Water crisis - BBC Learning English

Climate change and population growth put more pressure on water supplies.

Biến đổi khí hậu và gia tăng dân số gây thêm áp lực đối với nguồn cung cấp nước.

We'll show you how the law can help those in need get what they need.

Chúng tôi sẽ chỉ cho bạn cách luật pháp có thể giúp những người gặp khó khăn có được thứ họ cần.

As populations and temperatures rise, how will the law stop a crisis?

Khi dân số và nhiệt độ tăng lên, luật pháp sẽ ngăn chặn khủng hoảng như thế nào?

And... can the law stop businesses taking the water you need to live?

Và... luật có thể ngăn các doanh nghiệp lấy nước mà bạn cần để sống không?

There are more than 7.8 billion of us on the planet.

Có hơn 7,8 tỷ người trên hành tinh chúng ta.

That number is going up.

Con số đó đang tăng lên.

We're using more and more water,

Chúng ta đang sử dụng ngày càng nhiều nước,

but there's only a limited amount available.

nhưng chỉ có một lượng hạn chế.

Cape Town, South Africa:

Cape Town, Nam Phi:

water levels in reservoirs started dropping in 2015.

mực nước trong các hồ chứa bắt đầu giảm vào năm 2015.

In 2017, people started talking about Day Zero,

Năm 2017, mọi người bắt đầu nói về Ngày Không,

a possible time when taps would need to be turned off.

thời điểm có thể cần phải tắt vòi.

Real worries that a city of four and a half million people

Thực sự lo lắng rằng một thành phố có 4,5 triệu dân

would need to queue in the streets to get water.

sẽ phải xếp hàng trên đường để lấy nước.

The Dead Sea in Jordan:

Biển Chết ở Jordan:

30 years ago, water reached this motorway,

30 năm trước, nước tràn vào đường cao tốc này,

but rivers were diverted for farming.

nhưng các con sông đã bị chuyển hướng để canh tác.

Climate change added to the problem

Biến đổi khí hậu đã làm tăng thêm vấn đề

and now the sea itself is at risk

và giờ đây chính biển đang gặp nguy hiểm

and the soil is drying out so much,

và đất đang bị khô đi rất nhiều,

the structure of the ground is breaking.

cấu trúc của mặt đất đang bị phá vỡ.

Huge sinkholes have opened up, wrecking roads and homes.

Những hố sụt khổng lồ đã mở ra, phá hủy đường sá và nhà cửa.

This is the kind of problem that causes other problems.

Đây là loại vấn đề gây ra các vấn đề khác.

People may fight for water,

Mọi người có thể tranh giành nước,

or run to another country for help.

hoặc chạy sang một quốc gia khác để được giúp đỡ.

How can the law help?

Làm thế nào pháp luật có thể giúp đỡ?

We spoke to Dr Paul Orengoh,

Chúng tôi đã nói chuyện với Tiến sĩ Paul Orengoh,

from the African Ministers Council on Water.

từ Hội đồng Bộ trưởng Châu Phi về Nước.

He explained which laws are in place

Ông giải thích những luật nào được áp dụng

to help share this vital resource.

để giúp chia sẻ nguồn tài nguyên quan trọng này.

We have conventions and protocols

Chúng tôi có các công ước và giao thức

that promote universal access to clean water

thúc đẩy tiếp cận phổ cập nước sạch

and I would consider the United Nations Sustainable Development Goals 2030

và tôi sẽ xem xét các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc 2030

to fit under this.

để phù hợp với điều này.

However, these international conventions,

Tuy nhiên, các công ước,

protocols and political commitments are loosely structured

nghị định thư và cam kết chính trị quốc tế này được cấu trúc lỏng lẻo

in a way that countries are not forced to commit to them.

theo cách mà các quốc gia không bị buộc phải cam kết với chúng.

So, in such a case, with a weak framework as that,

Vì vậy, trong trường hợp như vậy, với một khuôn khổ yếu kém như vậy,

then it becomes a matter of choice upon individual countries

thì việc các quốc gia riêng lẻ

to pick whether they use them or not.

chọn sử dụng chúng hay không sẽ trở thành vấn đề lựa chọn.

The United Nations Sustainable Development Goals

Các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc

encourage sharing water, but they aren't legally binding:

khuyến khích chia sẻ nước, nhưng chúng không ràng buộc về mặt pháp lý:

they don't force countries to do so.

chúng không buộc các quốc gia phải làm như vậy.

Which laws need to be developed?

Những luật nào cần được xây dựng?

Water issues are usually very local in terms of challenges and opportunities,

Các vấn đề về nước thường rất cục bộ xét về các thách thức và cơ hội,

and each local set-up has their own unique set of features.

và mỗi cơ sở thiết lập cục bộ đều có bộ tính năng độc đáo của riêng họ.

So, why do we need a global commitment

Vì vậy, tại sao chúng ta cần một cam kết toàn cầu

to be able to influence the local legislation?

để có thể tác động đến luật pháp địa phương?

I think laws will need to be done

Tôi nghĩ rằng các luật sẽ cần phải được thực hiện

within the sensitivities of local context,

trong phạm vi nhạy cảm của bối cảnh địa phương,

to be able to have been effective enough

để có thể đủ hiệu quả

to serve the agenda of universal access to water.

phục vụ chương trình nghị sự về tiếp cận phổ cập nước.

While we need a global commitment to solve the water crisis,

Mặc dù chúng ta cần một cam kết toàn cầu để giải quyết cuộc khủng hoảng nước, nhưng

every country is different.

mỗi quốc gia đều khác nhau.

So, they need local laws that work in their context.

Vì vậy, họ cần luật pháp địa phương hoạt động trong bối cảnh của họ.

The water crisis will make people leave their homes;

Cuộc khủng hoảng nước sẽ khiến mọi người rời bỏ nhà cửa;

do they have the right to seek help in other countries?

họ có quyền tìm kiếm sự giúp đỡ ở các quốc gia khác không?

We currently do not have laws or policies

Chúng tôi hiện không có luật hoặc chính

that provides for climate-induced migration

sách quy định về di cư do khí hậu

or movements or misplacements of persons

hoặc các hoạt động di chuyển hoặc thất lạc

that happens as a result of climate change.

người xảy ra do biến đổi khí hậu.

Unfortunately, that is the current situation

Thật không may, đó là tình hình hiện nay

but laws and policies are needed,

nhưng luật pháp và chính sách là cần thiết,

especially to protect the very poor,

đặc biệt là để bảo vệ những người rất nghèo,

who bear the burden of climate change.

những người chịu gánh nặng của biến đổi khí hậu.

Unfortunately, there aren't laws directly protecting people

Thật không may, không có luật nào trực tiếp bảo vệ những

who have to leave their homes due to lack of water.

người phải rời bỏ nhà cửa vì thiếu nước.

People currently don't have the right to seek refuge from climate issues.

Mọi người hiện không có quyền tìm nơi ẩn náu khỏi các vấn đề khí hậu.

Do we have enough climate laws to manage the water crisis?

Chúng ta có đủ luật khí hậu để quản lý cuộc khủng hoảng nước không?

At the national level and regional level,

Ở cấp quốc gia và cấp khu vực,

as well as global level, these kind of laws are needed.

cũng như cấp toàn cầu, những loại luật này là cần thiết.

Within the context of climate change, of course,

Tất nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu,

what is done at the national level

những gì được thực hiện ở cấp quốc gia sẽ ảnh hưởng đến

feeds into regional level and to the global level.

cấp khu vực và cấp toàn cầu.

So, there's no kind of one-way approach to this.

Vì vậy, không có cách tiếp cận một chiều cho vấn đề này.

It has to be done across the levels.

Nó phải được thực hiện trên các cấp.

Climate change is a global problem,

Biến đổi khí hậu là một vấn đề toàn cầu,

so we need laws at a global level.

vì vậy chúng ta cần luật pháp ở cấp độ toàn cầu.

But, to get things done, we really need laws

Tuy nhiên, để hoàn thành công việc, chúng tôi cũng thực sự cần luật

at a smaller, regional and national level too.

ở cấp độ nhỏ hơn, khu vực và quốc gia.

Paul says there aren't many international laws

Paul nói rằng không có nhiều luật quốc tế

protecting people forced out of their homes to find water,

bảo vệ những người bị buộc rời khỏi nhà để tìm nước,

and that local laws need changing too.

và luật địa phương cũng cần phải thay đổi.

Of course, water isn't just vital for drinking.

Tất nhiên, nước không chỉ cần thiết để uống.

We use it in our factories in huge amounts.

Chúng tôi sử dụng nó trong các nhà máy của chúng tôi với số lượng lớn.

People depend on work and water to survive,

Mọi người phụ thuộc vào công việc và nước để tồn tại,

so what could the future hold?

vậy tương lai có thể nắm giữ điều gì?

Early 2021...

Đầu năm 2021...

and Taiwan's biggest reservoir, Tsengwen,

và hồ chứa nước lớn nhất Đài Loan , Tsengwen

was at its driest in years.

, khô hạn nhất trong nhiều năm.

Other reservoirs in Taiwan are also thirsty,

Các hồ chứa khác ở Đài Loan cũng đang khát nước,

including this one in the north, which supplies water

bao gồm hồ chứa này ở phía bắc, nơi cung cấp nước

for Taiwan's $100 billion semiconductor industry.

cho ngành công nghiệp bán dẫn trị giá 100 tỷ đô la của Đài Loan .

The world's largest contract chip maker, TSMC, is nearby.

Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới , TSMC, ở gần đó.

It and other semiconductor companies

Nó và các công ty bán dẫn khác

need a lot of water to spray clean the silicon wafers

cần rất nhiều nước để xịt sạch các tấm bán dẫn

that go inside tech gadgets...

silicon bên trong các thiết bị công nghệ...

using up to 170,000 tonnes of water a day.

sử dụng tới 170.000 tấn nước mỗi ngày.

The government has stopped irrigating

Chính phủ đã ngừng tưới cho

thousands of hectares of nearby farmland.

hàng ngàn ha đất nông nghiệp gần đó.

That has left farmers like Chuang Chen-deng

Điều đó đã khiến những người nông dân như Chuang Chen-deng

worried about his rice fields.

lo lắng về những cánh đồng lúa của mình.

You can give us water for two days a week

Bạn có thể cho chúng tôi nước hai ngày một tuần

or one day – farmers will find a way.

hoặc một ngày – nông dân sẽ tìm ra cách.

But now, they've completely cut our water.

Nhưng bây giờ, họ đã cắt hoàn toàn nguồn nước của chúng tôi.

Farmers can't find a way out.

Nông dân không tìm được lối thoát.

You're focusing entirely on semiconductors.

Bạn đang tập trung hoàn toàn vào chất bán dẫn.

Chip maker TSMC planned for the worst.

Nhà sản xuất chip TSMC đã lên kế hoạch cho điều tồi tệ nhất.

They brought truckloads of water, extracted from construction sites,

Họ mang theo những xe tải chở nước, lấy từ các công trường xây dựng,

and increased the amount of water they recycle and reuse.

và tăng lượng nước tái chế và tái sử dụng.

Experts, however, warned that even after this drought,

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng ngay cả sau đợt hạn hán này,

tough action is needed to address the causes of Taiwan's water shortages.

vẫn cần có hành động cứng rắn để giải quyết các nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu nước ở Đài Loan.

So, with different groups all needing water,

Vì vậy, với các nhóm khác nhau đều cần nước,

we found out more from Mark Zeitoun,

chúng tôi đã tìm hiểu thêm từ Mark Zeitoun,

Professor of Water Security and Policy

Giáo sư về Chính sách và An ninh Nước

at the University of East Anglia in the UK.

tại Đại học East Anglia ở Vương quốc Anh.

He explained how the lack of water –

Ông giải thích việc thiếu nước –

also called water scarcity – is a complex issue.

còn gọi là khan hiếm nước – là một vấn đề phức tạp.

Well, actually, there are two types of scarcity:

Chà, trên thực tế, có hai loại khan hiếm:

one – the most common – is what we call biophysical scarcity.

một – loại phổ biến nhất – là cái mà chúng ta gọi là khan hiếm về mặt sinh học.

That's when it doesn't rain enough and when we're counting on the rains.

Đó là khi trời không đủ mưa và khi chúng ta trông chờ vào những cơn mưa.

The other type of water scarcity,

Một loại khan hiếm nước khác

which is much more important, is called social scarcity.

, quan trọng hơn nhiều, được gọi là khan hiếm xã hội.

That's scarcity that comes from that fact that we deny water

Đó là sự khan hiếm xuất phát từ thực tế là chúng ta từ chối cung cấp nước

to people who can't afford it, or if they are the wrong nationality.

cho những người không đủ khả năng chi trả, hoặc nếu họ không đúng quốc tịch.

It has nothing to do with how much rain falls on the area.

Nó không liên quan gì đến lượng mưa rơi trên khu vực.

There are two types of lack of water for law to look at.

Có hai loại thiếu nước để pháp luật soi xét.

Biophysical scarcity is lack of rain.

Sinh lý khan hiếm là thiếu mưa.

Social scarcity is when people are denied water by others.

Sự khan hiếm xã hội là khi mọi người bị người khác từ chối nước.

Is international law or national law more helpful when it comes to water?

Luật quốc tế hay luật quốc gia hữu ích hơn khi nói đến nước?

It's all about enforceability – I mean,

Đó là tất cả về khả năng thực thi – Ý tôi là,

national law in general can be enforced:

luật pháp quốc gia nói chung có thể được thực thi:

you have a police force, you have a legal system,

bạn có lực lượng cảnh sát, bạn có hệ thống pháp luật,

you have courts, you have prisons.

bạn có tòa án, bạn có nhà tù.

International law and international water law cannot be enforced:

Luật pháp quốc tế và luật nước quốc tế không thể được thực thi:

I mean, there is no global policeman.

Ý tôi là, không có cảnh sát toàn cầu.

I don't know of any state would be welcomed as a global policeman

Tôi không biết có tiểu bang nào sẽ được chào đón như một cảnh sát toàn cầu

and that's probably a good thing.

và đó có lẽ là một điều tốt.

But, because the international water law cannot be enforced,

Tuy nhiên, vì luật nước quốc tế không thể được thực thi,

that means violations of international water law can continue,

điều đó có nghĩa là các hành vi vi phạm luật nước quốc tế có thể tiếp tục,

sometimes without any consequences.

đôi khi không có bất kỳ hậu quả nào.

National laws are more likely to have a system of enforcement

Luật pháp quốc gia có nhiều khả năng có một hệ thống thực thi

when it comes to a lack of water,

khi thiếu nước,

because international law has no international enforcement agency.

bởi vì luật pháp quốc tế không có cơ quan thực thi quốc tế.

The other good thing about international water law is

Một ưu điểm khác của luật nước quốc tế là

it tells you how to distribute the resources

nó cho bạn biết cách phân phối các nguồn

that are transboundary or that are international.

tài nguyên xuyên biên giới hoặc quốc tế.

It doesn't say that, if there are three countries involved,

Nó không nói rằng, nếu có ba quốc gia tham gia,

that each country gets one third;

thì mỗi quốc gia sẽ nhận được một phần ba;

it says that each country should use the waters

nó nói rằng mỗi quốc gia nên sử dụng vùng

in an equitable and reasonable amount.

biển một cách công bằng và hợp lý.

And then it gives a definition of equitable and reasonable,

Và sau đó nó đưa ra một định nghĩa về công bằng và hợp lý,

stating how much...

nêu rõ bao nhiêu...

how many people are dependent on the water resources,

bao nhiêu người phụ thuộc vào nguồn nước

what's the economic value of the water resources

, giá trị kinh tế của nguồn nước

and are there alternative water resources?

là gì và có nguồn nước thay thế nào không?

International law regulates cross-border disputes,

Luật pháp quốc tế điều chỉnh các tranh chấp xuyên biên giới,

where things like lakes and rivers cross borders between countries.

nơi những thứ như hồ và sông đi qua biên giới giữa các quốc gia.

It can make sure countries share water fairly.

Nó có thể đảm bảo các quốc gia chia sẻ nguồn nước một cách công bằng.

International law also has a lot to say about human rights.

Luật pháp quốc tế cũng có nhiều điều để nói về nhân quyền.

Does this help?

Không giúp đỡ à?

Yes, most definitely. The human right to water can help for...

Vâng, chắc chắn nhất. Quyền của con người đối với nước có thể giúp...

to deal with social water scarcity.

giải quyết tình trạng khan hiếm nước của xã hội.

I mean, if... if a country recognises in its national legislation

Ý tôi là, nếu... nếu một quốc gia công nhận trong luật quốc gia của mình

that the right to water cannot be denied

rằng quyền được sử dụng nước không thể bị từ chối

then the government or the companies that provide you water

thì chính phủ hoặc các công ty cung cấp nước cho bạn

cannot turn their taps off, even if you don't pay for the water.

không thể tắt vòi của họ, ngay cả khi bạn không trả tiền nước.

This is the case in the UK:

Đây là trường hợp ở Vương quốc Anh:

the UK government has recognised the right to water

chính phủ Vương quốc Anh đã công nhận quyền có nước

and so even the private companies here cannot turn your taps off.

và do đó, ngay cả các công ty tư nhân ở đây cũng không thể tắt vòi của bạn.

The human right to water helps people in many countries

Quyền con người đối với nước giúp người dân ở nhiều quốc gia

get the water they need to drink.

có được nguồn nước họ cần để uống.

Additional protection can be gained

Có thể đạt được sự bảo vệ bổ sung

if countries have included it in their own laws.

nếu các quốc gia đưa nó vào luật của họ.

We've seen that international law has gaps

Chúng ta đã thấy rằng luật pháp quốc tế có những lỗ hổng

when it comes to making sure that people have enough water.

khi nói đến việc đảm bảo rằng mọi người có đủ nước.

But, because international law says everyone has a human right to water,

Tuy nhiên, vì luật pháp quốc tế nói rằng mọi người đều có quyền đối với nước,

even as supplies are drying up,

ngay cả khi nguồn cung đang cạn kiệt,

people should be able to rely on that right.

mọi người có thể dựa vào quyền đó.