Sheila Patek: Measuring the fastest animal on earth

Tłumaczenie: Ernest Wójcik Korekta: Monika Sulima

If you'd like to learn how to play the lobster, we have some here.

Jeśli chcielibyście się nauczyć zagrać homara, to mamy tu kilka.

And that's not a joke, we really do.

I to nie jest żart, naprawdę mamy.

So come up afterwards and I'll show you how to play a lobster.

Przyjdźcie po wszystkim i pokażę wam jak zagrać homara.

So, actually, I started working on what's called the mantis shrimp

Zaczęłam pracować nad czymś znanym jako ustonogi

a few years ago because they make sound.

kilka lat temu z powodu wydawanego przez nie dźwięku.

This is a recording I made of a mantis shrimp

Oto nagranie ustonoga

that's found off the coast of California.

znalezionego nad wybrzeżem Kalifornii.

And while that's an absolutely fascinating sound,

I chociaż to absolutnie fascynujący dźwięk,

it actually turns out to be a very difficult project.

to okazało się to być bardzo trudnym projektem.

And while I was struggling to figure out how and why mantis shrimp,

I gdy zmagałam się z odkrywaniem jak i dlaczego ustonogi,

or stomatopods, make sound, I started to think about their appendages.

lub też stomatopoda, wydają dźwięk, zaczęłam się zastanawiać nad ich kończynami.

And mantis shrimp are called "mantis shrimp" after the praying mantises,

Ustonogi (ang. mantis shrimp) nazwane zostały po modliszkach (ang. mantis),

which also have a fast feeding appendage. And I started to think,

które mają również szybkie kończyny atakujące. I pomyślałam sobie,

well, maybe it will be interesting, while listening to their sounds,

że, może to być interesujące, by słuchając ich odgłosów,

to figure out how these animals generate very fast feeding strikes.

sprawdzić jak te zwierzęta generują bardzo szybkie uderzenia w trakcie ataku.

And so today I'll talk about the extreme stomatopod strike,

A więc dziś opowiem o ekstremalnych atakach stomatopodów,

work that I've done in collaboration with Wyatt Korff and Roy Caldwell.

nad którymi pracowałam wspólnie z Wyattem Korffem i Royem Caldwellem.

So, mantis shrimp come in two varieties:

Ustonogi występują w dwóch odmianach:

there are spearers and smashers.

dźgające i tłukące.

And this is a spearing mantis shrimp, or stomatopod.

To jest ustonóg dźgający.

And he lives in the sand, and he catches things that go by overhead.

Żyje w piasku i łowi co przepłynie mu nad głową.

So, a quick strike like that. And if we slow it down a bit,

Szybkie uderzenie. I jeśli je trochę zwolnimy,

this is the mantis shrimp -- the same species --

to jest ustonóg - ten sam gatunek -

recorded at 1,000 frames a second,

nagrany w 1.000 klatek na sekundę,

played back at 15 frames per second.

odgrywany w 15 ramkach na sekundę.

And you can see it's just a really spectacular extension of the limbs,

Możecie zauważyć to niesamowite wydłużenie odnóży,

exploding upward to actually just catch

eksplodujących w górę by chwycić

a dead piece of shrimp that I had offered it.

kawałek martwej krewetki, którą podsunęłam.

Now, the other type of mantis shrimp is the smasher stomatopod,

Drugą odmianą stomatopodów są ustongi tłukące,

and these guys open up snails for a living.

ci kolesie żyją z otwierania ślimaków.

And so this guy gets the snail all set up and gives it a good whack.

Ten tu ustawi sobie ślimaka i daje mu niezłego łupnia.

(Laughter)

(Śmiech)

So, I'll play it one more time.

Puszczę to jeszcze raz.

He wiggles it in place, tugs it with his nose, and smash.

Obraca go w miejscu, popcha nosem i tłucze.

And a few smashes later, the snail is broken open, and he's got a good dinner.

Kilka uderzeń później ma dobry obiad z rozłupanego ślimaka.

So, the smasher raptorial appendage can stab with a point at the end,

Kończyna atakująca może dźgać ostrym zakończeniem,

or it can smash with the heel.

lub tłuc piętą.

And today I'll talk about the smashing type of strike.

Będę dziś mówiła o ataku tłukącym.

And so the first question that came to mind was,

Pierwszym pytaniem, które się nasuwa, było,

well, how fast does this limb move?

jak szybko te kończyny się poruszają?

Because it's moving pretty darn fast on that video.

Bo na tym filmie rusza się cholernie szybko.

And I immediately came upon a problem.

Od razu natrafiłam na problem.

Every single high-speed video system in the biology department

Każdy system wideo wysokiej prędkości na wydziale bilogii

at Berkeley wasn't fast enough to catch this movement.

w Berkley nie był wystarczająco szybki by nagrać ten ruch.

We simply couldn't capture it on video.

Po prostu nie mogliśmy tego złapać na wideo.

And so this had me stymied for quite a long period of time.

To powstrzymywało moją pracę na długi okres czasu.

And then a BBC crew came cruising through the biology department,

Aż kiedyś ekipa BBC przeleciała przez wydział biologii,

looking for a story to do about new technologies in biology.

w poszukiwaniu materiału o nowych technologiach w biologii.

And so we struck up a deal.

Więc poszliśmy na układ.

I said, "Well, if you guys rent the high-speed video system

Powiedziałam: "Jeśli pożyczycie nam kamerę wysokiej prędkości

that could capture these movements,

która nagra te ruchy,

you guys can film us collecting the data."

możecie sfilmować nas zbierających dane".

And believe it or not, they went for it. (Laughter)

Uwierzcie bądź nie, poszli na to.

So we got this incredible video system. It's very new technology --

Dostaliśmy więc ten niesamowity system wideo. To bardzo nowoczesna technologia -

it just came out about a year ago --

pojawiła się dopiero rok temu -

that allows you to film at extremely high speeds in low light.

pozwala nagrywać z ekstremalną prędkością przy słabym oświetleniu.

And low light is a critical issue with filming animals,

A słabe oświetlenie to zasadnicza sprawa przy filmowaniu zwierząt,

because if it's too high, you fry them. (Laughter)

bo jeśli jest za mocne, to je usmażysz.

So this is a mantis shrimp. There are the eyes up here,

To jest ustonóg. Tam u góry są oczy,

and there's that raptorial appendage, and there's the heel.

tu ta atakująca kończyna a tu pięta.

And that thing's going to swing around and smash the snail.

Zamachnie się i uderzy tego ślimaka.

And the snail's wired to a stick,

Ślimak jest przywiązany do patyka,

so he's a little bit easier to set up the shot. And -- yeah.

by było łatwiej uchwycić nagranie. A - no tak.

(Laughter)

(Śmiech)

I hope there aren't any snail rights activists around here.

Mam nadzieję, że nie ma tu aktywistów broniących praw ślimaków.

(Laughter)

(Śmiech)

So this was filmed at 5,000 frames per second,

To zostało nagrane w 5.000 klatek na sekundę

and I'm playing it back at 15. And so this is slowed down 333 times.

a odgrywam je w 15. Czyli spowolnione 333 razy.

And as you'll notice, it's still pretty gosh darn fast

I jak widzicie, to ciągle cholernie szybko

slowed down 333 times. It's an incredibly powerful movement.

nawet spowolnione 333 razy. To niesamowicie silny ruch.

The whole limb extends out. The body flexes backwards --

Całe odnóże się wyciąga. Ciało przechyla się w tył -

just a spectacular movement.

wprost spektakularny ruch.

And so what we did is, we took a look at these videos,

To co zrobiliśmy to, wzięliśmy te wszystkie nagrania,

and we measured how fast the limb was moving

i zmierzyliśmy jak szybko porusza się odnóże

to get back to that original question.

by wrócić do naszego pierwotnego pytania.

And we were in for our first surprise.

I tu czekała nas pierwsza niespodzianka.

So what we calculated was that the limbs were moving

Z obliczeń wynikało, że odnóża poruszały się

at the peak speed ranging from 10 meters per second

w zakresie od 10 metrów na sekundę

all the way up to 23 meters per second.

aż po 23 metry na sekundę.

And for those of you who prefer miles per hour,

A dla tych, którzy wolą kilometry na godzinę,

that's over 45 miles per hour in water. And this is really darn fast.

to ponad 72 kilometry na godzinę pod wodą. A to jest naprawdę bardzo szybko.

In fact, it's so fast we were able to add a new point

W zasadzie tak szybko, że mogliśmy dodać nową pozycję

on the extreme animal movement spectrum.

na skali ekstremalnych ruchów zwierząt.

And mantis shrimp are officially the fastest measured feeding strike

Ustonogi są oficjalnie najszybciej atakującymi pożywienie

of any animal system. So our first surprise.

ze wszystkich zwierząt. To nasza pierwsza niespodzianka.

(Applause)

(Oklaski)

So that was really cool and very unexpected.

To było naprawdę fajne i całkowicie nieoczekiwane.

So, you might be wondering, well, how do they do it?

Możecie się zastanawiać, jak one to robią?

And actually, this work was done in the 1960s

To zostało już zbadane w latach 60-tych

by a famous biologist named Malcolm Burrows.

przez znanego biologa o nazwisku Malcolm Burrows.

And what he showed in mantis shrimp is that they use

Wykazał on, że ustonogi używają czegoś,

what's called a "catch mechanism," or "click mechanism."

co nazywamy mechanizmem zwalniającym.

And what this basically consists of is a large muscle

Składa się on z dużego mięśnia,

that takes a good long time to contract,

który potrzebuje sporo czasu by się napiąć

and a latch that prevents anything from moving.

i zatrzasku, który zapobiega poruszaniu się reszty.

So the muscle contracts, and nothing happens.

Mięsień się napina i nic się nie dzieje.

And once the muscle's contracted completely, everything's stored up --

A gdy skurczy się całkowicie, wszystko jest napięte -

the latch flies upward, and you've got the movement.

zatrzask leci do góry i mamy ruch.

And that's basically what's called a "power amplification system."

Nazywamy to systemem wzmocnienia siły.

It takes a long time for the muscle to contract,

Mięsień potrzebuje dużo czasu na skurcz

and a very short time for the limb to fly out.

a kończynie potrzeba niewiele czasu na odrzut.

And so I thought that this was sort of the end of the story.

No i tu pomyślałam, że to już jakby koniec historii.

This was how mantis shrimps make these very fast strikes.

Tak właśnie ustonogi osiągają takie prędkości uderzeń.

But then I took a trip to the National Museum of Natural History.

Później jednak odbyłam podróż do Muzeum Historii Naturalnej.

And if any of you ever have a chance,

I jeśli kiedyś będziecie mieli okazję,

backstage of the National Museum of Natural History

to na zapleczu Muzeum Historii Naturalnej

is one of the world's best collections of preserved mantis shrimp. And what --

znajduje się jeden z najlepszych na świecie zbiorów ustonogów. I co -

(Laughter)

(Śmiech)

this is serious business for me.

dla mnie to poważna sprawa.

(Laughter)

(Śmiech)

So, this -- what I saw, on every single mantis shrimp limb,

No i - zobaczyłam, że na każdym jednym odnóżu ustonogów,

whether it's a spearer or a smasher,

czy to u dźgających czy tłukących,

is a beautiful saddle-shaped structure

jest piękny element w kształcie siodła

right on the top surface of the limb. And you can see it right here.

zaraz na górnej powierzchni odnóża. Widać go tutaj.

It just looks like a saddle you'd put on a horse.

Wygląda jak siodło dla konia.

It's a very beautiful structure.

Przepiękna struktura.

And it's surrounded by membranous areas. And those membranous areas

Otoczona jest membranowymi obszarami.Te membranowe kształty

suggested to me that maybe this is some kind of dynamically flexible structure.

zasugerowały mi, że być może jest to rodzaj pewnej dynamicznej, elastycznej struktury.

And this really sort of had me scratching my head for a while.

Zastanawiałam się nad tym dość długo.

And then we did a series of calculations, and what we were able to show

Wykonaliśmy wiele obliczeń i udało nam się wykazać,

is that these mantis shrimp have to have a spring.

że ustonogi muszą mieć jakąś sprężynę.

There needs to be some kind of spring-loaded mechanism

To musi być jakiś rodzaj mechanizmu sprężynowego

in order to generate the amount of force that we observe,

by wygenerować taką siłę, jaką zaobserwowaliśmy,

and the speed that we observe, and the output of the system.

i taką prędkość oraz wydajność systemu.

So we thought, OK, this must be a spring --

Pomyśleliśmy więc: OK, to musi być sprężyna -

the saddle could very well be a spring.

siodło może pełnić rolę sprężyny.

And we went back to those high-speed videos again,

Obejrzeliśmy ponownie te nagrania w wysokiej prędkości

and we could actually visualize the saddle compressing and extending.

i mogliśmy rzeczywiście zaobserwować kurczenie i rozprężanie siodła.

And I'll just do that one more time.

Zrobię to jeszcze raz.

And then if you take a look at the video --

Jeśli się dobrze przyjrzycie -

it's a little bit hard to see -- it's outlined in yellow.

trochę ciężko to zauważyć - jest zaznaczone na żółto.

The saddle is outlined in yellow. You can actually see it

Siodło jest zaznaczone na żółto. Widać jak

extending over the course of the strike, and actually hyperextending.

rozpręża się w trakcie uderzenia, praktycznie hiper-rozpręża.

So, we've had very solid evidence showing

Mieliśmy zatem solidny dowód, pokazujący

that that saddle-shaped structure actually compresses and extends,

że siodło rzeczywiście kurczy się i rozpręża

and does, in fact, function as a spring.

oraz pełni funkcję sprężyny.

The saddle-shaped structure is also known as a "hyperbolic paraboloid surface,"

Kształt siodła znany jest również jako paraboloida hiperboliczna

or an "anticlastic surface."

lub powierznia antyklastyczna.

And this is very well known to engineers and architects,

Jest bardzo dobrze znany inżynierom i architektom,

because it's a very strong surface in compression.

bo jest szczególnie wytrzymały na ściskanie.

It has curves in two directions,

Wygina się w dwóch kierunkach,

one curve upward and opposite transverse curve down the other,

jedno wygięcie w górę a przeciwne, poprzeczne wygięcie w dół,

so any kind of perturbation spreads the forces

więc wszelkie napięcia rozkładają siły

over the surface of this type of shape.

na całej powierzchni tego kształtu.

So it's very well known to engineers, not as well known to biologists.

Jest więc bardzo dobrze znany inżynierom, nie tak bardzo biologom.

It's also known to quite a few people who make jewelry,

Jest również znany wielu osobom tworzącym biżuterię,

because it requires very little material

bo wymaga bardzo niewielkiej ilości materiału

to build this type of surface, and it's very strong.

do budowy no i jest bardzo wytrzymały.

So if you're going to build a thin gold structure,

Jeśli chcecie stworzyć cieniutki element ze złota,

it's very nice to have it in a shape that's strong.

to dobrze jest użyć wytrzymałego kształtu.

Now, it's also known to architects. One of the most famous architects

Znany jest również architektom. Jednym z najsłynniejszych

is Eduardo Catalano, who popularized this structure.

jest Eduardo Catalano, który spopularyzował ten kształt.

And what's shown here is a saddle-shaped roof that he built

Widzicie tu, zbudowany przez niego, dach w kształcie siodła,

that's 87 and a half feet spanwise.

który rozciąga się na 26 i pół metra.

It's two and a half inches thick, and supported at two points.

Ma grubość 75 cm i podtrzymywany jest w dwóch punktach.

And one of the reasons why he designed roofs this way is because it's --

Jednym z powodów, dla których tak projektował dachy było --

he found it fascinating that you could build such a strong structure

że uznawał za fascynujące budowanie tak wytrzymałych struktur

that's made of so few materials and can be supported by so few points.

z tak niewielkiej ilości materiału i podpartych w tak niewielu punktach.

And all of these are the same principles that apply

Wszystkie te cechy wykorzystane są

to the saddle-shaped spring in stomatopods.

przez stomatopoda w ich "siodło-kształtnych" sprężynach.

In biological systems it's important not to have a whole lot

W biologii ważne jest by nie mieć większego zapotrzebowania

of extra material requirements for building it.

na materiał, niż jest to konieczne.

So, very interesting parallels between the biological

Bardzo interesujące analogie pomiędzy światem

and the engineering worlds. And interestingly, this turns out --

bilogii i inżynierii. Co więcej, okazuje się -

the stomatopod saddle turns out to be the first

że siodło ustonogów jest pierwszą opisaną

described biological hyperbolic paraboloid spring.

bilogiczną sprężyną o kształcie paraboloidy hiperbolicznej.

That's a bit long, but it is sort of interesting.

To trochę przydługie ale w pewnym sensie interesujące.

So the next and final question was, well, how much force

Kolejnym i zarazem ostatnim pytaniem było jaką siłą

does a mantis shrimp produce if they're able to break open snails?

dysponują ustonogi, skoro potrafią rozbijać ślimaki?

And so I wired up what's called a load cell.

Podłączyłam zatem coś co nazywa się tensometrem.

A load cell measures forces, and this is actually

Tensometr mierzy siłę nacisku a ten tu

a piezoelectronic load cell that has a little crystal in it.

to tensometr piezoelektryczny, który ma w środku mały kryształ.

And when this crystal is squeezed, the electrical properties change

Kiedy kryształ jest ściskany zmieniają się jego właściwości elektryczne

and it -- which -- in proportion to the forces that go in.

proporcjonalnie do działających sił.

So these animals are wonderfully aggressive,

Zwierzęta te są cudownie agresywne

and are really hungry all the time. And so all I had to do

i wiecznie głodne. Wszystko co musiałam zrobić

was actually put a little shrimp paste on the front of the load cell,

to nałożyć trochę pasty krewetkowej na wierzch tensometru

and they'd smash away at it.

i będą go atakowały.

And so this is just a regular video of the animal

To jest zwykłe nagranie ustonoga

just smashing the heck out of this load cell.

próbującego rozbić tensometr.

And we were able to get some force measurements out.

Udało nam się zdobyć z tego pewne pomiary.

And again, we were in for a surprise.

I tym razem znów czekała nas niespodzianka.

I purchased a 100-pound load cell, thinking,

Kupiłam 45-kilogramowe tensometry, myśląc,

no animal could produce more than 100 pounds at this size of an animal.

że żadne zwierze tych rozmiarów nie wyprodkuje więcej niż 45 kilogramów.

And what do you know? They immediately overloaded the load cell.

Oczywiście od razu przeciążyły tensometr.

So these are actually some old data

To są stare dane,

where I had to find the smallest animals in the lab,

dla których musiałam znaleźć najmniejsze okazy w laboratorium

and we were able to measure forces of well over 100 pounds

i byliśmy w stanie zmierzyć siły grubo ponad 45 kilogramów

generated by an animal about this big.

generowane przez stowrzenie takich rozmiarów.

And actually, just last week I got a 300-pound load cell

Dopiero w zeszłym tygodniu podłączyłam 130-kilogramowy tensometr

up and running, and I've clocked these animals generating

i zmierzyłam ustonogi generujące

well over 200 pounds of force.

grubo ponad 90 kiolgramów siły nacisku.

And again, I think this will be a world record.

I tu znów myślę, że to będzie rekord świata.

I have to do a little bit more background reading,

Muszę jeszcze trochę poczytać o tym temacie

but I think this will be the largest amount of force produced

ale myślę, że to będzie największa ilość siły wygenerowana

by an animal of a given -- per body mass. So, really incredible forces.

przez zwięrzę tego ... na masę ciała. Naprawdę niesamowite siły.

And again, that brings us back to the importance of that spring

I znowu wracamy do sprężyny, która odgrywa istotną rolę

in storing up and releasing so much energy in this system.

w gromadzeniu i uwalnianiu tak dużej energii w tym systemie.

But that was not the end of the story.

To jednak nie był koniec historii.

Now, things -- I'm making this sound very easy, this is actually a lot of work.

No i teraz ... To brzmi wszystko bardzo prosto ale w rzeczywistości to było mnóstwo pracy.

And I got all these force measurements,

No i miałam już te wszystkie pomiary

and then I went and looked at the force output of the system.

i wtedy spojrzałam na wydajność całego systemu.

And this is just very simple -- time is on the X-axis

To jest całkiem proste ... czas jest na osi X

and the force is on the Y-axis. And you can see two peaks.

a siła na osi Y. Możecie zauważyć dwa piki.

And that was what really got me puzzled.

I to dopiero dało mi do myślenia.

The first peak, obviously, is the limb hitting the load cell.

Pierwszy pik, rzecz jasna, to kończyna uderzająca w tensometr.

But there's a really large second peak half a millisecond later,

Ale pojawia się naprawdę dużo drugi pik pół milisekundy później

and I didn't know what that was.

i nie miałam pojęcia co to jest.

So now, you'd expect a second peak for other reasons,

No więc można spodziewać się drugiego piku z różnych powodów,

but not half a millisecond later.

ale nie pół milisekudny później.

Again, going back to those high-speed videos,

Jeśli wrócimy do nagrać wideo, to znajdziemy

there's a pretty good hint of what might be going on.

całkiem dobrą wskazówkę na temat tego co się dzieje.

Here's that same orientation that we saw earlier.

To to samo ustawienie, które widzieliśmy wcześniej.

There's that raptorial appendage -- there's the heel,

Tu jest kończyna atakująca ... tu jest pięta,

and it's going to swing around and hit the load cell.

zamachnie się i uderzy w tensometr.

And what I'd like you to do in this shot is keep your eye on this,

W trakcie tego ujęcia, chciałabym byście oberwowali to miejsce,

on the surface of the load cell, as the limb comes flying through.

na powierzchni tensometru, kiedy kończyna będzie dolatywała.

And I hope what you are able to see is actually a flash of light.

Mam nadzieję, że to co zauważycie to błysk światła.

Audience: Wow.

Widownia: Wow.

Sheila Patek: And so if we just take that one frame, what you can actually see there

Sheila Patek: Jeśli weźmiemy tylko tę jedną klatkę, to to co na niej widać,

at the end of that yellow arrow is a vapor bubble.

na końcu tej żółtej strzałki, to bąbel pary.

And what that is, is cavitation.

I to jest kawitacja.

And cavitation is an extremely potent fluid dynamic phenomenon

Kawitacja jest ekstremalnie silnym zjawiskiem w dynamice płynów,

which occurs when you have areas of water

które występuje, gdy woda

moving at extremely different speeds.

porusza się z ekstrmalnie dużą prędkością.

And when this happens, it can cause areas of very low pressure,

I kiedy to następuje, to mogą powstać przestrzenie bardzo niskiego ciśnienia,

which results in the water literally vaporizing.

które powodują, że woda dosłownie wyparowuje.

And when that vapor bubble collapses, it emits sound, light and heat,

Kiedy później ten bąbel pary się zapada to emituje dźwięk, światło i ciepło,

and it's a very destructive process.

jest to bardzo destrukcyjny proces.

And so here it is in the stomatopod. And again, this is a situation

Mamy tu stomatopoda. I znów tę sytuację,

where engineers are very familiar with this phenomenon,

w której inżynierowie rozpoznają to zjawisko,

because it destroys boat propellers.

bo niszczy ono śruby napędowe statków.

People have been struggling for years to try and design

Ludzie od lat zmagają się z próbami zaprojektowania

a very fast rotating boat propeller that doesn't cavitate

bardzo szybko obracającej się śruby, która nie kawituje

and literally wear away the metal and put holes in it,

i dosłownie nie zdziera metalu i nie robi w nim dziur,

just like these pictures show.

tak jak na tych zdjęciach.

So this is a potent force in fluid systems, and just to sort of take it one step further,

To potężna siła dynamiki płynów; i by pójść jeden krok dalej,

I'm going to show you the mantis shrimp approaching the snail.

pokażę wam ustonoga zabierającego się za ślimaka.

This is taken at 20,000 frames per second, and I have to give

To zostało nagrane w 20.000 klatek na sekundę i cała chwała

full credit to the BBC cameraman, Tim Green, for setting this shot up,

za to ujęcie należy się operatorowi BBC, Timowi Greenowi,

because I could never have done this in a million years --

bo ja bym tego nigdy nie osiągnęła, nawet za milion lat.

one of the benefits of working with professional cameramen.

To jedna z zalet pracy z zawodowymi operatorami.

You can see it coming in, and an incredible flash of light,

Możecie zauważyć jak się zbliża i ten niesamowity błysk światła

and all this cavitation spreading over the surface of the snail.

i cała ta kawitacja rozchodząca się po powierzchni ślimaka.

So really, just an amazing image,

Naprawdę zdumiewający obraz,

slowed down extremely, to extremely slow speeds.

spowolniony esktremalnie, do ekstremalnie niskich wartości.

And again, we can see it in slightly different form there,

I to znów, stąd możemy zobaczyć to trochę inaczej,

with the bubble forming and collapsing between those two surfaces.

gdy bąbel formuje się i zapada pomiędzy dwoma powierzchniami.

In fact, you might have even seen some cavitation going up the edge of the limb.

W zasadzie mogliście nazwet zauważyć kawitację wędrującą w górę krawędzi kończyny.

So to solve this quandary of the two force peaks:

Zatem by już rozwiązać dylemat z dwoma pikami:

what I think was going on is: that first impact is actually

myślę, że to co miało miejsce to pierwsze uderzenie

the limb hitting the load cell, and the second impact is actually

było trafieniem kończyny w tensometr a drugie

the collapse of the cavitation bubble.

zapadnięciem się bąbla kawitacyjnego.

And these animals may very well be making use of

A te zwierzęta mogą równie dobrze wykorzystywać

not only the force and the energy stored with that specialized spring,

nie tylko silę i energię zgromadzoną w specjalizowanej sprężynie,

but the extremes of the fluid dynamics. And they might actually be

ale również ekstremalne efekty dynamiki płynów. Mogą

making use of fluid dynamics as a second force for breaking the snail.

wykorzystywać dynamikę płynów jako dodatkową siłę do rozbicia ślimaka.

So, really fascinating double whammy, so to speak, from these animals.

Naprawę fascynujący podwójny sierpowy, że się tak wyrażę.

So, one question I often get after this talk --

Pytaniem, które często dostaję po tym wykładzie jest -

so I figured I'd answer it now -- is, well, what happens to the animal?

i pomyślałam, że odpowiem już teraz - co się dzieje ze zwierzęciem?

Because obviously, if it's breaking snails,

No bo oczywście, skoro rozbija ślimaki,

the poor limb must be disintegrating. And indeed it does.

to to biedna kończyna musi się niszczyć. I rzeczywiście tak jest.

That's the smashing part of the heel on both these images,

Na tych dwóch zdjęciach widać część uderzającą pięty,

and it gets worn away. In fact, I've seen them wear away

która się zdziera. W rzeczywistości widziałam pięty

their heel all the way to the flesh.

zdarte aż do ciała.

But one of the convenient things about being an arthropod

Jednak jedną z wygodnych rzeczy w byciu stawonogiem

is that you have to molt. And every three months or so

jest to, że się linieje. I co około trzy miesiące

these animals molt, and they build a new limb and it's no problem.

te zwierzęta linieją i tworzą nową kończynę i nie ma problemu.

Very, very convenient solution to that particular problem.

Bardzo, bardzo wygodne rozwiązanie tego akurat problemu.

So, I'd like to end on sort of a wacky note.

Na koniec chciałabym się podzielić trochę dziwaczną uwagą.

(Laughter)

(Śmiech)

Maybe this is all wacky to folks like you, I don't know.

Może to jest wszystko dziwaczne dla was, nie wiem.

(Laughter)

(Śmiech)

So, the saddles -- that saddle-shaped spring --

Siodła - ta sprężyna w kształcie siodła -

has actually been well known to biologists for a long time,

była już dobrze znana biologom od dość dawna,

not as a spring but as a visual signal.

nie jako sprężyna ale jako sygnał wizualny.

And there's actually a spectacular colored dot

Spektakularna kolorowa plamka

in the center of the saddles of many species of stomatopods.

znajduje się w centrum siodła u wielu stomatopodów.

And this is quite interesting, to find evolutionary origins

To interesujące, znaleźć ewolucyjne źródła

of visual signals on what's really, in all species, their spring.

sygnałów wizualnych na czymś, co u wszystkich gatunków, jest ich sprężyną.

And I think one explanation for this could be

Myślę, że jednym z wyjaśnień może być

going back to the molting phenomenon.

cofnięcie się do zjawiska linienia.

So these animals go into a molting period where they're

Gdy zwierzęta te wchodzą w okres linienia,

unable to strike -- their bodies become very soft.

nie mogą atakować - ich ciała stają się bardzo miękkie.

And they're literally unable to strike or they will self-destruct.

I dosłownie nie mogą uderzać bo wyrządzą sobie krzywdę.

This is for real. And what they do is, up until that time period

Naprawdę. Zatem to co robią, to do czasu

when they can't strike, they become really obnoxious and awful,

gdy mogą uderzać, stają sie bardzo nieznośne i okropne,

and they strike everything in sight; it doesn't matter who or what.

i atakują wszystko w polu widzenia, nieważne kogo lub co,

And the second they get into that time point when they can't strike any more,

Od chwili gdy nie mogą już uderzać,

they just signal. They wave their legs around.

tylko sygnalizują. Machają wokół nogami.

And it's one of the classic examples in animal behavior of bluffing.

To jeden klasycznych przykładów blefowania w zachowniu zwierząt.

It's a well-established fact of these animals

To znany fakt, że te zwierząta

that they actually bluff. They can't actually strike, but they pretend to.

rzeczywiście blefują. Nie mogą atakować, ale udają.

And so I'm very curious about whether those colored dots

Jestem bardzo ciekawa czy te kolorowe plamki

in the center of the saddles are conveying some kind of information

w środku siodła nie przenoszą jakichś informacji

about their ability to strike, or their strike force,

o ich gotowości do ataku lub jego sile,

and something about the time period in the molting cycle.

i może również o okresie w cyklu linienia.

So sort of an interesting strange fact to find a visual structure

To taki interesujący i dziwny fakt by znaleźć wizualny element

right in the middle of their spring.

wprost na środku ich sprężyny.

So to conclude, I mostly want to acknowledge my two collaborators,

Na zakończenie, chciałabym głównie wyrazić uznanie wobec moich dwóch współpracowników,

Wyatt Korff and Roy Caldwell, who worked closely with me on this.

Wyatta Korffa i Roya Caldwella, którzy ze mną nad tym pracowali.

And also the Miller Institute for Basic Research in Science,

I również wobec Instytutu Podstawowych Badań Naukowych Millera,

which gave me three years of funding to just do science all the time,

który dał mi finanse na trzy lata zajmowania się nauką przez cały czas,

and for that I'm very grateful. Thank you very much.

za co jestem ogromnie wdzięczna. Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Oklaski)