What Happens to People's Donated Eggs and Sperm After They Die? | Ellen Trachman | TED

Çeviri: Naz Gursel Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

Before his death in California in 1991,

1991′de Kaliforniya’daki ölümünden önce,

a man named William Kane wrote a letter to the children from his first marriage

William Kane adlı bir adam ilk evliliğinden çocuklarına ve eşine

and to his fiancee, Deborah.

bir mektup yazdı.

It read,

Yazıyordu ki

"I address this to my children because although I have only two of you,

“Bu mektubu çocuklarıma ithaf ediyorum, çünkü sadece ikinize sahip olmama rağmen,

Everett and Katie,

Everett ve Katie,

it may be that Deborah decides, as I hope she will,

Deborah karan veren olabilir, ve umarım ki olur,

to have a child by me after my death.

ölümümden sonra benden bir çocuk sahibi olmak için.

I have been assiduously generating sperm samples for that eventuality.

Bu olasılık için özenle sperm örnekleri üretmekteydim.

If she does, then this letter is for my posthumous offspring as well,

Eğer öyle yaparsa, bu mektup aynı zamanda benim ölümümden sonra doğan yavrum için,

with the thought that I have loved you in my dreams,

rüyalarımda seni sevdiğimin düşüncesi ile

even though I never got to see you born.”

senin asla doğduğunu görmeme rağmen.”

What happened after William Kane's death

William Kane’in ölümünden sonra olan şey,

was a lawsuit that would forever change the law.

yasayı sonsuza dek değiştirecek bir davaydı.

His ex-wife and adult children argued

Eski eşi ve çocukları, Deborah’ın

that Deborah should not be allowed to use the sperm samples.

sperm örneklerini kullanmasına

izin verilmemesini savundular.

They should be destroyed.

Onlar yok edilmeliydi.

And a trial court agreed with them.

Ve bir mahkeme onlara katıldı.

But Deborah appealed,

Ancak Deborah temyize gitti

and a California appellate court agreed with her,

ve bir California temyiz mahkemesi,

finding that William Kane, and all of us,

William Kane’in ve hepimizin, ölümümüzden sonra DNA’mızı kullanma,

have the right to use our DNA after our death,

hatta çocuk sahibi olma hakkımız olduğunu belirterek

even to have children.

onunla hemfikir oldu.

I am sure everyone in this room has let their loved ones know

Eminim bu odadaki herkes sevdiklerine ölümlerinden sonra

if they can use their DNA to have a kid after they die, right?

çocuk sahibi olmaları için DNA’larını kullanabileceğini bildirmiştir, değil mi?

OK, probably not yet.

Tamam, sanırım daha değil.

But what happens if we don't tell anyone?

Ama kimseye söylemezsek ne olur?

If we don't write it down?

Onu yazmazsak?

And what happens when a couple creates embryos together for use down the road,

Ve bir çift yolda kullanmak için birlikte embriyolar yaratırsa,

then divorces

sonra boşanırsa

or eggs and sperm are mixed up

ya da yumurtalar ve spermler karıştırılırsa

or an embryo transferred to the wrong woman?

ya da bir embriyo yanlış kadına aktarılırsa ne olur?

Because all of these things have happened.

Çünkü bütün bu olaylar gerçekleşti.

Thanks to advances in technology,

Teknolojideki gelişmeler sayesinde,

there are more ways to try to have a baby.

bebek sahibi olmanın daha fazla yolu var.

But the law has lagged behind.

Ama hukuk geride kaldı.

And because the law hasn't kept up with the technology,

Ve hukuk teknolojiye ayak uyduramadığından,

it's hurting people:

insanların canını yakıyor:

Families trying to conceive,

Çocuk sahibi olmaya çalışan aileler,

donors and surrogates trying to help them

onlara yardım etmeye çalışan bağışçılar ve vekiller

and the children born into these wild situations.

ve bu akıl almaz durumlarda doğan çocuklar.

And one day it could affect you or your loved ones.

Ve bir gün bu siz veya sizin sevdiklerinizi etkileyebilir.

I'm an attorney,

Ben bir avukatım,

probably not surprising by my knowledge of eggs,

muhtemelen bu şaşırtıcı değildir, yumurta, sperm

sperm and the law.

ve kanun bilgim sayesinde.

I started my career in the investment management group

Kariyerime büyük bir uluslararası firmanın yatırım yönetimi grubunda,

of a large international firm, forming hedge funds.

risk fonları oluşturarak başladım.

At parties, when asked what I did for a living,

Partilerde, yaşamak için ne yaptığım sorulduğunda,

my answer was generally followed by glances around the room

cevabım genellikle daha ilginç biriyle konuşmak için

for someone more interesting to talk to.

odanın etrafına atılan bakışları takip ederdi.

But that time I was surrounded by people thinking about having babies.

Ama o zaman etrafım bebek sahibi olmayı düşünen insanlarla çevriliydi.

From my housemates, who were a gay couple,

Eşcinsel bir çift olan ev arkadaşlarımdan,

to my sister and her husband struggling with infertility.

kısırlıkla mücadele eden kız kardeşime ve kocasına kadar.

And I learned about assisted reproductive technology law.

Ve yardımcı üreme teknolojisi yasasını öğrendim.

I had the chance to read through an egg donation agreement,

Bir yumurta bağışı anlaşmasını okuma şansım oldu

and it blew my mind.

ve bu aklımı başımdan aldı.

So many questions I had never thought of.

Hiç düşünmediğim onlarca soru.

What if an egg donor goes through a single retrieval procedure

Ya bir yumurta donörü tek bir geri alma prosedüründen geçerse

and has 20 eggs retrieved?

ve 20 yumurta alınırsa?

Not a crazy number.

Çılgın bir sayı değil.

Could those eggs be donated to 20 different families?

O yumurtalar yirmi farklı aileye bağışlanabilir mi?

Could each of those families have a child genetically related to her?

O ailelerden her biri ona genetik açıdan bağlı olarak çocuk sahibi olabilir mi?

What about disclosure and future contact?

Peki açığa çıkarma ve gelecekteki iletişim ne olacak?

Would she know the children?

O çocukları bilir miydi?

Would the children know each other?

Çocuklar birbirini biler miydi?

I was fascinated.

Büyülenmiştim.

Way more interesting than hedge funds.

Risk fonlarından çok daha ilgi çekici.

(Laughter)

(Kahkaha)

But the law in this area will leave your head spinning.

Ama bu alandaki hukuk başınızı döndürecek.

Even the definition of what is an embryo

Embriyonun ne olduğu tanımı bile

is inconsistent and contradictory from state to state.

eyaletten eyalete tutarsız ve çelişkilidir.

In Louisiana, an embryo is defined as a juridical person.

Louisiana’da embriyo, tüzel kişi olarak tanımlanır.

What's that?

O ne?

Even the lawyers aren't really sure what a juridical person is.

Avukatlar bile bir tüzel kişinin ne demek olduğundan emin değil.

But we do know that it means that embryos,

Ancak bunun, -321 Fahrenheit derecede tanklarda saklanan embriyoların

stored in tanks at -321 degrees Fahrenheit,

insanları dava etme hakkı olduğu anlamına geldiğini biliyoruz.

have the right to sue people.

(Laughter)

(Kahkaha)

And don't think they won't do it.

Ve bunu yapmayacaklarını düşünmeyin.

(Laughter)

(Kahkaha)

Last year, celebrity actress Sofia Vergara of "Modern Family" fame

Geçen yıl, “Modern Aile” şöhretinin ünlü aktrisi Sofia Vergara,

and my favorite, "Smurfs," was sued by her embryos.

ve en sevdiğim, “Şirinler,” embriyoları tarafından dava edildi.

She had gone through fertility treatment with her ex-fiancé, Nick Loeb,

Eski nişanlısı, Nick Loeb ile bir çiftken,

when they were a couple.

doğurganlık tedavisi görmüştü.

They had two remaining embryos from their IVF process

Los Angeles’taki bir klinikte saklanan

stored in a clinic in Los Angeles.

IVF sürecinden kalan iki embriyoları vardı.

The consent forms they signed were clear:

İmzaladıkları rıza formları açıktı:

neither could use the embryos without the other’s consent.

Biri diğerinin rızası olmadan embriyoları kullanamazdı.

At this point, Vergara had moved on,

Bu noktada Vergara yoluna devam etti,

married the actor from "Magic Mike," Joe Manganiello.

“Magic Mike”ın aktörü Joe Manganiello ile evlendi.

She did not want those embryos being used.

O embriyoların kullanılmasını istemiyordu.

Loeb, on the other hand,

Loeb ise embriyoların haklarını kazanmak için elinden gelen her şeyi yapıyordu.

was doing everything in his power to win rights to the embryos.

After losing in California court,

Kaliforniya mahkemesinde kaybettikten sonra,

he formed a trust for the embryos in Louisiana.

Louisiana’daki embriyolar için bir güvence oluşturdu.

He even named the embryos Emma and Isabella,

Embriyolara Emma ve Isabella adını bile verdi,

and had them file a lawsuit against Vergara,

ve onları Vergara’ya dava açtırdı,

demanding that they be brought to birth.

onların dünyaya getirilmesini isteyerek.

(Audience murmurs)

(Seyirciler mırıldanır)

Ultimately, the lawsuit was dismissed for lack of jurisdiction,

Sonunda dava, görevsizlik nedeniyle reddedildi,

meaning Louisiana wasn't the right place to hear the case.

yani Louisiana davayı dinlemek için doğru yer değildi.

The embryos were in Los Angeles, California.

Embriyolar Los Angeles, California’daydı.

Neither Loeb nor Vergara lived in Louisiana.

Ne Loeb ne de Vergara Louisiana’da yaşamıyordu.

But given Louisiana's definition of embryos as people,

Ancak Louisiana’nın embriyoları insan olarak tanımlaması göz önüne alındığında,

it would have been fascinating, and concerning,

mahkeme dava hakkında karar verebilseydi,

if the court had been able to rule on the case.

bu büyüleyici ve endişe verici olurdu.

Of course, these were celebrities.

Tabii ki, bunlar ünlülerdi.

So we got to read about their case in the news.

Ondan vakalarını haberde okuma imkanımız vardı.

But it could happen to anyone who's gone through IVF.

Ama IVF’den geçen herkesin başına gelebilir.

By contrast to the idea that embryos are people,

Embriyoların insan olduğu fikrinin aksine,

other laws and judges treat embryos as property.

diğer kanunlar ve yargıçlar embriyolara mal muamelesi yapar.

In Texas, a probate judge was forced to determine

Teksas’ta, bir veraset yargıcı, embriyolarını

the legal properties of 11 embryos when a couple was murdered,

ve iki yaşındaki oğullarını geride bırakarak katledilen bir çiftin

leaving behind their embryos and their two-year-old son.

11 embriyosunun yasal özelliklerini belirlemek zorunda kaldı.

The judge determined that embryos have value

Hakim embriyoların değeri olduğuna karar verdi

and therefore were property

ve öyleyse bu bir mülktü

and should go to the couple's heir,

ve çiftin varisine gitmeliydi,

the two-year-old,

18 yaşına geldiğinde onlarla ne yapmaya karar verecek iki yaşındaki çocuklarına.

to determine what to do with them when he turned 18.

That's a heavy responsibility for an 18-year-old.

Bu 18 yaşında biri için ağır bir sorumluluk.

Does he transfer them to a surrogate and raise his genetic siblings?

Bunları bir taşıyıcı anneye aktarıp genetik kardeşlerini mi yetiştiriyor?

Does he donate them to others?

Onları başkalarına bağışlıyor mu?

Does he forget about them entirely?

Onları tamamen unutuyor mu?

Not likely that his parents were thinking about these questions

Anne ve babasının bu embriyoları oluştururken

when they formed those embryos.

bu soruları düşünmeleri pek olası değil.

Aside from struggling for the definitions of eggs,

Yumurta, sprem, embriyo tanımları

sperm, embryos and who can use them,

ve kimin onları kullanacağına dair sıkıntılardan yanı sıra,

the law especially struggles when there are mix-ups in the lab.

yasa özellikle laboratuvarlardaki karışıklıklarda sıkıntı çekiyor.

In 2018,

2018′de,

a woman in New York, pregnant with twins,

ikizlere hamile olan New York’ta bir kadın,

was surprised at her ultrasound appointment

doğum uzmanı onu iki erkek çocuğu için tebrik ettiğinde,

when her obstetrician congratulated her on having two boys.

ultrason randevusunda şaşırmıştı.

You see, she had gone through IVF in California

Görüyorsunuz, California’da IVF’den geçmişti

and there, her embryos had been tested

ve orada embriyoları test edilmiş

and shown to be two female embryos.

ve iki dişi embriyo olduğu gösterilmişti.

She called the clinic, but they said,

Kliniği aradı, ama dediler ki

"Don't worry about it, ultrasounds are frequently inaccurate.

“Endişelenmeyin, ultrasonlar sıklıkla hatalıdır.

You're having two girls."

İki tane kız çocuğunuz olacak.”

But she gave birth to two boys.

Ama o iki erkek çocuğuna doğum yaptı.

And they didn't look like her or her husband.

Ve onlar ne ona ne de kocasına benziyordu.

They did genetic testing.

Genetik test yaptılar.

She was not genetically related, nor was her husband.

Ne o, ne de kocası genetik olarak akraba değillerdi.

In fact, the twins weren't even related to each other.

Aslında, ikizler bile birbirleriyle akraba değildi.

(Audience gasps and laughs)

(İzleyici nefes verir ve güler)

Across the country,

Ülke çapında,

a woman in California got a call from her fertility clinic.

California’daki bir kadın doğurganlık kliniğinden bir telefon aldı.

It had been about nine months

Başarısız bir embriyo transferinden bu yana yaklaşık dokuz ay geçmişti.

since she'd gone through a failed embryo transfer.

She thought she was being asked to come in for routine testing,

Rutin testler için gelmesinin istendiğini düşündü,

but was met with a roomful of doctors, lawyers,

ancak bir oda dolusu doktor, avukat

mental health professionals that told her there'd been a mistake.

ve akıl sağlığı uzmanıyla karşılaştı ve ona bir hata olduğu söylendi.

Her embryo had been transferred to another patient,

Embriyonu başka bir hastaya nakledilmişti

and her genetic son had been born in New York.

ve genetik oğlu New York’ta doğmuştu.

One of the twins.

İkizlerden biri.

A judge in New York determined that the birth parents

New York’ta bir yargıç, doğum ebeveynlerin

were not the legal parents to the children.

çocukların yasal ebeveynleri olmadığına karar verdi.

Instead,

Bunun yerine,

the woman in California and her husband were legal parents to one of the twins,

California’daki kadın ve kocası, ikizlerden birinin yasal ebeveynleriydi

and another couple entirely were legal parents to the other twin

ve tamamen başka bir çift, genetik ebeveynler oldukları için

because they were the genetic parents.

diğer ikizin yasal ebeveynleriydi.

But a similar thing happened in Italy with the exact opposite result.

Ama benzer bir şey İtalya’da da oldu ve bunun tam tersi oldu.

There, two embryos were transferred to the wrong patient

Orada, yanlış hastaya iki embriyo transfer edildi

and a judge determined

ve bir hakim,

that the birth parents were the legal parents to the children

doğum ebeveynlerin çocukların yasal ebeveynleri olduğunu

and the genetic parents had no legal rights at all

ve genetik ebeveynlerin kendi genetik çocukları üzerinde

to their own genetic children.

hiçbir yasal haklarının bulunmadığını belirledi.

It's time for the law to change.

Kanunun değişme zamanı geldi.

Here in Colorado,

Burada Colorado’da,

our lone egg and sperm donation statute has the language

yalnız yumurta ve sperm bağışı tüzüğümüz

"a wife with her husband's consent."

“kocasının rızasıyla bir eş” diline sahiptir.

(Laughter)

(Kahkaha)

It's a little offensive to us liberated women,

Biz özgürleşmiş kadınlar için biraz rahatsız edici

but also doesn't include single parents by choice

ama aynı zamanda tercihe göre bekar ebeveynleri

or LGBTQ parents.

veya LGBTQ ebeveynleri de içermiyor.

It also doesn't include those who donate their embryos

Ayrıca embriyolarını bağışlayanları

or those who receive embryos to have a child.

veya çocuk sahibi olmak için embriyo alan kişileri de kapsamıyor.

What can we do besides advocating for better laws?

Daha iyi yasaları savunmaktan başka ne yapabiliriz?

We can think carefully about our own reproductive material.

Kendi üreme materyalimiz hakkında dikkatlice düşünebiliriz.

Every adult knows that they should have a will,

Her yetişkin, henüz yapmamış olsalar bile,

even if they haven't done it yet.

bir vasiyeti olması gerektiğini bilir.

A will lets those we leave behind know what to do with our assets

Bir vasiyet, geride bıraktıklarımızın varlıklarımız ve sahip olduğumuz şeylerle

and our possessions.

ne yapılacağını bildirir.

But most wills don't include an invaluable asset,

Ama çoğu vasiyet paha biçilemez bir varlığı mülkü içermez,

our reproductive material.

bizim üreme materyalimiz.

And that leaves loved ones confused and facing inconsistent laws.

Bu da sevdiklerinizin kafasını karıştırır

ve onları tutarsız yasalarla karşı karşıya bırakır.

For instance, in 2019,

Örneğin, 2019′da

a West Point cadet named Peter Zhu was in a tragic ski accident.

Peter Zhu adlı bir West Point öğrencisi trajik bir kayak kazası geçirdi.

His family begged the hospital and then a judge

Ailesi önce hastaneye sonra da yargıca

to let them retrieve his sperm.

spermlerini almaları için yalvardı.

They explained to the judge

Hakime, oğullarının her zaman çocuk sahibi olmak istediğini

that their son had always wanted to have children,

and moreover, it was of vital cultural importance to them

ve ayrıca aile soylarını sürdürmenin onlar için hayati

to continue their family line.

kültürel öneme sahip olduğunu açıkladılar.

The judge was persuaded.

Hakim ikna edilmişti.

He issued the order to allow the son's sperm to be retrieved

Oğlunun sperminin alınmasına izin verilmesi emrini verdi

and later used for conception purposes.

ve daha sonra gebe kalma amaçla kullanılmıştır.

But here in Colorado, the law is not the same.

Ama burada Colorado’da kanun aynı değil.

In the last few years,

Son birkaç senede,

at least twice it's happened

en az iki kez,

where a man was taken to the hospital before his death

bir adamın ölmeden önce hastaneye götürüldüğü

and the request by a spouse to have his sperm retrieved was denied

ve eşinin sperminin alınması talebinin,

because he didn't have a consent on file with the hospital.

hastanedeki dosyada rızası olmadığı için reddedildiği oldu.

But in another case where a man died suddenly

Ancak bir adamın aniden öldüğü ve adli tabibe götürüldüğü başka bir vakada,

and was taken to the coroner,

his spouse's request to have his sperm retrieved was granted

adli tabip bir hastane ile aynı politika ve prosedürlere tabi olmadığı için

because the coroner is not subject to the same policies and procedures

eşinin sperminin alınması talebi kabul edildi.

as a hospital.

So if you think you might allow someone

Bu yüzden, ölümünüzden sonra

to have a child with your DNA after your death,

birinin DNA’nızla çocuk sahibi olmasına izin verebileceğinizi düşünüyorsanız

or you don't want them to,

veya istemiyorsanız,

tell them.

onlara söyleyin.

Write it down, grab a napkin, put it on a napkin, send a text.

Bir yere yazın, bir peçete alın, bir peçeteye koyun, bir metin gönderin.

No matter how strange that text may look.

Bu metin ne kadar garip görünürse görünsün.

(Laughter)

(Kahkaha)

It happens more often than you think.

Düşündüğünden daha sık oluyor.

We think more carefully about organ donation,

Organ bağışı hakkında daha dikkatli düşünüyoruz,

but this is just as important.

ama bu onun kadar önemli.

I bet you didn't think you need to include this in your will.

Bahse girerim bunu vasiyetnameye dahil etmen gerektiğini düşünmedin.

The world has changed.

Dünya değişti.

The technology is here, and it will only keep advancing.

Teknoloji burada, ve sadece gelişmeye devam edecek.

And this isn't the only area where technology is outpacing the law.

Ve bu, teknolojinin yasaları geride bıraktığı tek alan değil.

We need to challenge ourselves to think carefully

Genetik olarak bizimle ilgili olsun ya da olmasın,

about what these innovations mean to ourselves,

bu yeniliklerin kendimiz, ailelerimiz, çocuklarımız

to our families, to our children

ve gelecekteki çocuklar için ne anlama geldiğini dikkatlice düşünmek için

and to future children,

whether they're genetically related to us or not.

kendimize meydan okumamız gerekiyor.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)