Small rockets are the next space revolution | Peter Beck

Translator: Giang Nguyen Reviewer: 24 Anh

So what I'm going to talk about here is, this is a power station.

Điều tôi sắp chia sẻ ở đây là -- Đây là một nhà máy điện.

So if you've ever wondered

Nếu bạn đã từng thắc mắc

what a couple of million horsepower looked like,

vài triệu mã lực trông như thế nào,

that's pretty much what it looks like.

thì nó trông gần giống như này.

Đối với tôi, mọi thứ luôn là về tên lửa,

And for me, it's always been about the rocket.

In fact so much so that when I was growing up,

thực tế là quá nhiều đến mức khi tôi lớn lên,

the school called in my parents to have a bit of a discussion,

nhà trường đã gọi điện cho bố mẹ tôi để thảo luận đôi điều,

because they believed that my aspirations

bởi vì họ tin rằng khát vọng của tôi

were unrealistic for what I wanted to do.

không thực tế lắm so với những gì tôi muốn làm.

(Tiếng cười)

(Laughter)

Và họ đề nghị tôi nên nhận một công việc tại nhà máy luyện nhôm địa phương,

And they suggested that I take up a job at the local aluminium smelter,

because I was very good with my hands.

bởi vì đôi tay tôi làm việc rất giỏi.

But for me, aluminium, or as you Canadians say, "aluminum,"

Nhưng đối với tôi, aluminium - nhôm,

hay như người Canada các bạn gọi, “aluminum,”

was not part of my plan at all.

không phải là một phần trong kế hoạch của mình.

So I started building rockets when I was at school.

Nên tôi bắt đầu chế tạo tên lửa từ khi còn đi học.

Chúng to dần qua ngày.

They got bigger and bigger.

I actually hold an unofficial land speed record

Tôi còn giữ một kỷ lục tốc độ đất liền không chính thức

for a rocket bike and roller blades

cho một chiếc xe đạp tên lửa và đeo túi tên lửa khi trượt giày patin.

while wearing a rocket pack.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But as the rockets got larger and larger,

Nhưng khi tên lửa ngày càng lớn hơn,

and more and more complex,

và ngày càng phức tạp hơn,

I started to be able to think I could do something with this.

Tôi bắt đầu nghĩ xem tôi có thể làm gì với nó.

Now today we hear about very large rockets

Giờ đây chúng ta nghe về tên lửa cực lớn

taking humans to, or aspiring to take humans to,

đưa con người đến, hoặc tham vọng đưa con người đến,

Mặt Trăng, Sao Hỏa và xa hơn thế.

the Moon, and Mars and beyond.

And that's really important,

Và điều đó thực sự quan trọng,

but there's a revolution going on in the space industry,

nhưng có cuộc cách mạng đang diễn ra trong ngành CN vũ trụ,

and it's not a revolution of the big,

và nó không cho cái lớn,

it's a revolution of the small.

nó là cuộc cách mạng cho cái nhỏ.

So here we have an average-to-large-sized spacecraft in 1990.

Ở đây ta có kích thước lớn-trung bình của tàu vũ trụ vào năm 1990.

We can tell it's 1990 because of the powder blue smocks

Ta biết đó là năm 1990 vì bộ đồ chùm xanh lam nhạt

for all the trained in the clean rooms in 1990.

cho các kỹ sư trong phòng sạch năm 1990.

But that was your average-to-large-sized spacecraft in 1990.

Nhưng đó là kích thước lớn-trung bình của tàu vũ trụ vào năm 1990.

Here's a spacecraft that's going to launch this year.

Đây là tàu vũ trụ sẽ cho ra mắt trong năm nay.

This particular spacecraft has four high-resolution cameras,

Con tàu vũ trụ đặc biệt này có bốn camera với độ phân giải cao,

a whole lot of senors, a CoMP communication system.

có rất nhiều cảm biến, một hệ thống liên lạc.

We're going to launch thousands of these into the solar system

Chúng tôi sắp phóng hàng ngàn thứ này vào hệ mặt trời

để tìm kiếm sự sống ngoài trái đất.

to look for extraterrestrial life.

Quite different.

Khá khác biệt.

You see that Moore's law really applied itself to spacecraft.

Bạn thấy rằng định luật Moore thực sự được ứng dụng vào tàu vũ trụ.

However, the rockets that we've been building

Tuy nhiên, tên lửa mà chúng ta xây dựng

have been designed for carrying these very large,

được thiết kế để mang các tàu vũ trụ lớn

school-bus-sized spacecraft to orbit.

với kích cỡ-xe buýt-trường học lên quỹ đạo.

Nhưng loại phương tiện phóng này không thiết thực lắm

But this kind of launch vehicle here is not very practical

for launching something that will fit on the tip of my finger.

trong việc phóng một thứ vừa vặn trên đầu ngón tay bạn.

And to give you a sense of scale here,

Và để cho bạn cảm nhận được quy mô này,

this rocket is so large that I inserted a picture of myself

tên lửa này lớn đến mức nếu tôi có chèn một bức ảnh

in my underpants, in complete confidence,

tôi trong chiếc quần lót, với phong thái tự tin,

knowing that you will not be able to find me.

biết rằng bạn sẽ chẳng thể tìm thấy tôi.

That's how big this rocket actually is.

Đó là kích thước thực của tên lửa này.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Moving on.

Tiếp tục nào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Đây là tên lửa của chúng tôi -- nó được gọi là Electron.

So this is our rocket -- it's called the Electron.

It's a small launch vehicle

Nó là một phương tiện phóng nhỏ

for lifting these small payloads into orbit.

để nâng những thứ tải trọng nhỏ này vào quỹ đạo.

And the key here is not the size of the rocket --

Và chìa khóa ở đây không phải kích cỡ tên lửa --

the key here is frequency.

Chìa khóa ở đây là tần số.

If you actually wanted to democratize space

Nếu bạn thực sự muốn dân chủ hóa không gian

và có thể bay vào không gian,

and enable access to space,

launch frequency is the absolute most important thing

tần số phóng là điều quan trọng nhất

out of all of this.

trong tất thảy mọi thứ.

Now in order to really democratize space, there's three things you have to do.

Để thực sự dân chủ hóa không gian, có ba điều bạn phải làm.

Và mỗi một điều sẽ có khối lượng công việc tương đương.

And each one of these three things has kind of the equivalent amount of work.

So the first is, obviously, you have to build a rocket.

Điều đầu tiên, bạn phải chế tạo một tên lửa, rõ là vậy.

Thứ hai là quy định, và thứ ba là cơ sở hạ tầng.

The second is regulatory, and the third is infrastructure.

Vậy hãy nói một chút về cơ sở hạ tầng.

So let's talk a little bit about infrastructure.

So this is our launch site --

Đây là nơi phóng của chúng tôi --

it's obviously not Cape Canaveral,

rõ ràng không phải là Mũi Canaveral,

but it's a little launch site --

mà chỉ là một điểm phóng nhỏ --

in fact, it's the only private orbiter launch site

trên thực tế, nó là bệ phóng quỹ đạo tư nhân duy nhất

in the entire world, down in New Zealand.

trên toàn thế giới, cuối New Zealand.

Và bạn có thể nghĩ khá kỳ lạ khi chọn nơi này

And you may think that's a bit of an odd place

to build a rocket company and a launch site.

dể xây dựng một công ty tên lửa và một điểm phóng.

But the thing is that every time you launch a rocket,

Nhưng vấn đề là mỗi lần bạn phóng một tên lửa,

bạn phải đóng cửa khoảng 2.000 km không phận,

you have to close down around about 2,000 kilometers of airspace,

2,000 kilometers of marine and shipping space,

2.000 km không gian vận chuyển và hàng hải,

and ironically, it's one of the things in America

và trớ trêu thay, đó là một trong những thứ ở Mỹ

that doesn't scale very well,

không được nhìn nhận tốt lắm,

because every time you close down all that airspace,

bởi vì mỗi lần bạn đóng tất cả không phận đó,

you disrupt all these travelers trying to get to their destination.

bạn cản trở tất cả du khách đang bay tới nơi đáp của mình.

The airlines really hate rocket companies,

Các hãng hàng không rất ghét các công ty tên lửa,

because it costs them around $70,000 a minute, and so on.

bởi vì nó ngốn của họ khoảng 70.000USD mỗi phút, và hơn thế.

So what you really need,

Những gì thực sự cần,

if you want to truly have rapid access to space,

nếu bạn thực lòng muốn bay vào không gian nhanh chóng,

is a reliable and frequent access to space,

bay vào không gian đều đặn và chắc chắn,

thì về cơ bản là bạn cần một quốc đảo nhỏ

is you need, basically, a small island nation

in the middle of nowhere, with no neighbors and no air traffic.

Ở giữa hư không, không hàng xóm và không có giao thông hàng không.

And that just happened to be New Zealand.

Và nó chỉ khả thi ở New Zealand.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So, that's kind of the infrastructure bit.

Vì vậy, đó là một chút về cơ sở hạ tầng.

Now the next bit of that is regulatory.

Bây giờ phần tiếp theo là quy định.

So, believe it or not,

Tin hay không,

New Zealand không được biết đến nhờ nguồn lực không gian,

New Zealand is not known for its space prowess,

or at least it wasn't.

hoặc ít nhất nó không có.

Và bạn không thể đặt tên lửa trên một đất nước

And you can't just rock on up to a country

with what is essentially considered an ICBM,

chỉ với những cân nhắc thiết yếu nhất cho một ICBM (Tên lửa liên lục địa)

vì không may, nếu bạn có thể đưa một vệ tinh vào quỹ đạo,

because unfortunately, if you can put a satellite into orbit,

you can use that rocket for doing significantly nasty things.

bạn có thể sử dụng tên lửa đó để làm những việc cực kỳ tệ hại.

So quickly, you run afoul of a whole lot of rules and regulations,

Nhanh thôi, bạn sẽ vấp phải rất nhiều luật lệ và quy định,

and international treaties

và các điều ước quốc tế

of the nonproliferation of weapons of mass destruction and whatnot.

trong việc không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và tương tự.

So it becomes quite complex.

Vì vậy nó trở nên khá phức tạp.

So in order for us to launch down in New Zealand,

Để chúng tôi xây điểm phóng ở New Zealand,

we had to get the United States government and the New Zealand government

chúng tôi phải được chính phủ Hoa Kỳ và chính phủ New Zealand

đồng ký kết hiệp định song phương.

to agree to sign a bilateral treaty.

Và một khi hiệp định song phương được ký kết

And then once that bilateral treaty was signed

to safeguard the technology,

để bảo vệ công nghệ,

the New Zealand government had a whole lot of obligations.

chính phủ New Zealand mang theo rất nhiều nghĩa vụ.

Họ đã phải tạo ra rất nhiều luật lệ và quy định.

And they had to create a lot of rules and regulations.

In fact, they had to pass laws through a select committee

Trên thực tế, họ thông qua luật nhờ một ủy ban tạm thời

rồi thông qua Quốc hội, và cuối cùng là hoàn thiện pháp luật.

and through Parliament, ultimately, and to complete laws.

Một khi đã có luật, bạn cần ai đó quản lý chúng.

Once you have laws, you need somebody who administers them.

rồi phải thành lập cơ quan không gian.

So they had to create a space agency.

And once they did, the Aussies felt left out,

Và một khi họ làm vậy, người Úc cảm thấy mình lạc hậu,

nên Úc cũng phải thành lập một cơ quan không gian.

so they had to create a space agency.

And on and on it goes.

Và cứ thế tiếp diễn.

So you see, there's a massive portion of this, in fact,

Có một số lượng lớn trong đó, thực tế là

two thirds of it, that does not even involve the rocket.

hai phần ba số đó, không thực sự đóng góp cho tên lửa.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now, let's talk about the rocket.

Giờ, hãy nói về tên lửa.

You know, what I didn't say

Bạn biết đấy, điều tôi chưa nói

là chúng tôi được cấp phép để phóng mỗi 72 giờ, trong 30 năm tiếp theo.

is that we're actually licensed to launch every 72 hours for the next 30 years.

So we have more launch availability as a private company

Nên chúng tôi có cơ hội phóng tầm cỡ một công ty tư nhân

than America does as an entire country.

nhiều hơn cả nước Mỹ trên quy mô quốc gia.

And if you've got a launch every 72 hours,

Và nếu bạn thực hiện phóng mỗi 72 giờ,

then that means you have to build a rocket every 72 hours.

có nghĩa là bạn phải xây dựng một tên lửa cứ sau 72 giờ.

Và không may, nó không phải là cửa hàng tạp hoá tên lửa.

And unfortunately, there's no such thing as just a one-stop rocket shop.

You can't go and buy bits to build a rocket.

Bạn không thể đi mua từng phần để chế tạo tên lửa.

Every rocket is absolutely bespoke,

Mỗi tên lửa hoàn toàn được thiết kế riêng,

every component is absolutely bespoke.

mọi thành phần đều hoàn toàn được thiết kế riêng.

And you're in a constant battle with physics every day.

Và bạn ở trong một trận chiến không ngừng với vật lý mỗi ngày.

Every single day, I wake up and I battle physics.

Mỗi ngày, Tôi thức dậy và đấu với vật lý.

And I'll give you an example of this.

Và tôi sẽ cho bạn một ví dụ.

So on the side of our rocket, there's a silver stripe.

Bên thành tên lửa của chúng tôi, có sọc màu bạc.

The reason is because there's avionic components behind there.

Lý do là vì có thành phần hệ thống điện tử hàng không phía sau nó.

We needed to lower the emissivity of the skin

Chúng tôi cần làm giảm độ phát xạ của bề mặt

so we didn't cook the components from the sunlight.

để các thành phần không bị nung chảy bởi ánh sáng mặt trời.

So we paint a silver stripe.

Nên chúng tôi sơn sọc bạc.

Unfortunately, as you're sailing through the Earth's atmosphere,

Không may, khi bạn xuyên qua bầu khí quyển của Trái đất,

you generate a lot of static electricity.

Rất nhiều sự tĩnh điện được tạo ra.

And if you don't have conductive paint,

Và nếu bạn không dùng sơn dẫn điện,

you'll basically send lightning bolts down to the Earth.

cơ bản bạn sẽ gửi các tia sét xuống thẳng Trái đất.

Vì vậy, ngay cả lớp sơn bạc phải được điện khí hóa

So even the silver paint has to be triboelectrificated

and certified and applied and everything,

và được kiểm nghiệm, ứng dụng và mọi thứ khác,

và khi bắt đầu với nhãn dán, nó thành một câu chuyện khác.

and the stickers, they're a whole nother story.

But even the simplest thing is always, always a real struggle.

Dù cho là thứ đơn giản nhất thì luôn gặp trở ngại.

Now, to the heart of any launch vehicle is the engine.

Trái tim của bất kỳ phương tiện phóng nào cũng là động cơ.

This is our Rutherford rocket engine.

Đây là động cơ tên lửa Rutherford của chúng tôi.

And usually, you measure rocket engines

Và thông thường, thời gian sản xuất cho

động cơ tên lửa, được đo lường theo tháng

in terms of time to manufacture, in terms of sort of months

hoặc thậm chí theo năm, đối với các động cơ thực sự lớn.

or even sometimes years, on really big engines.

Nhưng nếu bạn phóng mỗi 72 giờ một lần --

But if you're launching every 72 hours --

there's 10 engines per rocket --

cần 10 động cơ cho mỗi tên lửa --

then you need to produce an engine very quickly.

thì bạn cần sản xuất một động cơ rất nhanh.

Ta cần chuyển sang một quy trình hoàn toàn mới

We needed to come up with a whole new process

and a whole new cycle for the rocket engine.

và chu kỳ hoàn toàn mới cho động cơ tên lửa.

We came up with a new cycle called the electric turbo pump,

Chúng tôi đã nghĩ ra một chu kỳ mới được gọi là máy bơm điện turbo,

but we also managed to be able to 3D-print these rocket engines.

nhưng chúng tôi vẫn thực hiện việc in 3D động cơ tên lửa.

So each one of these engines is 3D-printed out of Inconel superalloy,

Mỗi động cơ này được in 3D từ siêu hợp kim Inconel,

and right now, we can print round about one engine every 24 hours.

và giờ đây, chúng ta có thể in hoàn chỉnh một động cơ mỗi 24 giờ.

Bây giờ, chu trình bơm điện turbo

Now, the electric turbo pump cycle

is a totally different way to pump propellant

hoàn toàn khác với cách bơm thuốc phóng

into the rocket engine.

vào động cơ tên lửa.

So we carry about one megawatt where the battery is on board.

Chúng tôi có nguồn pin chứa khoảng một megawatt trên thân máy.

Và chúng tôi có các máy bơm điện turbo bé, có kích thước bằng lon Coca,

And we have little electric turbo pumps, about the size of a Coke can,

not much bigger than a Coke can.

không lớn hơn lon Coca mấy.

Tốc độ quay là 42.000 vòng/phút,

They spin at 42,000 RPM,

và mỗi máy bơm điện turbo cỡ-lon-Coca

and each one of those Coke-can-sized turbo pumps

produces about the same amount of horsepower

sản xuất ra cùng lượng mã lực

as your average family car,

với xe gia dụng tầm trung,

and we have 20 of them on the rocket.

và chúng tôi có 20 cái như vậy trên tên lửa.

So you can see even the simplest thing, like pumping propellants,

Bạn có thể thấy ngay cả điều đơn giản nhất, như bơm chất phóng,

always pretty much drives you insane.

cũng luôn khiến bạn phát điên lên.

Đây là Electron, nó hoạt động được.

This is Electron, it works.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

Không chỉ một lần, nó dường như hiệu quả khá liên tục,

Not only does it work once, it seems to work quite frequently,

thứ rất tiện khi bạn có nhiều hành khách cần đưa vào quỹ đạo.

which is handy when you've got a lot of customers to put on orbit.

Cho đến nay, chúng tôi đã đưa 25 vệ tinh vào quỹ đạo.

So far, we've put 25 satellites in orbit.

And the really cool thing

Và điều thực sự thú vị là

is we're able to do it very, very accurately.

chúng tôi thực hiện một cách vô cùng chính xác.

Trên thực tế, chúng tôi đưa các vệ tinh trong độ chính xác là 1,4 km.

In fact, we insert the satellites to within an accuracy of 1.4 kilometers.

And I guess if you're riding in a cab,

Và tôi đoán nếu bạn đang đi taxi,

1.4 kilometers is not very accurate.

1,4 km thì không chính xác lắm.

Nhưng trong khái niệm về không gian,

But in, kind of, space terms,

that equates to around about 180 milliseconds.

nó tương đương với khoảng khoảng 180 mili giây.

Chúng tôi du hành 1,4 km trong khoảng 180 mili giây.

We travel 1.4 kilometers in about 180 milliseconds.

So, it's actually quite hard to do.

Khá khó để thực hiện được nó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Bây giờ điều tôi muốn nói ở đây là rác vũ trụ.

Now, what I want to talk about here is space junk.

We've talked a lot during this talk about, you know,

Chúng ta đã bàn rất nhiều thứ thuộc chủ đề của bài nói, về

how we want to launch really frequently, every 72 hours,

cách để phóng một cách thường xuyên, cứ sau 72 giờ, và nhiều thứ khác.

and all the rest of it.

Tuy nhiên, tôi không muốn đi vào lịch sử

However, I don't want to go down in history

as the guy that put the most amount of space junk in orbit.

với tư cách là người đưa nhiều rác vũ trụ lên quỹ đạo nhất.

This is kind of the industry's dirty little secret here,

Nó kiểu như một bí mật bẩn thiểu trong ngành,

điều mà hầu hết mọi người không nhận ra là phần lớn rác vũ trụ theo khối lượng

what most people don't realize is that the majority of space junk by mass

is not actually satellites, it's dead rockets.

thực ra không phải là vệ tinh, mà là tên lửa chết.

Bởi vì khi bay lên quỹ đạo,

Because as you ascend to orbit,

you have to shed bits of the rocket to get there,

bạn phải trút bỏ các phần của tên lửa để lên đến đó,

trong cuộc chiến với vật lý.

with the battle of physics.

So I'm going to give a little Orbital Mechanics 101 here,

Tôi sẽ cung cấp một chút Cơ học Quỹ đạo cơ bản tại đây,

and talk about how we go to orbit,

và bàn về cách ta đi vào quỹ đạo,

and how we do it really, really differently from everybody else.

và cách chúng tôi thực hiện nó, rất khác biệt với mọi người.

So the second stage cruises along

Ở giai đoạn hai bay theo vòng,

and then we separate off a thing at the top called the kick stage,

chúng tôi tách ra thứ ở trên đỉnh được gọi là vùng khởi động,

but we leave the second stage in this highly elliptical orbit.

nhưng chúng tôi bỏ vùng thứ hai tại quỹ đạo hình elip cao này.

And at the perigee of the orbit, or the lowest point,

Và ở cận điểm của quỹ đạo, hoặc điểm thấp nhất,

it dips into the Earth's atmosphere and basically burns back up.

nó lao vào bầu khí quyển của Trái đất và cơ bản là tự đốt cháy nó.

So now we're left with this little kick stage,

Chúng ta đã bỏ lại vùng khởi động nhỏ này,

that white thing on the corner of the screen.

là thứ màu trắng bên góc màn hình.

It's got its own propulsion system,

Nó có hệ thống đẩy riêng,

and we use it to raise and trim the orbit

và chúng tôi dùng nó để tăng hay giảm quỹ đạo

và sau đó triển khai tàu vũ trụ.

and then deploy the spacecraft.

And then because it's got its own engine, we put it into a retro orbit,

Và vì nó có động cơ riêng, chúng tôi đặt nó vào quỹ đạo ngược,

đưa nó trở lại quỹ đạo hình elip cao,

put it back into a highly elliptical orbit,

reenter it into the atmosphere and burn it back up,

đưa nó trở lại bầu khí quyển và đốt cháy nó,

and leave absolutely nothing behind.

mà không sót lại thứ gì.

Giờ tất cả người khác trong ngành rõ ràng là tệ nạn,

Now everybody else in the industry is just downright filthy,

họ để đống sắt vụng của mình khắp nơi ngoài kia.

they just leave their crap everywhere out there.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

So I want to tell you a little bit of a story,

Tôi muốn kể với bạn một phần câu chuyện,

and this is going to date me,

và nó sẽ khiến tôi lạc hậu,

but I went to a school at the very bottom of the South Island in New Zealand,

Tôi đã học ở một ngôi trường tận cùng Đảo Nam ở New Zealand,

tiny little school,

ngôi trường nhỏ bé,

and we had a computer not dissimilar to this one.

và chúng tôi đã có một chiếc máy tính không khác gì cái này.

And attached to that computer was a little black box called a modem,

Và gắn với máy tính là một chiếc hộp đen nhỏ gọi là modem,

and every Friday, the class would gather around the computer

thứ Sáu hàng tuần, cả lớp sẽ tụ tập xung quanh máy tính

and we would send an email to another school in America

và chúng tôi sẽ gửi email đến một ngôi trường khác ở Mỹ

that was lucky enough to have the same kind of setup,

nếu đủ may mắn khi cùng một hệ thống lắp đặt,

chúng tôi sẽ nhận được email phản hồi.

and we would receive an email back.

Và chúng tôi nghĩ điều đó thật phi thường, hoàn toàn phi thường.

And we thought that was just incredible, absolutely incredible.

Now I often wonder

Bây giờ tôi thường tự hỏi

chuyện gì sẽ xảy ra nếu tôi du hành ngược về

what would happen if I traveled back in time

and I sat down with myself

và ngồi xuống với chính mình

and I explained all of the things that were going to occur

và tôi giải thích tất cả mọi thứ sắp xảy ra

because of that little black box connected to the computer.

nhờ chiếc hộp đen nhỏ được kết nối với máy tính.

Phần lớn bạn sẽ nghĩ rằng nó hoàn toàn là tưởng tượng.

You would largely think that it would be complete fantasy.

But the reality is that is where we are right now with space.

Nhưng thực ra nó chính là thời điểm này khi nói về không gian.

We're right on the verge of democratizing space,

Chúng ta đang trên bờ vực dân chủ hóa không gian,

and we have essentially sent our first email to space.

và cơ bản ta đã gửi email đầu tiên của mình tới không gian.

Now I'll give you some examples.

Tôi sẽ cho bạn một số ví dụ.

Năm ngoái, chúng tôi đã phóng một vệ tinh nhỏ

So last year, we flew a small satellite

for a bunch of high school students who had built it.

thay cho một nhóm học sinh trung học đã xây dựng nó.

And the high school students were studying the atmosphere of Venus.

Các học sinh trung học đang nghiên cứu bầu khí quyển của sao Kim.

Those are high school students launching their own satellite.

Họ là những học sinh trung học phóng vệ tinh của riêng mình.

Another great example,

Một ví dụ tuyệt vời khác,

there's a number of really big programs right now

có một số lượng cực lớn chương trình lúc này thực hiện

việc đặt lên các chòm sao lớn, các vệ tinh nhỏ trong quỹ đạo

to place large constellations, of small satellites in orbit

để cung cấp internet đến từng milimet vuông trên hành tinh.

to deliver internet to every square millimeter on the planet.

And for pretty much everybody in this room,

Và với nhiều người trong phòng này, điều đó thật tiện lợi,

that's just handy,

because we can stream Netflix anywhere we want.

bởi vì ta có thể xem Netflix bất cứ nơi nào ta muốn.

But if you think about the developing countries of the world,

Nhưng nếu nghĩ về sự phát triển các quốc gia trên thế giới,

you've just disseminated the entire knowledge of the world

bạn vừa phổ biến toàn bộ kiến ​​thức của thế giới

tới từng người trên trái đất này.

to every single person in the world.

And that's going to have a pretty major effect.

Và điều đó sẽ tạo ra tác động thật sự to lớn.

Thanks very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)