ever seen

အတူတူပဲဆိုတာ သိရရင်

are the same film.

ခင်ဗျားတို့ အံ့သြသွားမယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

"Jesus Christ, Vampire Hunter."

“Jesus Christ, Vampire Hunter” ပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So we know a lot about Jesus, right?

ဒီတော့ ယေရှုအကြောင်း အများကြီးသိတယ်၊မဟုတ်လား။

But somehow history has forgotten

ဒါပေမဲ့ နာဇရက်မြို့သား ယေရှုက

that Jesus of Nazareth is apparently also a kung fu master.

ကွန်ဖူးဆရာကြီးလည်းဖြစ်တာကို သမိုင်းက တစ်နည်းနည်းနဲ့ မေ့သွားခဲ့တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And in this movie,

 ဒီရုပ်ရှင်ထဲမှာ၊

Jesus comes back to Earth to save the world and humanity

ယေရှုက ကမ္ဘာနဲ့လူ့လောကကို သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်

from a vampire cult who has taken over.

ဂိုဏ်းတစ်ခုကနေကယ်တင်ဖို့ ကမ္ဘာမြေဆီ ပြန်ကြွလာခဲ့တယ်။

And he uses his kung fu skills to do this.

ဒါကို လုပ်ဖို့ သူ့ရဲ့ ကွန်ဖူး ကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးပြုတယ်။

And one more little tidbit,

နောက်ထပ်အတိုအထွာလေးတစ်ခုကတော့

"Jesus Christ, Vampire Hunter" is also a musical.

“Jesus Christ, Vampire Hunter” ဟာ ဂီတဇာတ်ဝင်ခန်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်နေတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So, just for your enjoyment,

ဒါကြောင့် ခင်ဗျားတို့ ပျော်ရွင်မှုဖို့

I did bring along the trailer to this great piece of cinema.

ဒီဇတ်ကားကြီးရဲ့ နမူနာ ယူလာခဲ့တယ်။

(Video) In the new millennium, vampires no longer fear the sun.

(ဗီဒီယို) ထောင်စုနှစ်သစ်မှာ သွေးစုပ် ဖုတ်ကောင်တွေဟာ နေကို မကြောက်တော့ဘူး။

Now they're going to learn

အခု သူတို့တာ ဘုရားသခင်ရဲ့ သားတော်ကို

it's time to fear the Son of God.

ကြောက်ရွံ့ရမည့်အချိန်ဆိုတာကို သင်ယူရတော့မယ်။

(Music) Live to fight.

(ဂီတ) တိုက်ခိုက်ဖို့ ရှင်သန်ပါ။

Right to live.

ရှင်သန်နေထိုင်ခွင့်။

Live to fight.

တိုက်ခိုက်ဖို့ ရှင်သန်ပါ။

Right to live.

ရှင်သန်နေထိုင်ခွင့်။

Phil Caracas is "Jesus Christ, Vampire Hunter."

Phil Caracas က “Jesus Christ, Vampire Hunter” ပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

I am assuming that you're all in some state of stun after seeing that.

ဒါကို ကြည့်ပြီးတဲ့နောက် ခင်ဗျားတို့ အားလုံး အံ့သြသွားမယ်ထင်ပါတယ်။

So let me give you a real quick recap of what you saw.

ဒါကြောင့် ခင်ဗျားတို့ မြင်ခဲ့ရတာတွေကို အမြန်အနှစ်ချုပ်မယ်။

You saw Jesus riding a Vespa,

ဆိုင်ကယ် စီးနေတဲ့ ယေရှုကို မြင်တယ်၊

then you saw Jesus getting his hair cut,

နောက်တော့ ယေရှု ဆံပင်ညှပ်တာကို မြင်တယ်၊

then you saw Jesus kicking some holy ass.

ဒီနောက် အကောင်ကို ဆောင်ကန်နေတဲ့ ယေရှုကို မြင်လိုက်တယ်။

And you also saw El Santo,

ရုပ်ရှင်ထဲမှာ ပါပြီး

the famed Mexican masked wrestler,

ယေရှုရဲ့ နောက်တော်ပါးအဖြစ် သရုပ်ဆောင်တဲ့

who is in the film and plays Jesus's sidekick.

နာမည်ကျော် မက္ကဆီကို မျက်နှာဖုံးစွပ် နပန်းသမား El Santo ကိုလည်း မြင်လိုက်ရတယ်။

So I think we've established over the last several minutes

ဒီတော့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် သက်တံမှာ အရောင်များစွာ ရှိတာကို

that there are many colors in the vampire rainbow.

လွန်ခဲ့တဲ့ မိနစ်များစွာက သက်သေပြလိုက်ပြီ ထင်ပါတယ်။

So let's not get too far away from our original point.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မူလအမှတ်နဲ့ သိပ်မဝေးသွားပါစေနဲ့။

Why don't vampires,

ဘာကြောင့် ဒီမကောင်းတဲ့

in all these bad films, bad novels, bad stories,

ဇာတ်ကားတွေ၊ မကောင်းတဲ့ဝတ္ထုတွေ၊ မကောင်းတဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေထဲက

why do none of them ever cast reflections in mirrors?

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေအားလုံးက မှန်တွေထဲမှာ အရိပ် မထင်တာလဲ။

I mean, there are not one but several vampire tales

ဆိုလိုတာက၊ ချက်မထားတဲ့ ဆန်ကို သေလောက်အောင် ကြောက်တဲ့

where the vampires are deathly scared of uncooked rice.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ ပါတဲ့ ပုံပြင်တွေက တစ်ပုဒ်မဟုတ်ဘဲ၊ အများကြီးပါ။

Yeah, true.

မှန်ပါတယ်။

Count von Count from "Sesame Street"

“Sesame Street” က Count von Count က

is based off of the idea that vampires are obsessed with counting.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေက ရေတွက်တာကို စွဲလမ်းတယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို အခြေခံတယ်။

And if they see sand or rice on the ground,

သူတို့က မြေပြင်မှာ သဲတွေ၊ ဆန်တွေ တွေ့ရင်၊

they're going to have to stop and count every grain,

အစေ့တိုင်းကို ရပ်တန့်ပြီး ရေတွက်ရတော့မယ်။

the sun comes up and they die.

နေထွက်ပြီး  သူတို့ သေကုန်မယ်။

There you go.

ဒါပါပဲ။

A little improvised little bit for you right there.

အဲဒီမှာ ခင်ဗျားတို့အတွက် အကြံအဖန်နည်းနည်းပါးပါး။

So now see if I can find my place back into what I'm talking about.

ဒီတော့ ကျွန်တော်ပြောနေတဲ့ နေရာတွေဆီ ပြန်သွားရအောင်။

So if you want the answers to why they don't cast reflections in mirrors,

ဒီတော့ ဘာကြောင့် မှန်ထဲမှာ အရိပ်မထင်တာရဲ့ အဖြေကို လိုချင်ရင်၊

the answer is that there really isn't a clear answer to this question.

အဖြေကတော့ ဒီမေးခွန်းအတွက် တကယ် ရှင်းလင်းတဲ့ အဖြေမရှိဘူး။

The consensus thinking is that when you hold --

အများသဘောတူတဲ့ အယူအဆကတော့

it comes from the habit or something people did

နွေးထွေးတဲ့ ထွက်သက်က

of holding a mirror up to a deceased person's face

မှန်ကို အခိုးရိုက်မလားဆိုတာ သိဖို့ ကွယ်လွန်သူရဲ့ မျက်နှာကို

to see if the warm breath would fog up the mirror.

မှန်တစ်ချပ် ထောင်ပြတဲ့ အလေ့အထတစ်ခုကနေ လာတာပါ။

And if you think about it,

ဒါကို တွေးမိရင်၊

if someone's lying prone and you hold a mirror up to their face,

တစ်ယောက်ယောက်က မှောက်လျက် လဲလျောင်းနေပြီး သူ့မျက်နှာကို မှန်ထောင်ပြထားရင်၊

what you're going to see in that mirror is the wall.

ဒီမှန်ထဲမှာ မြင်ကြရမှာက နံရံပါ။

You're not going to see them.

သူတို့ကို မြင်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။

Therefore no reflection in the mirror.

ဒါကြောင့် မှန်မှာ ပုံရိပ်မထင်ဘူး။

But I think there's actually a far simpler answer than this.

ဒါပေမဲ့၊ ဒီ့ထက် ပိုရိုးရှင်းတဲ့ အဖြေတစ်ခုတော့ ရှိမယ်ထင်တယ်။

When you look at vampires and how they change over time,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေနဲ့ ကြာလာတာနဲ့ သူတို့ ပြောင်းလဲသွားပုံကို ကြည့်တဲ့အခါ၊

what was once terrifying and evil becomes dull and campy.

တစ်ချိန်က ကြောက်စရာ၊ မနှစ်မြို့စရာက မှုန်ပြီး ကြောင်တောင်တောင်ဖြစ်လာတယ်။

We change the vampire to match our time.

ကျွန်တော်တို့က အချိန်နဲ့ ကိုက်ညီဖို့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကို ပြောင်းလဲတယ်။

In the 1890s, Bram Stoker's "Dracula," the novel,

၁၈၉၀ နှစ်လွန်တွေတုန်းက Bram Stoker ရဲ့ “Dracula” ဝတ္ထုက

was thought to be an allegory for the end of Victorian morals.

ဗစ်တိုးရီးယားခေတ် ကိုယ်ကျင့်တရားအဆုံးသတ် အတွက် တင်စားချက်တစ်ခုလို့ ယူဆခဲ့ကြတယ်။

In 1931, when "The Dracula," starring Bela Lugosi, came out,

၁၉၃၁ ခုနှစ်မှာ Bela Lugosi ပါဝင်တဲ့ “The Dracula” ထွက်လာတဲ့အခါ၊

the idea was that that represented a fear of eastern European immigration.

ဒါက ဥရောပအရှေ့ပိုင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ကို ကြောက်တာကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ စိတ်ကူးပါ။

In the 1950s, vampire films represented a fear of communism.

၁၉၅၀ လွန်တွေမှာ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကားတွေက ကွန်မြူနစ်ဝါဒ ကြောက်တာကို ကိုယ်စားပြုတယ်။

We morph the vampire to match our time.

ကျွန်တော်တို့က အချိန်နဲ့ ကိုက်ညီဖို့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ကို ပုံဖော်ကြတယ်။

So with this,

ဒါဆိုရင်၊

why don't vampires cast reflections in mirrors?

ဘာကြောင့် သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေဟာ မှန်တွေထဲမှာ အရိပ်မထင်တာလဲ။

I think it's because the vampire is the reflection.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်က ပုံရိပ်တစ်ခုလို့ပဲ ကျွန်တော်ထင်တယ်။

They are a reflection of us.

သူတို့က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရောင်ပြန်တစ်ခုပါ။

They are a reflection of what we fear.

သူတို့က ကျွန်တော်တို့ ကြောက်တာရဲ့ ရောင်ပြန်တစ်ခုပါ။

They are a reflection of what we consider to be unchecked power

သူတို့ဟာ တာဝန်ခံမှုမဲ့တဲ့ အဟန့်အတားမဲ့ အာဏာလို့ ကျွန်တော်တို့

without accountability.

ယူဆတာရဲ့ ရောင်ပြန်တစ်ခုပါ။

They are our idea of the ultimate villain

သူတို့ဟာ တစ်စုံတစ်ယောက်က မှန်ထောင်မပြမချင်း

that lies almost undetectable,

ရှာမတွေ့နိုင်လုနီးပါး တည်ရှိနေတဲ့

until someone holds a mirror up to them.

အဆုံးစွန်သော လူကြမ်းဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။

All our talks today are themed around unity,

ဒီနေ့ ဟောပြောပွဲတွေ အားလုံးဟာ ညီညွတ်မှုကို အဓိကထားပြီး

the idea that when we come together, we are stronger.

အတူ စုစည်းလာတဲ့အခါ၊ ပိုအားကောင်းလာမယ် ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။

I would argue that it's not only about the things that we share in common

အားလုံး တူညီတဲ့ အရာတွေသာမက၊ ယုံကြည်ချက်တွေနဲ့

as far as beliefs and things that we believe,

ယုံကြည်တဲ့ အရာတွေလောက်အထိ ကျွန်တော်တို့ကို စည်းလုံးစေမယ့်

but also the darker things that unite us.

မှောင်မိုက်တဲ့အရာတွေရောလို့ စောဒကတက်ချင်ပါတယ်။

When I know what you fear,

ခင်ဗျား ကြောက်တာကို သိတဲ့အခါ၊

when I know what goes bump in your night,

ခင်ဗျားရဲ့ ညမှာ ကြက်သီးမွေးညင်းထတာကို သိတဲ့အခါ

perhaps I can help protect you.

ကျွန်တော် ကာကွယ်ပေးနိုင်လောက်တယ်။

Perhaps we can help protect each other.

အချင်းချင်း ကာကွယ်ပေးနိုင်လောက်တယ်။

There are so many vampires in the world today.

ဒီနေ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေ အများကြီးပါ။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

Vampire.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်။

So when I originally put this talk together,

ဒါကြောင့် ဒီဟောပြောချက်ကို အစက တင်တုန်းက

there was a picture here.

ဒီမှာ ပုံတစ်ပုံရှိခဲ့တယ်။

And the TEDx people said,

ပြီးတော့ TEDx က လူတွေ ပြောတာက

"Maybe you should take that picture of a politician out."

“နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်ရဲ့ ပုံကို ထုတ်ပစ်သင့်တယ်” တဲ့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I will leave it to you to figure out what politician's picture

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်စာရင်းမှာ ကျွန်တော် ထည့်ထားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားရဲ့ ရုပ်ပုံကို

I just might have put in there in a list of vampires.

အဖြေရှာဖို့ ခင်ဗျားတို့အတွက် ထားခဲ့မယ်။

Maybe better yet, I could ask

ပိုကောင်းလောက်သေးတာက၊

what politician wouldn't be put in a list of vampires?

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်စာရင်းမှာ ဘယ်နိုင်ငံရေး သမားကိုမှ မထည့်ရဘူးလားလို့ မေးလို့ရတာပါ။

But I want to leave you with this.

ဒါ​ပေမဲ့​ ခင်ဗျားတို့အတွက် ဒါကို ထားခဲ့ချင်​တယ်​။

One thing that I see in so many vampire stories

 သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ဇာတ်လမ်းများစွာမှာ ကျွန်တော် တွေ့မြင်ရတာတစ်ခုက

is the thing that brings about the monster's decline

ဧရာမသတ္တဝါကြီးကို အားပျော့စေတာက၊

is when the humans,

အားနည်းပြီး စွမ်းအားမဲ့တဲ့

who are weak and powerless individually,

လူသားတွေ တစ်ဦးချင်း

come together and unite,

အတူ စုစည်း၊ ညီညွတ်ပြီး

and they prevail.

အောင်နိုင်တဲ့အခါပါ။

It's a concept called unity.

ဒါက ညီညွတ်မှုလို့ ခေါ်တဲ့ သဘောတရားပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)