My journey mapping the uncharted world | Tawanda Kanhema

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Gia Bảo Nguyễn

A few years back,

Vài năm về trước,

my friend's dad asked me to show him my mom's house on the map.

bố của bạn tôi đã bảo tôi hãy chỉ ông chỗ nhà mẹ tôi trên bản đồ.

Tôi biết là ở Zimbabwe chưa có chế độ đường phố,

I knew we didn't have Street View in Zimbabwe yet,

but I looked anyway,

nhưng tôi vẫn tìm,

and of course, we couldn't find it.

và dĩ nhiên, chúng tôi tìm không ra.

When you look at most mapping platforms,

Nếu bạn để ý đa số các ứng dụng bản đồ,

you will find that parts of the African continent

bạn sẽ thấy phần lớn lục địa Châu Phi

are largely missing.

không có trên đó.

And I've wondered:

Và tôi tự hỏi:

Is it the people?

Đó có phải do con người?

Is it the technology?

Đó có phải do công nghệ?

Or is it the terrain?

Hay là do địa hình?

For nearly a billion people on the continent,

Gần cả tỉ người trên lục địa,

it's an accepted reality

luôn giữ trong đầu họ một suy nghĩ

that certain technologies are just not built for us.

đó là các công nghệ mới vốn không dành cho họ.

When Cyclone Idai flattened parts of Mozambique,

Khi cơn bão Idai san phẳng một phần của Mozambique,

Zimbabwe and Malawi in 2019,

Zimbabwe và Malawi năm 2019,

killing 1,300 people and displacing hundreds of thousands of others,

khiến 1.300 người chết và hàng trăm ngàn người bị mất chỗ ở,

it left more than just destruction.

nó để lại nhiều thứ còn hơn cả sự tàn phá.

It left a new awareness of the consequences of omission

Nó để lại một nhận thức mới về hậu quả của sự thiếu sót

trong cái cách mà ta xây dựng công nghệ.

in the way we build technology.

As rescue workers arrived in the region in search of survivors,

Khi các nhóm cứu hộ đến khu vực để tìm kiếm người sống sót,

we learned that thousands of displaced people

chúng tôi nhận ra là có hàng ngàn trong số những người mất chỗ ở

were in unmapped areas,

ở những khu vực không có trên bản đồ,

making it difficult to reach them with much-needed food

điều này đã gây khó khăn cho công tác cung cấp lương thực

and medical supplies.

và hỗ trợ y tế.

There was no accurate accounting of what had been lost.

Không có con số cụ thể nào về sự mất mát.

For those in unmapped areas,

Đối với người ở các khu vực không được định vị,

a natural disaster often means no one will come to find you.

khi thảm họa xảy ra cũng đồng nghĩa với việc chả có ai tìm thấy bạn.

Thankfully, as the tools used to build some of the maps we use today

May thay, các công cụ mà chúng tôi dùng để xây dựng bản đồ hiện nay

become more easily accessible,

đã trở nên dễ truy cập hơn bao giờ hết,

we can be part of the solution.

Ta có thể là một phần của giải pháp.

Anyone with a computer or a cell phone

Bất kì ai với máy tính hoặc điện thoại

can play a role in improving the representation of communities

đều có thể giúp một tay trong việc cải thiện sự hiện diện của cộng đồng

that are missing accurate maps.

những người vốn thiếu thốn sự định vị trên bản đồ.

In two weeks,

Trong 2 tuần,

I photographed 2,000 miles of Zimbabwe,

Tôi đã chụp 2,000 dặm của Zimbabwe

and with every single mile I captured,

và với mỗi dặm tôi chụp được,

I got closer to an answer

tôi càng đến gần hơn với câu trả lời

and a better sense of what it means to not be on the map.

và một nhận thức rõ hơn về việc không có trên bản đồ.

Khi tôi bắt đầu chuẩn bị cho chuyến hành trình định vị của mình,

As I started to prepare for my mapping journey,

I learned that while many of the maps we use today

tôi thấy là đa số các bản đồ mà ta dùng hiện nay

are built on proprietary technology,

đều được xây dựng trên công nghệ độc quyền,

the pieces that make up that canvas often have open-source origins.

mảnh ghép để tạo nên các bức tranh đó thường để ở dạng mã nguồn mỡ.

I could combine those pieces with off-the-shelf products

Tôi có thể kết hợp những mảnh ghép đó với các sản phẩm có sẵn

to build maps that are accessible

nhằm xây nên một bản đồ có thể truy cập

on both commercial and open-source platforms.

ở cả khía cạnh thương mại lẫn hệ thống mã nguồn mỡ.

I started with a very rudimentary setup:

Tôi bắt đầu với những phác thảo thô sơ:

a 360-degree action camera stuck outside the window

một chiếc camera được gắn bên ngoài cửa

of my brother's car.

trên chiếc xe hơi của anh tôi.

After capturing a few dozen miles of city streets,

Sau khi chụp được vài dặm đường phố,

I borrowed a proper camera from the Street View camera loan program,

tôi đã mượn một máy ảnh thích hợp từ một chương trình cho thuê

allowing me to capture high-resolution imagery,

cho phép tôi chụp các bức ảnh có độ phân giải cao,

complete with location, speed and other vital layers of data.

hoàn thiện về mặt vị trí, tốc độ và cả các dữ liệu nền quan trọng khác.

I adapted that camera to sit on a backpack I could carry,

Tôi mang theo camera đó và gắn nó sau lưng để tiện di chuyển,

and with the help of a few more contraptions,

và với sự hỗ trợ của vài thiết bị khác,

we were able to mount it to the dash of a helicopter,

chúng tôi đã có thể gắn nó lên cánh quạt của một trực thăng,

the bow of a speedboat

mũi của tàu cao tốc

and the hood of an all-terrain vehicle.

và mui của xe địa hình.

My journey started at Victoria Falls,

Hành trình của tôi bắt đầu từ thác Victoria,

one of the seven natural wonders of the world,

một trong bảy kì quan thiên nhiên của thế giới,

and then I headed east

sau đó tôi hướng về phía đông

to the 11th-century city of Great Zimbabwe,

tới thành phố có từ thế kỉ 11 của Đế Chế Zimbabwe,

before retracing my footprints home,

trước khi lần theo dấu chân để về nhà,

finally putting my hometown on the map.

cuối cùng thì cũng định vị được quê tôi trên bản đồ.

And yet, much of the region remains all but invisible

Và dĩ nhiên, phần lớn khu vực hiện diện vẫn còn vô hình

on some of the most widely used mapping platforms.

trên vài hệ thống bản đồ được sử dụng rộng rãi nhất.

Beyond navigation,

Ngoài việc điều hướng,

maps are a proxy for what we care about.

bản đồ còn là thứ đại diện cho những gì ta quan tâm.

Chúng cho ta biết về chất lượng không khí mà ta hít vào,

They tell us about the quality of the air we breathe,

the potential for renewable energy solutions

về tiềm năng của các giải pháp năng lượng tái tạo

and the safety of our streets.

và sự an toàn của những khu phố.

These lines retrace the journeys we've taken.

Những đường kẻ này đã truy lại hành trình của chúng tôi.

In a sense, maps are a form of storytelling.

Theo một nghĩa nào đó, bản đồ như một dạng kể chuyện.

When you look at the state of mapping on the African continent today,

Khi bạn nhìn vào hiện trạng lập bản đồ ở châu Phi ngày nay,

you'll find a patchwork of coverage,

bạn sẽ nhìn thấy những khoảng chắp vá,

thường được thúc đẩy bởi nhu cầu nhân đạo trước thiên tai,

often driven by humanitarian need in the wake of natural disasters,

rather than by deliberate and sustained efforts

thay vì chú tâm và duy trì nỗ lực

to build out digital infrastructure

để xây dựng cơ sở hạ tầng kĩ thuật số

and improve overall service delivery.

và cải thiện tổng thể việc cung cấp dịch vụ.

What the continent is lacking

Thứ mà cả lục địa đang thiếu

are maps that tell the story of how people live,

là những bản đồ có thể kể nên câu chuyện về cách sống của người dân,

work

cách làm việc

and spend time,

và cách tiêu thời gian,

illuminating environmental and social issues.

soi sáng cho môi trường và các vấn đề xã hội.

With more than 600 million cell phones in the hands of people

Với hơn 600 triệu điện thoại trong tay những người dân

between Cape Town and Cairo

giữa vùng Cape Town và Cairo

và các trung tâm đổi mới ở các thành phố phía giữa,

and centers of innovation in the cities in between,

this is achievable.

điều này là có thể đạt được.

Every single one of those devices,

Mọi thiết bị riêng lẻ này,

in the hands of a contributor to an open-source mapping platform,

trong tay những người đóng góp vào nền tảng mã nguồn mở,

tạo nên nguồn cung đáng kể về hình ảnh

becomes a powerful source of imagery

that forms a vital layer of data on maps.

để hình thành một lớp dữ liệu quan trọng trên bản đồ.

With virtual maps,

Với bản đồ kĩ thuật số,

mapping is no longer just about cartography.

việc lập bản đồ đã không còn đơn thuần là những bản phác thảo.

It's become a way to preserve places

Nó là cách để ta lưu giữ những địa điểm

that are undergoing constant and sometimes dramatic change.

đang liên tục có sự thay đổi hay thậm chí là thay đổi cận kề.

High-resolution imagery turns maps into a living canvas

Kho ảnh đồ họa cao biến các bản đồ thành một bức tranh sống động

on which we can instantly experience

mà tại đó ta có những trải nghiệm chân thực

the rhythm and visual iconography of a city,

về nhịp điệu và tính biểu tượng của một thành phố,

often from thousands of miles away.

thường là cách cả ngàn dặm.

City planners are able to measure traffic density

Các nhà hoạch định đô thị có thể đo lường mật độ giao thông

or pick out problem intersections,

hoặc phát giác những giao lộ có vấn đề,

and in the case of Northern Ontario,

và trong trường hợp ở Bắc Ontario,

where I mapped ice roads in partnership with the local government,

nơi tôi lập bản đồ đường băng nhờ liên kết với chính quyền bản địa,

you can now explore 500 miles of winter roads

bạn hiện đã có thể khám phá 500 dặm đường băng

along the western edge of the James Bay.

dọc suốt bở tây ở Vịnh James.

Every winter, after 10 days of minus 20-degree temperatures,

Mỗi mùa đông, sau 10 ngày với nhiệt độ lên đến âm 20,

engineers begin the work to build the road of the season.

các kĩ sư bắt đầu việc xây dựng con đường cho mùa này.

These roads only exist for 90 days,

Những con đường ấy chỉ tồn tại trong 90 ngày,

connecting communities across hundreds of miles of frozen tundra.

kết nối các cộng đồng cách hàng trăm dặm ở khu lãnh nguyên băng giá

Being on the winter roads of Northern Ontario

Với việc có mặt tại cung đường mùa đông ở Bắc Ontario

after mapping parts of Namibia, one of the warmest places on the planet,

sau khi lập bản đồ 1 vùng ở Namibia, 1 trong những nơi ấm nhất hành tinh,

đã cho tôi thấy sự đa dạng trong cách mà các cộng đồng dùng bản đồ

exposed me to the many ways in which communities are using maps

to understand the pace and impact of changes in the environment.

qua đó hiểu được nhịp độ và tác động của sự thay đổi tới môi trường.

So after mapping 3,000 miles in Zimbabwe, Namibia and Northern Ontario

Nên sau khi lập bản đồ 3,000 dặm ở Zimbabwe, Namibia và Bắc Ontario

and publishing nearly half a million images to Street View,

và ra gần nửa triệu ảnh cho chế độ xem phố

reaching more than 26 million people on Maps,

tiếp cận hơn 26 triệu người trên bản đồ,

I know it's not the technology,

Tôi biết đó không phải do công nghệ,

it's not the people,

cũng không phải do con người,

and it's clearly not the terrain.

và chắc chắn không phải do địa hình.

Every other day,

Như mọi ngày,

Tôi đều nghe từ các nhà khoa học đang dùng bản đồ

I hear from scientists who are using maps

to understand how our built environment influences health outcomes,

nhằm hiểu được cách mà việc xây dựng môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao,

teachers using virtual reality in the classroom

các giáo viên dùng công nghệ thực tế ảo trong lớp học

and humanitarian workers using maps to protect the vulnerable.

và các nhà hoạt động nhân quyền dùng bản đồ để bảo vệ kẻ yếu.

A dad wrote to me to say he'd finally been able to show his girls

Một người cha đã viết cho tôi nói là ông cuối cùng cũng có thể cho con gái thấy

the house in which he grew up

căn nhà nơi ông đã lớn lên

and the hospital in which he was born, in Harare.

và bệnh viện nơi ông được sinh ra, ở Harare.

Think about the last time you gave directions to a stranger.

Hãy nghĩ về lần cuối cùng mà bạn chỉ đường cho người lạ.

When we contribute to connected maps,

Khi ta đóng góp vào việc liên kết bản đồ,

we're giving directions to millions.

cũng có nghĩa là ta đang chỉ đường cho hàng tỉ người.

And that stranger may be the occasional tourist,

Và người lạ đó có thể là một khách du lịch thoáng qua,

a researcher,

một nhà nghiên cứu,

a first responder,

một người làm việc khẩn cấp,

a rescue worker working in unfamiliar terrain.

một lính cứu hộ đang không quen thuộc với địa hình

As we begin to think about how to bridge the digital divide,

Khi ta bắt đầu nghĩ về cách kết nối thiết bị số,

we should go beyond the traditional narrative

ta nên đi xa ra khỏi góc nhìn truyền thống

of data extraction and consumption

của việc khai thác và tiêu thụ dữ liệu

and think more critically about the role you and I play

và nghĩ một cách thiết thực hơn về vai trò của tôi và bạn

in the creation of the technologies and tools we use every day.

trong việc tạo ra các công nghệ và thiết bị mà ta dùng hằng ngày.

Mục tiêu không phải là lập bản đồ của mọi cm trên hành tinh,

The goal is not to map every inch of the planet,

but to spare a moment to think about where those tools are most needed,

mà là để suy nghẫm về nơi mà những thiết bị trên là cần thiết,

the consequences of our mission

hệ quả của nghĩa vụ

and the role you and I can play in filling those gaps

và vai trò của tôi và bạn nhằm lấp đầy những khoảng cách ấy

and building a more connected world

và xây dựng một thế giới gắn kết hơn

together.

cùng nhau.

Thank you.

Cám ơn mọi người.