A Faster Way to Get to a Clean Energy Future | Ramez Naam | TED

Çeviri: Kutay Yalçıner Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

It's an honor to be with you here today.

Bugün burada sizlerle olmak bir onur.

And the message I have to deliver is a simple one,

İletmek istediğim mesaj oldukça basit:

which is that clean energy will win on cost,

Temiz enerji, maliyet konusunda kazanacak,

definitively,

kesin olarak

but only if we get out of the way and allow it to be built.

ancak sadece yolundan çekilirsek ve onun inşa edilmesine izin verirsek.

Let's focus on that first point.

Önce ilk noktaya değinelim.

Let's look at the cost of clean energy technology.

Temiz enerji teknolojisinin giderine bir bakalım.

In 1975,

1975′de

if you were buying a solar panel per watt of power that it produced,

Eğer ürettiği güç başına bir güneş paneli satın alıyorsanız,

it would cost you 100 US dollars.

bu size 100 ABD dolara mal olacaktır.

By 2020,

2020′de

that cost had declined to 20 cents per watt of power.

bu gider güç başına 20 sente düştü.

That's a 500-fold decline.

Bu 500 kat daha ucuz.

This is unlike anything else ever seen in energy.

Bu enerji sektöründe gördüğümüz her şeyden farklı.

It is unlike anything else ever seen in physical infrastructure,

Fiziksel altyapıda daha önce hiç görülmemiş bir şey

and it continues today,

ve bugün hala devam ediyor

and it is likely to continue for decades to come.

ve muhtemelen önümüzdeki on yıllar boyunca da devam edecek.

Now, this has surprised the leading experts on clean energy

Bu temiz enerji uzmanlarını ve hatta temiz enerji konusunda

and even the biggest optimists on the future of clean energy.

en optimist düşünenleri bile şaşırtan bir şey.

I should know because I am one of those leading optimists.

Bunu biliyorum çünkü ben o optimist öncülerden biriyim.

In 2010, the International Energy Agency,

2010 yılında enerji konusundaki dünyanın önde gelen resmi uzmanlarından

the world's foremost and official experts on energy,

Uluslararası Enerji Ajansı,

forecasted that the cost of solar power would drop like this.

güneş enerjisinin maliyetinin bu şekilde düşeceğini tahmin etti.

Now, I came from technology.

Ben teknolojiyle geliştim.

I was a computer scientist,

Bir bilgisayar bilimcisiydim

and so I looked at the cost of solar through the lens of Moore’s law,

ve bu yüzden Moore yasası perspektifinden güneş enerjisi maliyetine baktım,

exponential decline in cost as technology scales.

teknoloji ölçeklendirildikçe maliyetler de üstel düşüşe geçiyordu

And so I forecast

ve böylece,

that the cost of solar would drop at around five times the rate

güneş enerjisinin maliyetinin Uluslararası Enerji Ajansı’nın tahmininden

that the IEA believed it would.

yaklaşık beş kat daha hızlı düşeceğini öngördüm.

Unfortunately or fortunately, I was wrong.

Ne yazık ki ya da iyi ki, yanıldım.

The cost of solar actually dropped 10 times as fast as the IEA expected

Güneş enerjisinin maliyeti UEA’nın tahmininden 10 kat,

and twice as fast as I expected.

benimkinin ise 2 katı fazlasıydı.

Clean energy is a technology.

Temiz enerji bir teknolojidir.

This deception in understanding the pace of cost decline

Maliyet düşüşünün hızını yanlış anlamak,

has led to a massive underestimation of the pace of growth.

büyüme hızı tahmininde büyük bir yanlış hesaplamaya neden oldu.

Every year, the IEA puts out a forecast

Her yıl UEA, her yıl kaç güneş paneli

for how much new solar will we install per year.

kurulacağıyla ile ilgili olarak bir tahminde bulunuyor

And you see these colored lines show you the pace

ve bu renkli çizgiler size,

at which the IEA believes new solar will be deployed annually,

UEA’nın her yıl yeni güneş enerjisi dağıtılma hızını gösterirken,

versus the black line, which shows how fast it's actually been deployed.

siyah çizgi gerçekte ne kadar hızlı dağıtıldığını gösteriyor.

So you see the colored lines going off to the right,

Dolayısıyla, sağa doğru giden renkli çizgiler,

those are successive years of forecasts of annual installations.

yıllık kurulum tahminlerinin ardışık yıllarıdır.

And on the left you have what amounts to a 30 to 40 percent

Sol tarafta, yıllık kurulumlarda %30 ila %40 arasında

annual growth in installations.

bir büyüme olduğunu görüyorsunuz.

Note this has happened through the COVID years,

Bu, COVID yılları boyunca gerçekleşti,

note that 2022 will see another 38 to 40 percent growth

2022 yılının bu pazar da %38 ila %40 arasında bir büyüme göreceğine

in this market.

dikkat edin.

This trend is not limited to just solar.

Bu eğilim sadece güneş enerjisine özgü değildir.

It applies to a wide variety of clean-energy technologies.

Bu, geniş bir yelpazedeki temiz enerji teknolojilerine uygulanabilir

We've seen the price of solar drop

Son birkaç on yılda güneş enerjisiin

by a factor of 40 over the last few decades.

%40 düştüğünü gözlemledik.

We've seen the cost of wind drop almost as much,

Rüzgar enerjisininde bir o kadar düştüğünü gördük

and now an accelerating cost decline in floating offshore wind

Şimdi yüzen açık deniz rüzgarı ve açık deniz rüzgarındaki

and offshore wind.

hızlanan maliyet düşüşü de var.

We've seen the cost of batteries that power our electric vehicles

Elektrikli araçlarımızın ve enerji depo sistemlerinin güç kaynağı olan

and grid energy storage drop at the same pace

bataryaların maliyeti güneş enerjisi maliyetiyle aynı hızda veya daha hızlı

or faster than the pace of solar.

düştüğünü gördük.

And we are just at the very beginning of an exponential cost decline

Üstel maliyet düşüşünün daha çok başındayız

in the cost of using clean electricity to make hydrogen

Temiz elektrik kullanarak hidrojen ve diğer yakıtları üretmenin maliyeti düşüyor

and other fuels that we can use to power industry,

bu yakıtlar endüstriyel güç sağlamak,

to provide weeks or months of storage on the grid

gridde haftalar veya aylar boyunca depolama sağlamak

and to provide fuels we can use for aviation,

ve havacılık, denizcilik vb. için kullanabileceğimiz yakıtları

for shipping and so on.

sağlamak için kullanılabilir.

What’s happening here --

Burda olan şey

and I won't claim this is happening quickly enough

ve bunun yeterince hızlı olduğunu iddaa etmeyeceğim

to stay below 1.5 degrees Celsius --

1.5 derecenin altında kalmak

but what's happening here is that clean energy technologies

Ama burada olan şey temiz enerji teknolojileri

are technologies

teknoloji ürünleridir

and they drop in cost like technology.

ve teknolojide olduğu gibi bunların da maliyetleri düşüyor.

As they are scaled, they come down in price.

Bunlar ölçeklendikçe fiyatları azalıyor.

Meanwhile, fossil fuels are commodities

Bu arada fosil yakıtlar ham maddedirler

and fossil fuel prices fluctuate over time.

ve fosil yakıtların fiyarları yıllar içinde değişiklik gösterir.

This is data from Oxford's Institute of New Economic Studies,

Bu, Oxford Yeni Ekonomi Çalışmaları Enstitüsü’nden verilerdir,

which shows the cost of oil, gas and coal across the bottom there,

Aşağıda gördüğünüz petrol, gaz ve kömür maliyetleri,

fluctuating over time, largely remaining flat.

yıllar içinde değişiyor, ama genellikle sabit.

Whereas here is the cost of clean energy technologies:

Bu ise temiz enerji teknolojilerinin maliyeyeti

solar, wind, batteries, power to fuels,

güneş, rüzgar, batarya, yakıtlara güç

all of them dropping exponentially.

hepsi katlanarak düşüyor.

In 2010, there was no place on earth

2010 yılında dünya üzerinde

where clean energy was cheaper than fossil energy.

temiz enerjinin fosil enerjiden ucuz olduğu hiçbir yer yoktu.

In 2015, we started to see the first instances of clean energy

2015 yılında küçülme olmadan

without subsidies being cost-competitive.

ilk rekabetçi-maliyetleri görüyoruz.

Now we see in more and more parts of the world

Şimdi dünyanın her yerinde

that it is cheaper to build solar and wind

güneş ya da rüzgar enerjisi kurmak

than it is to put fuel

hazırda olan kömür ve gaz tesislerine

into an already built and operating coal or gas plant.

yakıt koymaktan daha ucuz.

And behind that is the continued cost decline of batteries and hydrogen,

Bunun arkasındaki neden batarya ve hidrojendeki maliyet düşüşüdür

which are still expensive

ki hala pahalılar

but will get cheap enough to solve many of our intermittency issues.

ancak maliyetleri o kadar düşecek ki birçok kesinti sorunlarımızı çözecekler.

Now, does that mean we are done and the problem is solved?

Şimdi bu herşey bitti ve problem çözüldü demek mi?

Not at all.

Hiç de değil.

We need to go faster.

Daha da hızlanmalıyız

And we have a number of barriers.

ve önümüzde birkaç engel var.

Some of these we’ve talked about.

Bunlardan bazıları hakkında konuştuk.

Critical minerals need to be built out.

Kritik minerallerin inşa edilmesi gerek

We need a just transition.

Sadece geçişe ihtiyacımız var.

But there's two barriers I want to talk about in particular,

Ama iki engel hakkında özellikle konuşmak istiyorum,

which are the reluctance to build -- not in my backyard --

bunlar inşa etmedeki isteksizlikler, arka bahçeme olmaz.

and the challenges with permitting.

ve izinlerdeki sorunlar.

Because we look at renewables

Yenilenebilire baktığımızda

and a common complaint is they take up too much land.

yaygın olan şikayet çok fazla alan kapladıkları.

All of us want clean energy infrastructure,

Herkes temiz enerji altyapısını istiyor,

but many of us don't want it in our backyard.

ama çoğumuz bunu arka bahçemizde istemiyor.

Now, solar power is fairly compact.

Şimdi güneş enerjisi oldukça kompaktır.

Wind power takes more space,

Rüzgar enerjisi daha fazla alan kaplar,

but that space is co-located with agriculture.

ama bu alan tarım alanlarıyla eş konumlu.

Animals graze up to wind turbines, fields of crops can be grown.

Hayvanlar türbinlerine kadar otlatılır, tarlalarda ürün yetiştirilebilir.

And yet, despite this,

Ama buna rağmen,

in modern nations, in Europe and North America,

modern toplumlarda, Avrupa ve Kuzey Amerika’da

roughly half of the land in the UK, in Germany or the US,

Birleşik Krallığın, Almanyanın ya da ABD’nin alanlarının neredeyse yarısı

is devoted to agriculture.

tarıma ayrılmıştır.

Yet, Germany allows now two percent of land in Germany

Ama buna rağmen Almanya alanının sadece %2 sini

to be used for wind power.

rüzgar enerjisine ayırıyor.

The US allows local communities to block wind power

ABD yerel toplulukların rüzgar enerjisini engellemesine izin veriyor

even if it's nowhere near them.

kendilerine yakın olmayanları bile.

If we want to deploy clean energy,

Eğer temiz enerji istiyorsak,

we must allow it to actually be built.

inşa edilmesine izin vermeliyiz.

But the even larger problem is this:

Ama bundan daha büyük olan problem:

We need to build out the grid.

Şebekeyi inşa etmemiz.

We have a perception that clean energy technologies don't need the grid.

Temiz enerji teknolojilerinin şebekeye ihtiyacı yokmuş gibi bir algımız var.

Solar and wind mean you can be off-grid.

Güneş ve rüzgar şebeke dışı olmak anlamındadır.

While that’s easier, largely the opposite is true.

Bu genelde kolayken, genelde tam tersi doğrudur.

Because solar and wind are weather-dependent,

Çünkü güneş ve rüzgar hava durumuna bağlıdır,

they benefit much more from continent-sized grid

Bu enerjiler kıta büyüklüğündeki şebekeleri olsa, fosil yakıtlardan

than do fossil fuels.

daha faydalı olurlar

And yet the same NIMBY issues

ve yine aynı arka bahçe sorunu,

and the same permitting issues plague energy transmission.

ve yine aynı izin sorunları enerji iletimini engelliyor.

Electricity transmission is ugly, and why do we need it,

Elektrik iletemi kirli, ve neden ihtiyacımız var ki,

if we can just go off-grid and local with these energy technologies?

eğer şebeke dışına çıkıp yerel olabiliyorsak bu enerji teknolojileriyle.

Well, here's why we need it.

İhtiyaç duymamızın nedenini söyleyeyim.

This is the sunshine, the solar resources of Europe.

Gördüğünüz resim Avrupa’nın güneş ışığı kaynaklarını gösteriyor

The most sun is in the south.

En çok güneş güneyde

Of course, the most wind is in the north, by the way.

ve tabii ki en rüzgarlı yer ise kuzeyde

And this is averaged across the year.

ve bunun yıl boyunca ortalaması alınmıştır

In winter, it is much more dramatic.

Kış aylarında ise bu durum çok daha dramatiktir.

In winter you have one seventh the solar resource in the UK

Kışın Birleşik Krallık’a yazın gelen güneş ışığının

that you have in summer.

%7′si gelir

You have one sixth the solar resource in Germany that you have in summer.

Almanya’da bu oran %6.

So every model,

Her model,

every simulation of weather and energy demand shows this.

her hava simülasyonu ve enerji talebi bunu gösteriyor.

It shows that if you want to have the highest-reliability grid

Yüksek güvenilir şebekeyi

at the lowest cost, with the least carbon emissions

en ucuz, en az karbon salınımıyla

and the most clean energy deployment,

ve en fazla temiz enerji kurulumuyla yapmak istiyorsak

you want to build a continent-sized grid.

bunu kıta büyüklüğünde yapmanız gerektiği görünüyor

In Europe, it would bring wind from the north,

Avrupa’da bu, kuzeyde rüzgarla

primarily the North Sea, but also on land,

öncelikli olarak Kuzey Deniz’inden ve ayrıca karadan

hydro from the Nordics and solar from the south.

kuzeyden hidroelektrik ve güneyden güneş enerjisiyle getirilir

And these would be countercyclical.

ve bunlar tersine döngüseldir.

More sun in the summer, more wind in the winter.

Yazın daha fazla güneş, kışın daha fazla rüzgar

This is slightly oversimplified,

Bu biraz basitleştirilmiş hali

but this is the sort of system

ancak bu şekildeki bir sistem

that would allow Europe to decarbonize its electricity sector

Avrupa’nın elektrik sektörünü depolama, hidrojen vb.

with some degree of storage and hydrogen and so on,

bir dereceye kadar dekarbonizesi için bir çözüm sunar.

nearly completely,

ve neredeyse tamamen

at a lower cost than the system today.

bugünkü sistemden daha az maliyetle.

That same Oxford study I showed you

Size daha önce gösterdiğim Oxford araştıması

says that a rapid transition to clean energy,

temiz enerjiye çok hızlı bir geçişin olduğunu söylüyor

because the more you deploy, the cheaper it gets,

çünkü ne kadar fazla kurarsan, o kadar ucuzluyor,

would save us 12 trillion dollars on the energy system,

enerji siteminde bize 12 trilyon dolar tasarruf sağlar

not even counting climate damages.

bu daha iklim değişikliğini katmadığımız hali.

Now, could we build such a grid?

Böyle bir şebeke kurabilir miyiz?

Of course, we have the technology and the economics.

tabii ki kurabiliriz, hem teknolojiye hem de ekonomi bilgisine sahibiz.

In China,

Çin’de

the bulk of energy demand is on the East Coast,

enerji talebinin çoğu Doğu Kıyısında,

yet, the greatest solar resources and wind resources are in the interior.

buna rağmen en büyük güneş ve rüzgar enerjisi kaynakları iç kısımlarda

And China is building literally scores of high-voltage power lines

ve Çin, güneş ve rüzgarın bulunduğu yerlerden

that transmit power from where the sun and wind are

talebin olduğu sahillerdeki enerji ihtiyacına elektrik iletimi yapan

to the coasts, where the energy demand is.

yüksek gerilimli elektrik hatlarını fazlaca inşa ediyor

And the longest of these lines right now,

ve şu an bu hatlardan en uzunu,

the Ürümqi to Shanghai line, is 3,400 kilometers long.

Urumçi’den Şangay’a 3400km uzunluğundadır.

It is 90 percent efficient, very low losses,

%90 etkili bir çözüm, daha az zarar

and it adds maybe a penny or two to the cost of electricity.

ve elektrik maliyetine belki bir veya iki kuruş etki ediyor.

That's what's technically feasible with current technology,

Güncel teknolojiyle yapılabilenler bunlar,

let alone advances.

geliştirilecek olanlara bakmasak bile.

In Europe that would allow us to transmit electricity

Bu hat Avrupa’da Sevilla’dan Kopenhag’a

from Seville to Copenhagen,

elektriği taşır,

to bring power from the North Sea

Kuzey Deniz’inden

to anywhere in the continent that needs it.

kıtada ihtiyacı olan heryere güç götürür.

In my home country, the United States,

Benim ülkemde, ABD’de

we could bring power from the sunny,

New Mexico’nun güneşli, apaçık arazilerinden,

wide open areas of New Mexico

nüfusun yoğun olduğu

to population and land-dense New York,

çok güneş almayan New York’a

which doesn't get so much sun.

enerji getirebiliriz

And we could take wind power from the Great Plains,

ve çoğunluğunda kimsenin yaşamadığı

that are largely devoid of population,

Büyük Ovalar’dan rüzgar enerjisini alıp

and bring it to the coasts in winter.

kışın kıyılara getirebiliriz.

That is what a modern grid looks like.

Modern bir şebeke böyle olur.

And yet we are not building this.

Hâlâ bunu kurmuyoruz.

Now, let me give you two pieces of data that will back up my assertions

Şimdi size dediklerimi destekleyen izin probleminin büyüklüğüyle,

about how powerful these issues of permitting

şebeke sistemiyle

and grid build-out are,

ve maliyet açısından açık rekabet konusunda

and one more, which is open competition on cost.

birkaç bilgi vereyim.

What state in the United States

Sizce ABD’de geçtiğimiz sene hangi eyalet

do you believe has the most combined solar and wind power today

güneş ve rüzgar enerjisini birleştiren ve kuran

and has deployed the most solar over the last year?

ülke hangisidir?

Audience: Texas.

Seyirciler: Texas

RN: You are a very smart audience.

Konuşmacı: Çok zekisiniz.

It is the great state of Texas.

Muhteşem Texas eyaleti.

Now, Texas has no climate policies to speak of.

Texas’ta iklim politikası hakkında söyleyebileceğimiz bir şey yok

It has no incentives for solar or wind to speak of.

güneş ya da rüzgar için hiçbir teşvik yok.

It does have abundant land and abundant sun and wind.

Kocaman bir alanı ve fazlaca güneş ve rüzgarı var.

We can't all duplicate that.

Bunu her yerde bulamazsınız.

But it has three other things we should think about.

Ama düşünmemiz gereken üç şey var.

One, it has an open market for electricity

Biri, elektrik için en ucuz sağlayıcının

where the cheapest provider wins,

kazandığı açıkmarket politikası,

and that should give us confidence of what is actually winning.

ve bu bize kazanmanın ne olduğunu konusunda özgüven vermeli.

Two, permitting in Texas is relatively easy.

İkincisi, Texas’da izinler kıyaslarsak daha kolay

It's easy to build things, easy to build fossil infrastructure.

Bir şeyleri kurmak daha kolay, fosil altyapısı kurmak kolay.

I don't love that, but it's easy to build clean infrastructure

Bunu sevmiyorum ama temiz altyapı kurmak kolay

and that's what's winning out.

ve kazanan da bu oluyor zaten.

And three, Texas is the easiest state in the United States

Üçüncüsü ise, Texas ABD’de elektrik iletimi

to build electricity transmission.

kurulabilen en kolay eyalet.

Not as easy as I'd like, but it makes it easy.

İstediğim kadar kolay değil, ama kolay.

Those last three factors are factors we can replicate in every nation,

Bu üç faktör her ülkede her eyalette,dünyanın her coğrafyasında

every state, every geography on planet Earth.

kopyalanabilecek şeyler

And they would accelerate this transition.

ve bu geçisi kolaylaştırırlar.

Now, in August of 2022,

Şimdi Ağustos 2022′de

we passed the largest US climate bill ever,

ABD tarihinde en büyük iklim yasasını geçirdik,

Inflation Reduction Act.

Enflasyon Azaltma Yasası.

In Europe,

Avrupa’da

we have a massive push on clean energy

temiz enerji için büyük bir baskı var

as part of the energy crisis driven by the war on Ukraine.

Ukrayna’daki savaşın sonucunda çıkan enerji krizinden sonra.

Now I want to reveal at the same time that we failed at something.

Şimdi aynı zamanda bir şeyde başarısız olduğumuzu açıklamak istiyorum.

In late September 2022,

Eylül 2022′nin sonlarında

we had a permitting bill in the United States

ABD’de ihtiyacımız olan

that would have made it tremendously easier

kıtasal ölçekte şebekeyi

to build the continent-sized grid that we need in the US.

yapmamızı çok kolaylaştıracak bir izin yasası vardı.

It also made it easier to build fossil fuels.

Bu ayrıca fosil yakıtlar için de kolaylaştırıyordu.

Yet every analysis showed

Ancak her analiz sonucu

that fundamentally this bill accelerated the clean energy transition.

bu yasanın temiz enerjiye geçişi hızlandırdığını gösterdi.

But it was opposed by some people

Ama bazı insanlar bu yasaya karşı çıktı

because of it making it a bit easier to build fossil fuels as well.

çünkü bu yasa fosil yakıtları kurmayı da kolaylaştırıyordu.

The consequence of this is potentially dire.

Bunun sonuçları potansiyel olarak çok vahimdir.

The Princeton REPEAT project, led by my friend Dr. Jesse Jenkins,

Arkadaşım olan Dr. Jesse Jenkins’in yürüttüğü Princeton REPEAT projesi

has analyzed this and said that up to 80 percent of the benefits

bunu inceledi ve Enflasyon Azaltma Yasası ile gelecek faydaların %80′inin

of the Inflation Reduction Act may not manifest

eğer iletim hatlarının kurulmasını hızlandırmazsak

if we can't accelerate the pace of building transmission.

orataya çıkmayacağını gösterdi.

That that could amount to as much as 800 million tons a year

Bu Birleşik Devletler’deki karbon emisyonunun

of carbon emissions in the United States

800 milyon ton kadarını

that would have been eliminated,

yok edebileceğimizi gösteriyor,

but that won't be

ama bu olmayacak

because we don't have the transmission capability

çünkü en ucuz elektriği

to bring the cheapest power to where it's needed

ihtiyacı olan yere getirecek

and boost resilience and reliability along the way.

direnci ve güvenilirliği artıracak olan iletim hatlarımız yok.

So I believe that a deal that makes it easier to build,

Bu yüzden inanıyorum ki

even if, to get that bill passed,

fosil altyapısı yapılmasını kolaylaştırsa da

we need to make it a bit easier to build some fossil infrastructure,

bu yasanın geçmesi

will win for clean energy

temiz enerji için iyi olacak

because clean energy simply wins on cost.

çünkü temiz enerji maliyette kazandırıyor.

On a level playing field, it will dominate the future.

Eşit şartlarda geleceğe hükmedecektir.

And so if you have confidence in this decades-long trend

Eğer temiz enerjinin ekonomik olarak fosil yakıtları altüst edeceği

that clean energy will economically disrupt fossil fuels,

bu onlarca yıllık trende güveniyorsanız,

then the logical conclusion is that we must get out of the way,

mantıklı sonuç yoldan çekilmemiz,

make permitting easier, and allow it to be built.

izinleri kolaylaştırmamız ve yapılmasına izin vermemizdir.

It is time for us to build.

Artık inşa etmemizin zamanı geldi.

Thank you very much.

Hepinize teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)