Can Cannabis Help You Sleep? Here’s the Science | Jen Walsh | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

If you've tried cannabis ...

ရှင်တို့ ဆေးခြောက်ကို စမ်းဖူးကြရင်၊

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

you may have experienced some of its side effects.

ဒါရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတချို့ကို ကြုံခဲ့ဖူးလောက်တယ်။

Perhaps you got a bit peckish,

ဖြစ်လောက်တာက နည်းနည်း ဆာသလိုလိုဖြစ်ပြီး

and you've got the local pizza shop on speed dial?

ဖုန်းအမြန်ဆက်ကာ အနီးအနားက ပီဇာဆိုင်ကို ရောက်သွားတာပေါ့။

Or maybe you got a bit sleepy.

ဒါမှမဟုတ် နည်းနည်း အိပ်ငိုက်နေနိုင်တယ်။

So isn't it a no-brainer that cannabis can help us sleep better?

ဒီတော့ ဆေးခြောက်က ပိုကောင်းကောင်း အိပ်ပျော်ဖို့ အလွယ်ကူညီပေးနိုင်တာမဟုတ်လား။

Well, I've been researching this topic as a sleep physiologist,

အိပ်စက်မှု ဇီဝကမ္မပညာရှင်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒီအကြောင်းကို ကျွန်မ သုတေသနလုပ်နေခဲ့ပြီး

and I'm here to talk about why cannabis for treating insomnia is complicated.

အိပ်မပျော်ရောဂါကို ကုသတာအတွက် ဘာကြောင့် ဆေးခြောက်က ရှုပ်ထွေးတာကို ပြောဖို့လာတာပါ။

Humans have been using cannabis for at least 5,000 years.

လူသားတွေဟာ ဆေးခြောက်ကို အသုံးပြုနေခဲ့ကြတာ အနည်းဆုံး နှစ်ပေါင်း ၅,၀၀၀ ရှိပါပြီ။

We've been using it to make clothes,

အဝတ်အစားတွေ ဖန်တီးဖို့၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေအတွက်

for building materials.

ဒါကို ကျွန်မတို့ သုံးနေခဲ့ကြတာပါ။

It's been used in religious ceremonies

ဒါကို ဘာသာရေးအခမ်းအနားတွေနဲ့ ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးတွေအတွက်

and for its health benefits.

အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်။

And, apparently, it’s been used for fun.

သိရသလောက်ကတော့ ဒါကို အပျော်အတွက် အသုံးပြုခဲ့ပုံရတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But it's only been in the past 100 or so years

ဒါပေမဲ့ ဆေးခြောက်ရဲ့ သိပ္ပံပညာနဲ့ ဒါရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို

that we've started understanding the science of cannabis and its effects.

စနားလည်လာခဲ့တာက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ဒါမှမဟုတ် ဒီလောက်အတွင်းမှာပါ။

We know that the cannabis plant contains hundreds of chemical compounds,

ဆေးခြောက်ပင်တွေမှာ ကန်နာဘယ်နွိုက် အပါအဝင်ရာချီတဲ့ ဓာတုဒြပ်ပေါင်းတွေ

including the cannabinoids.

ပါဝင်တာကို ကျွန်မတို့ သိထားတယ်။

The most well-known cannabinoid is delta-9-tetrahydrocannabinol.

လူသိအများဆုံး ကန်နာဘယ်နွိုက်က delta-9-tetrahydrocannabinol ပါ။

You may have heard this as "THC."

“THC” လို့ ကြားဖူးနိုင်လောက်တယ်။

THC is primarily known for its intoxicating properties,

THC က အဓိကအနေနဲ့ ၎င်းရဲ့ မူးယစ်စေတဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကြောင့် လူသိများတယ်၊

that high that people tend to seek out when they use cannabis recreationally.

လူတွေ အပန်းဖြေသဘောမျိုးနဲ့ ဆေးခြောက်ကို သုံးတဲ့အခါ ရှာဖွေတတ်ကြတဲ့ ယစ်မူးမှုပါ။

And when you're pulled over for those roadside drug tests,

လမ်းဘေး မူးယစ်ဆေး စစ်ဆေးမှုတွေအတွက် ဆွဲထုတ်ခံလိုက်တဲ့အခါ၊

it's the THC that they're looking for.

ဒါက သူတို့ ရှာနေတဲ့ THC ပါ။

The other well-known cannabinoid is cannabidiol, or CBD.

တခြား လူသိများတဲ့ ကန်နာဘယ်နွိုက်က ကန်နာဘီဒီအို ဒါမှမဟုတ် CBD ပါ။

Unlike THC, CBD is nonintoxicating.

THC နဲ့မတူဘဲ CBD မူးယစ်စေတာမဟုတ်ဘူး။

And as recently as about 30 years ago,

ပြီးတော့ မကြာသေးခင် အနှစ် ၃၀ လောက်က

scientists also discovered other cannabinoids,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာတွေက ထုတ်လုပ်တဲ့

ones that are produced by our own bodies --

တခြား ကန်နာဘယ်နွိုက်တွေကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ကြတယ်၊

the endocannabinoids.

အန်ဒိုကန်နာဘယ်နွိုက်ပါ။

It's the endocannabinoids, produced in our brain and throughout our body,

ဒါက ဦးနှောက်နဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်လျှောက်လုံး ထုတ်လုပ်တဲ့ အင်ဒိုကန်နာဘယ်နွိုက်တွေပါ၊

that are thought to cause that high that people experience after running

ဒါတွေက လူတွေ ပြေးလွှားပြီးနောက် ကြုံရတဲ့ ဒါမဟုတ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီးနောက် သက်သာတဲ့

or that relaxed post-exercise feeling.

ယစ်မူးမှုကို ဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆရတာပါ။

Don't worry, these ones are not being detected by those roadside drug tests,

မစိုးရိမ်ပါနဲ့၊ ဒါတွေက လမ်းဘေး မူးယစ်ဆေး စစ်ဆေးမှုတွေကနေ မသိရှိနိုင်တာကြောင့်

so you can continue with your marathon training.

မာရသွန် လေ့ကျင့်မှုနဲ့အတူ ဆက်လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဆေးခြောက်နဲ့ ဆေးခြောက်ပင်တွေ အကြာင်း နားလည်မှုနဲ့ အသိပညာတွေ

But what's really exciting about this rapid increase

in our understanding and knowledge of cannabis and cannabinoids

လျင်မြန်စွာ တိုးလာတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ့်ကို စိတ်လှုပ်ရှားစရာက

is that the cannabis plant, or cannabis,

ဆေးခြောက်ပင်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဆေးခြောက်ဟာ

was illegal in most countries around the world until the late 1990s,

၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်နှောင်းပိုင်းအထိ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံအများစုမှာ တရားမဝင်ခဲ့တော့

so it's only been in the past 20 or so years --

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ဒါမှမဟုတ် ဒီလောက်မှာပဲ ရှိခဲ့တာပါ။

since it's been legalized, at least for medicinal use,

အနည်းဆုံး ဆေးဖြစ်းဝါးဖြစ် သုံးစွဲမှုအတွက် အချို့နိုင်ငံတွေမှာ

in some countries --

တရားဝင်ဖြစ်တာကြောင့်၊

that its use has been increasing,

ဒါကို အသုံးပြုမှု တိုးများလာနေပြီး

and we're understanding more about its benefits.

ဒါရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ပိုနားလည်နေတယ်။

There's now pretty solid evidence

အခုတော့ ကန်နာဘယ်နွိုက်က

that cannabinoids can help treat rare types of epilepsy,

ကင်ဆာ ကုသမှုတချို့နဲ့ဆက်နွှယ်တဲ့ ရှားပါး ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ၊ မူးဝေတာနဲ့ အန်တာတွေကို

the nausea and vomiting associated with some cancer treatments.

ကုသဖို့ ကူညီနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထား အတော်လေး ရှိနေတယ်။

It can also help treat some forms of chronic or long-term pain,

နာတာရှည် ဒါမဟုတ် ရေရှည်နာ ကျင်မှုပုံစံ၊ အသားမျှင်ခက်မာမှုရောဂါနဲ့

ဆက်နွှယ်နေတဲ့ ကြွက်သား တင်းမာမှုတချို့ ကိုလည်း ကုသပေးနိုင်ပါတယ်။

the muscle stiffness associated with multiple sclerosis.

And in patients with HIV and AIDS, it can improve appetite.

HIV နဲ့ AIDS ရောဂါရှိတဲ့ လူနာတွေမှာ ဒါက စားချင်စိတ်ကို တိုးတက်စေနိုင်တယ်။

And there is also some evidence that cannabinoids may be helpful

အများရှေ့ ဟောပြောတာနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတဲ့ ပူပန်မှု လျှော့ချရာမှာ ကန်နာဘယ်နွိုက်က

in reducing anxiety associated with public speaking.

အထောက်အကူပြုနိုင်လောက်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတချို့လည်း ရှိသေးတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I didn't make it up,

ကျွန်မ မသောက်ခဲ့ပါဘူး၊

and I haven't had any medicinal preparation today.

ဒီနေ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပြင်ဆင်မှု မရှိခဲ့ပါဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Cannabinoids might also be helpful for treating some sleep disorders.

အိပ်စက်မှု ရောဂါတချို့ကို ကုသပေးရာမှာလည်း ကန်နာဘယ်နွိုက်ဇ်က အထောက်အကူပြုလောက်တယ်။

အများအားဖြင့် အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါကို ကုသဖို့ ဒါကို သုံးကြတယ်။

Most commonly, it's been used to treat insomnia.

In fact, some surveys report

တကယ်တော့ ဆေးဝါးအဖြစ်

that up to 47 percent of people who use cannabis medicinally

ဆေးခြောက်ကိုသုံးသူ ၄၇ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က အိပ်စက်မှု ကောင်းမွန်ဖို့

are using it to improve their sleep.

ဒါကို အသုံးပြုနေတယ်လို့ လေ့လာမှုအချို့က ဖော်ပြတယ်။

Insomnia is the most prevalent of the sleep disorders.

အိပ်မပျော်ရောဂါက အိပ်စက်မှု ဝေဒနာတွေမှာ အတွေ့အများဆုံးပါ။

It affects a third of us,

ဒါက ကျွန်မတို့ရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံကို ထိခိုက်စေပြီး

and for 15 percent of us, it is a chronic problem,

ကျွန်မတို့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအတွက် နာတာရှည် ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်တာကြောင့်

so it lasts longer than three months.

သုံးလကျော် ကြာပါတယ်။

The symptoms of insomnia are variable.

အိပ်မပျော်ရောဂါရဲ့ လက္ခဏာတွေက ပုံသေမရှိဘူး။

You may have trouble falling asleep

ရှင်တို့ဟာ အိပ်ပျော်ဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပြီး

and you may have trouble staying asleep.

ဆက်အိပ်ပျော်နေဖို့လည်း ခက်ခဲလောက်တယ်။

And if you're really unlucky, you might experience both.

တကယ် ကံမကောင်းဘူးဆိုရင်၊ နှစ်ခုစလုံးကို တွေ့ကြုံရနိုင်တယ်။

But even if you haven't experienced insomnia yourself,

ဒါပေမဲ့ အိပ်မပျော်ရောဂါကို ကိုယ်တိုင် မတွေ့ကြုံတာတောင်၊

you can probably relate to the feelings of not having had enough sleep

အိပ်ရေးမဝတဲ့ ခံစားချက်တွေနဲ့ နောက်နေ့မှာ ဒါက ကိုယ့်ကို

and how it impacts you the next day.

ထိခိုက်စေပုံနဲ့ ဆက်စပ်နိုင်ပါတယ်။

Perhaps you're not as patient with your loved ones.

ကိုယ် ချစ်တဲ့ရသူတွေကို စိတ်မရှည်တာ ဖြစ်နိုင်လောက်တယ်။

You might find it hard to concentrate or stay alert,

အာရုံစူးစိုက်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် နိုးကြားနေဖို့ အခက်တွေ့နိုင်တယ်၊

or you might find it difficult to remember things,

ဒါမှမဟုတ် စကားလုံးအမှန် ရှာတာလို အကြောင်းအရာတွေကို

like finding the right words ...

သတိရဖို့ အခက်တွေ့နိုင်ပါတယ်၊

when you're doing a public talk that you've had to memorize.

အများရှေ့ ဟောပြောချက်တစ်ခု လုပ်နေချိန်မှာ၊ အာဂုံဆောင်ဖို့လိုတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

In the long term,

ရေရှည်မှာ

insomnia can contribute to conditions like anxiety and depression,

အိပ်မပျော်ရောဂါက ပူပန်မှုနဲ့ စိတ်ကျဝေဒနာလို အခြေအနေတွေအပြင်

as well as some forms of cardiovascular disease.

နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါပုံစံတွေပါ ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

But we have a good treatment for insomnia:

ဒါပေမဲ့ အိပ်မပျော်ရောဂါအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ ကုသမှုတစ်ခုရှိပါတယ်၊

cognitive behavioral therapy for insomnia, or CBT-I,

အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါအတွက် သိမှတ်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူကုထုံး ဒါမှမဟုတ် CBT-I ကို

which is typically done under the guidance of a specialist sleep psychologist.

အထူး အိပ်စက်မှု စိတ်ပညာရှင်တစ်ယောက်ရဲ့ လမ်းညွှန်မှုအောက်မှာ ခံယူလေ့ရှိတာပါ။

But it can take weeks to see benefits from CBT-I,

ဒါပေမဲ့ CBT-I ကနေ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို တွေ့မြင်ဖို့ သီတင်းပတ်ချီ ကြာနိုင်ပြီး

and it can be difficult to access.

သုံးခွင့်ရဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။

So wouldn't it be great if we had an alternative treatment for insomnia

ဒီတော့ ကျွန်မတို့မှာ ဘေးကင်းပြီး အလွယ် သုံးခွင့်ရကာ မြန်ဆန်တဲ့ ရလဒ်တွေကို ပေးတဲ့

that was safe, easy to access and gave us quick results?

အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါအတွက် သမားရိုးကျ မဟုတ်တဲ့ ကုသမှုတစ်ခုရှိရင် မကောင်းဘူးလား။

Well, we know that cannabis has been used to help sleep

အိပ်ပျော်အောင် ကူညီဖို့ ဆေးခြောက်ကို အသုံးပြုခဲ့တာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီလောက်ပြီး

probably for thousands of years,

တခြားဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေကို ကုသဖို့

and there's plenty of reports of improved sleep

ကန်နာဘယ်နွိုက်ကို အသုံးပြုခဲ့တဲ့ လူတွေမှာ

in people who have used cannabinoids for treating other medical conditions.

အိပ်စက်မှု တိုးတက်လာတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေ အများကြီးရှိတာ ကျွန်မတို့ သိပါတယ်။

We just don't have good evidence that it can help with insomnia.

ဒါက အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါကို အထောက်အကူ ပြုနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားကောင်းမရှိဘူး။

So our team at the Centre for Sleep Science

ဒါကြောင့် ပါ့သ်မြို့က အနောက် သြစတြေးလျ

at the University of Western Australia in Perth

တက္ကသိုလ်က အိပ်စက်မှု သိပ္ပံဌာနမှာ ကျွန်မတို့ အသင်းက

recently teamed with Zelira Therapeutics

နာတာရှည်အိပ်မပျော်တဲ့ ရောဂါအပေါ် ကန်နာဘယ်နွိုက်

to investigate the effects of a cannabinoid medication

ဆေးဝါးရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို စူးစမ်းဖို့ Zelira Therapeutics နဲ့

on chronic insomnia.

မကြာသေးခင်က ပူးပေါင်းခဲ့တယ်။

In this world-first study,

ဒီကမ္ဘာ့ ပထမဆုံး လေ့လာမှုမှာ

24 participants took a cannabinoid medication,

ပါဝင်သူ ၂၄ ယောက်ဟာ THC နဲ့ CBD ပါဝင်တဲ့ ကန်နာဘယ်နွိုက် ဆေးဝါးတွေအပြင်၊

which contained THC and CBD,

အခြား ကန်နာဘယ်နွိုက်၊

as well as another cannabinoid, cannabinol, CBN,

ကန်နာဘယ်နော၊ CBNကို နှစ်ပတ်ကြာ

for two weeks.

သောက်ခဲ့ကြတယ်။

They also took a placebo for two weeks, in random order.

လူတွေက ကျပန်း အစီအစဉ်မှာ ဆေးအတု တစ်ခုကိုလည်း နှစ်ပတ်ကြာ သောက်ခဲ့ကြတယ်။

They didn't know which one they were having,

ဒေတာအားလုံးကို သရုပ်ခွဲမကြည့်မချင်း၊

and we didn't either,

ကျွန်မတို့ရော၊ သူတို့ပါ၊

until we'd analyzed all of the data.

ဘယ်ဟာကို သူတို့ သောက်နေမှန်း မသိခဲ့ကြဘူး။

Over the two weeks, we measured their sleep

နှစ်ပတ်ကျော်အတွင်းမှာ သုတေသန အရည်အသွေးရှိတဲ့

with a wristwatch-type device, like, a research-quality smartwatch,

စမတ်ဝါ့ချ်လို လက်ပတ်နာရီနဲ့ သူတို့ရဲ့အိပ်စက်မှုကို တိုင်းတာခဲ့ကြပြီး

and we also made more sophisticated measures of their sleep,

တစ်ညတည်းအတွင်း၊ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ သူတို့ အိပ်စက်နေချိန်မှာ

over a single night, while they slept in a sleep laboratory.

အိပ်စက်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပိုရှုပ်ထွေးတဲ့ တိုင်းတာမှုတွေကိုလည်း လုပ်ခဲ့ကြတယ်။

We found that when people took the cannabinoid medication,

လူတွေက ကန်နာဘယ်နွိုက် ဆေးဝါးကို သောက်တဲ့အခါ၊ ဓာတ်ခွဲခန်းထဲမှာ ရှိစဉ်ကလောက်

they actually didn't sleep much better when they were in the laboratory.

ပိုကောင်းကောင်း အိပ်မပျော်ကြဘူး ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ တွေ့ခဲ့ရတယ်။

This may be because it was just a single night,

ဒါက တစ်ညတည်းဖြစ်တာကြောင် ဒါမှမဟုတ်

or it may be because they had to sleep with equipment like this.

ဒီလိုကိရိယာတွေနဲ့ သူတို့အိပ်ခဲ့ရတာကြောင် ဖြစ်နိုင်တယ်။

What we did find --

ကျွန်မတို့ တွေ့ရှိခဲ့တာက

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

was that when people were sleeping at home for two weeks,

လူတွေ အိမ်မှာ နှစ်ပတ်ကြာ အိပ်ပျော်နေစဉ်မှာ၊

as we measured their sleep with that fancy wristwatch,

ဒီဆန်းပြားတဲ့ လက်ပတ်နာရီနဲ့ သူတို့ရဲ့ အိပ်စက်မှုကို တိုင်းတာတဲ့အခါ၊

that they slept, on average, 33 minutes a night longer,

သူတို့ဟာ ပျမ်းမျှ တစ်ညကို ၃၃ မိနစ်ကြာ ပိုအိပ်စက်ခဲ့ပြီး၊

and they were awake for ten minutes less each night.

ညတိုင်း ဆယ်မိနစ် လျော့ပြီး နိုးနေခဲ့ကြတယ်။

They also reported that they felt they slept better,

သူတို့ဟာ ပိုကောင်းကောင်း အိပ်ပျော်ပြီး၊

and they felt more rested on waking up each day.

နေ့စဉ် နိုးနေချိန်မှာ ပိုအနားယူရတယ်လို့လည်း သတင်းပို့ခဲ့တယ်။

No one reported an increase in pizza consumption.

ပီဇာ စာသုံးမှု တိုးလာလာတစ်ခုကိုတော့ ဘယ်သူမှ အစီရင်မခံခဲ့ဘူး။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Seriously though, this is the most comprehensive investigation

ဒါပေမဲ့ သေချာတာက၊ ဒါက လုပ်ခဲ့ဖူးသမျှ အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါအတွက် ကုသမှုတစ်ခုအဖြစ်၊

of any medicinal cannabis product as a treatment for insomnia

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဆေးခြောက် ထုတ်ကုန်တိုင်းနဲပတ်သက်ပြီး

that's ever been done.

အကျယ်ပြန့်ဆုံး စူစမ်းစစ်ဆေးမှုပါ။

And the results are really exciting.

ရလဒ်တွေက တကယ့်ကို စိတ်လှုပ်ရှားစရာပါ။

So does it mean that if you've got insomnia,

ဒီတော့ အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါ ရနေရင်၊

you should be sitting back on the couch each night with a joint?

ညတိုင်း ဆေးခြောက်တစ်လိပ်နဲ့ ခုတင်ပေါ်မှာ မှိန်းထိုင်နေသင့်တယ်လို့ ဆိုလိုတာလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Well, this is where things get complicated.

ဒါက ကိစ္စရပ်တွေ ရှုပ်ထွေးလာတဲ့ နေရာပါ။

Firstly, cannabis remains illegal in most countries around the world,

ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုမှာ ဆေးခြောက်ဟာ တရားမဝင်ဖြစ်နေတဲ့အတွက်

so please don't do that.

ကျေးဇူးပြုပြီး ဒါကို မလုပ်ပါနဲ့။

Secondly, like smoking cigarettes,

ဒုတိယ အနေဖြင့် ၊ ဆေးလိပ် သောက်တာလိုပဲ၊

smoking cannabis is associated

ဆေးခြောက် သောက်တာက ဆိုးဝါးတဲ့ ရေရှည်

with negative long-term health consequences,

ကျန်းမာရေး အကျိုးဆက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတာကြောင့်၊

so it's not recommended.

ဒါကို အကြံပြုပါဘူး။

There are far safer ways that it can be consumed.

ဒါကို သုံးစွဲနိုင်တဲ့ ပိုဘေးကင်းတဲ့နည်းလမ်းတွေ ရှိပါတယ်။

Also, if you consume cannabis that you just got from a "friend,"

ဒါ့အပြင် “သူငယ်ချင်း” တစ်ယောက်ဆီကနေ ရတဲ့ ဆေးခြောက်ကို သုံးစွဲမယ်ဆိုရင်၊

you won't know exactly what's in it.

ဒီထဲမှာ ဘာရှိတယ်ဆိုတာ အတိအကျသိမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။

With medicinal cannabis,

ဆေးဖက်ဝင်တဲ့ ဆေးခြောက်နဲ့ဆိုရင်၊

we know the concentrations of each of the cannabinoids,

ကန်နာဘယ်နွိုက်တစ်ခုစီရဲ့ ဒြပ်ပါဝင်မှုတွေကို သိတာကြောင့်၊

so we can work out exactly how much of each cannabinoid you're having.

ကိုယ်က ကန်နာဘယ်နွိုက် ဘယ်လောက် သုံးစွဲနေလဲ ဆိုတာကို အတိအကျ တွက်ချက်နိုင်တယ်။

But even though we might know

ဒါပေမဲ့ ကိုယ် သုံးစွဲနေတဲ့

how much of each of the cannabinoids you're having,

ကန်နာဘယ်နွိုက်တစ်ခုစီက ဘယ်လောက်ဆိုတာ သိနိုင်တာတောင်၊

we also know that, like any medication, your response to it might be variable.

ဆေးဝါးတစ်ခုခုလိုပဲ ဒါကို တုံ့ပြန်မှုက ပုံသေမဟုတ်တာကိုလည်း ကျွန်မတို့ သိတယ်။

So what might make me happy and docile

ဒါကြောင့် ကိုယ့်ကို ပျော်ရွှင်စေပြီး သိမ်မွေ့စေနိုင်လောက်တဲ့အရာက

might make you energetic and want to clean the house.

လှုပ်ရှားတက်ကြွစေပြီး အိမ်ကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ချင်စေနိုင်တယ်။

And just saying, if that happens, feel free to come over to my place.

စကားအဖြစ်နော်၊ ဒီလိုဖြစ်လာရင်၊ ကျွန်မဆီကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် လာလိုက်တော့။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But one of the main reasons that the jury is still out

ဒါပေမဲ့ အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါကို ကုသဖို့ ကန်နာဘယ်နွိုက်ကို

on whether we should be using cannabinoids to treat insomnia

သုံးသင့်လားလို့ ဆုံးဖြတ်မရသေးတဲ့ အဓိက အကြောင်းပြချက်တစ်ခုက၊

is that, although the results from our study were really encouraging,

ကျွန်မတို့ လေ့လာမှုရဲ့ ရလဒ်တွေက တကယ် အားရှိစရာကောင်းပေမဲ့၊

it’s just one study, using one combination of cannabinoids.

ဒါက ကန်နာဘယ်နွိုက် ပေါင်းစပ်မှုတစ်ခုကို အသုံးပြုတဲ့၊ လေ့လာမှုတစ်ခုပဲရှိသေးတာပါ။

And we studied 24 people,

နောက်ပြီး တခြား အဓိက ကျန်းမာရေးအခြေအနေမရှိတဲ့၊

who were extensively screened to have no other major health condition

အခြား ဆေးဝါးတွေ သိပ်မသောက်တဲ့၊ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စစ်ဆေးခံရတဲ့

and to be pretty much taking no other medication.

လူ ၂၄ ယောက်ကို ကျွန်မတို့ လေ့လာခဲ့ကြတာပါ။

We really need more research,

ကန်နာဘယ်နွိုက်ရဲ့ မတူတဲ့ ဖော်ထုတ်မှုတွေနဲ့

in a larger, more diverse group of people,

ပေါင်းစပ်မှုတွေကို အသုံးပြုရင်း၊

using different formulations and combinations of cannabinoids,

ဒါရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးနဲ့ ဘေးကင်းမှုကို တကယ် ယုံကြည်စိတ်ချဖို့ ပိုကြီးမားပြီး

to really be convinced of its benefit and safety.

ကွဲပြားစုံလင်တဲ့ လူစုတစ်စုမှာ ထပ်ပြီး သုတေသနပြုဖို့ တကယ် လိုအပ်ပါတယ်။

You still can consume too much,

လူတွေဟာ အလွန်အကျွံ သုံးစွဲနိုင်ဆဲဖြစ်ပြီး

and it can have negative effects on your physical and mental health.

ဒါက လူတွေရဲ့ ကာယနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးအပေါ် ဆိုးကျိုးတွေ သက်ရောက်နိုင်လောက်တယ်။

And plenty of people

လူအတော်များများဟာ

have done really silly or dangerous things after having cannabis.

ဆေးခြောက် သုံးပြီးနောက်မှ မိုက်မဲတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အရာတွေကို လုပ်ခဲ့ကြတယ်။

However, a lot of our understanding

ဒါပေမဲ့ ဆေးခြောက် အသုံးပြုတာနဲ့

of these risks associated with using cannabis

ဆက်နွှယ်နေတဲ့ ဒီအန္တရာယ်တွေကို နားလည်သဘောပေါက်တာ အများစုက

have come from studying people who use it recreationally.

ဒါကို အပန်းဖြေသဘော အသုံးပြုသူတွေကို လေ့လာတာကနေ လာတာပါ။

Again, we need more evidence

ထပ်ပြောရရင်၊ ဆေးသောက်သုံးမှုတွေမှာ

looking at the effects of using cannabis or cannabinoids

ဆေးခြောက် ဒါမှမဟုတ် ကန်နာဘယ်နွိုက် ကိုသုံးတာနဲ့ ဒါကို ဆေးဖြစ်ဝါးဖြစ် သုံးတဲ့

in the doses and the populations that use it medicinally.

လူဦးရေတွေပေါ် သက်ရောက် မှုတွေကို လေ့လာတဲ့ အထောက်အထားတွေ ပိုလိုအပ်ပါတယ်။

As you can see, answering the question

နားလည်ကြမယ့်အတိုင်း၊ အိပ်စက်မှုဝေဒနာတွေကို

about whether we should use medicinal cannabis to treat sleep disorders

ကုသဖို့ ဆေးဘက်ဝင် ဆေးခြောက်ကို သုံးသင့်လား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို ဖြေဆိုတာက

isn't so simple.

ဒီလောက်မရိုးရှင်းဘူး။

To have an informed conversation about the usefulness of cannabinoids

အိပ်မပျော်တဲ့ရောဂါ အပါအဝင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေကို ကုသဖို့

for treating medical conditions, including insomnia,

ကန်နာဘယ်နွိုက်တွေရဲ့ အသုံးဝင်မှုအကြောင်း အသိအမြင်များတဲ့

we really need to generate more evidence

စကားဝိုင်းဖွဲ့ဖို့ နောက်အထောက်အထားတွေ ထုတ်လုပ်ဖို့နဲ့

and to understand the science better.

သိပ္ပံပညာကို ပိုနားလည်ဖို့ တကယ် လိုအပ်ပါတယ်။

Our research here in Perth is leading the way

ပါ့သ်က ကျွန်မတို့ရဲ့ သုတေသနက ဒီရှုပ်ထွေးတဲ့

in answering some of these complicated questions,

မေးခွန်းတချို့ကို ဖြေဆိုနည်းကို ဦးဆောင်နေပြီး

and the early data is really promising,

အစောပိုင်း ဒေတာတွေက တကယ့်ကို အလားအလာရှိပေမဲ့၊

but the data party has only just started.

ဒေတာအစုက အစပဲရှိသေးတာပါ။

For those of you who were hoping to get the green light

ပိုကောင်းတဲ့ ညဘက် အိပ်စက်မှုရဖို့ ဆေးခြောက် အသုံးပြုတာကို

to use cannabis to get a better night's sleep,

မီးစိမ်းပြဖို့ မျှော်လင့်နေတဲ့ ရှင်တို့တွေအတွက်

you'll just need to wait for the evidence to grow.

အထောက်အထားတွေ ပိုများလာဖို့ စောင့်နေဖို့ပဲ လိုမှာပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Thank you,

ကောင်းကောင်း အိပ်စက်နိုင်ပါစေ။

and sleep well.

(Cheers and applause)

(လက်ခုပ်၊ဩဘာသံများ)