My 105 Days in Taliban Prison -- and a Call to Aid Afghanistan | Safi Rauf | TED

Translator: Van Nguyen Reviewer: 24 Anh

It's 8:15pm in Afghanistan right now.

Bây giờ là 8:15 tối theo giờ Afghanistan.

And at this time, 10 days ago,

Bằng giờ này mười ngày trước,

tôi đang ngồi trong phòng giam 8 ft x 8 ft

I was sitting

in an eight-foot-by-eight-foot cell

dưới tầng hầm của một nhà tù an ninh tối mật ở Kabul,

in the basement

of a maximum-security prison in Kabul,

nơi tôi bị quân Taliban giam giữ.

where I was being held captive by the Taliban.

I'd been in that cell for 104 days,

Tôi đã ở phòng giam đó trong 104 ngày,

and yet, I was one of the lucky ones.

và dù thế, tôi là một trong những người may mắn.

But I'm getting ahead of myself.

Nhưng tôi đang đi hơi xa mất rồi.

Let me go back to the beginning.

Để tôi quay lại từ đầu.

This is me.

Đây là tôi.

I'm five years old and living in an Afghan refugee camp

Tôi năm tuổi và sống ở một trại tị nạn Afghanistan

in Peshawar, Pakistan.

tại thành phố Peshawar, Pakistan.

You can see the two patches on my UNHCR-donated jeans.

Bạn có thể thấy hai mảnh vá trên chiếc quần được UNHCR từ thiện của tôi.

One patch is an American flag and the other is the Statue of Liberty,

Một hình là lá cờ Mỹ, cái còn lại là Tượng Nữ thần Tự do,

the quintessential beacons of the American dream I so badly wanted.

đó là ngọn hải đăng sáng chói cho giấc mơ Mỹ mà tôi khao khát tột cùng.

But as a refugee, I didn't have a state to call home.

Nhưng là một kẻ tị nạn, chẳng có đất nước nào để tôi gọi là quê hương.

And not having a state, I didn't have rights.

Và vì không có đất nước, nên tôi không có quyền lợi.

And not having rights, I didn't have a voice.

Và vì không có quyền lợi, nên tôi không có tiếng nói.

I needed someone to advocate for me.

Tôi cần một ai đó ủng hộ tôi.

And I was fortunate to have two advocates.

Và tôi thật may mắn có hai người ủng hộ.

Cha mẹ tôi, những người đã di cư tới Hoa Kỳ trước tôi bốn năm,

My parents, who had emigrated to the US four years ahead of me,

fought tirelessly to get me to America for those four years.

đã bền bỉ đấu tranh để đưa tôi đến Mỹ trong suốt bốn năm đó.

They gave me a voice.

Họ cho tôi tiếng nói.

They gave me the American dream.

Họ cho tôi giấc mơ Mỹ.

And my parents' advocacy allowed me to join them,

Và sự ủng hộ của cha mẹ đã cho phép tôi đoàn tụ cùng họ,

to emigrate to Omaha, Nebraska,

di cư đến Omaha, Nebraska,

to go to high school in the states

đi học trung học ở Mỹ, phục vụ quân đội,

to serve in the military,

tốt nghiệp với Học bổng Tillman từ Đại học Georgetown,

to graduate as a Tillman Scholar from Georgetown University,

rồi được nhận vào trường y.

to get accepted into medical school.

I became the American dream.

Tôi đã trở thành giấc mơ Mỹ.

(Cheers and applause)

(Tiếng vỗ tay)

And in my dream, everything came full circle.

Và trong giấc mơ của tôi, sự đời xoay vần.

Mùa hè năm ngoái, tôi hoãn lại giấc mơ này vì giấc mơ khác

This past summer, I deferred one dream for another

when I put medical school on hold,

khi tôi bảo lưu việc học ở trường y,

founded Human First Coalition,

và sáng lập Human First Coalition,

an organization dedicated to aiding Afghans in need.

một tổ chức chuyên hỗ trợ những người Afghanistan khó khăn.

Having spent the first 17 years of my life stateless,

Trải qua 17 năm đầu đời không có quốc tịch,

I rather abruptly found myself

tôi chợt thấy hình bóng mình trong vai trò nhân viên cứu trợ nhân đạo,

in the role of the humanitarian aid worker who had shaped so much of my life.

người ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc đời tôi.

I became that advocate and that voice for others.

Tôi hóa thân thành sự ủng hộ và tiếng nói vì người khác.

And becoming an aid worker,

Và khi trở thành cứu hộ viên,

I got to provide food, medical care and shelter

tôi cung cấp thực phẩm, chăm sóc y tế và chỗ ở

for thousands of Afghans.

cho hàng ngàn người Afghanistan.

I got to operate resettlement flights for thousands more,

Tôi điều hướng các chuyến bay tái định cư cho thêm hàng ngàn người nữa,

and I got to make multiple trips to Kabul, with the Taliban’s blessing,

và tôi đi rất nhiều chuyến tới Kabul, dưới sự chấp thuận của Taliban,

to oversee it all.

để giám sát mọi việc.

But then, on December 18, 2021,

Nhưng sau đó, ngày 18/12/2021,

everything changed.

mọi thứ đã thay đổi.

That morning, which started off like any other morning,

Buổi sáng hôm ấy cũng giống như mọi ngày,

I was suddenly, inexplicably and unexpectedly

đột nhiên, một cách khó hiểu và không ngờ tới được,

taken into Taliban custody.

tôi bị đưa đến nhà tù Taliban.

As I was being driven

Khi tôi đang được đưa tới trụ sở Tổng cục Tình báo của Taliban,

to the Taliban’s General Directorate of Intelligence headquarters,

tôi được bảo rằng chỉ cần trả lời một vài câu hỏi thường lệ,

I was told that I just needed to answer a few routine questions,

and then I’d be sent back to my hotel.

tôi sẽ được trả về khách sạn của mình.

Instead, a few hours later, I was brought into that basement room.

Nhưng thay vào đó, một vài tiếng sau, tôi bị đưa vào căn phòng ở tầng hầm.

Three roommates, no blanket, no mattress, no pillow, no sun,

Ba người cùng phòng, không chăn, không nệm, không gối, không ánh sáng,

no way to communicate with the outside world

không thể liên lạc với thế giới bên ngoài

and no clue what was to become of me.

và không hiểu chuyện gì đang xảy ra với mình.

And from that moment on, I stayed in that basement

Từ giây phút đó, tôi ở trong nhà giam

in the dead of the Afghan winter, for 105 days.

trong mùa đông chết chóc ở Afghanistan, trong 105 ngày.

The entire time, I feared that I might be taken in front of a firing squad,

Trong suốt khoảng thời gian ấy, tôi sợ mình sẽ bị đưa đến khu xử bắn,

at any minute.

vào bất cứ lúc nào.

And on the 45th day,

Ngày thứ 45,

I was beaten and tortured by 11 men wielding pipes,

tôi bị 11 người đàn ông đánh và tra tấn bằng ống điếu,

after eight days on a hunger strike.

sau tám ngày tuyệt thực.

I had done nothing wrong.

Tôi không làm gì sai cả.

But again, I was lucky.

Nhưng lần nữa, tôi thật may mắn.

I not only had several exceptional advocates,

Tôi không chỉ có một vài người ủng hộ,

but I had a state.

mà tôi còn có đất nước.

The US government game me a voice

Chính phủ Hoa Kỳ đã cho tôi tiếng nói và khẳng định quyền con người của tôi,

and asserted my human rights,

and that's what ultimately led to my release

và đó là những điều dẫn đến việc tôi được thả ra

10 days ago.

vào mười ngày trước.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And on the day of my release,

Vào ngày tôi được thả,

following a four-hour flight from Kabul to Qatar,

suốt chuyến bay bốn tiếng từ Kabul tới Qatar,

the euphoria I felt as I walked off that plane is indescribable.

không gì tả nổi niềm vui sướng của tôi khi bước xuống máy bay.

But amidst the triumph and joy of homecoming,

Nhưng trong chiến thắng và niềm vui về nhà,

something was amiss.

vẫn còn thiếu vắng điều gì đó.

On the day of my release, I returned to society

Vào ngày tôi được thả, tôi trở về với xã hội

và nhận ra khủng hoảng nhân quyền ở Afghanistan chỉ đang tồi tệ hơn,

to find that the humanitarian crisis in Afghanistan was only getting worse,

the whole world was fixated on Ukraine,

cả thế giới đang tập trung vào Ukraine,

and nearly every Afghan resettlement effort

và mọi nỗ lực tái định cư của người Afghanistan

was on pause or had ground to a screeching halt,

đều bị tạm dừng hoặc rơi xuống mức khó chấp nhận,

with no effective resolution in sight.

mà không có giải pháp hiệu quả nào trong tương lai gần.

And that was a huge letdown.

Và đó là một sự thất vọng tràn trề.

And that is why I decided that before even visiting my family,

Đó cũng là lý do vì sao tôi quyết định rằng trước cả khi về thăm gia đình,

I had to get back to work.

tôi phải quay trở lại làm việc.

Because the truth of the matter is 95 percent of Afghans

Bởi vì sự thật là 95% người dân Afghanistan

are currently not getting enough to eat.

đang không có đủ lương thực.

22.8 million are facing crisis levels of hunger.

22.8 triệu người đang đối mặt với nạn đói ở mức khủng hoảng.

97 percent are living below the poverty line.

97% đang sống dưới ngưỡng nghèo.

And 9 million are living in extreme poverty.

Và chín triệu người đang sống trong đói nghèo cùng cực.

And these are the individuals who fought alongside us

Và đây là những cá nhân đã đấu tranh cùng chúng ta

in the international coalition for the last 20 years.

trong liên minh quốc tế suốt 20 năm qua.

They are our allies.

Họ là đồng minh của ta.

They are our brothers and sisters,

Họ là anh chị em của ta,

and they are in desperate straits.

và họ đang ở trong tình cảnh cùng cực.

The magnitude of the work ahead is staggering.

Tầm quan trọng của công việc phía trước rất đáng kinh ngạc.

But we have to start somewhere.

Nhưng chúng ta cần bắt đầu từ một điểm nào đó.

And the question becomes "What should we do?"

Và câu hỏi trở thành “Chúng ta nên làm gì?”

In my mind, four things.

Theo suy nghĩ của tôi, có bốn thứ.

First, we must bolster humanitarian aid provisions

Đầu tiên, chúng ta cần củng cố việc cung cấp hỗ trợ nhân đạo

for the international community

cho cộng đồng quốc tế

by increasing support for and donations to grassroots organizations

bằng cách tăng cường hỗ trợ và quyên góp cho những tổ chức cơ sở

that have infrastructure to ensure aid is getting directly into the hands

mà có cơ sở hạ tầng để đảm bảo viện trợ được đưa tận tay

of the people who need it the most.

tới những người cần chúng nhất.

And that's not just my organization --

Và đó không chỉ là tổ chức của tôi --

there are so many support-worthy groups doing exceptional work in Afghanistan,

có nhiều nhóm xứng đáng được hỗ trợ đang làm việc xuất sắc ở Afghanistan,

and we need resources now.

và chúng ta cần nguồn lực ngay bây giờ.

Second, we, government

Thứ hai, chúng ta, chính phủ và công dân

and citizens of the 36 countries who fought in Afghanistan

của 36 quốc gia đã chiến đấu ở Afghanistan

must keep our promises to our Afghan allies,

cần giữ lời hứa với đồng minh Afghanistan của ta,

to whom we owe a debt,

phía mà chúng ta mắc nợ,

by fast-tracking their resettlement,

bằng cách nhanh chóng giúp họ tái định cư,

be it in the United States or elsewhere.

dù là ở Hoa Kỳ hay ở một nơi nào khác.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

This, first and foremost, necessitates resettling refugees

Điều này, trên tất cả, đòi hỏi phải tái định cư người tị nạn

who are currently waiting in camps around the world,

đang đợi trong các trại ở khắp thế giới

to reach a place that they can call home.

để tìm được một nơi họ có thể gọi là nhà.

It also calls upon the international community to increase quotas

Điều này cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng hạn ngạch

for Afghan allies

cho đồng minh Afghanistan

to accept more at-risk Afghans for permanent resettlement

để họ chấp nhận nhiều người Afghanistan gặp hiểm nguy đến tái định cư lâu dài

and to expand programs like humanitarian parole,

và để mở rộng những chương trình như đặc xá nhân quyền,

to generate more pathways for those in need.

để tạo ra nhiều hướng đi hơn cho những người cần giúp đỡ.

Third ...

Thứ ba...

As we find pathways forward for these individuals,

Khi ta tìm đường tiến lên cho những cá nhân này,

we must not separate families, we must preserve them.

chúng ta không được chia tách, mà phải bảo vệ các gia đình.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Or, at the very least, create strict limits

Hoặc, ít nhất, tạo ra giới hạn nghiêm ngặt

for the amount of time that families can be separated.

cho khoảng thời gian mà các gia đình bị chia cắt.

Family separation like mine generates irreparable harm.

Việc chia cắt như gia đình tôi gây ra những tổn hại không thể phục hồi.

But clear and specific change to existing admission policies

Nhưng thay đổi rõ ràng và cụ thể đối với các chính sách tiếp nhận hiện hành

can ensure that other minors do not face the same fate

có thể đảm bảo cá thể yếu thế khác không phải đối diện

số phận tương tự tôi và gia đình tôi.

that befell me and my family.

Fourth -- and this is the most important of them all --

Thứ tư, và đây là điều quan trọng nhất,

we must reestablish an international diplomatic presence in Afghanistan,

chúng ta cần tái thiết lập sự hiện diện ngoại giao quốc tế ở Afghanistan,

to hold the Taliban accountable for their actions

để bắt Taliban chịu trách nhiệm cho hành động của họ

and provide consular services to the people.

và cung cấp dịch vụ quán sứ cho người dân.

It opens a channel to address Taliban’s actions,

Điều này sẽ tạo ra một kênh xử lý các hành động Taliban,

rather than cutting off,

thay vì bác bỏ,

isolating and eliminating avenues for influence.

cô lập và xóa sạch dấu vết gây ảnh hưởng của họ.

And I've witnessed what engagement with the Taliban can look like firsthand.

Và tôi đã tận mắt chứng kiến sự giao chiến với Taliban có thể trông ra sao.

The negotiations that resulted in my release from captivity

Những cuộc đàm phán dẫn đến việc tôi được thả khỏi nơi giam giữ

were the direct result of effective diplomacy with the Taliban

là hệ quả trực tiếp của chính sách ngoại giao hiệu quả với Taliban

on the world stage.

trên trường quốc tế.

Diplomats spoke to each other openly and resolved an issue of mutual concern.

Các nhà ngoại giao trao đổi cởi mở và giải quyết vấn đề họ quan tâm chung.

And while the success of this discussion is perhaps an anomaly,

Và dù thành công của diễn đàn này có lẽ là một điều bất thường,

the kind of diplomacy demonstrated by my release

kiểu ngoại giao được thể hiện qua việc tôi được thả

can and should serve as a model for achieving other desired change

có thể và nên được coi là khuôn mẫu

để đạt được những thay đổi đáng mong đợi

for the future of Afghanistan,

cho tương tai Afghanistan,

such as the restoration of girls' education above grade six,

ví dụ như việc giáo dục cho nữ giới từ lớp sáu trở lên được khôi phục,

freedom of press, bolstering women's rights,

tự do báo chí, củng cố quyền lợi phụ nữ,

and most urgently, increasing humanitarian assistance.

và khẩn cấp nhất, tăng cường hỗ trợ nhân quyền.

At the same time --

Cùng lúc đó --

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

At the same time, our diplomacy can't be a blank check.

Đồng thời, ta không thể để mặc họ lộng quyền

trước nỗ lực ngoại giao của ta.

The Taliban must live up to their end of the bargain

Phiến quân Taliban phải đáp ứng được đầu bên kia cán cân

to demonstrate that they are ready to engage in diplomacy,

để thể hiện rằng họ đã sẵn sàng tham gia ngoại giao,

as an actor that upholds basic human rights,

với tư cách một chủ thể bảo vệ quyền con người cơ bản,

that ensures necessary freedoms

mà đảm bảo tự do cần thiết

and that does not take or hold hostages.

và không bắt hoặc giữ con tin.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

At the end of the day,

Cuối cùng thì,

the situation in Afghanistan is an extremely complex one.

tình hình ở Afghanistan cực kỳ phức tạp.

It can't be summed up in an eight-minute talk

Không thể tóm gọn tất cả trong bài nói tám phút

I wrote four days ago, emerging from captivity.

mà tôi viết bốn ngày trước, lúc lao ra khỏi gông xiềng.

Yet there are tangible solutions,

Tuy nhiên có những giải pháp hiện hữu,

and I'm in the privileged position of being able to advocate for them,

và tôi ở vị thế có lợi, có khả năng tuyên truyền về chúng,

but I'm here today to tell you that you are too.

nhưng tôi ở đây hôm nay để nói rằng bạn cũng giống như tôi.

The truth of the matter is,

Sự thật của vấn đề là,

especially in the case of Afghanistan,

đặc biệt trong trường hợp Afghanistan,

change has always and will continue to start with everyday people.

thay đổi đã, đang và sẽ bắt đầu từ những người thường.

This fall, tens of thousands of people from around the world

Mùa thu này, hàng chục nghìn người từ khắp thế giới

banded together at the grassroots level to aid Afghans in need.

kết nối với nhau ở mức độ cơ sở để giúp đỡ những người Afghanistan khó khăn.

You don't need to be an expert to engage,

Không cần là chuyên gia thì bạn cũng có thể tham gia,

to volunteer, to contribute, to lobby,

tình nguyện, đóng góp, vận động,

or even to simply welcome a refugee to advocate for them.

hay đơn giản chỉ là hoan nghênh một người tị nạn để ủng hộ họ.

As Margaret Mead once said,

Như Margaret Mead từng nói,

"Never doubt that a small group of thoughtful, committed citizens

“Đừng bao giờ nghi ngờ liệu một nhóm nhỏ những công dân ân cần và quyết tâm

can change the world.

có thể thay đổi thế giới.

Indeed, it's the only thing that ever has."

Rõ ràng, đó là thứ duy nhất có khả năng làm được.”

On the afternoon of my release 10 days ago,

Vào buổi chiều tôi được thả mười ngày trước,

I, at long last, climbed out of my basement cell

tôi cuối cùng cũng trèo ra khỏi buồng giam dưới hầm

and into the sunlight,

và thấy ánh mặt trời,

without anything binding my hands or covering my eyes.

mà không có gì trói tay hay bịt mắt tôi.

I could see the sky.

Tôi có thể nhìn thấy bầu trời.

I traveled out of the prison through Kabul city in a Corolla sedan.

Tôi ra khỏi nhà tù, đi xuyên thành phố Kabul trên con xe Corolla.

I passed the American embassy

Tôi đi qua đại sứ quán Mỹ

and arrived at the Kabul International Airport.

và tới sân bay quốc tế Kabul.

I walked onto the tarmac, I climbed into the C-17,

Tôi bước trên đường băng, trèo lên máy bay C-17,

I shook hands with American, Qatari and British diplomats,

tôi bắt tay với các nhà ngoại giao người Mỹ, Qatar và Anh,

and suddenly, I was a free man again.

và đột nhiên, tôi lại là một người tự do.

But again, I was one of the lucky ones.

Nhưng một lần nữa, tôi là một trong những người may mắn.

Ultimately, being a captive reminded me of a time when I was helpless

Trên hết, bị bắt làm tù nhân gợi tôi nhớ về khoảng thời gian tôi thấy bất lực

and needed a voice.

và cần một tiếng nói.

Now that I'm released, I have my voice back,

Giờ đây khi đã được thả, tôi đã có lại tiếng nói,

and, mercifully, it puts me in a position where I can advocate

và, thật may mắn, tôi ở vào vị trí nơi tôi có thể đấu tranh

for that little boy with the Statue of Liberty patch

cho cậu bé với miếng vải in hình Tượng Nữ thần Tự do

on his UNHCR-donated jeans,

trên chiếc quần được UNHCR từ thiện,

chasing the American dream.

theo đuổi giấc mơ Mỹ.

I hope you'll join me.

Tôi hy vọng bạn tham gia cùng tôi.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)