The dark history of arsenic - Neil Bradbury

Çeviri: Murat Güroğlu Gözden geçirme: Eren Gokce

It was 120 BCE, and Mithridates’ father, the ruler of Pontus,

MÖ 120 yılıydı ve Pontus hükümdarı Mithridates’in babası

had been poisoned by enemies.

düşmanlar tarafından zehirlenmişti.

Fearing that his mother might poison him to usurp the throne,

Annesinin tahtı ele geçirmek için onu zehirleyebileceğinden korkan Mithridates

Mithridates went into hiding.

saklanmaya başladı.

When he reappeared, he committed himself to building his tolerance to poison,

Tekrar ortaya çıktığında, iddiaya göre her gün mikro dozda toksinler alarak,

allegedly micro-dosing various toxins each day.

kendini zehre karşı toleransını geliştirmeye adadı.

He reached his 70s, and chose to die by sword,

70′li yaşlarına ulaştığında, yakalanmaktan kaçarak

evading capture.

kılıçla ölmeyi seçti.

No substance has perhaps been as constant an ally to insidious scheming as arsenic,

Belki de hiçbir madde “zehirlerin kralı” olarak adlandırılan arsenik kadar

the so-called “king of poisons.”

sinsi entrikaların daimi müttefiki olmamıştır.

It’s a naturally occurring, widely distributed metallic element.

Arsenik doğal olarak oluşan, yaygın olarak bulunan bir metalik elementtir.

In its chemically pure form,

Kimyasal olarak saf hâliyle,

it isn’t much of a threat because our bodies don’t absorb it well;

vücudumuz onu iyi absorbe edemediği için pek bir tehdit oluşturmaz;

it’s when arsenic combines with other elements that things get dangerous.

arsenik diğer elementlerle birleştiğinde ise işler tehlikeli hâle gelir.

When arsenic reacts with oxygen,

Arsenik oksijenle reaksiyona girdiğinde,

it may assume its most common poisonous form:

en yaygın zehirli formunu alabilir:

white arsenic, a powder that can be immediately lethal or kill over time.

Beyaz arsenik, anında ölümcül olabilen veya zamanla öldürebilen bir toz.

At the molecular level, white arsenic resembles phosphate,

Moleküler düzeyde beyaz arsenik, vücudun temel hücresel reaksiyonları için

which is essential to the body's basic cellular reactions.

gerekli olan fosfata benzer.

When white arsenic enters the body, it replaces phosphates,

Beyaz arsenik vücuda girdiğinde fosfatların yerini alır ve

compromising critical processes like cellular energy production.

hücresel enerji üretimi gibi kritik süreçleri tehlikeye atar.

The symptoms of arsenic poisoning overlap with common illnesses in history.

Arsenik zehirlenmesinin belirtileri tarihteki yaygın hastalıklarla örtüşür

And white arsenic is inconspicuously odorless and tasteless.

ve beyaz arsenik fark edilmeyecek şekilde kokusuz ve tatsızdır.

These characteristics made it a choice murder weapon.

Bu özellikler onu seçilmiş bir cinayet silahı hâline getirdi.

In ancient Egypt and Greece,

Eski Mısır ve Yunanistan'da

people encountered arsenic while mining and smelting metals,

insanlar metal madenciliği yaparken ve eritirken arsenikle karşılaştılar

and came to recognize its powers.

ve gücünün farkına varmaya başladılar.

The first preparation of white arsenic on record

Kayıtlardaki ilk beyaz arsenik hazırlığı,

is attributed to Islamic Golden Age alchemist Jabir ibn Hayyan,

8. yüzyıl civarında İslam Altın Çağı simyacısı

around the 8th century.

Jabir ibn Hayyan’a atfedilir.

Poisoning became prevalent in Renaissance Italy,

Zehir kullanımı, Venedik Onlar Konseyi gibi elitlerin

where elites like the Venetian Council of Ten decided who to assassinate

kime suikast yapılacağına karar verdiği ve uygun zehri hazırlamaları için

and enlisted alchemists, pharmacists, and doctors

simyacıları, eczacıları ve doktorları görevlendirdiği

to prepare the appropriate poison.

Rönesans İtalya’sında yaygınlaştı.

The House of Borgia mastered the murderous art,

Borgia Hanedanı, söylentiye göre özel konukların

reportedly wielding an arsenic-laced powder called Cantarella

kadehlerine serptikleri Cantarella adlı arsenikli bir toz kullanarak

that they’d sprinkle into special guests’ goblets.

cinayet sanatında ustalaştı.

And during French King Louis XIV's reign,

Ve Fransız Kralı XIV. Louis’in saltanatı sırasında,

arsenic ran rampant among Parisian high society,

arsenik Paris sosyetesi arasında yaygınlaştı

earning it the moniker of “inheritance powder.”

ve ona “miras tozu” lakabını kazandırdı.

In 1675, the five-year Affair of the Poisons kicked off

1675′te, beş yıllık Zehirler Olayı, soylu bir kadının

with a noblewoman confessing to murdering her father and brothers—

babasını ve kardeşlerini öldürdüğünü itiraf etmesi ve

and revealing that Paris harbored an extensive underground network

Paris’in geniş bir yeraltı zehir tacirliği ağına ev sahipliği yaptığını

of poison peddling.

ortaya çıkarmasıyla başladı.

One of its central figures was Catherine Monvoisin.

Ana figürlerinden biri Catherine Monvoisin’di.

In addition to performing divinations and black masses,

Kehanetler ve ayinler yapmanın yanı sıra,

she formulated so-called love potions as well as more ghastly concoctions

sözde aşk iksirleriyle birlikte kurtboğan otu, güzelavrat otu ve

containing aconite, belladonna, and arsenic.

arsenik içeren daha korkunç karışımları formüle etti.

One of her clients was a member of the royal court

Müşterilerinden biri, kocası gizemli bir şekilde ölen

whose husband died under mysterious circumstances;

kraliyet sarayının bir üyesiydi;

another was the king’s very own mistress.

diğeri ise kralın kendi metresiydi.

Arsenic became a more widespread weapon during the Industrial Revolution.

Arsenik, Sanayi Devrimi sırasında daha yaygın bir silah hâline geldi.

Demand for metals, like iron, skyrocketed.

Demir gibi metallere olan talep fırladı.

And as people melted impure ores in furnaces,

Ve insanlar fırınlarda saf olmayan cevherleri erittikçe,

some byproducts became airborne and accumulated on chimneys—

bazı yan ürünler havaya karıştı ve beyaz arsenik de dahil olmak üzere

including white arsenic.

bacalarda birikti.

The powder was scraped off in abundance and sold cheap to city-dwellers,

Toz bolca kazındı ve güçlerini haşerelere ve bazen insanlara yönlendirendiren

who channeled its powers against pests— and sometimes, people.

şehir sakinlerine ucuza satıldı.

Arsenic also found its way into ubiquitous goods.

Arsenik ayrıca her yerde bulunan ürünlere de girdi.

In 1775, Swedish chemist Carl Wilhelm Scheele

1775′te İsveçli kimyager Carl Wilhelm Scheele,

created a copper-arsenic mixture that yielded a brilliant green hue.

parlak yeşil bir ton veren bakır-arsenik karışımı oluşturdu.

Scheele’s green soon pigmented paint, textiles, toys, soaps, cosmetics,

Scheele’nin yeşili kısa sürede oyuncakları boyayı, tekstili, sabunları, kozmetikleri

and food coloring.

ve gıda boyasını pigmentledi.

By the late 1800s, 80% of English wallpaper contained arsenic.

1800′lerin sonlarına doğru, İngiliz duvar kağıdının %80′i arsenik içeriyordu

But its lethality loomed.

ama ölümcüllüğü ortaya çıkmaya başladı.

Several children were said to have died from inadvertently ingesting arsenic,

Birkaç çocuğun yanlışlıkla arsenik yuttuktan sonra öldüğü söylendi

and a public campaign finally had it banned from households.

ve bir kamu kampanyasının sonunda evlerden yasaklandı.

Meanwhile, deliberate arsenic poisoning persisted.

Bu arada, kasıtlı arsenik zehirlenmesi devam etti

And because forensic arsenic tests remained rudimentary,

ve adli arsenik testleri ilkel kaldığından,

people kept getting away with it.

insanlar bu suçtan kurtulmaya devam etti.

In 1832, chemist James Marsh consulted on a homicide case

1832′de kimyager James Marsh, bir adamın büyükbabasının kahvesine arsenik atmakla

where a man was accused of arsenic-lacing his grandfather’s coffee.

suçlandığı bir cinayet davasına danışmanlık etti.

Marsh ran the standard test, which yielded a yellowy deposit,

Marsh, numunenin arsenik açısından pozitif olduğunu doğrulayan,

confirming the sample was positive for arsenic.

sarı bir tortu veren standart testi yaptı.

But the result was chemically unstable.

Ancak sonuç kimyasal olarak kararsızdı

And by the time Marsh presented it in court,

ve Marsh testi mahkemeye sunana kadar

the color had deteriorated, and the jury acquitted the accused.

renk kötüleşti ve jüri sanığın beraatine karar verdi.

So, Marsh created a new test,

Böylece Marsh, arsenik içeren bir numunenin

whereby an arsenic-containing sample would react with zinc and acid

arsin gazı üretmek için çinko ve asitle reaksiyona girdiği

to produce arsine gas.

yeni bir test geliştirdi.

Once ignited, it would reveal a solid arsenic deposit.

Bu gaz ateşlendiğinde, katı bir arsenik birikintisi ortaya çıkaracaktı.

It was the first truly reliable arsenic test.

Bu gerçekten güvenilir ilk arsenik testiydi.

Newer tests later took its place and antidotes became available,

Daha sonra daha yeni testler onun yerini aldı ve panzehirler ortaya çıktı

but history remains laced with arsenic’s perverse power—

ancak tarih arseniğin skandallarla ve aldatmacalarla bezenmiş

sprinkled with scandal and dashed with deceit.

sapkın gücüyle dolu olmaya devam ediyor.