Nicholas Christakis: How social networks predict epidemics

Tłumaczenie: Jakub Czaplicki Korekta: Marcin Cwikla

For the last 10 years, I've been spending my time trying to figure out

Przez ostatnie 10 lat, spędzałem czas próbując się dowiedzieć

how and why human beings

jak i dlaczego ludzie

assemble themselves into social networks.

gromadzą się w sieciach społecznych.

And the kind of social network I'm talking about

Rodzaj sieci społecznych o których mówię

is not the recent online variety,

nie jest internetowym bytem,

but rather, the kind of social networks

ale raczej typem sieci społecznych

that human beings have been assembling for hundreds of thousands of years,

jakie ludzie tworzą od setek tysięcy lat,

ever since we emerged from the African savannah.

odkąd pojawiliśmy się na afrykańskiej sawannie.

So, I form friendships and co-worker

Tak więc, formuję przyjaźnie, współpracę

and sibling and relative relationships with other people

i małżeństwa i relacje z innymi ludźmi,

who in turn have similar relationships with other people.

którzy z kolei mają podobne relacje z innymi ludźmi.

And this spreads on out endlessly into a distance.

I to rozprzestrzenia się tak bez końca na odległość.

And you get a network that looks like this.

I dostajecie sieć, która wygląda tak.

Every dot is a person.

Każda kropka to osoba.

Every line between them is a relationship between two people --

Każda linia pomiędzy nimi jest związkiem pomiędzy dwojgiem ludzi --

different kinds of relationships.

różnego rodzaju związkami.

And you can get this kind of vast fabric of humanity,

I można uzyskać tego rodzaju ogromną tkaninę ludzkości,

in which we're all embedded.

w którą wszyscy jesteśmy wrośnięci.

And my colleague, James Fowler and I have been studying for quite sometime

I wraz z moim kolegą, Jamesem Fowlerem, analizowaliśmy przez pewien czas

what are the mathematical, social,

jakie są matematyczne, społeczne,

biological and psychological rules

biologiczne i psychologiczne reguły,

that govern how these networks are assembled

które rządzą tym, jak te sieci powstają

and what are the similar rules

i jakie są podobne reguły,

that govern how they operate, how they affect our lives.

które rządzą tym, jak one funkcjonują, jak wpływają na nasze życie.

But recently, we've been wondering

I ostatnio zastanawialiśmy się

whether it might be possible to take advantage of this insight,

czy możliwe jest wykorzystanie tej wiedzy,

to actually find ways to improve the world,

w celu znalezienia sposobów na udoskonalenie świata

to do something better,

aby zrobić coś lepszego,

to actually fix things, not just understand things.

żeby konkretnie naprawić rzeczy, nie tylko je zrozumieć.

So one of the first things we thought we would tackle

I tak jedną z pierwszych spraw do jakich postanowiliśmy podejść

would be how we go about predicting epidemics.

był sposób przewidywania epidemii.

And the current state of the art in predicting an epidemic --

Aktualny stan wiedzy w przewidywaniu epidemii --

if you're the CDC or some other national body --

jeśli jesteś CDC (www.cdc.gov) lub innym organem krajowym --

is to sit in the middle where you are

polega na siedzeniu w miejscu

and collect data

i zbieraniu danych

from physicians and laboratories in the field

od lekarzy i laboratoriów w terenie,

that report the prevalence or the incidence of certain conditions.

którzy raportują występowanie lub częstość występowania pewnych warunków.

So, so and so patients have been diagnosed with something,

Tacy i tacy pacjenci zostali zdiagnozowani z czymś tutaj

or other patients have been diagnosed,

lub inni pacjenci zostali zdiagnozowani tam,

and all these data are fed into a central repository, with some delay.

i wszystkie te dane są wprowadzane do centralnego repozytorium, z pewnym opóźnieniem.

And if everything goes smoothly,

I jeśli wszystko pójdzie gładko,

one to two weeks from now

w ciągu tygodnia lub dwóch,

you'll know where the epidemic was today.

dowiesz się że epidemia wystąpiła dzisiaj.

And actually, about a year or so ago,

I w zasadzie, mniej więcej rok temu,

there was this promulgation

powstał pomysł stworzenia

of the idea of Google Flu Trends, with respect to the flu,

trendów rozwoju grypy - Google Flu Trends,

where by looking at people's searching behavior today,

gdzie, poprzez dzisiejszą analizę zapytań w wyszukiwarce

we could know where the flu --

moglibyśmy się dowiedzieć gdzie grypa...

what the status of the epidemic was today,

jaki jest status epidemii na dzień dzisiejszy,

what's the prevalence of the epidemic today.

jaki jest stan występowania epidemii na dziś.

But what I'd like to show you today

Ale to co chciałem wam pokazać dzisiaj,

is a means by which we might get

to sposób, dzięki któremu możemy uzyskać

not just rapid warning about an epidemic,

nie tylko wczesne ostrzeżenie o epidemii,

but also actually

ale także

early detection of an epidemic.

wczesne wykrycie epidemii.

And, in fact, this idea can be used

I w zasadzie ta idea może być użyta

not just to predict epidemics of germs,

nie tylko w przypadku epidemii zarazków

but also to predict epidemics of all sorts of kinds.

ale także przy przewidywaniu jakiegokolwiek rodzaju epidemii.

For example, anything that spreads by a form of social contagion

Na przykład, cokolwiek co rozprzestrzenia się w formie społecznej zarazy

could be understood in this way,

może być rozumiane w ten sposób,

from abstract ideas on the left

od abstrakcyjnych idei po lewej,

like patriotism, or altruism, or religion

takich jak patriotyzm, czy altruizm, czy religia

to practices

po praktyczne

like dieting behavior, or book purchasing,

takie jak dieta, czy zakup książek,

or drinking, or bicycle-helmet [and] other safety practices,

czy też picie alkoholu, czy kask rowerowy i inne praktyki BHP

or products that people might buy,

lub produkty które ludzie mogą kupić,

purchases of electronic goods,

zakupy sprzętu elektronicznego,

anything in which there's kind of an interpersonal spread.

wszystko z czym związane jest interpersonalne rozpowszechnienie.

A kind of a diffusion of innovation

Rodzaj dyfuzji innowacji

could be understood and predicted

może być rozumiane i przewidywane

by the mechanism I'm going to show you now.

poprzez mechanizm który wam teraz pokażę.

So, as all of you probably know,

A więc, jak zapewne wszyscy wiecie,

the classic way of thinking about this

klasyczny sposób myślenia o tym

is the diffusion-of-innovation,

jest dyfuzja innowacji

or the adoption curve.

lub też krzywa adoptacji.

So here on the Y-axis, we have the percent of the people affected,

Więc tu na osi Y, mamy procent ludzi którzy zostali dotknięci,

and on the X-axis, we have time.

i na osi X mamy czas.

And at the very beginning, not too many people are affected,

I na samym początku, niewiele osób jest dotkniętych,

and you get this classic sigmoidal,

i dostajemy klasyczną krzywą

or S-shaped, curve.

w kształcie litery S.

And the reason for this shape is that at the very beginning,

Powodem takiego kształtu jest fakt, że na samym początku,

let's say one or two people

powiedzmy jedna lub dwie osoby

are infected, or affected by the thing

zostały dotknięte, lub zainfekowane przez tą rzecz

and then they affect, or infect, two people,

i następnie infekują, dwie następne osoby

who in turn affect four, eight, 16 and so forth,

które w efekcie wpływają na cztery, osiem, 16, itd.

and you get the epidemic growth phase of the curve.

i powstaje faza epidemicznego wzrostu krzywej.

And eventually, you saturate the population.

I w końcu, nasyca się populacja.

There are fewer and fewer people

Jest coraz mniej osób

who are still available that you might infect,

które są dostępne, które można zarazić;

and then you get the plateau of the curve,

i osiągamy plateau krzywej,

and you get this classic sigmoidal curve.

i otrzymujemy klasyczną esowatą krzywą.

And this holds for germs, ideas,

I to dotyczy zarazków, pomysłów,

product adoption, behaviors,

adoptacji produktów, zachowań

and the like.

i tym podobnych.

But things don't just diffuse in human populations at random.

Ale w populacji ludzi rzeczy nie rozprzestrzeniają się w sposób przypadkowy.

They actually diffuse through networks.

One szerzą się poprzez sieci.

Because, as I said, we live our lives in networks,

Ponieważ, jak juz wspomniałem, nasze życie spędzamy w sieciach

and these networks have a particular kind of a structure.

i sieci te mają konkretną strukturę.

Now if you look at a network like this --

Teraz.. jeśli popatrzycie na sieć w taki sposób...

this is 105 people.

To jest 105 osób.

And the lines represent -- the dots are the people,

Linie reprezentują... kropki to ludzie,

and the lines represent friendship relationships.

a linie reprezentują przyjaźnie.

You might see that people occupy

Możecie zauważyć że ludzie okupują

different locations within the network.

różne miejsca w sieci.

And there are different kinds of relationships between the people.

I jest wiele różnych rodzajów związków pomiędzy ludźmi.

You could have friendship relationships, sibling relationships,

Możecie mieć związki przyjaźni, związki rodzeństwa,

spousal relationships, co-worker relationships,

związki małżeńskie, związki współpracowników,

neighbor relationships and the like.

związki sąsiedzkie i tym podobne.

And different sorts of things

I różne rzeczy

spread across different sorts of ties.

rozprzestrzeniają się poprzez różne więzi.

For instance, sexually transmitted diseases

Na przykład, choroby przenoszone drogą płciową

will spread across sexual ties.

będą rozprzestrzeniać się poprzez więzi seksualne.

Or, for instance, people's smoking behavior

Lub, na przykład, zachowanie ludzi pod kątem palenia

might be influenced by their friends.

może być pod wpływem ich przyjaciół.

Or their altruistic or their charitable giving behavior

Lub ich altruistyczna lub charytatywna działalność

might be influenced by their coworkers,

może być pod wpływem ich współpracowników

or by their neighbors.

lub ich sąsiadów.

But not all positions in the network are the same.

Ale nie wszystkie pozycje w sieci są takie same.

So if you look at this, you might immediately grasp

Jeśli spojrzycie na to, możecie natychmiast zrozumieć

that different people have different numbers of connections.

że różni ludzie mają różny połączeń.

Some people have one connection, some have two,

Jedni mają jedno połączenie, inni dwa

some have six, some have 10 connections.

inny sześć, a jeszcze inni 10 połączeń.

And this is called the "degree" of a node,

I to nazywamy "stopniem" wierzchołka,

or the number of connections that a node has.

lub liczą połączeń które dany wierzchołek posiada.

But in addition, there's something else.

Ale, ponad to, jest coś jeszcze.

So, if you look at nodes A and B,

Jeśli przyjrzycie się wierzchołkom A i B,

they both have six connections.

oba mają po sześć połączeń.

But if you can see this image [of the network] from a bird's eye view,

Ale jeśli spojrzycie na ten obrazek [sieci] z lotu ptaka,

you can appreciate that there's something very different

uznacie że jest coś co powoduje że wierzchołki

about nodes A and B.

A i B są zdecydowanie różne.

So, let me ask you this -- I can cultivate this intuition by asking a question --

Pozwólcie że was zapytam tak -- mogę podtrzymywać tą intuicję poprzez pytanie --

who would you rather be

kim wolelibyście być

if a deadly germ was spreading through the network, A or B?

gdyby zabójczy zarazek rozprzestrzeniał się poprzez sieć, A czy B ?

(Audience: B.) Nicholas Christakis: B, it's obvious.

(Sala: B) Nicholas Christakis: B, to oczywiste.

B is located on the edge of the network.

B jest ulokowane na krawędzi sieci.

Now, who would you rather be

A teraz, kim wolelibyście być

if a juicy piece of gossip were spreading through the network?

gdyby soczysta plotka krążyła w tej sieci ?

A. And you have an immediate appreciation

A. I możecie niemal natychmiast zauważyć

that A is going to be more likely

że A ma większe szanse

to get the thing that's spreading and to get it sooner

aby dostać tę rzecz która się rozprzestrzenia i dostać prędzej

by virtue of their structural location within the network.

ze względu na na jego położenie w strukturach sieci.

A, in fact, is more central,

A jest bardziej centralne,

and this can be formalized mathematically.

i to może być sformalizowane matematycznie.

So, if we want to track something

Więc, jeśli chcielibyśmy śledzić coś

that was spreading through a network,

co się rozprzestrzenia poprzez sieć,

what we ideally would like to do is to set up sensors

w idealnym świecie chcielibyśmy ustawić sensory

on the central individuals within the network,

na centralnych jednostkach w sieci,

including node A,

włączając wierzchołek A,

monitor those people that are right there in the middle of the network,

monitorować te osoby które są właśnie tam, w samym środku sieci,

and somehow get an early detection

i w jakiś sposób dokonać wczesnego odkrycia

of whatever it is that is spreading through the network.

tego co się rozprzestrzenia w sieci, czymkolwiek to jest.

So if you saw them contract a germ or a piece of information,

Oznacza to, że jeśli zauważylibyście moment w którym złapali wirusa lub fragment informacji,

you would know that, soon enough,

wiedzielibyście, że wkrótce,

everybody was about to contract this germ

wszyscy zostaliby zarażeni

or this piece of information.

lub posiadali ten fragment informacji.

And this would be much better

I byłoby to dużo lepsze

than monitoring six randomly chosen people,

od monitorowania sześciu przypadkowo wybranych osób

without reference to the structure of the population.

bez żadnego odniesienia do struktury populacji.

And in fact, if you could do that,

I co więcej, jeśli moglibyście to zrobić

what you would see is something like this.

to co byście zobaczyli wyglądałoby mniej więcej tak.

On the left-hand panel, again, we have the S-shaped curve of adoption.

Po lewej stronie panelu, znowu, mamy krzywą adoptacji w kształcie S.

In the dotted red line, we show

Czerwona przerywana linia pokazuje

what the adoption would be in the random people,

jak wyglądałaby adoptacja u przypadkowych ludzi,

and in the left-hand line, shifted to the left,

i linia po lewej stronie, przesunięta do lewej

we show what the adoption would be

pokazuje jak wyglądałaby adoptacja

in the central individuals within the network.

u osób znajdujących się w centrum sieci.

On the Y-axis is the cumulative instances of contagion,

Na osi Y jest łączne wystąpienie zakażenia,

and on the X-axis is the time.

i na osi X jest czas.

And on the right-hand side, we show the same data,

I po prawej stronie, pokazujemy te same dane,

but here with daily incidence.

ale z dzienną zapadalnością.

And what we show here is -- like, here --

I to co tu pokazujemy jest, tak jak tutaj

very few people are affected, more and more and more and up to here,

bardzo mało ludzi jest dotkniętych, więcej i więcej i więcej i do tego momentu

and here's the peak of the epidemic.

i tu jest szczyt epidemii.

But shifted to the left is what's occurring in the central individuals.

Ale przesunięty jest w lewo, i to występuje u centralnej jednostki.

And this difference in time between the two

I ta różnica w czasie pomiędzy obiema (epidemiami)

is the early detection, the early warning we can get,

to wczesne wykrycie, wczesne ostrzeżenie które możemy uzyskać

about an impending epidemic

o nadchodzącej epidemii

in the human population.

w populacji ludzi.

The problem, however,

Problem, jednak jest taki,

is that mapping human social networks

że mapowanie sieci społecznych ludzi

is not always possible.

nie zawsze jest możliwe.

It can be expensive, not feasible,

Może być drogie, [bardzo trudne],

unethical,

nieetyczne

or, frankly, just not possible to do such a thing.

lub, szczerze, po prostu niemożliwe do zrobienia.

So, how can we figure out

A więc, jak możemy rozgryźć

who the central people are in a network

kto znajduje sie w centrum sieci

without actually mapping the network?

bez właściwego jej mapowania ?

What we came up with

Wpadliśmy na pomysł

was an idea to exploit an old fact,

wykorzystania starej informacji

or a known fact, about social networks,

lub też znanego faktu o sieciach społecznych,

which goes like this:

który mówi:

Do you know that your friends

Czy wiesz że Twoi znajomi

have more friends than you do?

mają więcej znajomych niż ty ?

Your friends have more friends than you do,

Twoi przyjaciele mają więcej przyjaciół niż ty.

and this is known as the friendship paradox.

To jest znane jako paradoks przyjaźni.

Imagine a very popular person in the social network --

Wyobraźcie sobie bardzo popularną osobę w sieci społecznej --

like a party host who has hundreds of friends --

jak np. organizator imprezy, który ma setkę przyjaciół --

and a misanthrope who has just one friend,

i mizantropa który ma tylko jednego przyjaciela,

and you pick someone at random from the population;

i wybieracie przypadkową osobę z populacji;

they were much more likely to know the party host.

ta osoba ma dużo większe szanse znać organizatora imprezy

And if they nominate the party host as their friend,

I jeśli ta osoba nominuje gospodarza imprezy jako przyjaciela,

that party host has a hundred friends,

ten organizator imprezy ma setkę przyjaciół,

therefore, has more friends than they do.

a zatem ma więcej przyjaciół niż wybrany przez was osobnik.

And this, in essence, is what's known as the friendship paradox.

I to, w skrócie, jest paradoks przyjaźni.

The friends of randomly chosen people

Przyjaciele przypadkowo wybranych ludzi

have higher degree, and are more central

mają wyższy stopień, i są bardziej centralni

than the random people themselves.

niż przypadkowi ludzie.

And you can get an intuitive appreciation for this

Można to zrozumieć intuicyjnie

if you imagine just the people at the perimeter of the network.

jeśli wyobrazicie sobie osoby znajdujące się na obrzeżu sieci.

If you pick this person,

Jeśli wybierzecie taką osobę,

the only friend they have to nominate is this person,

jedynym osobnikiem który może zostać jej przyjacielem,

who, by construction, must have at least two

jest ten który ma już co najmniej dwoje,

and typically more friends.

a zazwyczaj więcej, przyjaciół.

And that happens at every peripheral node.

I tak dzieje się z każdym krańcowym wierzchołkiem.

And in fact, it happens throughout the network as you move in,

I co więcej, tak dzieje się w obrębie całej sieci, po której się poruszamy,

everyone you pick, when they nominate a random --

kogokolwiek wybierzesz, kiedy nominują przypadkową..

when a random person nominates a friend of theirs,

kiedy przypadkowa osoba nominuje kogoś jako swojego przyjaciela,

you move closer to the center of the network.

ty przybliżasz się do centrum sieci.

So, we thought we would exploit this idea

Tak więc, postanowiliśmy wykorzystać ten pomysł

in order to study whether we could predict phenomena within networks.

w celu zbadania, czy możemy przewidywać zjawiska w sieciach.

Because now, with this idea

Ponieważ teraz, z tym pomysłem,

we can take a random sample of people,

możemy brać przypadkowe próbki spośród ludzi,

have them nominate their friends,

wskazać ich przyjaciół,

those friends would be more central,

ci przyjaciele byliby bardziej centralni,

and we could do this without having to map the network.

i moglibyśmy dokonać tego bez potrzeby mapowania sieci.

And we tested this idea with an outbreak of H1N1 flu

Przetestowaliśmy ten pomysł na epidemii świńskiej grypy H1N1

at Harvard College

na Harwardzie,

in the fall and winter of 2009, just a few months ago.

jesienią i zimą 2009, tylko kilka miesięcy temu.

We took 1,300 randomly selected undergraduates,

Wzięliśmy 1300 losowo wybranych studentów,

we had them nominate their friends,

poprosiliśmy ich o wskazanie swoich znajomych,

and we followed both the random students and their friends

a następnie śledziliśmy zarówno studentów, jak ich przyjaciół

daily in time

codziennie,

to see whether or not they had the flu epidemic.

żeby zobaczyć czy zostali zarażeni grypą.

And we did this passively by looking at whether or not they'd gone to university health services.

Zrobiliśmy to w sposób pasywny, patrząc czy któryś ze studentów zgłosił się do uniwersyteckiego lekarza.

And also, we had them [actively] email us a couple of times a week.

Jak również, poprosiliśmy ich o przesyłanie nam emaili kilka razy w tygodniu.

Exactly what we predicted happened.

Stało się dokładnie to, co przewidzieliśmy.

So the random group is in the red line.

I tak losowo wybrana grupa, jest czerwoną linią.

The epidemic in the friends group has shifted to the left, over here.

Epidemia w grupie przyjaciół jest przesunięta do lewej, tutaj.

And the difference in the two is 16 days.

Różnica czasu wynosi 16 dni.

By monitoring the friends group,

Poprzez monitorowanie grupy przyjaciół,

we could get 16 days advance warning

udało nam się z 16 dniowym wyprzedzeniem przestrzec

of an impending epidemic in this human population.

o zbliżającej się epidemii w tej populacji ludzi.

Now, in addition to that,

Teraz, ponadto

if you were an analyst who was trying to study an epidemic

jeśli bylibyście analitykami i próbowali studiować epidemię

or to predict the adoption of a product, for example,

lub przewidzieć przyjęcie się produktu, na przykład,

what you could do is you could pick a random sample of the population,

to co moglibyście zrobić, to wybrać losową próbkę populacji,

also have them nominate their friends and follow the friends

poprosić ich o wskazanie ich przyjaciół i śledzić tychże przyjaciół,

and follow both the randoms and the friends.

i śledzić zarówno losowo wybranych ludzi, jak również ich przyjaciół.

Among the friends, the first evidence you saw of a blip above zero

Spośród przyjaciół, pierwsza oznaką jaką byście zobaczyli, mały piksel nad zerem

in adoption of the innovation, for example,

na krzywej adoptacji, oznaczałaby na przykład

would be evidence of an impending epidemic.

oznakę nadchodzącej epidemii.

Or you could see the first time the two curves diverged,

Lub moglibyście zaobserwować jak dwie krzywe rozchodzą się

as shown on the left.

tak jak to jest pokazane po lewej.

When did the randoms -- when did the friends take off

Kiedy.. Kiedy przyjaciele odbiegają,

and leave the randoms,

i zostawiają losowych wybrańców

and [when did] their curve start shifting?

i kiedy ich krzywa zaczyna się przesuwać?

And that, as indicated by the white line,

I to, jak wskazuje biała linia,

occurred 46 days

odbyło się 46 dni

before the peak of the epidemic.

przed szczytowym dniem epidemii.

So this would be a technique

Więc to byłaby technika,

whereby we could get more than a month-and-a-half warning

dzięki której moglibyśmy z ponad półtoramiesięcznym wyprzedzeniem

about a flu epidemic in a particular population.

dostać ostrzeżenie o epidemii grypy w konkretnej populacji.

I should say that

Powinienem dodać,

how far advanced a notice one might get about something

że to jak wczesne ostrzeżenie o czymś można dostać

depends on a host of factors.

zależy od wielu czynników.

It could depend on the nature of the pathogen --

Może zależeć od natury danego patogenu --

different pathogens,

w przypadku różnych patogenów

using this technique, you'd get different warning --

używając tej techniki, dostalibyście różne ostrzeżenia --

or other phenomena that are spreading,

może zależeć od innych zjawisk, które się rozprzestrzeniają,

or frankly, on the structure of the human network.

lub, po prostu, może zależeć od struktury sieci.

Now in our case, although it wasn't necessary,

W naszym przypadku, mimo że nie było to konieczne

we could also actually map the network of the students.

mogliśmy zmapować sieć studentów.

So, this is a map of 714 students

I tak, oto jest jest mapa 714 studentów

and their friendship ties.

i ich więzi przyjaźni,

And in a minute now, I'm going to put this map into motion.

I za moment, puszczę tą mapę w ruch.

We're going to take daily cuts through the network

Zaprezentuję jak wyglądała ta sieć dzień po dniu

for 120 days.

przez okres 120 dni.

The red dots are going to be cases of the flu,

Czerwone kropki będą przypadkami grypy,

and the yellow dots are going to be friends of the people with the flu.

żółte kropki to przyjaciele osób zarażonych grypą.

And the size of the dots is going to be proportional

Rozmiar kropki jest proporcjonalny do

to how many of their friends have the flu.

ilości przyjaciół zarażonych grypą.

So bigger dots mean more of your friends have the flu.

Zatem większa kropka oznacza, że więcej twoich przyjaciół ma grypę.

And if you look at this image -- here we are now in September the 13th --

I jeśli spojrzycie na ten obrazek -- mamy teraz 13 września --

you're going to see a few cases light up.

zobaczycie kilka przypadków które się podświetlą.

You're going to see kind of blooming of the flu in the middle.

Zobaczycie swoisty rodzaj rozkwitu grypy w środku.

Here we are on October the 19th.

Tutaj mamy 19 października.

The slope of the epidemic curve is approaching now, in November.

Zbliża się nachylenie krzywej epidemii, teraz, w listopadzie.

Bang, bang, bang, bang, bang -- you're going to see lots of blooming in the middle,

Bang, bang, bang, bang, bang, teraz zobaczycie duży rozkwit w środku,

and then you're going to see a sort of leveling off,

a następnie zobaczycie swoiste wyrównanie

fewer and fewer cases towards the end of December.

coraz mniej przypadków pod koniec grudnia.

And this type of a visualization

I tego typu wizualizacja

can show that epidemics like this take root

może pokazać, że epidemie jak ta, ukorzeniają się

and affect central individuals first,

i wpływają najpierw na centralne jednostki,

before they affect others.

zanim zaczną wpływać na innych.

Now, as I've been suggesting,

Teraz, tak jak sugerowałem,

this method is not restricted to germs,

ta metoda nie ogranicza się jedynie do zarazków,

but actually to anything that spreads in populations.

ale do czegokolwiek co może się rozprzestrzeniać w populacjach.

Information spreads in populations,

Informacja rozprzestrzenia się w populacjach.

norms can spread in populations,

Normy rozprzestrzeniają się w populacjach.

behaviors can spread in populations.

Zachowania mogą się rozprzestrzeniać w populacjach.

And by behaviors, I can mean things like criminal behavior,

I przez zachowanie, mam na myśli rzeczy takie jak kryminalne zachowania,

or voting behavior, or health care behavior,

głosowanie, podejście do zdrowia

like smoking, or vaccination,

takie jak palenie czy szczepionki,

or product adoption, or other kinds of behaviors

lub adoptacja produktu, lub inne typy zachowań

that relate to interpersonal influence.

które odnoszą się do wpływania interpersonalnego.

If I'm likely to do something that affects others around me,

Jeśli ja jestem skłonny zrobić coś, co wpłynie na innych wokół mnie,

this technique can get early warning or early detection

ta technika umożliwia wczesne ostrzeżenie, lub wczesną detekcje

about the adoption within the population.

o wyborach wewnątrz populacji.

The key thing is that for it to work,

Aby to zadziałało, kluczową rzeczą jest

there has to be interpersonal influence.

interpersonalny wpływ.

It cannot be because of some broadcast mechanism

To nie może być z powodu jakiegoś mechanizmu transmisji

affecting everyone uniformly.

który wpływa na wszystkich jednakowo.

Now the same insights

Te same spostrzeżenia

can also be exploited -- with respect to networks --

mogą być wykorzystane -- w odniesieniu do sieci --

can also be exploited in other ways,

mogą być wykorzystane na inne sposoby

for example, in the use of targeting

na przykład, w stosunku do wyszukiwania

specific people for interventions.

konkretnych osób do interwencji.

So, for example, most of you are probably familiar

I tak, na przykład, większość z was prawdopodobnie zna

with the notion of herd immunity.

pojęcie odporności stada.

So, if we have a population of a thousand people,

Gdy weźmiemy populacje tysiąca osób,

and we want to make the population immune to a pathogen,

i chcemy, aby populacja była odporna na dany patogen,

we don't have to immunize every single person.

nie musimy szczepić każdej pojedynczej osoby.

If we immunize 960 of them,

Jeśli zaszczepimy 960 osób,

it's as if we had immunized a hundred [percent] of them.

to prawie tak jakbyśmy zaszczepili sto procent.

Because even if one or two of the non-immune people gets infected,

Ponieważ, nawet jeśli jedna lub dwie nie zaszczepione osoby zostaną zainfekowane,

there's no one for them to infect.

nie ma nikogo kogo mogłyby zarazić.

They are surrounded by immunized people.

Są otoczone przez osoby zaszczepione.

So 96 percent is as good as 100 percent.

Zatem 96 procent jest tak samo dobre jak 100 procent.

Well, some other scientists have estimated

Niektórzy naukowcy oszacowali

what would happen if you took a 30 percent random sample

co by się stało gdyby wziąć 30 procent losowo wybranych ludzi

of these 1000 people, 300 people and immunized them.

z grupy 1000 osób, 300 osób i je zaszczepić.

Would you get any population-level immunity?

Czy osiągnęlibyśmy odporność na poziomie populacji ?

And the answer is no.

Odpowiedź brzmi: nie.

But if you took this 30 percent, these 300 people

Ale jeśli weźmiecie te 30 procent, te 300 osób,

and had them nominate their friends

poprosicie ich aby wskazali swoich przyjaciół

and took the same number of vaccine doses

i użyli tej samej liczby szczepionek

and vaccinated the friends of the 300 --

i zaczepili przyjaciół tej 300tki,

the 300 friends --

300 przyjaciół,

you can get the same level of herd immunity

moglibyście osiągnąć ten sam poziom odporności stada

as if you had vaccinated 96 percent of the population

jak w przypadku zaszczepienia 96 procent populacji

at a much greater efficiency, with a strict budget constraint.

przy dużo większej wydajności i ograniczeniach budżetowych.

And similar ideas can be used, for instance,

I podobne pomysły mogą być użyte, na przykład,

to target distribution of things like bed nets

do zwalczania dystrybucji rzeczy takich jak moskitiery

in the developing world.

w krajach rozwijających się.

If we could understand the structure of networks in villages,

Gdybyśmy mogli zrozumieć strukturę sieci w wioskach,

we could target to whom to give the interventions

moglibyśmy określić komu nadać wpływ

to foster these kinds of spreads.

do wspierania tego typu rozprzestrzeniania.

Or, frankly, for advertising with all kinds of products.

Lub, szczerze, to reklamowania wszelkiego rodzaju produktów.

If we could understand how to target,

Gdybyśmy mogli zrozumieć jak to ukierunkowywać

it could affect the efficiency

wpłynęło by to znacznie na wydajność

of what we're trying to achieve.

tego co chcemy osiągnąć.

And in fact, we can use data

I ponadto, moglibyśmy użyć danych

from all kinds of sources nowadays [to do this].

z różnego rodzaju źródeł.

This is a map of eight million phone users

To jest mapa ośmiu milionów użytkowników telefonów

in a European country.

w europejskim kraju.

Every dot is a person, and every line represents

Każdy punkt to osoba, i każda linia reprezentuje

a volume of calls between the people.

ilość rozmów pomiędzy ludźmi.

And we can use such data, that's being passively obtained,

I możemy użyć takich danych, które zostały pobrane pasywnie,

to map these whole countries

w celu zmapowania całych krajów

and understand who is located where within the network.

i zrozumieć kto jest zlokalizowany gdzie w sieci.

Without actually having to query them at all,

Bez potrzeby zadawania jakichkolwiek pytań,

we can get this kind of a structural insight.

możemy osiągnąć tego typu wgląd w strukturę sieci.

And other sources of information, as you're no doubt aware

I inne źródła informacji, których bez wątpienia jesteście świadomi,

are available about such features, from email interactions,

są dostępne o takich cechach, od wymiany emaili,

online interactions,

interakcji online,

online social networks and so forth.

sieci społeczne, itd.

And in fact, we are in the era of what I would call

I do tego, żyjemy w czasach, które ja nazywam

"massive-passive" data collection efforts.

czasami "masywno-pasywnego" kolekcjonowania danych.

They're all kinds of ways we can use massively collected data

Jest mnóstwo sposobów jakich możemy użyć do masywnego zbierania danych

to create sensor networks

do tworzenie sieci sensorów

to follow the population,

aby śledzić populację,

understand what's happening in the population,

zrozumieć co się dzieje w populacji,

and intervene in the population for the better.

i wpłynąć na populację dla jej dobra.

Because these new technologies tell us

Ponieważ te nowe technologie mówią nam

not just who is talking to whom,

nie tylko kto z kim rozmawia,

but where everyone is,

ale gdzie wszyscy są,

and what they're thinking based on what they're uploading on the Internet,

i o czym myśleli na podstawie tego co ściągają z internetu,

and what they're buying based on their purchases.

i co kupowali na podstawie ich zakupów.

And all this administrative data can be pulled together

I wszystkie te dane administracyjne mogą być zebrane razem

and processed to understand human behavior

i przetworzone aby zrozumieć ludzkie zachowanie

in a way we never could before.

w sposób jaki nigdy wcześniej nie był możliwy.

So, for example, we could use truckers' purchases of fuel.

I tak na przykład, moglibyśmy użyć dane o zakupach paliwa kierowcy TIRa.

So the truckers are just going about their business,

Tak więc kierowcy ciężarówek prowadzą swoją działalność

and they're buying fuel.

i kupują paliwo.

And we see a blip up in the truckers' purchases of fuel,

Widzimy skok w zakupie paliwa,

and we know that a recession is about to end.

i wiemy, że recesja się wkrótce skończy.

Or we can monitor the velocity

Lub też możemy monitorować prędkość

with which people are moving with their phones on a highway,

z jaką ludzie poruszają się ze swoimi telefonami na autostradzie,

and the phone company can see,

i firma telekomunikacyjna może zobaczyć,

as the velocity is slowing down,

gdy prędkość się zmniejsza,

that there's a traffic jam.

że pojawił się korek.

And they can feed that information back to their subscribers,

I mogą przesłać te informacje do swoich użytkowników,

but only to their subscribers on the same highway

ale tylko do tych którzy są na tej samej autostradzie

located behind the traffic jam!

zlokalizowani przed korkiem.

Or we can monitor doctors prescribing behaviors, passively,

Lub możemy monitorować recepty wypisane przez lekarzy,

and see how the diffusion of innovation with pharmaceuticals

i zobaczyć jak dyfuzja innowacji farmaceutycznych

occurs within [networks of] doctors.

występuje w środowisku lekarzy.

Or again, we can monitor purchasing behavior in people

Lub też, możemy monitorować zakupy ludzi,

and watch how these types of phenomena

i obserwować jak tego typu zjawiska

can diffuse within human populations.

szerzą się wśród ludzkiej populacji.

And there are three ways, I think,

I są trzy sposoby, moim zdaniem,

that these massive-passive data can be used.

na które te masywno-pasywne zbieranie danych, które mogą być użyte.

One is fully passive,

Jeden z nich jest całkowicie pasywny,

like I just described --

tak jak to właśnie opisałem --

as in, for instance, the trucker example,

na przykładzie kierowców ciężarówek,

where we don't actually intervene in the population in any way.

gdzie w zasadzie nie wpływamy na populacje w żaden sposób.

One is quasi-active,

Drugi jest pseudo-aktywny

like the flu example I gave,

jak w przykładzie grypy,

where we get some people to nominate their friends

gdzie prosimy niektórych ludzi o wskazanie swoich przyjaciół

and then passively monitor their friends --

i następnie pasywnie monitorujemy ich przyjaciół --

do they have the flu, or not? -- and then get warning.

czy mają grypę, czy nie? -- i wtedy otrzymujemy ostrzeżenie.

Or another example would be,

Inny przykład mógłby być taki:

if you're a phone company, you figure out who's central in the network

jeśli jesteś firmą telekomunikacyjną, rozgryzłyś kto znajduje się w centrum sieci,

and you ask those people, "Look, will you just text us your fever every day?

i spytałbyś tych ludzi: "Słuchaj, czy mógłbyś nam wysłać

Just text us your temperature."

codziennie swoją temperaturę?"

And collect vast amounts of information about people's temperature,

I zbierać ogromne ilości informacji o temperaturach ludzi,

but from centrally located individuals.

ale tylko od centralnie ulokowanych osobników.

And be able, on a large scale,

I być w stanie, na dużą skalę,

to monitor an impending epidemic

monitorować nadchodzącą epidemię

with very minimal input from people.

przy minimalnym udziale ludzi.

Or, finally, it can be more fully active --

Lub, w końcu, trzeci sposób w pełni aktywny --

as I know subsequent speakers will also talk about today --

o ile mi wiadomo następni prelegenci będą dziś o tym mówić --

where people might globally participate in wikis,

gdzie ludzie mogą globalnie brać udział w wiki,

or photographing, or monitoring elections,

lub fotografiach lub monitorowaniu wyborów,

and upload information in a way that allows us to pool

i wgrywać informacje w sposób jaki umożliwiłby nam zbieranie tych

information in order to understand social processes

informacji w celu zrozumienia procesów społecznych

and social phenomena.

i zjawisk społecznych.

In fact, the availability of these data, I think,

I na dobrą sprawę, uważam, że dostępność tych danych

heralds a kind of new era

otwiera nową erę,

of what I and others would like to call

którą ja i inni chcielibyśmy nazwać

"computational social science."

"komputerowa nauka społeczna".

It's sort of like when Galileo invented -- or, didn't invent --

To jest coś jak, gdy Galileo wynalazł -- albo raczej nie tyle wynalazł, co

came to use a telescope

zaczął używać teleskopu

and could see the heavens in a new way,

i zobaczył niebo w zupełnie nowy sposób,

or Leeuwenhoek became aware of the microscope --

lub Leeuwenhoek dowiedział się o mikroskopie --

or actually invented --

lub właściwie go wynalazł --

and could see biology in a new way.

i mógł zobaczyć biologię w nowy sposób.

But now we have access to these kinds of data

Ale teraz mamy dostęp do tych danych

that allow us to understand social processes

które pozwolą nam zrozumieć procesy społeczne

and social phenomena

i zjawiska społeczne

in an entirely new way that was never before possible.

w zupełnie nowy sposób, który nigdy wcześniej nie był możliwy.

And with this science, we can

I z tą nauką, możemy

understand how exactly

zrozumieć jak dokładnie

the whole comes to be greater

całość staje się czymś więcej

than the sum of its parts.

niż tylko sumą części.

And actually, we can use these insights

I właściwie, możemy użyć tych spostrzeżeń

to improve society and improve human well-being.

do poprawy społeczeństwa i poprawy dobrobytu ludzi.

Thank you.

Dziękuję.