What does the world's largest machine do? - Henry Richardson

310,157 views ・ 2022-10-06

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ahmet Ergün Gözden geçirme: esra kurul
00:08
On February 7th, 1967, Homer Loutzenheuser flipped a switch in Nebraska
0
8796
5631
7 Şubat 1967′de Homer Loutzenheuser, Nebraska’da bir düğmeye basarak
00:14
and realized a dream more than five decades in the making.
1
14427
3670
50 yılı aşkın bir sürelik hayali gerçekleştirdi.
00:18
The power grids of the United States joined together,
2
18514
3587
ABD’deki enerji nakli hatları birbirine bağlanarak
00:22
forming one interconnected machine stretching coast to coast.
3
22310
4171
kıyıdan kıyıya uzanan tek bir makine haline geldi.
00:26
Today, the US power grid is the world's largest machine.
4
26731
4504
Bugünse ABD’nin enerji nakil hattı dünyadaki en büyük makinedir.
00:31
It contains more than 7,300 electricity-generating plants,
5
31652
5047
Bu makine, yaklaşık 11 milyon kilometrelik güç hattı, trafo ve trafo merkezleriyle
00:36
linked by some 11 million kilometers of powerlines, transformers and substations.
6
36699
6590
7300′den fazla elektrik üretim tesisini birbirine bağlamaktadır.
00:44
Power grids span Earth’s continents, transmitting electricity around the clock.
7
44874
5172
Enerji nakil hatları kıtaları dolaşıp gün boyu elektrik iletimi sağlarlar.
00:50
They’re massive feats of engineering—
8
50129
2336
Bu hatlar büyük mühendislik işleridir
00:52
but their functioning depends on a delicate balance.
9
52465
3128
ancak hassas bir dengeye bağlı çalışırlar.
00:55
Their components must always work in unison,
10
55802
2627
Bileşenleri hep uyum içinde çalışmalı,
00:58
maintain a constant frequency throughout the grid,
11
58429
3087
nakil hattı boyu sabit bir frekans yakalamalı,
01:01
and match energy supply with demand.
12
61516
2794
ve enerji talebine denk arz sağamalıdır.
01:04
If there's too much electricity in the system,
13
64727
2336
Sistemde çok fazla elektrik olduğunda
01:07
you get unsafe power spikes that can overheat and damage equipment.
14
67063
4337
ani voltaj yüklenme tehlikesi olur ve ekipman aşırı ısınıp zarar görebilir.
01:11
Too little electricity and you get blackouts.
15
71484
3253
Elektrik az olduğunda ise kesintiler yaşanır.
01:15
So, to strike this balance,
16
75196
1752
Dengeyi yakalamak içinse operatörler
01:16
power grid operators monitor the grid from sophisticated control centers.
17
76948
4212
gelişmiş kontrol merkezlerinden hattı kontrol ederler.
01:21
They forecast energy demand and adjust which power plants are active,
18
81285
3963
Enerji talebini tahmin ederler ve o anki talebi tam karşılamak için
01:25
signaling them to turn their output up or down
19
85373
2836
hangi santrallerin çalışacağını belirler ve santrallere
01:28
to precisely meet current demand.
20
88209
2628
çıktılarını artırmalarını ya da azaltmalarını belirtirler.
01:31
By considering factors like the availability and cost of energy resources,
21
91087
4296
Enerji kaynaklarının ulaşılabilirliği ve maliyetleri gibi etkenleri de düşünerek
01:35
grid operators create a “dispatch curve,”
22
95383
2878
bu kaynakların kullanılacağı sırayı gösteren
01:38
which maps out the order in which energy sources will be used.
23
98261
3628
“görev dağılım eğrisi” oluştururlar.
01:41
The grid defaults to using energy from the start of the curve first.
24
101889
4255
Enerji hattı da ilk olarak eğrinin başındaki enerjiyi kullanır.
01:46
Usually, the resources are ordered by price.
25
106144
2752
Çoğunlukla enerji kaynakları fiyata göre sıralanırlar.
01:49
Those at the start tend to be renewables
26
109147
2627
En baştakiler genellikle yenilenebilir kaynaklar olur
01:51
because they have much lower production costs.
27
111774
2628
çünkü üretim maliyetleri çok daha düşüktür.
01:54
Some grids, like those in Iceland and Costa Rica,
28
114527
3128
İzlanda ve Costa Rica’daki gibi bazı hatlar
01:57
run on more than 98% clean energy.
29
117655
3337
%98′den fazla temiz enerjiyle çalışır.
02:01
But most dispatch curves contain more of a mix
30
121826
3462
Ancak çoğu görev dağılım eğrileri karbonlu ve karbonsuz kaynakları
02:05
of carbon-free and carbon-emitting energy sources.
31
125288
3503
karışık bir şekilde içerirler.
02:09
This means that where your electricity is coming from—
32
129125
3045
Yani elektriğinizin nereden geldiği ve ne kadar temiz olduğu
02:12
and how clean it is— varies throughout the day—
33
132170
3461
gün boyu, hatta birkaç dakikada bir
02:15
as often as every few minutes.
34
135631
2419
değişiklik göstermektedir.
02:18
Take the state of Kansas.
35
138634
2002
Kansas eyaletine bakalım mesela.
02:20
Despite having plentiful wind resources,
36
140636
2461
Birçok rüzgar kaynağı olmasına rağmen
02:23
it regularly relies on carbon-emitting power plants.
37
143097
3879
çoğunlukla karbon yayan enerji santrallerine bel bağlar.
02:26
This is because wind energy is especially plentiful at night.
38
146976
3378
Çünkü rüzgar enerjisi en çok geceleri üretilir
02:30
But, this is also when there’s lower demand.
39
150354
2294
ancak bu vakitte enerjiye olan talep de azdır.
02:33
So, Kansas’ is wind energy is actually regularly disposed of
40
153024
4254
Haliyle Kansas’taki rüzgar enerjisi, fazla enerji hatta zarar vermesin diye
02:37
to prevent excess electricity from damaging the grid.
41
157278
3211
düzenli olarak bertaraf edilir.
02:40
And comparable scenarios add up to a big problem worldwide.
42
160907
3962
Benzeri senaryolar da toplanıp dünya boyutunda bir sorun oluşturmaktalar.
02:45
Thankfully, dependence on renewables is rising.
43
165203
3003
Neyse ki yenilenebilir kaynaklara bağlılık artmakta.
02:48
But power grids are often unable to make full use of them.
44
168331
3461
Ancak enerji nakil hatları çoğunlukla bunlardan tam yararlanamıyor.
02:52
Many simply weren't designed around intermittent energy sources
45
172376
3671
Çünkü çoğu kesintili enerji kaynaklarına göre tasarlanmamışlardır
02:56
and can't store large amounts of electricity.
46
176047
2752
ve yüksek miktarda elektriği depolayamıyorlar.
02:59
Researchers are experimenting with unique storage solutions.
47
179050
3461
Araştırmacılar özel deoplama çözümleri üstünde çalışsalar da
03:02
However, this will take time and substantial investment.
48
182511
3754
bu hem zaman hem de ciddi yatırım gerektirmekte.
03:06
But hope is not lost.
49
186766
1877
Ancak umudumuzu yitirmeyelim.
03:08
We have the opportunity to work with our existing power grids in a new way:
50
188893
4713
Elimizdeki enerji nakil hatlarını yeni bir şekilde kullanma fırsatımız var.
03:13
by shifting some of our energy use
51
193606
2210
Mesela enerji kullanımımızın bir kısmını
03:15
to the times when there’s clean electricity to spare.
52
195816
3003
fazladan temiz elektriğimiz olduğu zamanlara ayırmak.
03:19
Leaning into this concept, called “load flexibility,”
53
199445
3545
“Yük esnekliği” denen bu kavrama yönelerek
03:22
we can help flatten the peaks in demand,
54
202990
2461
talepteki keskin uçları törpüleyebiliriz,
03:25
which will place less stress on the grid and reduce the need for non-renewables.
55
205618
4546
böylece hata daha az yük biner ve yenilenemeyen kaynaklara ihtiyaç azalır.
03:30
So researchers are developing automated emissions reduction technologies
56
210748
4671
Bu yüzden araştırmacılar, enerji kullanımı verilerinden faydalanarak
03:35
that tap into energy use data
57
215419
1710
cihazların hattan en temiz anlarda elektrik almasını sağlayan
03:37
and ensure that devices get electricity from the grid at the cleanest times.
58
217129
4880
salınım azaltıcı otomatik teknolojiler geliştiriyorlar.
03:42
In fact, smart devices like this already exist.
59
222176
3504
Hatta bu tarz akıllı cihazlar şu anda da mevcut.
03:45
So, how big an effect could they have?
60
225846
2128
Peki bunların ne denli bir etkisi olabilir?
03:48
If smart technologies like air conditioners, water heaters,
61
228641
3253
Klima, su ısıtıcısı ve elektrikli araç şarjı gibi
03:51
and electric vehicle chargers were implemented across the Texas power grid,
62
231894
4380
akıllı teknolojiler, Teksas nakil hattı boyu takılsa
03:56
the state’s emissions could decrease by around 20%.
63
236274
3962
bu eyaletin salınımı %20 civarında azalabilir.
04:00
In other words, simply coordinating when certain devices tap into the grid
64
240611
4672
Yani, hangi cihazların hatta ne zaman bağlanacağını düzenlemek bile
04:05
could translate to 6 million fewer tons of carbon
65
245283
3795
sadece Texas’ın bir yılda atmosfere saldığı karbonun
04:09
released into the atmosphere annually from Texas alone.
66
249078
3462
6 milyon ton azalması anlamına gelmekte.
04:14
Now, imagine what this could look like on a global scale.
67
254792
4630
Bir de bunun dünya boyutunda uygulandığını hayal edin.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7