How are these fires burning underground? - Emma Bryce

Translator: Nguyễn Hà Thi Ân Reviewer: Nguyen Huynh Khanh Nhi

In 1997, a fire began in Indonesia that would rage for almost a year.

Năm 1997, một đám cháy lớn ở Indonesia kéo dài gần một năm.

It spanned several thousand square kilometers,

Đám cháy lan rộng hàng nghìn km²,

halted numerous international flights,

gây gián đoạn các chuyến bay quốc tế

and spread an acrid haze all the way to China.

và tạo ra lớp khói dày đặc bao phủ đến tận Trung Quốc.

Yet, despite being one of the largest fires in recorded history,

Mặc dù là một trong những vụ cháy lớn nhất từng được ghi nhận,

for months at a time it burned without a flame—

trong nhiều tháng, nó chỉ cháy âm ỉ dưới lòng đất

blazing on entirely underground.

mà không phát lửa trên bề mặt.

This might sound like a uniquely freaky fire, but each year,

Điều này nghe có vẻ khó tin, nhưng mỗi năm,

subterranean fires produce roughly 15% of global greenhouse gas emissions—

các vụ cháy âm ỉ chiếm khoảng 15% lượng khí thải nhà kính toàn cầu,

that’s six times more than international aviation.

gấp sáu lần so với ngành hàng không quốc tế.

And these burns are virtually unstoppable,

Những vụ cháy này gần như không thể kiểm soát,

earning them the ominous title of zombie fires.

vì vậy chúng được gọi bằng cái tên đáng sợ: ” đám cháy zombie.”

So, is it possible to snuff out these bizarre blazes?

Chúng ta có thể dập tắt những đám cháy kỳ quái này không?

And how do they even form in the first place?

Và chúng hình thành như thế nào?

A standard fire requires three ingredients: fuel, heat, and oxygen.

Một đám cháy thông thường cần 3 yếu tố: nhiên liệu, nhiệt và oxi.

Every fuel has what’s known as an ignition point—

Mỗi loại nhiên liệu đều có “điểm bắt lửa”,

a temperature at which it begins to break down.

nhiệt độ mà tại đó nhiên liệu bắt đầu phân hủy.

This process, also known as pyrolysis,

Quá trình này còn được gọi là nhiệt phân,

releases gaseous compounds that mix with nearby oxygen molecules

giải phóng các hợp chất khí, chúng kết hợp với oxy xung quanh

to produce combustion.

để tạo ra sự cháy.

And it’s this chemical reaction that releases large amounts of heat and light

Phản ứng hóa học này tỏa ra nhiệt và ánh sáng,

in the form of flames.

từ đó tạo ra lửa.

But not all combustion leads to flames.

Nhưng không phải cái gì cháy cũng tạo ra lửa.

Pyrolysis leaves behind a solid material called char—

Nhiệt phân để lại một chất rắn gọi là than,

like what’s found in charcoal.

tương tự như than củi.

Char contains no combustible gases but it’s rich in highly flammable carbon.

Than không chứa khí dễ cháy nhưng rất giàu cacbon - một chất dễ cháy.

And under hot enough conditions,

Ở nhiệt độ cao,

its surface reacts with the surrounding oxygen,

bề mặt than phản ứng với oxi trong không khí,

creating a slow, glowing burn called smoldering.

tạo ra một dạng cháy chậm gọi là cháy âm ỉ.

Instead of flame, this process releases smoke;

Quá trình này không sinh ra lửa

specifically, smoke full of emissions like carbon monoxide, methane,

mà tạo ra khói chứa khí độc như cacbon monoxit, mêtan

and particulate matter.

và các hạt bụi mịn.

All these factors come into play in zombie fires,

Đây chính là nguồn gốc của “đám cháy zombie”,

which are more scientifically known as peat fires.

hay tên khoa học là đám cháy than bùn.

Peat is a type of soil that forms when organic matter builds up more rapidly

Than bùn là một dạng đất hình thành từ chất hữu cơ tích tụ nhanh hơn

than it decomposes,

quá trình phân hủy.

and it’s typically found in regions that are very cold or very wet—

Nó thường xuất hiện ở những vùng rất ẩm ướt hoặc rất lạnh,

two factors that can slow down decomposition.

nơi quá trình phân hủy diễn ra chậm.

When plants shed and die in peatland,

Khi thực vật rụng lá và chết đi ở các vùng đất than bùn,

the carbon they've absorbed during their lifetime gets locked inside,

lượng cacbon chúng hấp thụ trong quá trình sinh trưởng sẽ bị giữ lại,

making peatlands one of the planet's largest natural carbon stores.

biến nơi này thành kho lưu trữ cacbon tự nhiên lớn nhất trên Trái đất.

But just like char, that also makes this carbon-rich material extremely flammable.

Tuy nhiên, giống như than, than bùn cũng dễ cháy vì chứa nhiều cacbon.

Historically, the moisture and cold temperatures of peatlands

Trước đây, đất than bùn ít khi cháy

made them unlikely to catch fire.

do độ ẩm cao và nhiệt độ lạnh.

But today, droughts caused by climate change

Nhưng hiện nay, hạn hán do biến đổi khí hậu

are drying out these landscapes worldwide,

đã làm các khu vực này trên toàn cầu khô cằn,

and other peatlands have been drained to make way for farms.

và nhiều vùng đất than bùn đã bị rút cạn nước để phục vụ canh tác.

Under these conditions,

Trong điều kiện như vậy,

a fire at the surface can more easily ignite the peat below,

một đám cháy trên bề mặt có thể dễ dàng bắt lửa lớp than bùn bên dưới,

transforming it into char which will continue to smolder.

biến nó thành than và duy trì cháy âm ỉ.

As heat builds in the soil, it further dries the peat

Khi nhiệt tích tụ trong đất, nó tiếp tục làm khô các lớp than bùn

and eventually, deeper layers begin to burn.

và cuối cùng làm cháy các lớp sâu hơn.

Peat fires are slow, creeping along at just one millimeter a minute.

Những vụ cháy than bùn lan rất chậm, chỉ vài mm mỗi phút.

But what they lack in speed, they make up for in persistence.

Tuy nhiên, điều chúng thiếu về tốc độ được bù đắp bằng sự dai dẳng.

These fires can burn for months or even years,

Những đám cháy này có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm,

all while spewing smoke full of poisonous gases.

trong khi thải ra khói độc hại.

And since they show few signs of burning above ground,

Do không có dấu hiệu cháy rõ ràng trên bề mặt,

they’re incredibly difficult to track until they ignite dry surface soil,

những đám cháy này rất khó phát hiện cho đến khi lan đến đất khô

potentially miles away from the source.

cách xa hàng dặm.

Zombie fires can even burn beneath snow-caked soil,

Thậm chí, đám cháy zombie có thể âm ỉ dưới tuyết trong suốt mùa đông

overwintering until they spark new blazes in the spring.

và bùng lên khi mùa xuân đến.

Làm thế nào để chúng ta xử lý những đám cháy này?

So how can we fight these fires?

Well, dousing them with water is surprisingly tricky.

Dập tắt chúng bằng nước không đơn giản như chúng ta nghĩ.

Water's molecules form close bonds,

Nước có các phân tử liên kết chặt chẽ,

resulting in a high surface tension that stops it from filtering evenly

tạo ra sức căng bề mặt cao, khiến nước khó thấm đều

through burning peat.

vào lớp than bùn đang cháy.

Researchers are experimenting with ways to reduce water’s surface tension,

Các nhà khoa học đang tìm cách giảm sức căng bề mặt của nước

allowing it to permeate the simmering soil.

để nó dễ thấm sâu vào lớp đất cháy âm ỉ.

And some countries are trying to stop the fires before they start

Một số quốc gia đang cố gắng ngăn chặn các đám cháy từ sớm

by running controlled burns in peatland habitats.

bằng cách thực hiện các đợt đốt có kiểm soát ở vùng đất than bùn.

But many others are simply working to prevent peatland drainage,

Trong khi đó, nhiều nước chọn cách giữ cho đất than bùn luôn ẩm

which keeps these landscapes wet and resilient to fires.

bằng cách hạn chế thoát nước, giúp giảm nguy cơ cháy.

Despite accounting for only 3% of Earth's land,

Đất than bùn dù chỉ chiếm 3% diện tích bề mặt Trái đất,

peatlands hold more than a quarter of the planet's carbon.

nhưng lại lưu trữ hơn 1/4 lượng cacbon của cả Trái đất.

And as climate change continues to increase the risk of extreme weather,

Khi biến đổi khí hậu làm tăng nguy cơ thời tiết cực đoan,

including the droughts plaguing these landscapes,

như hạn hán ở những khu vực này

keeping that carbon out of the atmosphere has never been more important.

việc giữ cacbon không thoát ra khí quyển càng trở nên cấp bách hơn.