3 Mysteries of the Universe — and a New Force That Might Explain Them | Alex Keshavarzi | TED

Translator: Quỳnh Phương Flora Reviewer: Thái Hưng Trần

So today, I’m really here to talk to you all about one thing:

Vì vậy, hôm nay, tôi thực sự ở đây để nói với tất cả các bạn về một điều:

the universe.

vũ trụ.

In the world of particle physics,

Trong thế giới vật lý hạt,

the ultimate goal is to be able to describe

mục tiêu cuối cùng là có thể mô tả

all the particles and forces that make up our universe.

tất cả các hạt và lực tạo nên vũ trụ của chúng ta.

And while we've made an extraordinary amount of progress in this

Và trong khi chúng ta đã đạt được một số tiến bộ phi thường

over the past 100 years,

trong 100 năm qua,

we're doing it still,

chúng ta vẫn đang làm,

because there are big mysteries about what the universe is made of

bởi vì có những bí ẩn lớn về vũ trụ được tạo thành từ gì

and how we came to be here.

và cách chúng ta đến đây.

So let me start by introducing you

Hãy để tôi bắt đầu bằng cách giới thiệu

to three of the big mysteries about our universe.

cho bạn ba trong số những bí ẩn lớn về vũ trụ của chúng ta.

First, we know that the universe is expanding.

Đầu tiên, chúng ta biết rằng vũ trụ đang giãn nở.

So astrophysical evidence suggests

Vì vậy, bằng chứng vật lý thiên văn cho

that the universe started as a very dense, very hot Big Bang,

thấy vũ trụ bắt đầu như một Vụ nổ lớn rất dày đặc, rất nóng,

and has since been expanding outwards from that point.

và kể từ đó đã mở rộng ra bên ngoài từ thời điểm đó.

However, as a complete shock, in the late '90s,

Tuy nhiên, như một cú sốc, vào cuối những năm 90,

physicists discovered that the expansion of the universe

các nhà vật lý đã phát hiện ra rằng sự giãn nở của vũ trụ

isn't slowing down, as you might expect --

không chậm lại, như bạn có thể mong đợi -

it's actually accelerating,

nó thực sự đang tăng tốc,

and we have absolutely no idea as to why this is.

và chúng ta hoàn toàn không biết lý do tại sao.

All that we know is that some unknown source or force of nature

Chúng ta chỉ biết là một nguồn hay lực không xác định nào đó của tự nhiên

is stretching the universe out in every direction,

đang kéo dài vũ trụ theo mọi hướng,

at an ever-increasing rate.

với tốc độ ngày càng tăng.

And because we don't know what that source is,

Và bởi vì chúng ta không biết nguồn đó là gì,

we've just called it "dark energy."

chúng ta chỉ gọi nó là “năng lượng tối”.

Now, what we do know about dark energy

Những gì chúng ta biết về năng lượng tối

is that it makes up roughly 74 percent of the energy content of our universe.

là nó chiếm khoảng 74% hàm lượng năng lượng trong vũ trụ của chúng ta.

So straight off the bat,

Vì vậy, ngay lập tức,

that's 74 percent of our universe that we know absolutely nothing about.

đó là 74% vũ trụ của chúng ta mà chúng ta hoàn toàn không biết gì về nó.

Second, we know that 85 percent of all the matter in our universe

Thứ hai, chúng ta biết rằng 85% tất cả vật chất trong vũ trụ của chúng ta

is made up of something called dark matter.

được tạo thành từ thứ gọi là vật chất tối.

Now, this photo that you're looking at here

Bây giờ, bức ảnh mà bạn đang xem ở đây

is a picture from the Hubble Space Telescope,

là hình ảnh từ Kính viễn vọng Không gian Hubble,

which shows a cluster of galaxies

cho thấy một cụm thiên hà cách Trái đất

four billion light years away from the Earth.

bốn tỷ năm ánh sáng.

And what's interesting here

Và điều thú vị ở đây

is the left and right parts of this photograph,

là phần bên trái và bên phải của bức ảnh này,

because they're actually the same photo.

bởi vì chúng thực sự là cùng một bức ảnh.

But what you're looking at in the right photo

Nhưng thứ bạn đang nhìn trong ảnh bên phải

is that it's had a blue filter applied to it,

đó là nó có một bộ lọc màu xanh trên nó,

to emphasize the light that's coming towards us

để nhấn mạnh ánh sáng đến với chúng ta

from the distant universe.

từ vũ trụ xa xôi.

And what you can see is a dark ring,

Và những gì bạn có thể thấy là một vòng tối,

indicating a clearly reduced amount of light coming towards us.

cho thấy lượng ánh sáng đến phía chúng ta giảm rõ ràng.

Now we believe that this ring is a halo of dark matter.

Bây giờ chúng tôi tin rằng chiếc nhẫn này là một vầng hào quang của vật chất tối.

Now we have no idea what dark matter is,

Chúng ta không biết vật chất tối là gì,

and we've never observed it in experiments here on Earth,

và chưa bao giờ thấy nó trong các thí nghiệm trên Trái đất,

but we know from several corroborating astrophysical observations

nhưng chúng ta biết từ một số quan sát vật lý thiên văn chứng thực

that it has to be there.

rằng nó phải ở đó.

Importantly, another thing that we know about dark matter

Điều quan trọng là, một điều khác mà chúng ta biết về

is that it makes up another 21 percent of the energy content of our universe.

vật chất tối là nó chiếm 21% hàm lượng năng lượng khác trong vũ trụ của chúng ta.

So that, coupled with the dark energy problem,

Vì vậy, kết hợp với vấn đề năng lượng tối,

means that we only know what five percent of our universe is made of,

nghĩa là chúng ta chỉ biết 5% vũ trụ của chúng ta được tạo thành từ gì,

and the rest is totally dark to us.

và phần còn lại hoàn toàn tối đen đối với chúng ta.

The third problem concerns how we've come to exist at all.

Vấn đề thứ ba liên quan đến việc chúng ta đã tồn tại như thế nào.

Now, fundamental particles of matter have their own antimatter particles,

Bây giờ, các hạt cơ bản của vật chất có các hạt phản vật chất riêng,

which are the same as their normal matter counterparts,

giống như các hạt vật chất bình thường của chúng,

except they have opposite positive or negative charge,

ngoại trừ chúng có điện tích dương hoặc âm ngược nhau,

just like the two ends of a normal, everyday battery.

giống như hai đầu của pin bình thường, hàng ngày.

Now together, this charge is equal and balanced.

Bây giờ cùng nhau, khoản phí này là bằng nhau và cân bằng.

The electron, for example,

Ví dụ, electron,

which we're a bit more familiar with -- it gives us electricity in our homes --

để quen thuộc hơn một chút- nó cung cấp điện cho nhà của chúng ta -

is negatively charged.

mang điện tích âm.

But it has an antimatter partner called the positron,

Nhưng nó có một đối tác phản vật chất gọi là positron, mang

which is positively charged.

điện tích dương.

Now to ensure this balance,

Giờ để đảm bảo sự cân bằng này,

matter and antimatter are always created and destroyed equally and in pairs.

vật chất và phản vật chất luôn được tạo ra và phá hủy như nhau và theo cặp.

This is what all of our theories predict,

Đó là những gì các lý thuyết của chúng ta dự đoán,

and this is what we observe in all of our experiments.

và là những gì chúng tôi quan sát được trong tất cả thí nghiệm.

And so in the Big Bang,

Và vì vậy trong Vụ nổ lớn,

we would [have] expected that matter and antimatter

chúng ta đã mong đợi rằng vật chất và phản vật chất

would have been created in equal amounts,

sẽ được tạo ra với số lượng bằng nhau,

and so we would expect to see equal amounts of matter and antimatter

và rồi chúng ta sẽ mong đợi thấy lượng vật chất và phản vật chất bằng nhau

in the universe today.

trong vũ trụ ngày nay.

Tuy nhiên, gần như mọi cấu trúc của vật chất,

However, nearly every structure of matter,

every natural structure of matter in our universe --

mọi cấu trúc tự nhiên của vật chất trong vũ trụ này -

you, me, the Earth, the stars --

bạn, tôi, Trái đất, các ngôi sao -

are made almost entirely of normal matter,

hầu như hoàn toàn được tạo thành từ vật chất bình thường,

leaving a lot of antimatter missing from the balanced equation.

để lại rất nhiều phản vật chất bị thiếu trong phương trình cân bằng.

For all you Marvel and Avengers fans out there,

Với tất cả những người thích Marvel và Avengers,

it's a bit like someone's just snapped their fingers,

nó giống như ai đó vừa búng ngón tay,

and half of all the natural stuff in the universe has disappeared.

và một nửa tất cả những thứ tự nhiên trong vũ trụ biến mất.

There literally should be

Thực sự nên có

another universe's worth of stuff all around us,

những thứ giá trị của vũ trụ khác xung quanh chúng ta,

but somehow, it's not there.

nhưng bằng cách nào đó, nó không có ở đó.

And one of the greatest challenges in particle physics today

Và một trong các thách thức lớn nhất trong vật lý hạt ngày nay

is to figure out what happened to all the antimatter

là tìm ra điều gì đã xảy ra với tất cả phản vật chất

and why we see an asymmetry between matter and antimatter at all.

và tại sao chúng ta thấy sự bất đối xứng giữa vật chất và phản vật chất.

So those are three of the big mysteries about our universe.

Đó là ba trong số những bí ẩn lớn về vũ trụ của chúng ta.

And that's a lot of what we don't know.

Và đó là rất nhiều điều chúng ta không biết.

Now, what this means

Điều này có nghĩa là

is our current understanding of the universe, up until this point,

sự hiểu biết hiện tại của chúng ta về vũ trụ, cho đến bây giờ,

can't tell us why the universe is the way it is,

không thể cho chúng ta biết tại sao vũ trụ lại như vậy

or what 95 percent of it is made of.

vậy, hoặc 95% vũ trụ được tạo thành từ gì.

But importantly, each of these mysteries --

Nhưng quan trọng, mỗi bí ẩn này -

what is dark energy, what is dark matter

năng lượng tối là gì, vật chất tối là gì

and the matter-antimatter asymmetry in the universe --

và sự bất đối xứng vật chất-phản vật chất trong vũ trụ-

could all be solved by finding a new particle

tất cả có thể được giải quyết bằng cách tìm ra một hạt mới

or a new force of nature.

hoặc một lực mới của tự nhiên.

So now, let me introduce you

Bây giờ, hãy để tôi giới thiệu

to our current understanding of the universe.

về sự hiểu biết hiện tại của chúng ta về vũ trụ.

This is it.

Đây là nó.

The standard model of particle physics,

Mô hình tiêu chuẩn của vật lý hạt,

the mathematical equation, which I’m sure you’re all very used to.

phương trình toán học, mà tôi chắc chắn tất cả các bạn đều rất quen.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Which describes how our universe works.

mà mô tả cách vũ trụ của chúng ta hoạt động.

You can think of it as the recipe

Bạn có thể coi đó là công thức

for how all the particles and forces in the universe

cho cách tất cả các hạt và lực trong vũ trụ

interact and result in the structures of matter

tương tác và dẫn đến cấu trúc vật chất mà chúng ta

that we see around us.

nhìn thấy xung quanh.

Now this equation represents a huge level of achievement

Bây giờ phương trình này đại diện cho một mức độ thành tựu

over the past 100 years,

to lớn trong 100 năm qua,

and in its full form, it's much longer, but simplified,

và ở dạng đầy đủ của nó, nó dài hơn nhiều, nhưng đơn giản hóa,

like this,

như thế này,

you see a very elegant, I think,

bạn thấy một biểu diễn rất

elegant representation of the structure of matter.

thanh lịch, tôi nghĩ, về cấu trúc của vật chất.

And then, if that equation is the recipe,

Và rồi, nếu phương trình đó là công thức,

then these are the ingredients.

thì đây là các thành phần.

Just 17 ingredients, 17 fundamental particles,

Chỉ có 17 thành phần, 17 hạt cơ bản,

where "fundamental" here means they're not known to have a substructure,

trong đó “cơ bản” có nghĩa là chúng không được biết là có cấu trúc phụ,

they're not known to be composed of any smaller particles.

chúng không được biết là bao gồm bất kỳ hạt nhỏ hơn nào.

And together with the equation on the previous slide,

Và cùng với phương trình trên slide trước,

they make up the standard model of particle physics.

chúng tạo nên mô hình tiêu chuẩn của vật lý hạt.

And it is our best, most tested and globally accepted theory

Đó là lý thuyết tốt nhất, được thử nghiệm nhất và được chấp nhận trên toàn cầu

of all the known particles and forces in the universe.

của chúng tôi về tất cả các hạt và lực đã biết trong vũ trụ.

And it's given rise to much of what we take for granted

Và nó đã làm nảy sinh phần lớn những gì chúng ta coi là điều hiển nhiên

trong thế giới hiện đại ngày nay.

in the modern world of today.

A good example would be our ability now to harness the energy from the Sun,

Một ví dụ tốt là khả năng khai thác năng lượng từ Mặt trời của chúng ta bây giờ,

where our ability to use solar power and our moves towards nuclear fusion

nơi khả năng sử dụng năng lượng mặt trời và các nỗ lực tiến tới hợp nhất hạt nhân

couldn't be possible

không thể thực hiện được

without understanding the particles and forces of the standard model.

nếu không hiểu các hạt và lực của mô hình tiêu chuẩn.

Now, whilst the standard model has been so successful

Bây giờ, trong khi mô hình tiêu chuẩn đã thành công

thử nghiệm các hiện tượng mà chúng ta có thể kiểm tra trên Trái đất,

at testing the phenomena that we can test here on Earth,

it cannot accommodate and has no explanation for

nó không thể đáp ứng và không có lời giải thích cho

those big mysteries about our universe.

những bí ẩn lớn về vũ trụ của chúng ta.

And so it's at this point that I'd like to introduce you

Và chính tại thời điểm này, tôi muốn giới thiệu cho bạn

to a particular particle,

một hạt cụ thể,

and the hero of our story, the muon.

và người anh hùng trong câu chuyện này, hạt muon.

Now, muons may seem unfamiliar to you all,

Muon có thể xa lạ với tất cả các bạn,

but actually, they’re around us all the time.

nhưng thực ra, chúng ở xung quanh chúng ta mọi lúc.

Cosmic rays that hit the Earth's atmosphere

Tia vũ trụ chiếu vào bầu khí quyển của Trái đất

result in showers of muons that constantly bombard the Earth.

dẫn đến những trận mưa muon liên tục bắn phá Trái đất.

You may be surprised to learn, for example,

Ví dụ, bạn có thể ngạc nhiên

that there are, on average, 30 muons

khi biết rằng trung bình có 30 muon

traveling through each and every one of you every second.

đi qua mỗi người trong mỗi giây.

Now, muons can be thought of, quite simply,

Bây giờ, muon có thể được coi, khá đơn giản,

as the heavy cousin of the electron,

là anh em họ nặng của electron,

and they sit next to the electron in this picture,

và chúng nằm cạnh electron trong bức ảnh này,

and they're about 200 times heavier.

và chúng nặng hơn khoảng 200 lần.

But importantly, they’re an ideal tool for physicists to use

Nhưng quan trọng, chúng là một công cụ lý tưởng để các nhà vật lý sử dụng

to search and look for new particles and forces

để tìm kiếm và tìm kiếm các hạt và lực mới

to explain those big mysteries.

để giải thích những bí ẩn lớn đó.

And so why is that?

Và vậy tại sao lại như vậy?

Well, let's assume for a second that we can represent a muon

Chà, hãy giả sử trong một giây rằng chúng ta có thể đại diện cho một muon

by this gyroscope.

bằng con quay hồi chuyển này.

When you spin a gyroscope,

Khi bạn quay một con quay hồi chuyển,

it wobbles around its axis, just like that.

nó sẽ lắc lư quanh trục của nó, giống như thế.

And muons have an identical behavior

Và muon có một hành vi giống hệt nhau

when you place them in a magnetic field, they spin and they wobble.

khi bạn đặt chúng trong một từ trường, chúng quay và chúng dao động.

Now whilst they're doing this,

Bây giờ trong khi họ đang làm điều này,

the muon will come into contact

hạt muon sẽ tiếp xúc

with any and all other particles in the universe,

với bất kỳ và tất cả các hạt khác trong vũ trụ, mô hình

standard model or otherwise.

tiêu chuẩn hoặc cách khác.

And in fact, it's the interaction of the muon with those other particles

Và trên thực tế, chính sự tương tác của muon với các hạt khác xác định

that defines how fast it wobbles.

tốc độ dao động của nó.

In essence, the more different particles

Về bản chất, càng nhiều hạt khác nhau nảy

that bounce off the muon whilst it is wobbling,

nảy ra khỏi hạt muon trong khi nó đang lắc lư,

the faster it will wobble.

nó sẽ càng dao động nhanh hơn.

And so then this is what we want to measure --

Và đây là những gì chúng ta muốn đo lường --

how fast muons wobble in a magnetic field

hạt muon dao động nhanh như thế nào trong một từ trường

due to their interaction with all the particles and forces

do sự tương tác của chúng với tất cả các hạt và lực

in the universe.

trong vũ trụ.

Now so far, no new particle or force outside of the standard model

Cho đến nay, không có hạt hoặc lực mới nào bên ngoài mô hình tiêu chuẩn

that could explain those big mysteries about our universe

có thể giải thích những bí ẩn lớn về vũ trụ của chúng ta

has ever been discovered.

đã từng được phát hiện.

But the point to reemphasize

Nhưng điểm cần nhấn mạnh lại

is that the rate or the speed by which muons wobble

là tốc độ hoặc tốc độ mà các muon dao động

when we place them in a magnetic field

khi chúng ta đặt chúng trong từ trường

is directly defined by all the particles and forces in the universe

được xác định trực tiếp bởi tất cả các hạt và lực trong vũ trụ

that it comes into contact with.

mà nó tiếp xúc.

And so, if we can measure very precisely how fast they wobble,

Và vì vậy, nếu chúng ta có thể đo lường chính xác tốc độ dao động của chúng,

we can then compare that to the theoretical prediction

chúng ta có thể so sánh điều đó với dự đoán lý thuyết

of how fast they should wobble

về tốc độ chúng sẽ dao động chỉ

from just the particles and forces of the standard model.

từ các hạt và lực của mô hình tiêu chuẩn.

And then, if the measurement was found to be different and larger and disagree,

Và sau đó, nếu phép đo được phát hiện là khác biệt và lớn hơn và không đồng ý,

then it would be an indication of new particles or forces

thì đó sẽ là dấu hiệu của các hạt hoặc lực mới

outside of the standard model

bên ngoài mô hình tiêu chuẩn

that could explain those big mysteries about our universe.

mà có thể giải thích những bí ẩn lớn đó về vũ trụ của chúng ta.

An experiment I work on has done just that.

Một thí nghiệm mà tôi thực hiện đã làm được điều đó.

This is the Muon g-2 experiment located at Fermilab,

Đây là thí nghiệm Muon g-2 nằm tại Fermilab, ngoại ô

on the outskirts of Chicago.

Chicago.

This ring, which you can see here,

Chiếc nhẫn này, mà bạn có thể thấy ở đây,

is about 20 meters in diameter,

có đường kính khoảng 20 mét,

and it's what's called a storage ring magnet.

và nó được gọi là nam châm vòng lưu trữ.

It's a ring in which we store muons inside a magnetic field,

Đó là một vòng trong đó chúng ta lưu trữ muon bên trong từ trường,

which causes them to wobble.

khiến chúng dao động.

We then make our measurements of how fast they wobble

Sau đó, chúng tôi đo tốc độ dao động của chúng

and compare that to the theory.

và so sánh điều đó với lý thuyết.

Now, this experiment released its first result in April of 2021,

Bây giờ, thí nghiệm này đã công bố kết quả đầu tiên vào tháng 4 năm 2021,

and the take-home message of this talk

và thông điệp của bài nói chuyện này

is that the result I am presenting to you here today,

là kết quả mà tôi trình bày với bạn ở đây hôm nay,

from the Muon g-2 experiment,

từ thí nghiệm Muon g-2,

is the closest glimpse that we've had to seeing a new particle or force

là cái nhìn thoáng gần nhất mà chúng ta đã có để nhìn thấy một hạt hoặc lực mới

here in a laboratory on Earth.

ở đây trong phòng thí nghiệm trên Trái đất.

And this is that result here.

Và đây là kết quả ở đây.

So let me take some time to explain to you what this graph is showing.

Hãy để tôi dành một chút thời gian để giải thích cho bạn về biểu đồ này.

On the x-axis are the values for how fast muons wobble

Trên trục x là các giá trị cho tốc độ dao động của muon

when we place them in a magnetic field.

khi chúng ta đặt chúng trong từ trường.

The green marker on the left

Điểm màu xanh lá cây ở bên trái

is the theoretical prediction for how fast they wobble,

là dự đoán lý thuyết về tốc độ dao động của chúng, chỉ

from just the particles of the standard model,

từ các hạt của mô hình tiêu chuẩn

and the green band defines the uncertainty on that prediction.

và dải màu xanh lá cây xác định độ không chắc chắn trên dự đoán đó.

The orange marker on the right is the new experimental measurement

Điểm đánh dấu màu cam bên phải là phép đo thử nghiệm mới

from the Fermilab Muon g-2 experiment,

từ thí nghiệm Fermilab Muon g-2

and the orange band defines the uncertainty on that measurement.

và dải màu cam xác định độ không chắc chắn trên phép đo đó.

And by uncertainty, I mean we're statistically certain

Theo tình huống bất định, ý tôi là chúng tôi chắc chắn về mặt thống kê

that both the prediction and the measurement,

rằng cả dự đoán và phép đo,

the value for each should be inside their respective bands.

giá trị của mỗi thứ phải nằm trong các dải tương ứng của chúng.

And what you can see is not only do those bands not overlap,

Và bạn có thể thấy rằng không chỉ là các dải đó không chồng lên nhau,

but they differ by quite a large amount,

mà chúng khác nhau một lượng khá lớn,

that white gap in the middle indicating a clear disagreement

khoảng trống màu trắng ở giữa cho thấy sự bất đồng rõ ràng

between the two values.

giữa hai giá trị.

What this means is that when muons are placed in a magnetic field,

Điều này có nghĩa là khi các muon được đặt trong một từ trường,

they wobble faster than what the theory predicts.

chúng dao động nhanh hơn những gì lý thuyết dự đoán.

So all the known particles and forces of the standard model

Vì vậy, tất cả các hạt và lực đã biết của mô hình tiêu chuẩn

have failed to predict how fast muons have wobbled.

đã không dự đoán được muon đã dao động nhanh như thế nào.

And what does this suggest?

Và điều này gợi ý điều gì?

Well, it suggests that there are new particles or forces

Chà, nó cho thấy rằng có những hạt hoặc lực

that aren’t part of that globally accepted theory

mà không phải là một phần của lý thuyết được chấp nhận trên toàn cầu

interacting with the muons and causing them to wobble faster.

đó tương tác với các muon và khiến chúng dao động nhanh hơn.

Now, a reason why physicists are so excited about this result

Một lý do tại sao các nhà vật lý rất hào hứng với kết quả này

is that the chance that this result is a fluke, statistically,

là khả năng kết quả này là một tình cờ, theo thống kê,

is one in 40,000.

là một trong 40.000.

So that's the same as saying that there's a 99.9975 percent chance

Vì vậy, điều đó tương tự như nói rằng có 99,9975% khả

that we've seen the influence of a new particle or force

năng chúng ta đã nhìn thấy ảnh hưởng của một hạt hoặc lực mới

here, in a laboratory on Earth.

trong một phòng thí nghiệm trên Trái đất.

But a word of caution.

Nhưng một lời cảnh báo.

Physicists actually set a much stricter threshold

Các nhà vật lý thực sự đã đặt ra một ngưỡng nghiêm ngặt

by which they can claim a discovery,

hơn để họ có thể tuyên bố một phát hiện,

and that is the chance the result is a fluke

và đó là khả năng kết quả là một sự may mắn

cannot be more than one in 3.5 million.

không thể lớn hơn một trong 3,5 triệu.

And so we haven't reached that discovery threshold yet,

Và vì vậy chúng ta vẫn chưa đạt đến ngưỡng khám phá đó,

and so we can't definitively say

nên chúng ta không thể nói chắc chắn

that we've seen the influence of a new particle or force.

rằng chúng ta đã nhìn thấy ảnh hưởng của một hạt hoặc lực mới.

And the reality is that,

Và thực tế là,

to reach the one-in-3.5-million threshold,

để đạt ngưỡng một trong 3,5 triệu,

there's a lot of work to be done.

còn rất nhiều việc phải làm.

But that work is being done right now

Nhưng công việc đó đang được thực hiện bây giờ

and will continue to be done over the coming years.

và sẽ tiếp tục được thực hiện trong những năm tới.

So what does this all mean?

Tất cả những điều này có ý nghĩa gì?

Well, first, any result from the Muon g-2 experiment,

Vâng, đầu tiên, bất kỳ kết quả nào từ thí nghiệm Muon g-2,

even a result that says there were no new particles or forces,

ngay cả một kết quả nói rằng không có hạt hoặc lực mới,

would be a good result.

sẽ là một kết quả tốt.

That is science, right?

Đó là khoa học, phải không?

Sometimes, it's not discovering new things,

Đôi khi, nó không phải là khám phá những điều mới,

sometimes, it's just confirming old things.

đôi khi, nó chỉ xác nhận những điều cũ.

And even if that were the case,

Và ngay cả khi đó là trường hợp,

the by-products of particle physics experiments

các sản phẩm phụ của các thí nghiệm vật lý hạt

have been advancing human civilization for much of the past 100 years.

đã thúc đẩy nền văn minh nhân loại trong phần lớn 100 năm qua.

Modern electronics, the internet, satellite navigation --

Điện tử hiện đại, internet, điều hướng vệ tinh-

these are all by-products of particle physics experiments or endeavors.

tất cả đều là sản phẩm phụ của các thí nghiệm hoặc nỗ lực vật lý hạt.

And there's no telling

Và không thể biết

what experiments like the Muon g-2 experiment

những thí nghiệm như thí nghiệm Muon g-2

could do for us in the future.

có thể làm được gì cho chúng ta trong tương lai.

But if that were the case, and we found no new particle or force,

Nhưng nếu đúng như vậy, và chúng ta không tìm thấy hạt hay lực mới,

then we wouldn't be able to explain those big mysteries about our universe --

thì chúng ta sẽ không thể giải thích những bí ẩn lớn về vũ trụ của chúng ta-

what is dark energy, what is dark matter

năng lượng tối là gì, vật chất tối là gì

and where did all the antimatter go?

và tất cả phản vật chất đã đi đâu?

Whatever the outcome,

Dù kết quả là gì,

the Muon g-2 experiment will keep releasing results,

thí nghiệm Muon g-2 sẽ tiếp tục công bố kết quả,

in the next few years,

trong vài năm tới, điều

that will continue to test our understanding

đó sẽ tiếp tục kiểm tra sự hiểu biết của chúng ta

of the fabric of reality.

về cấu trúc của thực tại.

I, for one, am really excited about it,

Tôi thực sự hào hứng về nó,

and I really hope you stay tuned with us

và tôi rất hy vọng bạn sẽ theo dõi chúng tôi

to find out if we've definitively discovered a new particle or force,

để tìm hiểu xem liệu chúng tôi đã khám phá ra một hạt hoặc lực mới,

for the first time.

lần đầu tiên hay chưa.

Thank you very much.

Cảm ơn bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)