Damon Horowitz calls for a "moral operating system"

Tłumaczenie: Maciej Koczur Korekta: Anna Władyka

Power.

Władza.

That is the word that comes to mind.

Właśnie to słowo przychodzi na myśl.

We're the new technologists.

Jesteśmy nowymi technologami.

We have a lot of data, so we have a lot of power.

Mamy mnóstwo danych, więc mamy ogromną władzę.

How much power do we have?

Ile mamy władzy?

Scene from a movie: "Apocalypse Now" -- great movie.

Scena z "Czasu Apokalipsy" -- świetny film.

We've got to get our hero, Captain Willard, to the mouth of the Nung River

Musimy pomóc dotrzeć naszemu bohaterowi, kapitanowi Willardowi, do ujścia rzeki Nung,

so he can go pursue Colonel Kurtz.

by mógł ścigać pułkownika Kurtza.

The way we're going to do this is fly him in and drop him off.

Zrobimy to, transportując go drogą powietrzną i zrzucając.

So the scene:

Oto ta scena:

the sky is filled with this fleet of helicopters carrying him in.

niebo wypełnione flotą helikopterów, które go eskortują.

And there's this loud, thrilling music in the background,

W tle brzmi głośna, przejmująca muzyka,

this wild music.

obłędna muzyka.

♫ Dum da ta da dum ♫

♫ Dum da ta da dum ♫

♫ Dum da ta da dum ♫

♫ Dum da ta da dum ♫

♫ Da ta da da ♫

♫ Da ta da da ♫

That's a lot of power.

To się nazywa władza.

That's the kind of power I feel in this room.

Właśnie ten rodzaj władzy czuję w tej sali.

That's the kind of power we have

Posiadamy ją,

because of all of the data that we have.

bo mamy wszystkie potrzebne dane.

Let's take an example.

Popatrzmy na przykładzie.

What can we do

Co możemy zrobić

with just one person's data?

z danymi tylko jednej osoby?

What can we do

Co możemy zrobić

with that guy's data?

z danymi tamtego kolegi?

I can look at your financial records.

Mogę przejrzeć twoją dokumentację finansową.

I can tell if you pay your bills on time.

Mogę powiedzieć, czy płacisz rachunki na czas.

I know if you're good to give a loan to.

Wiem, czy można dać ci pożyczkę.

I can look at your medical records; I can see if your pump is still pumping --

Mogę zajrzeć w twoją kartę pacjenta; sprawdzić, czy twoja pompka wciąż działa --

see if you're good to offer insurance to.

i czy nadajesz się, by zaoferować ci ubezpieczenie.

I can look at your clicking patterns.

Mogę przejrzeć historię wyświetlanych przez ciebie witryn.

When you come to my website, I actually know what you're going to do already

Gdy wyświetlasz moją stronę, wiem już, co zamierzasz,

because I've seen you visit millions of websites before.

bo widziałem jak odwiedzasz miliony innych stron.

And I'm sorry to tell you,

I przykro mi to mówić,

you're like a poker player, you have a tell.

ale jesteś jak pokerzysta -- coś cię zdradza.

I can tell with data analysis what you're going to do

Mogę powiedzieć, analizując dane, co masz zamiar zrobić

before you even do it.

jeszcze zanim to zrobisz.

I know what you like. I know who you are,

Wiem, co lubisz. Wiem, kim jesteś.

and that's even before I look at your mail

I to wszystko jeszcze przed przejrzeniem twojej poczty

or your phone.

lub komórki.

Those are the kinds of things we can do

To są rzeczy, które możemy robić

with the data that we have.

za pomocą danych, którymi dysponujemy.

But I'm not actually here to talk about what we can do.

Ale nie mam zamiaru mówić o tym, co możemy zrobić.

I'm here to talk about what we should do.

Jestem tu, aby mówić o tym, co powinniśmy robić.

What's the right thing to do?

Jak postępować?

Now I see some puzzled looks

Widzę zdziwione spojrzenia

like, "Why are you asking us what's the right thing to do?

mówiące: "Dlaczego pytasz nas o to, jak postępować właściwie?"

We're just building this stuff. Somebody else is using it."

My tylko programujemy. Ktoś inny tego używa.

Fair enough.

Zgadza się.

But it brings me back.

Ale to prowadzi mnie wstecz.

I think about World War II --

Do Drugiej Wojny Światowej --

some of our great technologists then,

grupa naszych wybitnych naukowców,

some of our great physicists,

kilku naszych najlepszych fizyków,

studying nuclear fission and fusion --

badała rozszczepienie i syntezę jądrową --

just nuclear stuff.

ogólnie energię atomową.

We gather together these physicists in Los Alamos

Zebraliśmy tych fizyków w Los Alamos,

to see what they'll build.

by zobaczyć, co uda im się zbudować.

We want the people building the technology

Chcemy, aby ludzie tworzący technologię

thinking about what we should be doing with the technology.

myśleli o tym, jak powinniśmy jej używać.

So what should we be doing with that guy's data?

Więc, co powinniśmy robić z danymi tamtego kolegi?

Should we be collecting it, gathering it,

Czy powinniśmy je zbierać, gromadzić,

so we can make his online experience better?

żeby poprawić jakość surfowania po Internecie?

So we can make money?

Żeby zarobić pieniądze?

So we can protect ourselves

Żeby się zabezpieczyć,

if he was up to no good?

gdyby on zamierzał coś spsocić?

Or should we respect his privacy,

Czy może powinniśmy uszanować jego prywatność,

protect his dignity and leave him alone?

chronić jego godność i zostawić go w spokoju?

Which one is it?

Co zrobić?

How should we figure it out?

Jak mamy się tego dowiedzieć?

I know: crowdsource. Let's crowdsource this.

Ja wiem: spytajmy ludzi. Spytajmy tłumu.

So to get people warmed up,

Aby was trochę rozgrzać,

let's start with an easy question --

zacznijmy od prostego pytania --

something I'm sure everybody here has an opinion about:

od czegoś, o czym każda osoba tutaj ma swoją opinię.

iPhone versus Android.

iPhone kontra Android

Let's do a show of hands -- iPhone.

Podnieście ręce -- iPhone

Uh huh.

Aha...

Android.

Android.

You'd think with a bunch of smart people

Pomyślałby ktoś, że w tak łebskim towarzystwie

we wouldn't be such suckers just for the pretty phones.

nie będzie naiwniaków lecących na ładne telefony.

(Laughter)

(Śmiech)

Next question,

Następne pytanie,

a little bit harder.

trochę trudniejsze.

Should we be collecting all of that guy's data

Czy powinniśmy zbierać wszystkie dane naszego kolegi,

to make his experiences better

żeby poprawić jakość usług, z których korzysta

and to protect ourselves in case he's up to no good?

i do własnej ochrony, gdyby chciał coś przeskrobać?

Or should we leave him alone?

Czy powinniśmy zostawić go w spokoju?

Collect his data.

Zbierać dane.

Leave him alone.

Pozostawić go w spokoju.

You're safe. It's fine.

Jesteś bezpieczny. Możesz odetchnąć.

(Laughter)

(Śmiech)

Okay, last question --

No dobra, ostatnie pytanie --

harder question --

trudniejsze --

when trying to evaluate

gdy próbujemy ocenić,

what we should do in this case,

co należy zrobić w tym przypadku,

should we use a Kantian deontological moral framework,

powinniśmy użyć deontologicznych norm moralnych Kanta,

or should we use a Millian consequentialist one?

czy konsekwencjalistycznych norm moralnych Milla?

Kant.

Kto jest za Kantem?

Mill.

Kto za Millem?

Not as many votes.

Niewiele widzę rąk.

(Laughter)

(Śmiech)

Yeah, that's a terrifying result.

No właśnie, to zastraszający wynik.

Terrifying, because we have stronger opinions

Zastraszający, bo mamy lepiej wyrobione zdanie

about our hand-held devices

na temat naszych komórek

than about the moral framework

niż norm moralnych,

we should use to guide our decisions.

jakimi powinniśmy się kierować podejmując decyzje.

How do we know what to do with all the power we have

Skąd mamy wiedzieć, co zrobić z tą całą władzą jaką mamy,

if we don't have a moral framework?

jeśli nie mamy żadnej moralnej podbudowy?

We know more about mobile operating systems,

Wiemy wiele na temat systemów operacyjnych telefonów komórkowych,

but what we really need is a moral operating system.

ale tym, czego na prawdę potrzebujemy, jest moralny system operacyjny.

What's a moral operating system?

Czym jest moralny system operacyjny?

We all know right and wrong, right?

Wszyscy wiemy co jest dobre, a co złe, prawda?

You feel good when you do something right,

Czujesz się dobrze, gdy robisz coś słusznego,

you feel bad when you do something wrong.

czujesz się źle, gdy robisz coś nie tak.

Our parents teach us that: praise with the good, scold with the bad.

Nauczyli nas tego rodzice: chwal dobre, gań za złe.

But how do we figure out what's right and wrong?

Ale jak odróżnić dobro od zła?

And from day to day, we have the techniques that we use.

Każdego dnia mamy swoje sposoby.

Maybe we just follow our gut.

Może po prostu podążamy za swoimi przeczuciami.

Maybe we take a vote -- we crowdsource.

Może głosujemy, pytamy ludzi.

Or maybe we punt --

może zachodzimy po radę --

ask the legal department, see what they say.

wpadnij do naszych prawników, zobaczymy co powiedzą.

In other words, it's kind of random,

Innymi słowy, dzieje się to dość przypadkowo,

kind of ad hoc,

jakby na poczekaniu

how we figure out what we should do.

dochodzimy do tego, co powinniśmy zrobić.

And maybe, if we want to be on surer footing,

I może, by mieć pewniejszy grunt po nogami,

what we really want is a moral framework that will help guide us there,

potrzebujemy systemu zasad moralnych, który nas poprowadzi,

that will tell us what kinds of things are right and wrong in the first place,

który nam wskaże, co jest dobre a co złe,

and how would we know in a given situation what to do.

i jak podjąć decyzję w danej sytuacji.

So let's get a moral framework.

Więc zbudujmy ten system moralny.

We're numbers people, living by numbers.

Jesteśmy ludźmi liczb, żyjemy liczbami.

How can we use numbers

Jak możemy użyć liczb

as the basis for a moral framework?

jako fundamentów naszego systemu moralnego?

I know a guy who did exactly that.

Znam człowieka, który właśnie to zrobił.

A brilliant guy --

Świetny gość,

he's been dead 2,500 years.

nieżyjący już od 2500 lat.

Plato, that's right.

Platon, zgadza się.

Remember him -- old philosopher?

Pamiętacie go -- tego starego filozofa?

You were sleeping during that class.

Przespaliście te zajęcia.

And Plato, he had a lot of the same concerns that we did.

Więc Platon miał wiele takich samych rozterek jak my.

He was worried about right and wrong.

Zastanawiał się nad dobrem i złem.

He wanted to know what is just.

Chciał wiedzieć co jest słuszne.

But he was worried that all we seem to be doing

Ale martwił się, że jedynym co robimy,

is trading opinions about this.

jest wymiana opinii na ten temat.

He says something's just. She says something else is just.

On mówi, że to jest słuszne. Ona mówi, że tamto jest słuszne.

It's kind of convincing when he talks and when she talks too.

On jest dosyć przekonujący, ona również.

I'm just going back and forth; I'm not getting anywhere.

Poruszam się w kółko, do niczego nie dochodząc.

I don't want opinions; I want knowledge.

Ja nie chcę opinii, ja chcę wiedzy.

I want to know the truth about justice --

Ja chcę znać prawdę o sprawiedliwości --

like we have truths in math.

tak jak znamy prawdy matematyczne.

In math, we know the objective facts.

W matematyce mamy prawdy obiektywne.

Take a number, any number -- two.

Weźmy jakąś cyfrę, dowolną -- niech będzie dwa.

Favorite number. I love that number.

Moja ulubiona, uwielbiam tę cyfrę.

There are truths about two.

Mamy prawdy dotyczące dwójki.

If you've got two of something,

Jeśli masz czegoś dwa

you add two more, you get four.

i dodasz do tego kolejne dwa, dostajesz cztery.

That's true no matter what thing you're talking about.

To prawda, nieważne o czym mówisz.

It's an objective truth about the form of two,

To obiektywna prawda o naturze dwójki,

the abstract form.

jej abstrakcyjnej formie.

When you have two of anything -- two eyes, two ears, two noses,

Jeśli masz dwie sztuki czegokolwiek -- dwoje oczu, uszu, dwa nosy,

just two protrusions --

jakieś dwie wypustki --

those all partake of the form of two.

one wszystkie przynależą do cechy dwójki.

They all participate in the truths that two has.

One wszystkie zawierają się w grupie prawd o dwójce.

They all have two-ness in them.

One wszystkie mają w sobie "dwójkowość".

And therefore, it's not a matter of opinion.

Zatem, to nie kwestia opinii.

What if, Plato thought,

Co, jeśli Platon uważał,

ethics was like math?

że etyka jest jak matematyka?

What if there were a pure form of justice?

Co by było, gdyby istniała czysta forma sprawiedliwości?

What if there are truths about justice,

Co, jeśli istnieją prawdy o sprawiedliwości,

and you could just look around in this world

i moglibyśmy rozejrzeć się po świecie

and see which things participated,

i dostrzec, co należy

partook of that form of justice?

i co zawiera się w pojęciu sprawiedliwości?

Then you would know what was really just and what wasn't.

Wtedy wiedzielibyśmy, co jest właściwe, a co nie.

It wouldn't be a matter

Nie byłaby to kwestia

of just opinion or just appearances.

opinii czy wyglądu.

That's a stunning vision.

To oszałamiająca wizja.

I mean, think about that. How grand. How ambitious.

Pomyślcie, jaka jest imponująca, jaka ambitna.

That's as ambitious as we are.

Tak ambitna jak my.

He wants to solve ethics.

On chce uporać się z etyką.

He wants objective truths.

On chce prawd obiektywnych.

If you think that way,

Jeśli myślisz w ten sposób,

you have a Platonist moral framework.

to stosujesz Platońskie normy moralne.

If you don't think that way,

Jeśli tak nie myślisz,

well, you have a lot of company in the history of Western philosophy,

znajdziesz sporo pokrewnych dusz w historii zachodniej filozofii,

because the tidy idea, you know, people criticized it.

bo mało komu przypadło do gustu tak rygorystyczne podejście.

Aristotle, in particular, he was not amused.

Zwłaszcza Arystoteles nie był tym zachwycony.

He thought it was impractical.

Uważał to za niepraktyczne.

Aristotle said, "We should seek only so much precision in each subject

Powiedział: "Każdy obiekt studiujmy tak dokładnie

as that subject allows."

na ile ten obiekt pozwala".

Aristotle thought ethics wasn't a lot like math.

Arystoteles uważał, że etyka nie przypomina w ogóle matematyki.

He thought ethics was a matter of making decisions in the here-and-now

Uważał, że etyka to kwestia podejmowania decyzji tu i teraz,

using our best judgment

przy użyciu własnej wiedzy najlepiej jak się umie,

to find the right path.

by odnaleźć właściwą ścieżkę.

If you think that, Plato's not your guy.

Jeśli tak sądzisz, Platon to nie twój typ.

But don't give up.

Ale nie poddawaj się.

Maybe there's another way

Może jest jeszcze inny sposób

that we can use numbers as the basis of our moral framework.

wykorzystania cyfr jako podstawy naszego systemu moralnego.

How about this:

A gdyby tak:

What if in any situation you could just calculate,

Co, jeśli w każdej sytuacji moglibyśmy obliczyć,

look at the choices,

porównać wybory,

measure out which one's better and know what to do?

wyliczyć, które są lepsze i wiedzieć, co czynić?

That sound familiar?

Brzmi znajomo?

That's a utilitarian moral framework.

To podejście utylitarne.

John Stuart Mill was a great advocate of this --

John Stuart Mill był zdecydowanym zwolennikiem tego kierunku --

nice guy besides --

a przy okazji fajnym gościem --

and only been dead 200 years.

no i nie żyje dopiero 200 lat.

So basis of utilitarianism --

Podstawy utylitaryzmu --

I'm sure you're familiar at least.

jestem pewien, że chociaż trochę o tym wiecie.

The three people who voted for Mill before are familiar with this.

Te trzy osoby, które wcześniej głosowały za Millem, na pewno wiedzą.

But here's the way it works.

Więc spójrzmy, jak to działa.

What if morals, what if what makes something moral

Jeśli moralność lub coś, co czyni rzecz moralną

is just a matter of if it maximizes pleasure

polegałoby na maksymalizacji przyjemności

and minimizes pain?

i minimalizacji bólu?

It does something intrinsic to the act.

Jest to nieodłącznym elementem działania.

It's not like its relation to some abstract form.

Nie odnosi się wyłącznie do jakiejś abstrakcyjnej formy.

It's just a matter of the consequences.

To tylko kwestia konsekwencji.

You just look at the consequences

Patrzysz na konsekwencje

and see if, overall, it's for the good or for the worse.

i widzisz, ogólnie, czy są dobre czy złe.

That would be simple. Then we know what to do.

To by było proste. Wtedy wiedzielibyśmy, jak postępować.

Let's take an example.

Weźmy przykład.

Suppose I go up

Przypuśćmy, że podchodzę

and I say, "I'm going to take your phone."

mówiąc: "Zabieram twój telefon".

Not just because it rang earlier,

Nie dlatego, że wcześniej zadzwonił,

but I'm going to take it because I made a little calculation.

ale dlatego, bo dokonałem małej kalkulacji.

I thought, that guy looks suspicious.

Pomyślałem, że tamten kolega wygląda podejrzanie.

And what if he's been sending little messages to Bin Laden's hideout --

A co jeśli on wysyła wiadomości do kryjówki Bin Ladena

or whoever took over after Bin Laden --

albo jego następcy

and he's actually like a terrorist, a sleeper cell.

-- jest kimś w stylu terrorysty, tajna komórka.

I'm going to find that out, and when I find that out,

Dowiem się tego i gdy będę już wiedział,

I'm going to prevent a huge amount of damage that he could cause.

zapobiegnę ogromnym szkodom, jakie on mógł wyrządzić.

That has a very high utility to prevent that damage.

Ten czyn jest niesłychanie użyteczny w powstrzymaniu tych szkód.

And compared to the little pain that it's going to cause --

I w porównaniu do jego małej szkodliwości --

because it's going to be embarrassing when I'm looking on his phone

bo sytuacja może być krępująca, gdy okaże się,

and seeing that he has a Farmville problem and that whole bit --

że on tylko ma problemy w Farmville i nic poza tym --

that's overwhelmed

skrępowanie to ustępuje

by the value of looking at the phone.

samemu faktowi patrzenia na telefon.

If you feel that way,

Jeśli tak właśnie myślisz,

that's a utilitarian choice.

to jest to wybór utylitarny.

But maybe you don't feel that way either.

Ale może nie widzisz tego w ten sposób.

Maybe you think, it's his phone.

Może myślisz, że to jego telefon,

It's wrong to take his phone

że to niewłaściwe, by mu go odbierać,

because he's a person

ponieważ on jest niezależną osobą,

and he has rights and he has dignity,

a więc posiada swoje prawa i godność osobistą

and we can't just interfere with that.

i nie możemy w to ingerować.

He has autonomy.

On ma niezależność.

It doesn't matter what the calculations are.

Wszystko jedno, jaki jest wynik kalkulacji.

There are things that are intrinsically wrong --

Istnieją rzeczy, które są wewnętrznie złe --

like lying is wrong,

jak kłamstwo,

like torturing innocent children is wrong.

jak torturowanie dzieci.

Kant was very good on this point,

Kant miał tu istotnie rację

and he said it a little better than I'll say it.

i powiedział to nieco lepiej niż ja to zrobię.

He said we should use our reason

Kant powiedział, że powinniśmy używać naszego rozumu,

to figure out the rules by which we should guide our conduct,

by odkryć zasady, którymi powinniśmy się kierować.

and then it is our duty to follow those rules.

Naszym obowiązkiem jest kierować się tymi zasadami.

It's not a matter of calculation.

Rzecz nie polega na kalkulacji.

So let's stop.

Zatrzymajmy się tu.

We're right in the thick of it, this philosophical thicket.

Jesteśmy w samym środku tych rozważań, w filozoficznym gąszczu.

And this goes on for thousands of years,

To trwa od tysięcy lat,

because these are hard questions,

ponieważ to są trudne pytania,

and I've only got 15 minutes.

a ja mam tylko 15 minut.

So let's cut to the chase.

Więc do rzeczy.

How should we be making our decisions?

Jak powinniśmy podejmować nasze decyzje?

Is it Plato, is it Aristotle, is it Kant, is it Mill?

Czy za Platonem, Arystotelesem, Kantem czy za Millem?

What should we be doing? What's the answer?

Co powinniśmy robić? Jaka jest odpowiedź?

What's the formula that we can use in any situation

Jak brzmi formuła, której możemy użyć w każdej sytuacji,

to determine what we should do,

by rozstrzygnąć co powinniśmy zrobić,

whether we should use that guy's data or not?

czy użyć danych naszego kolegi czy nie?

What's the formula?

Jaka jest ta formuła?

There's not a formula.

Nie mamy żadnej.

There's not a simple answer.

Nie ma prostej odpowiedzi.

Ethics is hard.

Etyka jest trudna.

Ethics requires thinking.

Etyka wymaga myślenia.

And that's uncomfortable.

A to jest niewygodne.

I know; I spent a lot of my career

Wiem, znaczną cześć kariery spędziłem

in artificial intelligence,

pracując nad sztuczną inteligencją,

trying to build machines that could do some of this thinking for us,

budując maszyny, które potrafiłyby wyręczyć nas w myśleniu

that could give us answers.

i które dałyby nam odpowiedzi.

But they can't.

Ale one nie potrafią.

You can't just take human thinking

Nie można po prostu wziąć ludzkiego myślenia

and put it into a machine.

i włożyć do maszyny.

We're the ones who have to do it.

My sami musimy to zrobić.

Happily, we're not machines, and we can do it.

Na szczęście nie jesteśmy maszynami i potrafimy to.

Not only can we think,

Nie tylko możemy myśleć,

we must.

ale i musimy.

Hannah Arendt said,

Hannah Arendt powiedziała:

"The sad truth

"Smutną prawdą jest,

is that most evil done in this world

że większość zła tego świata

is not done by people

nie dzieje się za sprawą ludzi,

who choose to be evil.

którzy wybierają zło.

It arises from not thinking."

Zło bierze się z braku myślenia".

That's what she called the "banality of evil."

Nazwała to "banalnością zła".

And the response to that

I odpowiedzią na to

is that we demand the exercise of thinking

jest to, że oczekujemy myślenia

from every sane person.

od każdej rozumnej osoby.

So let's do that. Let's think.

Więc zróbmy tak. Myślmy.

In fact, let's start right now.

A właściwie zacznijmy od razu.

Every person in this room do this:

Niech każdy w tym pomieszczeniu

think of the last time you had a decision to make

pomyśli, kiedy ostatnio musiał podjąć decyzję

where you were worried to do the right thing,

i niepokoił się, by podjąć ją właściwie,

where you wondered, "What should I be doing?"

zastanawiał się: "Co powinienem zrobić"?

Bring that to mind,

Przypomnijcie to sobie.

and now reflect on that

A teraz pomyślcie o tym

and say, "How did I come up that decision?

i odpowiedzcie sobie: "Jak dokonałem tej decyzji?

What did I do? Did I follow my gut?

Jak to zrobiłem? Czy posłuchałem intuicji?

Did I have somebody vote on it? Or did I punt to legal?"

Czy posłuchałem czyjejś rady? Zapukałem do prawnika?"

Or now we have a few more choices.

Teraz mamy więcej wyborów.

"Did I evaluate what would be the highest pleasure

"Czy oszacowałem, co przyniesie największą korzyść,

like Mill would?

jak Mill by to zrobił?

Or like Kant, did I use reason to figure out what was intrinsically right?"

Czy jak Kant, użyłem rozumu, by wybrać rzecz immanentnie słuszną"?

Think about it. Really bring it to mind. This is important.

Pomyślcie o tym. Wyobraźcie to sobie ponownie. To istotne.

It is so important

To tak ważne,

we are going to spend 30 seconds of valuable TEDTalk time

że spędzimy 30 sekund cennego czasu TEDTalk

doing nothing but thinking about this.

na myślenie o tym.

Are you ready? Go.

Gotowi? Start.

Stop. Good work.

Stop. Dobra robota.

What you just did,

To, co właśnie zrobiliście,

that's the first step towards taking responsibility

to pierwszy krok ku wzięciu odpowiedzialności

for what we should do with all of our power.

za to, co powinniśmy uczynić z naszą władzą.

Now the next step -- try this.

Teraz kolejny krok -- spróbujcie tego.

Go find a friend and explain to them

Znajdźcie kogoś i wytłumaczcie mu

how you made that decision.

jak podjęliście tę decyzję.

Not right now. Wait till I finish talking.

Nie teraz. Poczekajcie, aż skończę mówić.

Do it over lunch.

Zróbcie to w czasie lunchu.

And don't just find another technologist friend;

Nie chodzi mi o kolejnego specjalistę;

find somebody different than you.

poszukajcie kogoś zupełnie innego.

Find an artist or a writer --

Kogoś jak artysta lub pisarz --

or, heaven forbid, find a philosopher and talk to them.

albo, uchowaj Boże, znajdźcie filozofa i porozmawiajcie z nim.

In fact, find somebody from the humanities.

Właściwie, to znajdźcie humanistę.

Why? Because they think about problems

Dlaczego? Bo oni rozważają problemy

differently than we do as technologists.

inaczej niż my, technologowie.

Just a few days ago, right across the street from here,

Kilka dni temu, dokładnie po drugiej stronie ulicy stąd,

there was hundreds of people gathered together.

zgromadziły się setki ludzi.

It was technologists and humanists

Technologowie i humaniści

at that big BiblioTech Conference.

zjechali na konferencję BiblioTech.

And they gathered together

Zebrali się,

because the technologists wanted to learn

bo technologowie chcieli się dowiedzieć,

what it would be like to think from a humanities perspective.

jak to jest myśleć z perspektywy humanisty.

You have someone from Google

Masz pracownika Google

talking to someone who does comparative literature.

rozmawiającego z osobą zajmującą się literaturą porównawczą.

You're thinking about the relevance of 17th century French theater --

Rozprawiasz o znaczeniu XVII-wiecznego teatru francuskiego

how does that bear upon venture capital?

i jego wpływie na venture capital.

Well that's interesting. That's a different way of thinking.

To interesujące. To inny sposób myślenia.

And when you think in that way,

I jeśli zaczniesz myśleć w ten sposób,

you become more sensitive to the human considerations,

stajesz się bardziej czuły na ludzkie rozterki,

which are crucial to making ethical decisions.

które są kluczowe w podejmowaniu etycznych decyzji.

So imagine that right now

Wyobraźcie sobie teraz,

you went and you found your musician friend.

że znaleźliście muzyka.

And you're telling him what we're talking about,

I opowiadacie mu, o czym teraz mówimy,

about our whole data revolution and all this --

o rewolucji danych i o całej reszcie,

maybe even hum a few bars of our theme music.

może nucąc kilka nut naszego muzycznego motywu.

♫ Dum ta da da dum dum ta da da dum ♫

♫ Dum ta da da dum dum ta da da dum ♫

Well, your musician friend will stop you and say,

Wtedy muzyk przerwie ci, mówiąc:

"You know, the theme music

"Wiesz, ta melodia

for your data revolution,

ilustrująca rewolucję danych

that's an opera, that's Wagner.

pochodzi z opery Wagnera

It's based on Norse legend.

opartej na nordyckiej legendzie.

It's Gods and mythical creatures

Chodzi tam o bogów i mityczne stworzenia,

fighting over magical jewelry."

które walczą o skarby o magicznych właściwościach".

That's interesting.

To interesujące.

Now it's also a beautiful opera,

To piękna opera.

and we're moved by that opera.

I jesteśmy nią poruszeni.

We're moved because it's about the battle

Jesteśmy poruszeni, bo to historia walki

between good and evil,

dobra ze złem,

about right and wrong.

słusznego z niewłaściwym.

And we care about right and wrong.

A nam zależy na tym rozróżnieniu.

We care what happens in that opera.

Przejmujemy się tym, co się dzieje w tej operze.

We care what happens in "Apocalypse Now."

I tym, co się dzieje w "Czasie Apokalipsy".

And we certainly care

A już na pewno przejmujemy się tym,

what happens with our technologies.

co się dzieje z naszymi technologiami.

We have so much power today,

Dziś mamy tak wiele władzy,

it is up to us to figure out what to do,

że tylko od nas zależy, co z nią uczynimy.

and that's the good news.

To właśnie dobra wiadomość.

We're the ones writing this opera.

My komponujemy tę operę.

This is our movie.

To jest nasz film.

We figure out what will happen with this technology.

My decydujemy, co się dalej stanie z tą technologią.

We determine how this will all end.

Od nas zależy, jak się to wszystko zakończy.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)