Why Is China Appointing Judges to Combat Climate Change? | James K. Thornton | TED Countdown

Translator: Thị Thu Phương Lê Reviewer: Ai Van Tran

Imagine a world in which China was an environmental leader.

Hãy tưởng tượng một thế giới trong đó Trung Quốc là nhà lãnh đạo về môi trường.

That would be a more hopeful world, wouldn't it?

Đó sẽ là một thế giới đầy hy vọng nhỉ?

When we hear about China,

Nhắc đến Trung Quốc,

we usually hear about human rights, trade disputes, toxic pollution.

chúng ta thường nghe về nhân quyền, tranh chấp thương mại, ô nhiễm môi trường.

And I'm not here to dispute the news.

Và tôi cũng không muốn tranh cãi về những điều này.

Instead, what I want to do

Điều tôi muốn làm là

is share, with you, evidence, based on personal experience,

chia sẻ với các bạn bằng chứng dựa trên trải nghiệm của tôi,

of where China is leading.

về lĩnh vực mà Trung Quốc đang dẫn đầu.

ClientEarth, the environmental law organization that I set up,

ClientEarth, tổ chức luật môi trường do tôi thành lập,

has a 15-person office in Beijing.

có văn phòng gồm 15 người tại Bắc Kinh.

We work as trusted partners with the Ministry of Environment.

Chúng tôi là đối tác tin cậy của Bộ Môi trường.

We train judges and we train prosecutors in environmental prosecutions.

Chúng tôi đào tạo các thẩm phán và công tố viên cho các vụ kiện môi trường.

Let me share with you how this all began.

Để tôi kể cho các bạn nghe về khởi đầu của chuyện này.

In 2014,

Năm 2014,

I was invited to Brussels to meet a group of Chinese officials.

tôi được mời đến Brussels để gặp một số chính khách Trung Quốc.

They said they wanted to meet CEOs of Western environmental groups

Họ nói họ muốn gặp CEO của các tổ chức môi trường phương Tây

because they were looking to encourage more environmental groups in China.

vì họ muốn khuyến khích các tổ chức môi trường ở Trung Quốc.

Shortly after that, I was invited to Beijing

Không lâu sau đó, tôi được mời tới Bắc Kinh

by the Supreme People's Court, the highest court in the land.

bởi Toà án Nhân dân Tối cao Trung Quốc, đúng, Toà Tối cao đấy.

The judges were working on regulations for a new law

Các thẩm phán ở đó đang soạn thảo dự luật mới

that would allow Chinese environmental NGOs

cho phép các nhà hoạt động về môi trường ở Trung Quốc

to sue polluting companies,

kiện các công ty gây ô nhiễm,

including those owned by the state.

kể cả các công ty sở hữu bởi nhà nước.

They were interested in my advice

Họ muốn lời khuyên của tôi

because of my extensive environmental litigation experience

vì kinh nghiệm tố tụng môi trường dày dặn của tôi

in Europe and in America.

ở châu Âu và Mỹ.

They wanted to know, they said,

Họ nói rằng họ muốn biết,

what it would take to really make such a system work.

Cần gì để tạo nên hệ thống như vậy.

I found myself in a conference room in Beijing

Tôi ở trong phòng hội nghị ở Bắc Kinh

with three justices of the Supreme Court

với ba vị thẩm phán Tòa án tối cao

and senior officials of the Ministry of Environment

và các quan chức cấp cao của Bộ Môi Trường

and the People's Congress, which is the Chinese parliament.

và Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc - Quốc hội Trung Quốc.

"Before we get into details," I said, "I want to compliment you.

Tôi nói: “Trước khi đi vào chi tiết” “Tôi muốn dành lời khen cho các bạn.

It is amazing that you are writing a law

Thật đáng ngạc nhiên, các bạn đang viết ra luật pháp

to allow Chinese environmental groups to sue polluting companies,

cho phép Tổ chức môi trường Trung Quốc kiện những công ty gây ô nhiễm,

including those owned by the state.

bao gồm các công ty thuộc sở hữu nhà nước.

This is revolutionary."

Đó là một cuộc cách mạng.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

The senior judge said, "Mr. Thornton, 'revolutionary' is a big word for us."

Thẩm phán cấp cao nói, “Thưa ông Thornton, Cách mạng là một từ lớn đối với chúng tôi”

(Laughter)

(Tiếng cười)

So we laughed.

Nên chúng ta cười.

And in that human moment, I realized I could work with these people.

Và trong khoảng khắc đó, tôi nhận ra tôi có thể làm việc với họ.

He said, "Consider it a sea change."

Ông ấy nói, “Hãy xem nó là một sự thay da đổi thịt”

So for the next three months or so,

Trong ba tháng tiếp,

my team and I worked very closely with the judges,

Tôi và đồng đội đã làm việc cùng thẩm phán,

designing recommendations for how to make the system really deliver

thiết kế đề xuất cách làm cho hệ thống thực sự hiệu quả

for citizens enforcing the law.

cho các công dân thực thi pháp luật.

One of the key provisions we worked on involved costs.

Điều khoản chính chúng tôi làm việc về chi phí liên quan.

Now, it costs money to bring environmental litigation,

Bây giờ, việc kiện tụng về môi trường sẽ tốn kém tiền bạc,

and what really kills you is,

và điều thực sự giết bạn,

if, when you lose, you have to pay the other side's costs,

nếu bạn thất bại bạn phải trả những chi phí phát sinh cho bên còn lại,

as you do in the UK.

như những gì bạn làm ở nước Anh.

We said this was only going to work for the Chinese environmental groups

Điều này sẽ chỉ có lợi cho các nhóm môi trường Trung Quốc

if, when they won a case,

nếu họ thắng kiện

they had all of their costs paid by the polluters,

người gây ô nhiễm sẽ phải trả toàn bộ chi phí cho họ,

but when they lost, they would not have to pay any of the polluters’ costs.

nhưng nếu họ thua, họ không cần phải trả bất kì chi phí nào.

Because, win or lose,

Bởi vì, dù thắng hay bại,

they were asserting the interests of the public at large.

họ đang đòi quyền lợi cho đại chúng.

Three months after that, I found myself back in a meeting in Beijing;

Ba tháng sau đó, tôi lại dự một cuộc họp ở Bắc Kinh;

this time, in the Supreme Court building just off Tiananmen Square.

lần này, trong tòa nhà Tòa án tối cao ngay gần quảng trường Thiên An Môn.

I was there with the head of the EU-China Environment Programme.

Tôi ở đó cùng người đứng đầu Chương trình môi trường Châu Âu-Trung Quốc

We were sitting at a white marble table that seemed to be 40 feet long.

Chúng tôi ngồi ở một chiếc bàn bằng đá cẩm thạch trắng dài khoảng 12 mét.

Across from us were three Supreme Court judges.

Đối diện với chúng tôi là ba thẩm phán Tòa án Tối cao.

A senior judge began the meeting

Một thẩm phán cấp cao bắt đầu cuộc họp

by saying that they had accepted almost all of our recommendations,

bằng việc nói rằng họ đã chấp nhận hầu như tất cả các đề xuất của chúng tôi,

including the key recommendation on costs.

bao gồm đề xuất chủ chốt về chi phí.

So at one stroke,

Cho nên ngay lập tức,

the Chinese system became friendlier to citizen environmental groups

chế độ Trung Quốc trở nên thân thiện hơn với các nhóm công dân môi trường

trying to enforce the law

cố gắng thực thi pháp luật

than many countries.

hơn nhiều nước khác.

The senior judge then said, "What do you want to do next for China?"

Thẩm phán cấp cao nói, “Ông muốn làm gì kế tiếp cho Trung Quốc?”

Now on my prior trip,

Trong chuyến đi trước đó,

I had learned that the Chinese had just appointed

Tôi đã học được rằng Trung Quốc vừa bổ nhiệm

1,000 environment court judges.

1,000 thẩm phán tòa án môi trường

Now environment judges, specialists, are rare around the world.

Hiện nay thế giới rất hiếm các thẩm phán, các nhà chuyên môn về môi trường.

In Europe, for example, there's just a handful in Scandinavia.

Chẳng hạn, ở Châu Âu, chỉ có một số ít ở Scandinavia.

Their idea was that, by appointing all of these specialist judges,

Ý tưởng của họ, bằng việc bổ nhiệm những thẩm phán chuyên môn này,

they would hear a vast volume of cases

họ có thể biết đến nhiều vụ kiện

and raise the quality of the rule of law for the environment in China quickly.

và nâng cao năng lực pháp quyền về môi trường ở Trung Quốc nhanh chóng.

"So," I said, "you might want to train those judges."

Tôi đã nói rằng , “Cho nên bạn muốn đào tạo những thẩm phán đó.”

They then asked us to train the judges.

Sau đó, họ yêu cầu chúng tôi đào tạo thẩm phán.

But I had never trained a judge in my life.

Tôi chưa từng đào tạo nên một thẩm phán.

So I said, “Where shall we start?”

Nên tôi nói, “Chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu?”

"With us," he said.

Ông ấy nói, “Cùng với chúng tôi”.

"With the Supreme Court?"

"“Cùng với Tòa án Tối cao?”

"Yes."

“Vâng”

"But what do you want to learn?"

“Nhưng ông muốn học điều gì?

"Well," he said, "we want you to come back

Ông ấy nói, “chúng tôi muốn ông quay lại

and give us a seminar on climate litigation,

và tổ chức một cuộc hội thảo về tố tụng khí hậu,

because you're an expert in that."

vì ông là 1 chuyên gia về vấn đề đó.”

I said, "Gladly, but what's the thought behind your request?"

Tôi nói, ”“Rất vinh hạnh, nhưng ý nghĩ đằng sau yêu cầu đó là gì?”

And he said,

và ông ấy nói,

“We want to know the best climate change cases in the world,

“Chúng tôi muốn biết các vụ kiện về biến đổi khí hậu trên thế giới,

because we want to decide some of the best climate change cases

bỏi vì chúng tôi muốn quyết định một vài vụ kiện về biến đổi khí hậu

here in China."

tại đây, ở Trung Quốc.”

Now I can assure you that I had never had such a conversation

Tôi đảm bảo, tôi chưa từng có một cuộc trò chuyện giống vậy

with the Supreme Court in Washington --

với Tòa án tối cao ở Washington

(Laughter)

(Tiếng cười)

or even London or Paris.

Hoặc thậm chí ở London hay Paris.

Certainly nowhere other than Beijing.

Dĩ nhiên không nơi nào khác ngoài Bắc Kinh

So we teamed up with the head of the EU-China Environment Programme

Chúng tôi hợp tác với người đứng đầu Chương trình Môi trường EU-TQ

to create a ClientEarth office in Beijing.

thành lập văn phòng ClientEarth ở Bắc Kinh

He then organized this training seminar for the Supreme Court,

Sau đó ông ấy tổ chức hội thảo đào tạo này cho Tòa án tối cao,

where we discussed trends in climate litigation around the world.

nơi chúng ta thảo luận về xu hướng trong các vụ kiện về khí hậu trên thế giới.

He then organized training sessions

Sau đó ông ấy tổ chức các buổi đào tạo

for all of those specialist environment court judges.

cho tất cả các thẩm phán chuyên môn của tòa án môi trường.

Now more such judges have been appointed in the meantime,

Nhiều thẩm phán như vậy đã được bổ nhiệm trong lúc ấy,

and as of today,

cho đến hôm nay,

we've trained more than 1,500 of these judges.

Chúng tôi đã đào tạo được hơn 1,500 thẩm phán như vậy.

(Applause)

(Vỗ tay)

About a year after we started training the judges,

Khoảng một năm sau khi chúng tôi bắt đầu đào tạo thẩm phán,

a prosecutor came to our office and said,

một công tố viên đến văn phòng chúng tôi và nói,

"In that law that you helped write,

““Trong bộ luật mà ông đã giúp viết,

we, the prosecutors, got the right to sue the Chinese government

chúng tôi, những người công tố viên có quyền khởi kiện chính phủ Trung Quốc

on behalf of the people, for environmental matters,

thay mặt cho mọi người, về các vấn đề môi trường,

and we've never had the right to sue the government before."

trước đó chúng tôi không bao giờ có quyền khởi kiện chính phủ”

ClientEarth, on the other hand, sues governments all the time.

Mặt khác, ClientEarth khởi kiện chính phủ mọi lúc.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So they were asking us to share with them

Nên họ muốn chúng tôi chia sẻ với họ

our experience of suing governments.

kinh nghiệm về việc khởi kiện chính phủ.

This was the Chinese federal prosecutors asking us to train them

Các công tố viên Trung Quốc yêu cầu chúng tôi huấn luyện họ

to sue the Chinese government.

để kiện chính phủ Trung Quốc.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It is the most amazing request I've ever had.

Đó là yêu cầu kinh ngạc nhất mà tôi từng được nghe.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So, of course, we started working with them.

Nên dĩ nhiên chúng tôi bắt đầu làm việc với họ.

We've now trained over 1,200 prosecutors in how to bring environmental cases.

Chúng tôi đào tạo hơn 1,200 công tố viên về cách đưa ra các vụ kiện về môi trường.

(Applause)

(Vỗ tay)

A few months ago, (Laughs)

Một vài tháng trước, (Tiếng cười)

we got a letter hand-delivered

Chúng tôi nhận được một bức thư tay

from the prosecutors to our Beijing office.

của các công tố viên từ văn phòng ở Bắc Kinh.

Now what I'm told by my friends in Beijing,

Những gì tôi thường được bạn bè ở Bắc Kinh nói,

ordinarily, the last thing in life you want to get

điều cuối cùng trong đời mà bạn muốn nhận được

is a letter from the prosecutors.

là một lá thư từ các công tố viên.

This, however, was a thank-you note,

Tuy nhiên, đó là một lời cảm ơn,

and what it said was "Thank you for your cooperation with us.

và những gì trong đó đề cập là “Cảm ơn vì sự hợp tác của ông cùng chúng tôi.

As a result of cooperating with you,

Nhờ vào kết quả hợp tác với ông,

we have brought, in 2020 alone,

chỉ trong năm 2020, chúng tôi đã đưa ra,

over 80,000 environmental cases."

hơn 80,000 vụ kiện về môi trường.”

Audience: Whoa.

Khán giả: Wow

(Applause)

(Vỗ tay)

80,000 cases, and the majority of those cases

80,000 vụ kiện, và đa số trong đó

were brought against government departments.

đưa ra để chống lại chính phủ.

Now, the prosecutors have set up bureaus all over the country

Các công tố viên đã thành lập văn phòng trên khắp đất nước

to keep pushing out this level of cases

để tiếp tục đẩy mạnh mức độ các vụ kiện

to raise compliance standards throughout the country.

nâng cao tuân thủ quy định trên khắp cả nước.

Now if this isn't a revolution, it's certainly a sea change.

Nếu đây không phải một cuộc cách mạng, nó nhất định là một sự thay đổi lớn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, whenever I talk about China, I'm always asked about coal.

Bây giờ, bất cứ khi nào nói về Trung Quốc, tôi luôn muốn biết về than.

China burns more coal than any other country.

Trung Quốc tiêu thụ nhiều than hơn bất kì quốc gia nào.

We're working on that.

Chúng tôi đang làm việc về nó.

Following the money, we've been working, for some years,

Theo dõi tiền tệ, chúng tôi đã làm việc, trong một vài năm,

with the largest banks and financial institutions in China.

với các ngân hàng và các tổ chức tài chính lớn nhất ở Trung Quốc.

The argument we've been making

Lập luận mà chúng tôi đưa ra là

is that coal is simply a bad investment for them to make.

Than tuyệt đối là một khoản đầu tư tồi.

Recently, we had a two-day seminar in Beijing

Chúng tôi có một cuộc hội thảo trong hai ngày ở Bắc Kinh

for these institutions,

cho những tổ chức này,

and it was very heartening to see

và thật vui khi thấy

that that argument that coal is a bad investment

lập luận rằng than là một khoản đầu tư tồi

has now been internalized by these institutions

hiện đã được các tổ chức này tiếp thu

and taken into their own thinking.

và đi vào suy nghĩ của chính họ.

When it comes to enforcement,

Khi nói đến việc thực thi,

the prosecutors have a new, fantastic opportunity.

công tố viên có một cơ hội tuyệt vời mới.

Recently, a government audit

Một cuộc kiểm toán chính phủ gần đây

found that many of the new coal-fired power stations

đã phát hiện ra rằng nhiều nhà máy nhiệt điện than mới

authorized in recent times in China

được cho phép gần đây ở Trung Quốc

were authorized illegally by provincial officials

được các quan chức cấp tỉnh cho phép một các bất hợp pháp

who wanted to boost their balance sheet.

những người muốn tăng bảng cân đối kế toán

Because these were illegally authorized,

Bỏi vì những cho phép bất hợp pháp này,

they are a perfect enforcement target.

chúng là một mục tiêu thực thi hoàn hảo.

Now, another major problem is all of the coal-fired power stations

Bây giờ, một vấn đề lớn khác là tất cả các nhà máy nhiệt điện than

that Chinese companies have been planning to build

mà các công ty Trung Quốc đã và đang lên kế hoạch xây dựng

outside China, in Belt and Road development countries.

ngoài Trung Quốc, ở các nước phát triển Vành đai và Con đường.

So we've been working, alongside many others,

Vì vậy chúng tôi đang làm việc, với nhiều bên khác,

with the Ministry of Environment,

với Bộ Môi trường,

to try and figure out how you stop all of those coal-fired power stations

để thử và tìm ra cách dừng tất cả các nhà máy nhiệt điện than

in the pipeline.

đang được thảo luận.

And what is wonderful news is that, in September 2021,

Và tin tức tuyệt vời là gì đó là, vào tháng 9 năm 2021,

President Xi Jinping, at the UN General Assembly,

Chủ tịch nước Tập Cận Bình, tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc,

announced that China would not fund or build

đã thông báo rằng Trung Quốc sẽ không tài trợ hoặc xây dựng

any more coal-fired power stations outside China.

thêm bất kỳ nhà máy nhiệt điện than nào bên ngoài Trung Quốc.

(Applause)

(Vỗ tay)

We also have reason to believe -- and good reason, I think --

Chúng tôi cũng có lý do để tin rằng -- và lý do chính đáng, tôi nghĩ --

that China’s own emissions will hit their peaking plateau soon

rằng lượng khí thải của chính Trung Quốc sẽ sớm lên đến đỉnh điểm

and then will seriously decline before 2030.

và sau đó sẽ sụt giảm trước năm 2030.

Now, does more need to be done in China?

Có cần phải làm nhiều hơn ở Trung Quốc?

Certainly -- a lot more, and faster,

Dĩ nhiên -- nhiều hơn, và nhanh hơn nữa,

just like in every other country.

giống như ở mọi quốc gia khác.

But what I've found heartening

Nhưng những gì tôi tìm thấy là

are all of these changes to the system that they've been making in recent years.

tất cả những thay đổi với chế độ mà họ đã làm trong những năm gần đây.

All of these environment court judges,

Tất cả các thẩm phán tòa án môi trường,

the tens of thousands of cases,

hàng chục nghìn vụ kiện,

many of them against government departments;

nhiều trong số đó chống lại các cơ quan chính phủ;

the Ministry of Environment getting enhanced powers;

Bộ Môi trường được tăng cường quyền hạn;

the largest banks and financial institutions

các ngân hàng và các tổ chức tài chính lớn nhất

realizing that coal is a bad investment;

nhận ra rằng than là một khoản đầu tư tồi;

the president promising no more coal outside China.

Chính phủ cam đoan sẽ không bán than ra ngoài Trung Quốc.

We work in many countries around the world,

Chúng tôi làm việc cho nhiều nước trên toàn thế giới,

but I have never seen the intense focus on systemic change

nhưng tôi chưa bao giờ thấy sự tập trung mạnh mẽ mang tính hệ thống

moving a country towards environmental improvements

chuyển dịch một đất nước theo hướng cải thiện môi trường

as I've seen in China.

như ở Trung Quốc.

I'd like to think that I have given you reasons for hope.

Tôi nghĩ rằng tôi vừa cho bạn một lí do để hi vọng.

China has certainly given me hope.

Trung Quốc đã cho tôi hi vọng.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Cheers and applause)

(Tiếng vỗ tay và hoan hô)