Rebecca Galemba: How employers steal from workers -- and get away with it | TED

Transcriber:

Translator: Van Thao Reviewer: Nhu PHAM

Khi làm việc, bạn mong muốn được trả lương.

Bạn không mong được trả ít hơn mức đã hứa

hoặc tệ hơn là không có gì.

When you work, you expect to be paid for it.

Nhưng đó là điều đang xảy ra với hàng triệu người lao động Mỹ

You don't expect to be paid less than you were promised

ở nhiều ngành nghề.

Đặc biệt ở lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, nhà hàng,

or worse, nothing at all.

But that's exactly what's happening to millions of Americans

xí nghiệp may, nuôi trồng,

who work in a range of industries.

viện dưỡng lão, lao động theo ngày

It's especially a problem in agriculture, construction, restaurants,

và giữa các người lao động độc lập.

Nó được gọi là nạn quỵt lương

garment factories, poultry plants,

điều mà bạn hoặc ai đó từng gặp phải.

nursing homes, in day labor

and among independent contractors.

Nạn quỵt lương diễn ra khi các cá nhân

It's called wage theft,

không được nhận tiền lương và lợi ích hợp pháp của họ.

and chances are that you or someone you know has experienced it.

Quỵt lương diễn ra dưới nhiều hình thức:

Trả dưới mức lương tối thiểu,

Wage theft occurs when individuals do not receive

giam lương, làm thêm giờ, thời gian giải lao hoặc tiền boa,

their legally owed wages and benefits.

phân loại sai nhân viên thành người lao động độc lập

Wage theft can take many forms:

Paying below the minimum wage,

thậm chí là dứt khoát không trả lương.

withholding earned benefits, overtime, breaks or tips,

Viện Chính sách Kinh tế ước lượng

misclassifying employees as independent contractors

mỗi năm người lao động mất 50 tỷ đô do nạn quỵt lương,

and even outright non-payment.

nhưng hầu như mọi người chưa biết đến vấn đề này.

The Economic Policy Institute

Để hình dung 50 tỷ đô, hãy nghĩ,

estimates that workers are losing 50 billion dollars a year to wage theft,

mỗi năm, trộm cắp ô tô và ăn cắp gây ra thiệt hại kinh tế ít nhất 14 tỷ đô.

but most people haven't even heard of the problem.

If it's hard to picture 50 billion dollars, consider this.

Nạn quỵt lương không chỉ ảnh hưởng đến người lao động

Yearly economic losses to auto theft, robbery and burglary combined

không được nhận tiền lương.

Mà còn làm giảm mức lương tại chỗ làm và lan ra tất cả các ngành.

come to much less at 14 billion a year.

Thêm vào đó, điều đó cướp đi tiền thuế cộng đồng.

Wage theft impacts more than just the workers

who don't get their wages.

Thậm chí, rộng hơn

nó tán dương sự dối trá,

It lowers wages in those workplaces and across entire industries.

làm suy yếu sự cạnh tranh và tạo ra cuộc đua về đáy

Plus, it robs communities of tax dollars.

sẽ làm tổn thương tất cả chúng ta.

And even more broadly,

Dù nạn quỵt lương ảnh hưởng nhiều ngành nghề,

it rewards cheating,

nghiên cứu của tôi hướng đến phần bị tổn thương nặng nhất

undermines competition and creates a race to the bottom

người làm công theo ngày,

that hurts us all.

phần lớn họ di cư từ Mỹ Latinh

Although wage theft impacts many industries,

tìm kiếm việc làm hàng ngày để có tiền.

my research focuses on one of the most vulnerable sectors,

Bạn có thể đã bắt gặp họ ở trung tâm lao động

day laborers,

bên ngoài cửa hàng sửa chữa hoặc ở cuối con đường.

most of whom are immigrants from Latin America

who seek daily work for cash.

Thường ngày, ở con hẻm lao động làm thuê,

You may have seen day laborers at a worker center,

xe tải chỉ cần kéo phanh,

chủ thuê hét hỏi cần bao nhiêu người

outside a home improvement store or on a street corner.

và giá cả

và lao động vồ vập tới cửa sổ ghế lái.

On a typical morning at a street corner hiring site,

Lao động theo ngày chỉ có vài phút

trucks screech to a halt

and employers yell out how many workers they need

để thương lượng tiền lương,

and the pay rate

giờ làm và điều kiện làm việc

and workers rush to the passenger-side window.

cạnh tranh với những người khác

Day laborers may just have a couple of minutes

và thường không thông thạo tiếng Anh.

to negotiate their wages,

Tốc độ thuê nhân công

hours and working conditions,

all in competition with other workers

công việc bấp bênh,

thiếu trạng thái nhập cư,

and frequently with limited English proficiency.

và làm việc trong mảng ít được kiểm soát nhất của nền kinh tế

This rapid pace of the hiring process,

khiến lao động theo ngày bị dễ bị quỵt tiền lương

unstable work,

lack of immigration status

cũng như chịu những phương thức bóc lột

and working on one of the least regulated sectors of the economy

gây tổn thương và đối xử tàn tệ khác.

makes day laborers particularly vulnerable to wage theft,

Kể từ 2015, nghiên cứu của tôi hướng đến

as well as other forms of exploitation,

trải nghiệm bị quỵt tiền lương ở Colorado của lao động nhập cư theo ngày.

harassment and victimization.

Tôi cũng đào tạo nhóm sinh viên tốt nghiệp thành công nhân

Since 2015, my research has focused

on immigrant day laborers' experiences with wage theft in Colorado.

và đưa họ tới những con hẻm

và trung tâm lao động Denver ở El Centro Humanitario.

I've also trained teams of graduate students as field workers

Tổng cộng chúng tôi phỏng vấn được 170 lao động

và thu về hơn 400 phiếu ý kiến.

and taken them out to street corners

and Denver's worker center El Centro Humanitario.

Câu chuyện của lao động tên Bernal

In total, we interviewed 170 day laborers

minh chứng cho sự tồn tại của nạn quỵt lương.

and conducted a follow-up survey of over 400.

Bernal ở hẻm lao động

Denver, Colordo, được một chủ thuê,

Day laborer Bernal's story

ông ấy đưa Bernal đi hơn 100 cây số tới một công trình xây dựng.

demonstrates how wage theft happens.

Bernal làm việc từ chín giờ sáng cho tới tối khuya.

Bernal was recruited at a street corner hiring site

in Denver, Colorado, by an employer

Khi việc đã xong,

who then drove him 70 miles away for a construction project.

chủ thuê đã quỵt tiền cả Bernal.

Sao nữa,

Bernal worked from nine in the morning until late at night.

ông ta bỏ Bernal lại ở bãi đỗ xe cách nhà hơn một giờ lái xe

When the work was completed,

và nói với Bernal:

“Mai tôi quay lại trả nhé tôi chả mang đồng nào.”

his employer didn't pay him.

What's more,

he stranded him in the parking lot over an hour from home.

Khi Bernal khăng khăng đòi tiền,

tên chủ bất đắc dĩ đưa cho anh tờ ngân phiếu.

The employer told him,

Nhưng khi Bernal đi rút tiền,

"Tomorrow I'll come back and pay you,

I didn't bring any money."

tấm ngân phiếu đó trống rỗng.

When Bernal insisted on being paid,

Vì thế anh ấy phải loay hoay với phí kiểm tra

the employer relented and gave me a check.

cộng với số tiền lương bị quỵt.

But when Bernal went to cash that check,

Câu chuyện của Bernal chỉ ra nhiều cách

it had no funds.

mà chủ thuê cố gắng lừa đảo tiền lương của lao động.

So then he was stuck with a bounced check fee

on top of his unpaid wages.

Họ đưa lao động đi xa.

Hứa hẹn sẽ trả sau.

Bernal's story shows the many ways

Nói rằng họ không có tiền để trả.

employers try to cheat workers out of their wages.

Hoặc đưa ra những tấm ngân phiếu không có tiền.

They strand them far from home.

Bên tuyển dụng thường nói quỵt lương chỉ là sự cố

They promise to pay later.

They claim they don't have the money to pay.

nhưng những gì người lao động trải qua lại vạch trần

Or they issue checks with insufficient funds.

đó là hành động rập khuôn và cố ý

Employers often say that wage theft is an accident,

để kiếm lợi từ công sức của người lao động.

Buồn thay, chuyện của Bernal không hiếm.

but day laborers’ experiences show how it’s a patterned

Cuộc thăm dò của tôi cho ra

and intentional practice

62 phần trăm lao động theo ngày đã bị quỵt tiền

to benefit at worker's expense.

và khoảng 19 phần trăm xảy ra trước đó chỉ sáu tháng.

Sadly, Bernal's story is not unique.

My survey results found

Khi lao động cố đối đầu với bên thuê về khoản lương bị khất,

that 62 percent of day laborers had experienced wage theft

họ sẽ dập điện thoại

and 19 percent just in the six months prior to being surveyed.

đổi số, thậm chí, đe doạ người lao động.

Vì lao động làm việc tự do thường không có giấy tờ,

When day laborers try to confront employers for their unpaid wages,

một vài chủ thuê nói rằng

they may stop answering the phone,

họ chưa từng thuê nhân công.

change their numbers or even threaten the worker.

Vài người khác mập mờ hoặc trực tiếp đe doạ gọi quản lý nhập cư

Because day laborers work informally and off the books,

some employers,

khi lao động lên tiếng hoặc kêu ca.

they claim to have never hired the worker at all.

Tuy là bất hợp pháp nhưng chủ thuê thường thoát được tội.

Some employers vaguely or even directly threaten to call immigration

Do người lao động tự do ít được bảo vệ

when workers speak up or complain.

và lao động nhập cư theo ngày cũng sẽ không trình báo

This is illegal, but employers get away with it anyway.

vì họ không tin vào cơ quan bảo vệ họ.

That's because retaliation protections are weak

Luật Mỹ về lương thưởng và giờ làm yêu cầu chủ thuê trả đủ lương,

and immigrant day laborers don't tend to come forward

bất kể tình trạng hợp pháp.

because they don't trust the system to protect them.

Bên cạnh đó, còn có một chiêu trò gian lận tai quái.

US wage and hour laws require employers to pay wages for all work completed,

Tuy nhiên, hệ thống thực thi quyền của người lao động rất yếu kém

regardless of legal status.

và hay phụ thuộc vào việc cá nhân trình báo và theo đuổi các vụ quỵt tiền.

Otherwise, there's a perverse incentive to cheat.

However, the labor rights enforcement system is under-resourced

Đó là vấn đề lớn cho bất cứ ai,

đặc biệt cho nhóm dễ bị tổn thương như lao động theo ngày.

and largely depends on individuals to come to it to pursue cases.

Không chỉ cần có kiến thức pháp luật đủ tốt

để biết bắt đầu từ đâu

That's a big ask for anyone

and especially for vulnerable populations like day laborers.

mà còn cần cả chi phí cơ hội cao

Not only does it take a good amount of legal knowledge

Lao động theo ngày e ngại chi phí phải trả

cho tuần, tháng và năm, để theo đuổi số tiền lương bị quỵt

to even know where to begin,

but there's also a steep opportunity cost.

trong khi họ có thể từ bỏ để làm công việc khác.

Day laborers worry about spending days,

Họ cũng sợ bị trả đũa.

weeks, months, even years, chasing unpaid wages,

Vì thế, nhiều lao động không kiện hoặc tố giác.

when they could just be out working the next job.

Như nhiều người nói, họ không muốn chạy đôn chạy đáo để chiến đấu.

They also worry about retaliation.

Vì thế, nạn quỵt tiền lương tiếp tục diễn ra vì chủ thuê biết

That's why many workers never file or give up their claims.

họ sẽ thoát tội trót lọt.

As many workers said, they don't want to go around fighting.

Điều này không có nghĩa là lao động không làm gì để ngăn chặn

hay cố gắng cải thiện điều kiện làm việc.

So wage theft continues because employers know

they're likely to get away with it.

Trong những con hẻm,

lao động cố gắng đặt ra mức lương sàn để tránh bị ăn bớt

That doesn't mean that day laborers do nothing to prevent wage theft

và cảnh cáo người khác về tai tiếng của bên thuê.

or try to upgrade their working conditions.

Ví dụ, họ hét lên: “Gã đó quỵt tiền đấy.”

At street corners,

day laborers try to organize a wage floor to prevent undercutting

với những chủ thuê trong danh sách đen từng đối xử tệ với họ.

and warn workers of employers with bad reputations when they walk by.

Những cách khác bao gồm chỉ nhận tiền mặt, không nhận ngân phiếu

For example, they shout, "This one doesn't pay"

to blacklist employers who mistreated workers in the past.

và nhất định phải nhận lương theo ngày

thay vì chờ đợi chủ thuê

Other strategies include only accepting cash, not cheques,

hứa hẹn trả vào cuối tuần

hay hai tháng một lần như đã hứa.

and insisting on getting paid every day,

Hơn nữa, lao động theo ngày nhận thấy do thiếu việc làm

rather than waiting for employers

who promise to pay at the end of the week

chủ thuê nắm quyền

or even bimonthly.

và họ không có sự bảo đảm.

Still, day laborers recognize that due to lack of work

Chỉ một nửa số lao động theo ngày bị quỵt lương

and employer's relative power over them,

làm bất chấp để giành lại số tiền,

kể cả đòi thẳng mặt chủ thuê số tiền nợ.

that there's no guarantee.

Only half of day laborers who had experienced wage theft

Chỉ một phần ba nhờ người khác giúp đỡ.

did anything to recover their unpaid wages,

Nhiều lao động nói với tôi và sinh viên nghiên cứu rằng

including even asking their employer for the money they owed them.

Just a third took the additional step of seeking assistance from others.

chẳng thể làm gì được.

Mỗi năm, tôi cộng tác với nhiều sinh viên về dự án này,

As many workers told me and student researchers,

vài người nói họ nhận ra

there's nothing you can do.

họ cũng đã bị quỵt lương.

Every year, when I collaborate with students on this project,

Họ ở vị trí khác với lao động nhập cư

some students tell me that they realize

nhưng cùng làm những công việc dễ bị quỵt lương

that they too have experienced wage theft.

như trông trẻ

phục vụ nhà hàng, quán bar

They're in quite different positions than immigrant day laborers,

và những công việc thực tập lương thấp hoặc không lương.

but also work in industries that are prone to wage theft,

Thực tế, nửa triệu người Colorado bị quỵt lương mỗi năm.

such as childcare,

restaurants, bars

Bản chất của việc làm đang thay đổi.

and in low-paying and unpaid internships.

Ngày càng có nhiều nghề nghiệp tự do,

In fact, half a million Coloradans suffer wage theft every year.

lao động độc lập,

lương theo chỉ tiêu, việc bán thời gian và thời vụ.

The nature of work is changing.

Lao động theo ngày không chỉ được hồi sinh

We've seen it in the rise of freelancing,

mà ngày càng có nhiều ngành nghề tương tự

independent contracting,

piece rate and part-time work and contingent work.

dù mang những tên gọi khác.

Not only has there been a resurgence of day labor,

Tất nhiên, sẽ có nhiều sự thay đổi và cạnh tranh

but more jobs look increasingly a lot like day labor,

đến từ những loại hình công việc mới nào.

Nhưng cũng có nguy cơ

even if that's not what we would call them.

khi người lao động dần quen với lương thấp

Of course, there's a lot of flexibility and competitiveness

that comes from these new kinds of jobs.

không phúc lợi, không an toàn,

But there also can be risks

người sử dụng lao động thiếu trách nhiệm

when they're also increasingly characterized by low pay,

và là nạn nhân của vi phạm lao động

như nạn quỵt lương.

no benefits, job insecurity,

Họ có thể dễ dàng lao vào hành vi lao động

khá nguy hại, đáng xấu hổ

lack of employer responsibility

and are primed for labor violations

nhưng lại hoàn toàn hợp pháp.

like wage theft.

Luật lao động Mỹ luôn dựa trên định nghĩa và mối quan hệ tương đối truyền thống

They may be further prone to labor practices

that are quite harmful and humiliating,

giữa lao động và chủ thuê.

but perfectly legal.

US labor laws are still based on relatively traditional definitions

Thu xếp công việc dần dần tách lao động ra khỏi trạng thái người lao động

and relationships between employers and their employees.

không chỉ làm giảm trách nhiệm của chủ thuê

mà còn khiến việc bắt họ phải chịu trách nhiệm khi vi phạm luật lao động

Work arrangements that increasingly carve workers out of employee status,

not only lessen employer's responsibilities,

cũng như điều kiện lao động không an toàn trở nên khó khăn hơn

but make it all the more challenging

Nạn quỵt lương không phải xa lạ.

to hold them accountable for labor violations,

Đó chỉ là một cách nữa để ta bóc lột người lao động

dưới danh nghĩa lợi nhuận và linh hoạt.

as well as unsafe working conditions.

Việc cập nhập biện pháp răn đe là rất cấp thiết

Wage theft is not exceptional.

để hướng tới một môi trường làm việc tốt đẹp hơn.

It's just one more way we've undermined workers

in the name of profit and flexibility.

Nhưng như thế là chưa đủ.

It's critical to update labor rights enforcement

Chúng ta cũng cần phải ngẫm lại và nâng cấp việc tuyển dụng

to better evolve towards the changing nature of work.

để việc làm có thể giúp người lao động nuôi sống bản thân.

But that's not enough.

We also need to rethink and upgrade employment

Và khi ta thuê người để sửa sang căn hộ

chăm nom lũ trẻ hoặc phục vụ ở nhà hàng,

so that people's work can actually support their lives.

ta cần đặt ra nhiều câu hỏi hơn

And when we look for contractors to remodel our homes,

không chỉ về chất lượng phục vụ, công việc

hay nguồn gốc nguyên liệu của bữa ăn,

look for childcare or eat out in restaurants,

mà còn cả cách người lao động được trả lương

we need to ask more questions,

not just about the quality of a job or a service,

và đối xử.

Nhìn công trình thi công mọc lên như nấm,

or even where the ingredients in our food come from,

ta biết đó là tín hiệu cho sự phát triển và tiến bộ.

but also attuned to how workers are being paid

Nhưng cũng nên tự hỏi

and being treated.

điều này dành cho ai và với giá nào.

When we see rapid construction growth in our cities,

Sự nguy hiểm và bất ổn của lao động theo ngày

we see signs of development and of progress.

But we should also ask

for whom and at what cost.

nên khiến ta lo ngại về tương lai của việc làm.

Trừ phi ta thay đổi cách tiếp cận

The insecurity and risks of day labor should worry all of us,

với những người đang gặp rắc rối trong cuộc sống và việc làm này.

about the future of work.

Xin cảm ơn.

Unless we transform our approach

to whose lives and labor matter.

Thank you.