The Tech We Need to Fight Workplace Ageism | Piyachart Phiromswad | TED

Translator: Gia Bảo Nguyễn

So by the year 2050,

Tới năm 2050

there are going to be more than two billion people

sẽ có hơn 2 tỉ người

who are older than 60 years old,

với độ tuổi vượt ngưỡng 60,

and it has been estimated that around 80 percent

và ước tính là tầm 80%

of these two billion people

trong số hai tỷ người này

will live in low- and middle-income countries,

sẽ sống ở các nước thu nhập thấp và trung bình,

which is roughly the developing countries.

đa số là các nước đang phát triển.

It is currently a common belief, globally,

Trên thế giới hiện nay đang lan truyền nhau một tư tưởng

that senior citizens should not work,

rằng người cao tuổi thì không cần làm việc,

do not need to work,

họ không cần phải làm,

and therefore, there is no reason for companies to create jobs for them.

và do đó, không có lý do gì để các công ty tạo việc làm cho họ.

I think this kind of thinking,

Tôi cho là cái lối tư duy này,

the thinking that senior employment is inessential,

cái lối tư duy rằng những nhân viên lão làng là không cần thiết,

is actually the seed of a major problem that could impact a lot of lives,

chính là mầm mống của 1 vấn đề lớn khiến cuộc sống nhiều người bị ảnh hưởng,

especially the lives of people in developing countries.

đặc biệt là cuộc sống của người dân ở các nước đang phát triển.

To explain to you why, let me show you a diagram,

Để giải thích tại sao, tôi sẽ cho các bạn xem 1 sơ đồ,

and let me call this diagram a negative aging spiral.

và tôi gọi sơ đồ này là “hình xoắn ốc lão hóa tiêu cực.”

Imagine a 50-year-old living in a developing country.

Hãy tưởng tượng 1 người 50 tuổi sống ở 1 nước đang phát triển.

The chance that this person will work later on will be slim,

Cơ hội việc làm cho người này về sau sẽ ít đi,

so this person is not going to invest in their skill,

người này sẽ không đầu tư vào việc phát triển kĩ năng,

might not even invest in their health,

thậm chí không đầu tư vào sức khỏe,

vì không có lợi nhuận nào từ khoản đầu tư này.

because there's no return from this investment.

Then, at the age of 60,

Rồi thì, ở tuổi 60,

this person is going to stop working,

người này sẽ về hưu,

because it's a common thing to do in these countries.

vì đó vốn là điều phổ biến ở các quốc gia trên.

And then after that, many bad things could happen.

Và sau đó, nhiều điều tồi tệ có thể xảy ra.

For example, this person might not have enough savings,

Ví dụ, người này có thể không có đủ tiền tiết kiệm,

hoặc không có khoản tiết kiệm nào,

or maybe no savings at all,

and now there’s no more employment opportunity.

và cơ hội việc làm của họ giờ đã không còn.

This person might feel lost, feel hopeless, feel lonely.

Người này có thể thấy lạc lối, thất vọng, cô đơn.

This person might even feel

Thậm chí có thể cảm thấy

like there's no purpose to continue living.

chẳng còn mục đích nào để tồn tại trên đời.

So it seems like, for many people in developing countries,

Điều này như thể, với nhiều người ở các nước đang phát triển,

there's going to be suffering through the process of population aging.

quá trình già hóa dân số hẳn sẽ mang đến những vấn đề nhức nhói.

Is there anything we can do differently?

Liệu ta còn có thể làm gì khác?

For me, as an economist

Với tôi, một nhà kinh tế học

who has been working on this topic of population aging,

một người đang nghiên cứu về chủ đề già hóa dân số,

especially in the context of developing countries,

đặc biệt là trong bối cảnh các nước đang phát triển,

for many years,

trong nhiều năm,

I have been puzzled by these questions,

tôi đã luôn đau đầu với những câu hỏi này,

but I think I've got an answer.

nhưng tôi nghĩ rằng mình đã có câu trả lời.

I think the best catalyst that we can use to break the negative aging spiral

Tôi nghĩ chất xúc tác tốt nhất mà ta có thể dùng

để phá vỡ “hình xoắn ốc lão hóa tiêu cực”

and unlock the power of population aging

và khai phá quyền năng của sự lão hóa dân số

is to create something called senior employment technologies

đó là tạo ra 1 thứ gọi là công nghệ việc làm cho người già

and use it to democratize senior employment.

và dùng nó trong việc dân chủ hóa việc làm cho người cao tuổi.

What is senior employment technology?

Công nghệ tuyển dụng cho người già là gì?

It is a technology that can be used to reduce or remove

Nó là thứ công nghệ dùng để giảm thiểu hoặc loại bỏ

physical and cognitive barriers for work for senior citizens.

rào cản về thể chất và tư duy trong công việc của người cao tuổi.

Like people wearing glasses today,

Nó cũng hệt như việc ta đeo kính vậy,

which we use to erase or remove our vision problem,

vốn là thứ mà ta dùng để xóa hoặc lọaị bỏ vấn đề về thị lực,

senior employment technology

công nghệ việc làm cho người già

is something that we can use to transform senior employment

là thứ mà ta có thể dùng để cải cách việc làm ở lao động già

from scarcity to abundance.

từ khan hiếm trở nên dồi dào.

But unfortunately,

Nhưng thật không may,

this aspect of technology has been overlooked

khía cạnh công nghệ đang bị đánh giá thấp

by a lot of people.

bởi rất nhiều người.

When we actually think about it,

Khi chúng ta thực sự nghẫm về nó,

senior living assistive technologies are quite common,

những công nghệ hỗ trợ cho cuộc sống của người già khá là phổ biến,

but not so much in terms of senior employment technologies.

nhưng những công nghệ hỗ trợ cho công việc cho người già thì ngược lại.

And in the context of, for example, developed countries,

Và trong bối cảnh của, ví dụ như, các nước phát triển,

these technologies do exist to some extent,

những công nghệ này phần nào cũng có tồn tại đấy,

but in the context of developing countries,

nhưng trong bối cảnh của các nước đang phát triển,

these technologies are largely nonexistent.

những công nghệ này đa số vẫn chưa được triển khai.

So if we could create senior employment technologies

Nếu chúng ta có thể tạo ra công nghệ việc làm cho nguời già,

and use our imagination to think about what it could be,

hãy dùng trí tưởng tượng của ta để hình dung là nó có thể làm gì,

what would it look like?

hay liệu nó sẽ trông như nào?

Let me give you guys a couple of examples.

Hãy để tôi cung cấp cho các bạn một vài ví dụ.

The first group of senior employment technologies

Nhóm đầu tiên trong công nghệ việc làm cho người già

is something that can be called physical augmentation technologies.

là thứ mà ta hay gọi là các công nghệ tăng cường thể chất.

There are two types of physical barriers to work.

Có hai loại rào cảo thể chất để làm việc.

The first one is physical barriers at work.

Đầu tiên chính là rào cản thể chất tại chính nơi làm việc.

So as we age, we tend to lose some of our physical abilities.

Khi ta có tuổi, ta thường sẽ mất đi một số khả năng về mặt thể chất.

For example, we lose our muscle strength,

Ví dụ, chúng ta mất sức mạnh cơ bắp,

we might lose our hand and finger dexterity.

ta có thể mất đi sự khéo léo về bàn tay lẫn ngón tay.

Now, let's imagine the possibility

Giờ, hãy thử hình dung về một viễn cảnh

we could create cheap and accessible exoskeleton technologies,

mà ở đó ta có thể tạo ra những khung xương máy giá rẻ và dễ sử dụng,

which is a suit that a senior citizen could wear,

nó như một bộ đồ mà người cao tuổi có thể mặc,

and this suit can be used to augment, for example, trunk muscles,

và bộ đồ này có thể dùng để cường hóa, ví dụ như, cơ thân,

and the senior citizen can actually use it to lift something heavy,

và người già có thể dùng nó để nâng những vật nặng,

but it doesn't feel that heavy.

mà không hề cảm thấy vất vả.

Now, if we actually think about it,

Nếu ta thực sự nghẫm về nó,

this aspect of technologies could be pretty important

khía cạnh công nghệ này có thể rất quan trọng

in the context of developing countries,

trong bối cảnh các nước đang phát triển,

because a lot of people in developing countries

vì rất nhiều người ở các nước đang phát triển

actually use their body or their labor, a lot, for work.

đã hy sinh cơ thể họ để làm các công việc nặng nhọc

Next, let’s imagine the possibility we could create

Tiếp theo, hãy hình dung về 1 viễn cảnh mà ta có thể tạo ra

cheap and accessible collaborative robots, or "cobots" in short,

những con robot hỗ trợ vừa rẻ vừa dễ dùng, hay có thể gọi tắt là “cobot”,

which is often in the form of robot arms,

chúng thường mang hình dạng như một đôi tay robot,

and these robot arms can be used as an extra steady hand

và những đôi tay robot này có thể được dùng như một bàn tay phụ trợ

that a senior citizen could use to recover their hand and finger dexterity,

mà người cao tuổi có thể dùng để khắc phục sự hạn chế về thao tác tay của họ,

especially for work that requires precision.

đặc biệt là đối với công việc đòi hỏi độ chính xác.

One interesting use case for this

Một ứng dụng thực tiễn cho điều này

could be ... senior surgeons in developing countries.

chính là..các bác sĩ phẫu thuật lão thành ở các nước đang phát triển.

We can all agree that we wouldn't want a surgeon with a shaky hand

Sự thật là ta đều không hề muốn một bác sĩ phẩu thuật với đôi tay run rẩy

to do anything near our body.

làm việc với cơ thể ta.

But these technologies can help senior surgeons

Nhưng những công nghệ này có thể giúp các bác sĩ phẫu thuật lão thành

with amazing skill, amazing knowledge,

với vốn kiến thức và kĩ năng tuyệt vời,

to still make a significant contribution.

vẫn có thể tạo nên những đóng góp đáng kể.

And we know, in the period of population aging,

Và ta đều biết, trong thời kì già hóa dân số,

surgeons, doctors will be in great shortage.

phẫu thuật gia, bác sĩ sẽ trở nên khan hiếm.

The next physical barrier to work

Rào cản thể chất tiếp theo để làm việc

is the physical barrier in getting to work itself.

đó chính là rào cản thể chất trong việc đi làm.

So as we age, things like getting stuck in traffic

Khi ta có tuổi, những thứ như kẹt xe

or being in congested public transportation for so long

hay phải chờ đợi qúa lâu để được bước lên phương tiện công cộng

only to take a long walking distance

chỉ đề đi một quãng đường dài

could be a major barrier to work for many senior citizens.

có thể là rào cản công việc lớn đối với nhiều người cao tuổi.

Now, if a job does not require a physical presence,

Giờ, giả sử như có một công việc mà ta không cần phải đến chỗ làm,

let’s imagine the possibility that remote working technology such as Zoom

hãy thử hình dung về viễn cảnh mà công nghệ làm việc từ xa như Zoom

or maybe, in the future, the metaverse,

hoặc có thể, trong tương lai, metaverse,

can be used to completely remove the journey to work itself,

có thể được ứng dụng để loại bỏ việc phải đi đến chỗ làm,

and allow senior citizens to work from anywhere,

và cho phép người cao tuổi làm việc ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào

any time, or maybe any country.

hay thậm chí là ở bất cứ nước nào.

If a job does really require a physical presence,

Nếu một công việc vẫn đòi hỏi việc hiện diện taị chỗ làm,

let’s imagine the possibility of smart city technologies.

hãy hình dung về viễn cảnh của các công nghệ thành phố thông minh.

One aspect of smart city technology

Một loại của công nghệ thành phố thông minh

is focused on optimizing city transportation resources

là tập trung vào việc tối ưu hóa nguồn giao thông trong thành phố

by collecting data, information,

bằng cách thu thập dữ liệu, thông tin,

from sensors or cameras,

từ cảm biến hoặc camera

and using it to improve the journey to work for senior citizens

và dùng nó để cải thiện quá trình đi làm của người già,

so that their journey to work can be better and safer.

khiến việc đi đến chỗ làm của họ tiện hơn và an toàn hơn.

The second group of senior employment technologies

Nhóm thứ hai của công nghệ việc làm cho người già

is something that can be called cognitive augmentation technologies.

là thứ mà ta có thể gọi là công nghệ tăng cường nhận thức.

So as we age, we also tend to lose some of our cognitive abilities.

Khi ta già đi, khả năng tư duy của ta cũng sẽ bị giảm đi đôi chút.

For example, we tend to lose our ability to memorize things

Ví dụ, chúng ta hay có xu hướng mất khả năng ghi nhớ sự việc

or our abilities to compare pictures, objects,

hoặc khả năng so sánh giữa hình ảnh, đối tượng,

which is called perceptual speeds.

hay còn gọi là tốc độ nhận thức.

Let’s imagine the possibility that maybe our cell phone, our laptop

Hãy tưởng tượng một viễn cảnh mà điện thoại, laptop

or maybe virtual reality glasses

hoặc kính thực tế ảo của chúng ta

can be equipped with cognitive augmentation software

được trang bị thêm phần mềm tăng cường nhận thức

powered by artificial intelligence,

được vận hành bởi trí tuệ nhân tạo,

which can be used as a companion brain.

thứ còn có thể được dùng như một bộ não song hành.

So in the future, this device can be used to help senior citizens,

Trong tương lai, thiết bị này có thể được sử dụng để giúp người cao tuổi,

senior workers,

người lao động già,

to show them work-related information as needed,

trong việc hiển thị những thông tin cần thiết liên quan tới công việc,

so they don't need to memorize everything --

khiến họ không cần phải ghi nhớ điều gì cả --

which would be great for me right now, too --

điều đó vốn rất tuyệt, ngay cả với tôi bây giờ --

(Cười)

(Laughter)

help enhance, for example, perceptual speeds

giúp tăng cường, ví dụ như, tốc độ nhận thức

when senior workers, senior citizens need to identify objects or find defects,

khi mà các lao động, dân cư già cần xác định vật thể hoặc tìm lỗi,

and they can actually make the final decision better and faster.

và họ thật sự có thể đưa ra quyết định cuối cùng tốt và nhanh hơn.

Of course, beyond the physical and cognitive barriers

Dĩ nhiên, ngoài những rào cản về thể chất và nhận thức

that I have mentioned,

mà tôi đã đề cập,

we still need to find a way to remove social barriers to work,

chúng ta vẫn cần tìm cách loại bỏ các rào cản xã hội đối với công việc,

which is called ageist beliefs.

hay còn gọi là định kiến tuổi tác.

It's the belief that senior citizens

Đó là định kiến cho rằng người già

are always less productive than younger workers

luôn kém năng suất hơn các lao động trẻ

for any kind of occupation.

dù là trong bất cứ nghành nghề nào.

I think senior employment technologies can take us one step closer

Tôi nghĩ là các công nghệ việc làm cho người gìa có thể đưa ta tiến gần hơn

to removing, or maybe significantly reducing ageist beliefs.

đến việc loại bỏ, hoặc chí ít là giảm thiểu định kiến về tuổi tác.

I think if we can do this thing, we can break the negative aging spiral

Tôi nghĩ nếu ta có thể làm điều này, ta có thể phá vỡ “xoắn ốc lão hóa tiêu cực”

and create something that can be called a positive aging spiral.

và tạo ra một thứ gọi là “xoắn ốc lão hóa tích cực”.

Imagine a 50-year-old living in a developing country,

Hãy tưởng tượng một người 50 tuổi sống ở một nước đang phát triển,

but in this case, this person actually invests in their skill,

trong trường hợp này, nguời này thực sự đầu tư vào kĩ năng cuả mình

this person actually invests in their health,

người này thực sự đầu tư vào sức khỏe của mình,

because they know this investment will be valued.

vì họ biết rằng sự đầu tư của mình là đáng gía.

And not only that,

Và không chỉ vậy,

this person actually looks forward to the next journey in their lives.

người này thực sự lạc quan về chặng đường tiếp theo trong đời mình.

Then at the age of 60, senior citizens who are qualified to work,

Để rồi ở tuổi 60, những người già sẽ có đủ điều kiện đi làm,

hoặc có thể đủ điều điều kiện đi làm,

or could become qualified to work,

because of senior employment technologies,

nhờ có công nghệ việc làm cho người già,

and need or want to work,

và người naỳ cần hoặc muốn đi làm

should be able to work.

sẽ có thể đi làm.

If we can do this,

Nếu ta có thể làm điều này,

I think we can achieve and become a wealthy and healthy aging society.

tôi nghĩ ta có thể đạt được và trở thành một xã hội già hóa tích cực và lành mạnh.

So by using these senior employment technologies ...

Nên qua việc dùng công nghệ này, công nghệ việc làm cho người già ...

When we think about technologies ...

khi mà...

Khi ta nghĩ về các công nghệ mà ta có, bạn biết đấy,...

some technologies might seem scary,

vài công nghệ trông có vẻ đáng sợ,

some might seem concerning.

vài cái thì laị trông hơi đáng ngại.

But I think senior employment technologies is the right kind of technology

Nhưng tôi nghĩ công nghệ việc làm cho người già chính là thứ công nghệ đúng đắn

that our world, our society needs more right now.

mà thế giới của ta, xã hội của ta đang cần bây giờ.

And we can use senior employment technologies

Và ta có thể dùng công nghệ việc làm cho người già

to transform and democratize senior employment,

để cải cách và dân chủ hóa việc tuyển dụng lao động già,

from scarcity to abundance.

từ khan hiếm đến làm dồi dào hóa.

And I think we can use it to transform the lives of many people

Và tôi nghĩ ta có thể dùng nó để cải thiện cuộc sống của rất nhiều người

from suffering through the process of population aging

khỏi việc bị ảnh hưởng từ quá trình già hóa dân số

to flourishing in the process of population aging.

để rôì tỏa sáng ngay cả trong quá trình già hóa dân số.

Thank you very much.

Cám ơn mọi người.

(Applause)

(Vỗ tay)