What Happens to People's Donated Eggs and Sperm After They Die? | Ellen Trachman | TED

Translator: Mỹ Hoàng Reviewer: 24 Anh

Before his death in California in 1991,

Trước khi qua đời tại California vào năm 1991,

a man named William Kane wrote a letter to the children from his first marriage

người đàn ông tên William Kane đã viết thư cho các đứa con từ cuộc hôn nhân đầu tiên

and to his fiancee, Deborah.

và vị hôn thê của mình, Deborah.

It read,

Trong thư viết rằng

"I address this to my children because although I have only two of you,

“Ta viết lá thư này cho các con của ta bởi vì

mặc dù hiện tại ta chỉ có hai con, Everett và Katie,

Everett and Katie,

it may be that Deborah decides, as I hope she will,

nhưng Deborah có thể sẽ thay đổi điều đó, mà ta mong rằng cô ấy sẽ làm thế,

to have a child by me after my death.

quyết định sinh con cho ta sau khi ta qua đời.

I have been assiduously generating sperm samples for that eventuality.

Ta đã cố gắng lưu trữ các mẫu tinh trùng cho tình huống đó.

If she does, then this letter is for my posthumous offspring as well,

Nếu cô ấy đồng ý, lá thư này cũng sẽ dành cho đứa con chưa chào đời của ta,

with the thought that I have loved you in my dreams,

gửi kèm suy nghĩ rằng ta yêu thương con trong những giấc mơ,

even though I never got to see you born.”

mặc dù không thể chứng kiến con chào đời”.

What happened after William Kane's death

Chuyện xảy ra sau khi William Kane qua đời

was a lawsuit that would forever change the law.

là vụ kiện đã làm thay đổi cả luật pháp.

His ex-wife and adult children argued

Người vợ cũ và những đứa con cho rằng

that Deborah should not be allowed to use the sperm samples.

Deborah không được phép sử dụng các mẫu tinh trùng đó.

They should be destroyed.

Mà chúng nên bị tiêu hủy.

And a trial court agreed with them.

Và tòa án xét xử đã đồng tình với với họ.

But Deborah appealed,

Nhưng Deborah đã kháng cáo,

and a California appellate court agreed with her,

tòa án phúc thẩm ở California lại đồng tình với cô ấy,

finding that William Kane, and all of us,

đưa ra phán quyết rằng William Kane và tất cả chúng ta

have the right to use our DNA after our death,

có quyền sử dụng ADN của mình sau khi qua đời,

even to have children.

thậm chí là để có con.

I am sure everyone in this room has let their loved ones know

Tôi chắc rằng mọi người trong phòng này sẽ cho những người thân biết

if they can use their DNA to have a kid after they die, right?

liệu họ có thể dùng ADN của ta để có con sau khi ta qua đời, đúng không?

OK, probably not yet.

OK, có thể chưa phải bây giờ.

But what happens if we don't tell anyone?

Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu ta không nói với ai?

If we don't write it down?

Nếu ta không viết nó ra?

And what happens when a couple creates embryos together for use down the road,

Và điều gì sẽ xảy ra khi có cặp đôi cùng tạo ra phôi thai để dành cho tương lai,

then divorces

nhưng rồi lại ly dị

or eggs and sperm are mixed up

hoặc trứng và tinh trùng bị trộn lẫn

or an embryo transferred to the wrong woman?

hoặc phôi thai bị chuyển cho nhầm người phụ nữ khác?

Because all of these things have happened.

Tất cả những điều trên đã từng xảy ra.

Thanks to advances in technology,

Nhờ vào tiến bộ trong công nghệ,

there are more ways to try to have a baby.

đã có nhiều cách khác nhau để tạo ra em bé.

But the law has lagged behind.

Nhưng pháp luật lại tụt hậu.

And because the law hasn't kept up with the technology,

Và bởi vì pháp luật chưa thể bắt kịp với công nghệ,

it's hurting people:

nó làm tổn thương nhiều người:

Families trying to conceive,

Những gia đình cố gắng thụ tinh,

donors and surrogates trying to help them

những người hiến tặng và mang thai hộ cố gắng giúp họ

and the children born into these wild situations.

và những đứa trẻ được sinh ra từ các tình huống điên rồ này.

And one day it could affect you or your loved ones.

Nó có thể tác động tới bạn và người thân một ngày nào đó.

I'm an attorney,

Tôi là một luật sư, ắt hẳn bạn không quá ngạc nhiên

probably not surprising by my knowledge of eggs,

khi đã nghe những kiến thức của tôi về trứng, tinh trùng và luật pháp.

sperm and the law.

I started my career in the investment management group

Tôi bắt đầu sự nghiệp của mình từ nhóm quản lý đầu tư

of a large international firm, forming hedge funds.

của một công ty quốc tế lớn, chuyên về quỹ phòng hộ.

At parties, when asked what I did for a living,

Ở các bữa tiệc, khi được hỏi bạn làm gì để kiếm sống,

my answer was generally followed by glances around the room

tôi thường trả lời xong và rảo mắt khắp căn phòng

for someone more interesting to talk to.

để tìm ai khác thú vị hơn để trò chuyện.

But that time I was surrounded by people thinking about having babies.

Nhưng lúc đó tôi lại bị vây quanh bởi những người mong muốn có em bé.

From my housemates, who were a gay couple,

Từ bạn cùng nhà tôi, một cặp đôi đồng tính,

to my sister and her husband struggling with infertility.

cho tới chị gái và anh rể đang chật vật với bệnh hiếm muộn.

And I learned about assisted reproductive technology law.

Và tôi đã tìm hiểu về luật công nghệ hỗ trợ sinh sản.

I had the chance to read through an egg donation agreement,

Tôi có cơ hội tìm hiểu về thỏa thuận hiến tặng trứng,

and it blew my mind.

và tôi cảm thấy choáng ngợp.

So many questions I had never thought of.

Rất nhiều câu hỏi tôi chưa từng nghĩ tới.

What if an egg donor goes through a single retrieval procedure

Điều gì xảy ra khi người hiến tặng lấy được 20 mẫu trứng chỉ trong một lần?

and has 20 eggs retrieved?

Not a crazy number.

Con số không quá ấn tượng.

Could those eggs be donated to 20 different families?

Liệu các mẫu trứng ấy có thể được hiến tặng cho 20 gia đình khác nhau không?

Could each of those families have a child genetically related to her?

Và mỗi gia đình đó sẽ có đứa trẻ mang đặc tính di truyền của người hiến tặng?

What about disclosure and future contact?

Còn về công khai thông tin và hợp đồng tương lai thì sao?

Would she know the children?

Cô ấy có biết về bọn trẻ không?

Would the children know each other?

Những đứa trẻ có biết nhau không?

I was fascinated.

Tôi thấy thật cuốn hút.

Way more interesting than hedge funds.

Thú vị hơn nhiều so với các quỹ phòng hộ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But the law in this area will leave your head spinning.

Nhưng luật pháp về lĩnh vực này sẽ khiến đầu óc bạn quay cuồng.

Even the definition of what is an embryo

Kể cả định nghĩa của phôi thai

is inconsistent and contradictory from state to state.

cũng không nhất quán và mâu thuẫn giữa các bang với nhau.

In Louisiana, an embryo is defined as a juridical person.

Ở Louisiana, một phôi thai được xem như là pháp nhân.

What's that?

Nghĩa là sao?

Even the lawyers aren't really sure what a juridical person is.

Kể cả luật sư cũng còn chưa chắc thế nào là pháp nhân.

But we do know that it means that embryos,

Nhưng chúng tôi biết chắc rằng phôi thai,

stored in tanks at -321 degrees Fahrenheit,

thứ được bảo quản trong bể chứa ở -321°F,

have the right to sue people.

có quyền kiện chúng ta.

(Tiếng cười)

(Laughter)

And don't think they won't do it.

Đừng nghĩ chúng không dám làm thế.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Last year, celebrity actress Sofia Vergara of "Modern Family" fame

Năm ngoái, nữ diễn viên Sofia Vergara của show “Modern Family” nổi tiếng

and my favorite, "Smurfs," was sued by her embryos.

và show yêu thích của tôi - “Smurfs”, đã bị kiện bởi phôi thai của cô ấy.

She had gone through fertility treatment with her ex-fiancé, Nick Loeb,

Cô ấy trải qua điều trị hiếm muộn cùng với hôn thê cũ, Nick Loeb,

when they were a couple.

khi họ còn bên nhau.

They had two remaining embryos from their IVF process

Họ giữ lại hai phôi thai sau quá trình thụ tinh ống nghiệm

stored in a clinic in Los Angeles.

và được lưu trữ ở phòng khám tại Los Angeles.

The consent forms they signed were clear:

Đơn chấp thuận mà họ kí ghi rất rõ ràng

neither could use the embryos without the other’s consent.

rằng không ai được sử dụng phôi thai nếu người còn lại không đồng ý.

At this point, Vergara had moved on,

Nhưng lúc này, Vergara đã đi bước nữa,

married the actor from "Magic Mike," Joe Manganiello.

kết hôn với diễn viên Joe Manganiello trong “Magic Mike”.

She did not want those embryos being used.

Cô ấy không muốn những phôi thai đó được sử dụng.

Loeb, on the other hand,

Nhưng trái lại, Loeb

was doing everything in his power to win rights to the embryos.

đã làm mọi thứ có thể để giành được quyền sử dụng phôi thai.

After losing in California court,

Sau khi bị xử thua tại phiên tòa ở California,

he formed a trust for the embryos in Louisiana.

anh ấy đặt niềm tin của hai phôi thai vào tiểu bang Louisiana.

He even named the embryos Emma and Isabella,

Anh ấy thậm chí đặt tên cho chúng là Emma và Isabella,

and had them file a lawsuit against Vergara,

và chuẩn bị hồ sơ cho chúng kiện Vergara,

demanding that they be brought to birth.

đòi quyền được sinh ra đời.

(Audience murmurs)

(Tiếng thì thầm)

Ultimately, the lawsuit was dismissed for lack of jurisdiction,

Cuối cùng, vụ kiện bị hủy vì thiếu thẩm quyền xét xử,

meaning Louisiana wasn't the right place to hear the case.

nghĩa là Louisiana không phải là nơi phù hợp để thụ lý vụ kiện.

The embryos were in Los Angeles, California.

Hai phôi thai ở tại Los Angeles, California.

Neither Loeb nor Vergara lived in Louisiana.

Cả Loeb và Vergara đều không sống ở Louisiana.

But given Louisiana's definition of embryos as people,

Nhưng với định nghĩa của Louisiana rằng phôi thai là con người,

it would have been fascinating, and concerning,

sự việc sẽ trở nên thú vị và đáng lo ngại hơn nhiều,

if the court had been able to rule on the case.

nếu tòa án có quyền xét xử vụ này.

Of course, these were celebrities.

Đương nhiên đây là về người nổi tiếng.

So we got to read about their case in the news.

Nên ta biết trường hợp của họ qua tin tức.

But it could happen to anyone who's gone through IVF.

Nhưng nó có thể xảy ra với bất cứ ai từng thụ tinh trong ống nghiệm.

By contrast to the idea that embryos are people,

Ngược lại với ý kiến cho rằng phôi thai là con người,

other laws and judges treat embryos as property.

các luật và thẩm phán khác lại xem phôi thai như tài sản.

In Texas, a probate judge was forced to determine

Ở Texas, một thẩm phán chứng thực di chúc buộc phải xác định

the legal properties of 11 embryos when a couple was murdered,

thuộc tính pháp lý của 11 phôi thai của một cặp đôi bị giết hại,

leaving behind their embryos and their two-year-old son.

họ để lại những phôi thai và đứa con trai hai tuổi.

The judge determined that embryos have value

Thẩm phán cho rằng phôi thai có giá trị

and therefore were property

và vì thế chính là tài sản

and should go to the couple's heir,

và sẽ được truyền lại cho người thừa kế của cặp đôi,

the two-year-old,

chính là đứa bé hai tuổi,

to determine what to do with them when he turned 18.

để quyết định sẽ làm gì với chúng khi đứa bẻ đủ 18 tuổi.

That's a heavy responsibility for an 18-year-old.

Một trách nhiệm nặng nề đối với cậu bé 18 tuổi.

Does he transfer them to a surrogate and raise his genetic siblings?

Liệu cậu có mang chúng đến chỗ người mang thai hộ

và nuôi dạy anh chị em của mình không?

Does he donate them to others?

Liệu cậu sẽ hiến tặng cho người khác?

Does he forget about them entirely?

Liệu cậu có hoàn toàn quên đi chúng?

Not likely that his parents were thinking about these questions

Chắc bố mẹ của cậu cũng chưa từng nghĩ đến các câu hỏi như thế này

when they formed those embryos.

khi họ làm thụ tinh nhân tạo.

Aside from struggling for the definitions of eggs,

Bên cạnh rắc rối về định nghĩa của trứng,

sperm, embryos and who can use them,

tinh trùng, phôi thai và đối tượng được sử dụng chúng,

the law especially struggles when there are mix-ups in the lab.

luật pháp đặc biệt gặp khó khăn khi chúng bị trộn lẫn trong phòng thí nghiệm.

In 2018,

Năm 2018,

a woman in New York, pregnant with twins,

một người phụ nữ mang thai đôi ở New York,

was surprised at her ultrasound appointment

đã rất bất ngờ với kết quả siêu âm của mình

when her obstetrician congratulated her on having two boys.

khi bác sĩ chúc mừng cô mang thai hai bé trai.

You see, she had gone through IVF in California

Bạn thấy đấy, cô ấy đã thụ tinh nhân tạo ở California

and there, her embryos had been tested

và cũng tại đó, kết quả đã được kiểm tra

and shown to be two female embryos.

rằng hai phôi thai đều là bé gái.

She called the clinic, but they said,

Cô ấy gọi cho phòng khám nhưng họ nói rằng

"Don't worry about it, ultrasounds are frequently inaccurate.

“Đừng lo lắng, kết quả siêu âm đôi khi cũng không chính xác”.

You're having two girls."

“Bạn đang mang thai hai bé gái”.

But she gave birth to two boys.

Nhưng rồi cô ấy sinh ra hai bé trai.

And they didn't look like her or her husband.

Chúng không hề giống cô ấy hay người chồng.

They did genetic testing.

Cặp vợ chồng xét nghiệm ADN.

She was not genetically related, nor was her husband.

Và cả cô ấy lẫn người chồng đều không có quan hệ máu mủ với chúng.

In fact, the twins weren't even related to each other.

Thậm chí, hai đứa bé song sinh cũng không cùng ADN với nhau.

(Audience gasps and laughs)

(Tiếng cảm thán và cười)

Across the country,

Ở một nơi khác,

a woman in California got a call from her fertility clinic.

một người phụ nữ ở California nhận được cuộc gọi từ phòng khám hiếm muộn.

It had been about nine months

Bởi đã chín tháng từ khi phẫu thuật chuyển phôi thất bại.

since she'd gone through a failed embryo transfer.

She thought she was being asked to come in for routine testing,

Cô ấy tưởng mình được gọi đến để kiểm tra định kỳ,

but was met with a roomful of doctors, lawyers,

nhưng lại gặp rất nhiều bác sĩ, luật sư,

mental health professionals that told her there'd been a mistake.

chuyên gia chăm sóc sức khỏe, họ nói rằng đã có nhầm lẫn xảy ra.

Her embryo had been transferred to another patient,

Phôi thai của cô ấy đã bị chuyển cho bệnh nhân khác,

and her genetic son had been born in New York.

và con trai ruột của cô ấy đã được sinh ra ở New York.

One of the twins.

Một trong hai đứa trẻ sinh đôi.

A judge in New York determined that the birth parents

Thẩm phán ở New York đã phán quyết rằng

cặp vợ chồng sinh ra đứa bé không phải là bố mẹ hợp pháp.

were not the legal parents to the children.

Instead,

Mà thay vào đó,

the woman in California and her husband were legal parents to one of the twins,

người phụ nữ ở California và chồng mới là bố mẹ hợp pháp

của một trong hai trẻ đứa sinh đôi,

and another couple entirely were legal parents to the other twin

và một cặp đôi nữa hoàn toàn là bố mẹ hợp pháp của đứa trẻ còn lại

because they were the genetic parents.

bởi vì họ là bố mẹ ruột của cháu bé.

But a similar thing happened in Italy with the exact opposite result.

Nhưng trường hợp tương tự ở Ý lại có kết quả hoàn toàn trái ngược.

There, two embryos were transferred to the wrong patient

Ở đó, hai phôi thai cũng bị chuyển cho nhầm bệnh nhân

and a judge determined

và thẩm phán cho rằng

that the birth parents were the legal parents to the children

cặp đôi sinh ra đứa bé mới là bố mẹ hợp pháp

and the genetic parents had no legal rights at all

và bố mẹ cùng ADN không có quyền lợi hợp pháp đối với đứa con ruột của mình.

to their own genetic children.

It's time for the law to change.

Đã đến lúc luật pháp phải thay đổi.

Here in Colorado,

Tại Colorado này,

our lone egg and sperm donation statute has the language

quy chế hiến tặng tinh trùng và trứng đơn lẻ của ta

được gọi tên là “Một người vợ kèm theo sự đồng ý của người chồng cô ấy.”

"a wife with her husband's consent."

(Laughter)

(Tiếng cười)

It's a little offensive to us liberated women,

Có hơi xúc phạm đến các phụ nữ tự chủ như chúng tôi,

but also doesn't include single parents by choice

nhưng nó cũng không bao gồm bố mẹ đơn thân tự nguyện

or LGBTQ parents.

hoặc các cặp đôi đồng tính.

It also doesn't include those who donate their embryos

Nó cũng không đề cập đến những người hiến tặng phôi thai

or those who receive embryos to have a child.

hay những người nhận chúng để có con.

What can we do besides advocating for better laws?

Chúng ta có thể làm gì ngoài việc ủng hộ sửa đổi luật pháp hoàn chỉnh hơn?

We can think carefully about our own reproductive material.

Đó là thận trọng suy nghĩ về tài nguyên sinh sản của mình.

Every adult knows that they should have a will,

Người trưởng thành nào cũng biết rằng họ nên viết di chúc,

even if they haven't done it yet.

kể cả khi họ chưa làm điều đó.

A will lets those we leave behind know what to do with our assets

Di chúc để người ở lại biết phải làm gì với tài sản và của cải của chúng ta.

and our possessions.

But most wills don't include an invaluable asset,

Nhưng hầu hết di chúc không đề cập tới loại tài sản vô giá,

our reproductive material.

đó là tài nguyên sinh sản của chúng ta.

And that leaves loved ones confused and facing inconsistent laws.

Vậy nên người thân chúng ta sẽ rất bối rối khi đối mặt với luật pháp không nhất quán.

For instance, in 2019,

Ví dụ như vào năm 2019,

a West Point cadet named Peter Zhu was in a tragic ski accident.

một học viên sĩ quan West Point tên Peter Zhu bị tai nạn khi trượt tuyết.

His family begged the hospital and then a judge

Gia đình anh ấy van xin bệnh viện và thẩm phán

to let them retrieve his sperm.

để được lấy tinh trùng của anh ta.

They explained to the judge

Họ giải thích với thẩm phán rằng

that their son had always wanted to have children,

con trai họ đã luôn mong muốn có con,

and moreover, it was of vital cultural importance to them

hơn nữa, việc nối tiếp gia phả rất quan trọng về mặt truyền thống với gia đình họ.

to continue their family line.

The judge was persuaded.

Thẩm phán đã bị thuyết phục.

He issued the order to allow the son's sperm to be retrieved

Ông cho phép gia đình lấy tinh trùng của người con trai

and later used for conception purposes.

và sau đó sử dụng cho mục đích thụ thai.

But here in Colorado, the law is not the same.

Nhưng ở Colorado này, luật pháp không như vậy.

In the last few years,

Trong vài năm gần đây,

at least twice it's happened

có ít nhất hai vụ xảy ra

where a man was taken to the hospital before his death

khi một người đàn ông được đưa tới bệnh viện lúc hấp hối

and the request by a spouse to have his sperm retrieved was denied

và lời đề nghị lấy tinh trùng của anh ta từ người bạn đời đã bị từ chối

because he didn't have a consent on file with the hospital.

bởi vì người đàn ông không ký cam kết bằng văn bản với bệnh viện.

But in another case where a man died suddenly

Nhưng trong vụ khác, khi có một người đàn ông đột ngột qua đời

and was taken to the coroner,

và được chuyển đến chỗ điều tra viên,

his spouse's request to have his sperm retrieved was granted

mong muốn được lấy tinh trùng của anh ta từ người bạn đời đã được chấp nhận

because the coroner is not subject to the same policies and procedures

bởi vì phòng điều tra không có chính sách hay thủ tục như ở bệnh viện.

as a hospital.

So if you think you might allow someone

Vậy nếu bạn nghĩ rằng mình sẽ cho phép ai đó

to have a child with your DNA after your death,

mang thai con mình sau khi mình chết,

or you don't want them to,

hoặc nếu bạn không muốn,

tell them.

hãy nói với họ.

Write it down, grab a napkin, put it on a napkin, send a text.

Viết rõ ra; lấy tờ giấy ăn, viết trên giấy ăn; gửi tin nhắn.

No matter how strange that text may look.

Dù cho tin nhắn đó trông kỳ dị cỡ nào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It happens more often than you think.

Nó xảy ra nhiều hơn bạn nghĩ đấy

We think more carefully about organ donation,

Chúng ta chỉ nghĩ cẩn trọng về hiến tặng gan,

but this is just as important.

nhưng đây cũng quan trọng như thế.

I bet you didn't think you need to include this in your will.

Tôi cá rằng bạn không nghĩ đến việc viết nó trong di chúc đâu.

The world has changed.

Thế giới đã thay đổi.

The technology is here, and it will only keep advancing.

Công nghệ đã hiện diện, và sẽ chỉ tiếp tục phát triển.

And this isn't the only area where technology is outpacing the law.

Và đây không phải lĩnh vực duy nhất nơi công nghệ vượt xa luật pháp.

We need to challenge ourselves to think carefully

Chúng ta cần thử thách bản thân suy nghĩ cẩn trọng hơn

about what these innovations mean to ourselves,

về ý nghĩa của sự đổi mới này đối với ta,

to our families, to our children

với gia đình chúng ta, con cái chúng ta

and to future children,

và con cái trong tương lai,

whether they're genetically related to us or not.

dù chúng có mang gen của ta hay không.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)