How Moms Shape The World | Anna Malaika Tubbs | TED

Translator: Mai Nguyễn Reviewer: Thu Ha Tran

Every year, around January 15th,

Hàng năm, vào ngày 15 tháng 1

the world rightfully celebrates the birth of the great Martin Luther King Jr.

cả thế giới cùng kỷ niệm ngày sinh của Martin Luther King Jr. vĩ đại.

Yet, virtually no one has stopped to consider who else was in that room

Tuy nhiên, hầu như chẳng có ai dừng lại để nghĩ xem

còn ai khác trong căn phòng đấy vào đúng ngày hôm đó năm 1929.

that day in 1929.

As if somehow MLK Jr. birthed himself.

Như thể bằng cách nào đó MLK Jr. đã tự hạ sinh chính mình vậy.

(Laughter)

(Cười)

I toured the location where he was born.

Tôi đã ghé qua nơi ông được sinh ra.

A charming, quaint two-story home in Atlanta.

Một căn nhà hai tầng cổ duyên dáng tọa lạc ở Atlanta.

And while it was an honor to even be there,

Và cùng với niềm vinh hạnh được đứng tại nơi đó,

I left feeling frustrated by the tour guide's script.

là sự thất vọng với lời giới thiệu của người hướng dẫn viên.

Of course, MLK Jr. was the center of most of the tales,

Đương nhiên, MLK Jr. luôn là tâm điểm của hầu hết các câu chuyện,

and then came stories about his father,

rồi tiếp đến là các câu chuyện về cha ông,

the inspiring Reverend Martin Luther King Sr.

người truyền cảm hứng cho ông, Đức cha Martin Luther King Sr.

But what frustrated me

Nhưng điều làm tôi thất vọng

was the lack of attention being paid to his mother,

là thiếu đi sự chú ý đáng ra phải có với mẹ của ông,

Alberta Christine Williams King.

Alberta Christine Williams King.

Even though this was actually her childhood home first

Dù đây thực chất là căn nhà nơi bà trải qua tuổi thơ của mình

and the home where she'd later birth her children,

và sau này là căn nhà nơi bà sinh ra những đứa con,

in a room on the second floor.

trong căn phòng trên tầng hai.

This erasure doesn't only concern Alberta.

Sự xoá bỏ này không chỉ xảy ra với Alberta.

Mothers in the US are often misrepresented or completely left out

Các bà mẹ trên toàn nước Mỹ thường bị bóp méo hoặc hoàn toàn bị lu mờ

in the stories we tell.

trong các câu chuyện mà ta thường kể.

Mothers are used to being seen

Các bà mẹ luôn được nhìn nhận

as selfless beings without needs for others to consider.

như những con người vị tha, không cần được người khác chú ý đến.

They're used to feeling belittled if they stay at home with their children

Họ quen với cảm giác bị xem nhẹ nếu chỉ ở nhà với con cái

because the narrative says it's "unproductive."

vì các câu chuyện kể cho rằng điều đó “không đem lại lợi ích”.

Or they might even hide the fact that they have children at work

Hoặc thậm chí che giấu sự thật rằng họ đã có con ở nơi làm việc

so that they're still taken seriously rather than seen as distracted.

để được xem là một người tâm huyết thay vì một người lúc nào cũng xao lãng.

And they will not receive credit for the accomplishments of the loved ones

Và họ sẽ không nhận được sự công nhận từ nửa kia trước những thành tựu của mình

they have supported day in and day out

họ gánh vác gia đình ngày này qua ngày khác

because our retelling of events

vì những sự kiện được kể lại

doesn't feature the many acts of mothering.

không đề cao nhiều hành động của việc làm mẹ.

Beyond such instances being frustrating,

Tôi tin những trường hợp đáng thất vọng trên,

I believe they lead to a lack of understanding

là thủ phạm gây ra sự thiếu hiểu biết

surrounding the critical roles mothers play in our society,

xoay quanh những vai trò quan trọng của người mẹ trong xã hội,

and they contribute to a lack of support for mothers.

và chúng góp phần gây thiếu hụt sự hỗ trợ cho các bà mẹ.

If the stories we tell,

Nếu những câu chuyện mà ta kể lại

both on an interpersonal level as well as in literature and in media,

giữa cá nhân với nhau cũng như trong văn học hay trên truyền thông,

deem mothers as unimportant,

đều coi người mẹ là không quan trọng,

as unworthy of being seen and considered,

không đáng để nhìn nhận và chú ý đến,

then these opinions will be reflected

thì những quan điểm này sẽ được phản ánh

in the way that mothers are treated in our country.

qua cái cách những người mẹ bị đối xử trên đất nước mình.

It is not a surprise, then,

Cũng không quá bất ngờ

that in the US we have yet to establish universal parental leave,

rằng ở Mỹ chưa đặt ra chế độ nghỉ sinh,

a universal quality, affordable child care,

dịch vụ chăm sóc trẻ với chất lượng phổ thông, giá cả phải chăng,

that we are experiencing a maternal mortality crisis

rằng ta đang trải qua khủng hoảng về tỷ lệ tử vong ở những bà mẹ

and that many mothers had no other choice but to leave the workforce

và rằng nhiều bà mẹ không còn lựa chọn nào ngoài nghỉ việc

as a result of the pandemic.

như một hệ quả của dịch bệnh.

Such tragedies have a ripple effect that also hurts our children,

Tấn bi kịch có hiệu ứng gợn sóng tổn thương tới thế hệ con cháu chúng ta,

our communities,

tới cộng đồng chúng ta,

even our national economy.

thậm chí tới cả nền kinh tế quốc dân.

As a writer and sociologist,

Là một tác giả và một nhà xã hội học,

I believe that storytelling plays a necessary role

tôi tin rằng việc kể chuyện đóng một vai trò thiết yếu

in fixing our current trajectory;

trong việc điều chỉnh lại quỹ đạo của ta;

that through the intentional centering of mothers,

rằng qua chủ đích tập trung vào những người mẹ,

we can not only make life better for them,

ta không chỉ có thể giúp cho cuộc sống của họ tốt hơn,

we can actually make life better for everyone.

mà ta thực sự có thể giúp cho cuộc sống của tất cả mọi người tốt hơn.

The way to get organizations and our government

Cách để khiến cho các tổ chức và chính quyền

to give mothers the resources that they desperately need and deserve

trao cho các bà mẹ những tài nguyên họ cần và xứng đáng được có

is to first shift our perspective of motherhood on a cultural level.

trước tiên là thay đổi cái nhìn của ta về bổn phận người mẹ

trên bình diện văn hoá.

I am on a mission for that shift to happen in my lifetime,

Tôi đang trong một nhiệm vụ giúp sự thay đổi đó xảy ra trong cuộc đời tôi,

especially for mothers of color

đặc biệt là cho các bà mẹ da màu

who have historically received the least resources.

những người trước nay luôn được hưởng ít tài nguyên hơn.

I have spent the last several years studying three women in particular,

Tôi đã dành ra vài năm gần đây nghiên cứu về ba người phụ nữ đặc biệt

whose life stories show,

mà câu chuyện của họ cho thấy,

number one, just how easily we disregard mothers,

thứ nhất, ta đã dễ dàng xem nhẹ những người mẹ đến nhường nào,

and number two,

và thứ hai,

how a lack of consideration for their needs and their contributions

ta đã thiếu suy xét nhường nào khi nói đến nhu cầu và sự hy sinh của họ

leads to a lack of intervention and support.

dẫn tới việc thiếu sự can thiệp và hỗ trợ.

While it may be too late to help the three of them,

Trong khi có lẽ đã quá muộn để giúp ba người họ,

I believe their life stories provide guidance

tôi tin rằng câu chuyện của họ sẽ chỉ dẫn

on how we can make the world better for moms

cách ta có thể làm thế giới trở nên tốt đẹp hơn cho các bà mẹ

and everyone they impact today.

và những người họ tác động đến ngày nay.

So let's first go back to Alberta King.

Vậy trước tiên ta quay lại với Alberta King.

Alberta was born in Atlanta, Georgia, in 1903,

Alberta sinh năm 1903 ở Atlanta, Georgia,

to the leaders of Ebenezer Baptist Church.

rồi thành người đứng đầu của Nhà thờ Ebenezer Baptist.

Even as a young girl, she was an activist.

Ngay từ khi còn là một cô bé, bà đã là một người năng động.

She participated in marches and boycotts,

Bà đã tham gia nhiều cuộc diễu hành và biểu tình,

and she even joined her parents as some of the very first members of the NAACP.

và bà thậm chí còn cùng cha mẹ trở thành những thành viên đầu tiên của NAACP.

She believed that Christian faith

Bà tin rằng đức tin Cơ đốc giáo

must always be intertwined with social justice,

phải luôn được đan xen với công bằng xã hội,

and she used her education to advance freedom causes.

và bà dùng học vấn của mình để đạt đến tự do.

Alberta grew up to be a talented organizer and a musician,

Alberta lớn lên trở thành một nhà sáng lập tài năng và một nhạc sĩ,

as well as a mother of three.

đồng thời là mẹ của ba đứa trẻ.

Before meeting her husband,

Trước khi gặp được chồng mình,

Alberta was on her path to becoming an educator.

Alberta đang trên con đường trở thành một giáo viên.

She earned a teaching certificate and a bachelor's degree.

Bà giành được một chứng chỉ giảng dạy và một tấm bằng cử nhân.

But because the law stated that married women could not teach,

Nhưng vì luật pháp ra quyết định phụ nữ đã kết hôn không được đi dạy,

she was forced to walk away from a formal career.

nên bà bị buộc phải rời bỏ sự nghiệp chính thức.

She still did everything she could

Bà vẫn làm mọi điều bà có thể

to provide for, educate and protect her family and her community members.

để đem lại nền giáo dục, sự bảo hộ

cho gia đình và thành viên trong cộng đồng của bà.

But that same care and shielding was not afforded to her in return.

Nhưng sự quan tâm và bảo vệ đó ngược lại không được cung cấp cho bà.

Her life was tragically taken

Sự sống của bà bị cướp đi một cách bi kịch

when she was shot in the back

khi bà bị bắn vào lưng

as she played the church organ.

khi đang chơi đàn organ ở nhà thờ.

The second story begins in La Digue Grenada,

Câu chuyện thứ hai khởi đầu ở La Digue Grenada,

at the very end of the 19th century.

vào tận cuối thế kỷ 19.

A little girl is influenced by her grandparents

Một cô gái nhỏ được tác động từ người bà

to always stand for Black pride and Black independence

luôn đứng lên vì niềm kiêu hãnh và nền độc lập của người da đen

by any means necessary.

bằng bất kỳ phương thức cần thiết nào.

At the young age of 17,

Ở tuổi 17 trẻ trung,

she travels to Montreal, Canada, on her own,

bà đã tự mình tới Montreal, Canada,

to spread the message of Black liberation.

để lan truyền thông điệp của hoạt động giải phóng người da đen.

And she joins the Marcus Garvey pan-African movement.

Và bà đã tham gia vào phong trào toàn châu Phi của Marcus Garvey.

This is just a brief introduction to Louise Langdon Little,

Đây chỉ là lời giới thiệu vắn tắt về Louise Langdon Little,

a multilingual scholar and activist

một học giả và một nhà hoạt động đa ngôn ngữ

who also brought eight children into the world,

người đã đem tám đứa trẻ đến với thế giới này,

one of whom was named Malcolm Little originally.

một trong số đó có tên khai sinh là Malcolm Little.

He later became known to the world as Malcolm X.

Ông về sau được thế giới biết đến với cái tên Malcolm X.

When Louise's husband was murdered

Khi chồng của Louise bị ám sát

and she was widowed when she was only in her 30s,

và trở thành goá phụ, bà chỉ mới trong độ tuổi 30,

white welfare workers started showing up and entering her home,

những nhân viên phúc lợi da trắng bắt đầu xuất hiện và tiến vào nhà bà,

questioning the way that she was raising her children.

tra hỏi cách bà nuôi nấng con cái.

A white male physician was sent to evaluate her,

Một bác sĩ da trắng được gửi đến để đánh giá bà,

and he concluded that she was experiencing dementia,

và ông ta kết luận rằng bà đang bị bệnh sa sút trí tuệ,

citing that she was "imagining being discriminated against."

trích dẫn rằng bà “đang tưởng tượng mình bị đối xử phân biệt”.

(Audience murmurs)

(Tiếng xì xào của khác giả)

As a result,

Kết quả là

she was institutionalized against her will

bà bị đưa vào sống tại cơ sở từ thiện bất chấp ý nguyện của bà

for around 25 years.

trong suốt 25 năm.

Each of her children were taken from her

Từng người con của bà bị tước đi khỏi vòng tay bà

and they were placed into separate foster homes.

và được đưa đến từng nhà nuôi dưỡng khác nhau.

The final story starts in the small town of Deal Island, Maryland, in 1902.

Câu chuyện cuối cùng

bắt đầu ở một thị trấn nhỏ thuộc Deal Island, Maryland vào năm 1902.

A little girl's life begins in tragedy when she loses her own mother.

Cuộc đời một cô bé khởi đầu bằng bi kịch khi mất mẹ.

But through this moment of darkness,

Nhưng trong suốt thời kỳ đen tối đó,

she becomes somebody fixated on light and on love.

cô trở thành người luôn bám víu lấy ánh sáng và tình yêu.

A talented writer,

Là một nhà văn tài năng,

she uses her prose to inspire those around her

cô sử dùng tác phẩm văn xuôi truyền cảm hứng cho người xung quanh

to let go of their own pain and their hatred.

để họ được giải thoát khỏi nỗi đau và thù hận.

As a teenager,

Ở tuổi thanh thiếu niên,

she travels to New York in search of a new start,

cô tới New York để tìm kiếm khởi đầu mới,

and she arrives in the middle of the Harlem Renaissance.

và cô đã đến ngay giữa thời kỳ Phục hưng Harlem.

This is just a brief introduction to Berdis Jones Baldwin,

Đây là giới thiệu ngắn gọn về Berdis Jones Baldwin,

a mother of nine.

người mẹ của chín đứa trẻ.

Her first born was originally named James Arthur Jones.

Đứa con đầu tiên của cô có tên khai sinh là James Arthur Jones.

He later became known to the world as James Baldwin.

Về sau được biết đến dưới cái tên James Baldwin.

At times, Berdis had no other choice but to leave her children at home

Có thời điểm, Berdis không còn cách nào ngoài để những đứa con ở nhà

to make money as a domestic worker.

và đi làm giúp việc để kiếm kế sinh nhai.

She was also the victim of an abusive husband for years.

Bà cũng là nạn nhân của sự ngược đãi từ người chồng trong nhiều năm.

Without resources other than police officers,

Không có cách nào ngoài tìm đến cảnh sát,

who were better known for harassing her community,

được biết đến là những kẻ không ngừng quấy rối cộng đồng của bà,

she endured the pain on her own.

bà tự mình ôm lấy những nỗi đau.

When her husband passed, and she too was only in her thirties,

Khi chồng bà qua đời, bà chỉ mới trong độ tuổi 30,

she proudly raised her nine children as a single mother.

bà tự hào là một bà mẹ đơn thân nuôi dạy chín đứa con.

These stories are not a part of ancient history,

Những câu chuyện này không phải một phần của lịch sử xưa,

nor should they be seen as separate of other mothers

họ được nhìn nhận tách biệt với những người mẹ khác

simply because their sons became famous.

đơn giản vì con trai họ là những người nổi tiếng.

They are representative of mothers' experiences,

Họ đại diện cho những điều mà các bà mẹ phải trải qua,

especially Black mothers,

đặc biệt là những bà mẹ da đen,

who, to this day, are disrespected, denied paid leave,

những người đến nay vẫn không được tôn trọng,

không được nghỉ phép có lương

pushed out of their jobs,

bị buộc phải thôi việc,

facing biases in health care systems,

đối mặt với những thành kiến trong hệ thống chăm sóc sức khoẻ,

are victims of abuse,

là nạn nhân của sự lăng mạ,

are mistreated and belittled,

bị ngược đãi và xem thường,

and who are being forgotten and erased.

và là những người bị lãng quên và bị xoá bỏ.

Would the world be different today,

Liệu thế giới ngày nay có khác đi,

if we'd been telling their stories all along?

nếu ta kể lại tất cả những câu chuyện của họ?

I believe so.

Tôi tin là có.

If the stories we told of mothers reflected their presence,

Nếu câu chuyện về người mẹ mà ta kể lại phản chiếu sự vóc dáng của họ,

their importance, their power, their influence,

sự quan trọng của họ, sức mạnh của họ, ảnh hưởng của họ,

their wholeness and their humanity,

sự toàn vẹn và lòng nhân đạo của họ,

then it would be easier for everyone to appreciate their roles

thì mọi người sẽ dễ dàng nhận thức vai trò của họ hơn

and back them with the support that they deserve.

và trao cho họ sự hỗ trợ mà họ xứng đáng được có.

So let's act now.

Vậy nên hãy hành động ngay lúc này.

How about we stop thanking mothers for being selfless

Hay là ta hãy dừng cảm ơn người mẹ vì đã luôn vị tha

and putting their needs behind everyone else's?

và đặt nhu cầu của mình sau tất cả những người khác?

(Applause)

(Vỗ tay)

And instead,

Và thay vì thế,

we thank them for being our first leaders,

ta sẽ cảm ơn họ vì trở thành những người chỉ huy,

caretakers and teachers.

người chăm sóc và người thầy đầu tiên của ta.

What if we asked how we could support them in return?

Nếu ta được hỏi có thể hỗ trợ lại họ bằng cách nào thì sao?

(Applause)

(Vỗ tay)

Yeah.

Đúng vậy.

(Applause)

(Vỗ tay)

What if we celebrated stay-at-home moms

Nếu ta tán dương những bà mẹ nội trợ

as the essential members of our society that they are

như những thành viên thiết yếu trong xã hội chúng ta, mà họ đúng là vậy

rather than belittling their role?

thay vì xem thường vai trò của họ thì sao?

(Applause)

(Vỗ tay)

What if employers and colleagues recognize mothering

Nếu những người tuyển dụng và đồng nghiệp công nhận việc nuôi dạy

as the ultimate test of multitasking,

như bài kiểm tra cơ bản về kỹ năng đa nhiệm,

organization and empathy?

tổ chức và thấu cảm?

(Laughs)

(Cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

And highlighted the importance of keeping mothers on their teams.

Và làm bật lên tầm quan trọng của việc giữ những người mẹ trong nhóm họ.

And what if we produced more stories,

Và nếu ta viết thêm nhiều câu chuyện,

books, TV shows, movies

sách, chương trình TV, phim ảnh

that represented mothers accurately?

miêu tả chính xác hơn về những người mẹ thì sao?

Could we convince more people of the need for parental leave,

Liệu ta có thể thuyết phục nhiều người tin rằng cần có chế độ nghỉ sinh,

affordable child care,

dịch vụ chăm sóc trẻ giá cả phải chăng,

unbiased health care systems,

hệ thống chăm sóc sức khoẻ không có thành kiến,

maybe even a guaranteed income?

thậm chí có thể là một khoản thu nhập đảm bảo không?

I think we can all agree.

Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều có thể tán thành.

Mothers are essential.

Những người mẹ là không thể thiếu.

Mothers are powerful.

Những người mẹ có sức mạnh rất lớn.

Mothers have their own needs and their own identities.

Những người mẹ có nhu cầu và có nét nhận diện của riêng họ.

Mothers deserve support.

Những người mẹ xứng đáng được nhận hỗ trợ.

It is time our stories and our policies reflect this.

Giờ là lúc những câu chuyện, chính sách của ta phải nhìn nhận lại.

We can change the narrative.

Ta có thể thay đổi những câu chuyện.

And when we do,

Và khi ta làm thế,

the world will be a much better and equitable place for us all.

thế giới sẽ trở thành một nơi tốt hơn và công bằng hơn cho tất cả chúng ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause and cheers)

(Tiếng vỗ tay hoan hô)