How Black Queer Culture Shaped History | Channing Gerard Joseph | TED

Translator: giang nguyễn Reviewer: Nguyễn Huệ Anh

Hello folks, I'd like to start with a song

Chào mọi người, tôi muốn bắt đầu bằng một ca khúc

and the lyrics of the song are:

với lời bài hát là :

"Walk light, ladies, the cake's all dough.

“Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong.

You need not mind the weather if the wind don't blow."

Đừng bận tâm thời tiết nếu không cơn gió nào qua”.

So if you can repeat after me,

Mọi người hãy hát theo tôi nhé,

"Walk light ladies, the cake's all dough."

“Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong.”

Audience: "Walk light, ladies, the cake's all dough."

(Khán giả hát theo)

CGJ: "You needn't mind the weather if the wind don't blow."

”Đừng bận tâm thời tiết nếu không cơn gió nào qua”.

Audience: "You needn't mind the weather if the wind don't blow."

(Khán giả hát theo)

Ok, các bạn hiểu rồi, tôi sẽ hát.

CGJ: Ok, so you got it. So I’ll sing.

Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong, đừng bận tâm thời tiết

(Singing) “Walk light, ladies, the cake’s all dough,

nếu không cơn gió nào đi qua.

you needn’t mind the weather if the wind don’t blow.

Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong, đừng bận tâm thời tiết

Walk light, ladies, the cake’s all dough,

nếu không cơn gió nào qua.

you needn’t mind the weather if the wind don’t blow. ...

Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong, đừng bận tâm thời tiết

Walk light, ladies, the cake's all dough,

Nếu không cơn gió nào qua.

Bước nhẹ, nàng ơi, mọi việc không như mong, đừng bận tâm thời tiết

you needn’t mind the weather if the wind don’t blow.”

Nếu không cơn gió nào qua.”

Hardly anyone knows that song anymore,

Hầu như không còn ai biết đến bài hát này nữa,

but it was a popular one during the slavery era.

nhưng nó rất nổi tiếng trong thời chiếm hữu nô lệ.

Black Americans sang it on holidays

Người Mỹ Da đen đã hát nó trong các mùa lễ hội

and during a dance contest called a cakewalk.

và trong cuộc thi nhảy được gọi là “điệu nhảy thưởng bánh” - cakewalk

But what you may not know is that drag queens probably sang it

Nhưng điều mà bạn không biết là những drag queen - nghệ sĩ nam hoá trang nữ

at some of the earliest queer balls in the United States.

có thể đã hát nó trong vũ hội hoá trang người đa giới tính (queer) đầu tiên ở Mỹ.

And you also may not know

Và có thể bạn cũng không biết rằng

that drag culture shares a history with African-American emancipation.

văn hoá hoá trang hoán giới chung lịch sử với cuộc giải phóng của người Mỹ Phi.

The reason you don't know is that Black queer communities

Lý do bạn không biết đến nó là vì cộng đồng queer Da đen

have largely been erased from history.

đã từng bị xoá sổ trên diện rộng trong lịch sử.

That's in part due to the fact

Điều này dẫn tới sự thật là

that so much historical research begins with genealogy.

có rất nhiều nghiên cứu lịch sử bắt đầu với bảng phả hệ.

And what is genealogy?

Và bảng phả hệ là gì?

It's basically a record of heterosexual behavior:

Nó cơ bản là ghi chép của hành vi dị tính luyến ái :

mother, father, child;

mẹ, bố, con trẻ;

birth, marriage, inheritance.

sinh con, kết hôn, thừa kế.

But another reason is that historians of all colors

Nhưng ở một lý do khác là các nhà sử học của mọi sắc tộc

have looked down on Black queer folks like me

nhìn những người bạn queer Da đen như tôi

as immoral, deviant,

là đồi bại, lệch lạc,

distasteful, diseased,

gây khó chịu, mắc bệnh,

even dangerous.

thậm chí là nguy hiểm.

And the long-term impact of that

Và ảnh hưởng lâu dài của nó

is that many of us don't learn

đó là nhiều người trong chúng ta không được học

how Black queer people have shaped history.

về cách mà những queer Da đen đã định hình lịch sử.

People like Bayard Rustin,

Những người như Bayard Rustin,

a gay Black man who organized the March on Washington in 1963,

một người đồng tính Da đen đã tổ chức Diễu hành ở Washington năm 1963,

leading to the passage of the Civil Rights Act.

dẫn đến việc thông qua Đạo luật Dân Quyền.

Or Frances Thompson, a formerly enslaved Black woman,

Hay Frances Thompson, một người phụ nữ Da đen trước khi thành nô lệ,

assigned male at birth,

đã đăng ký khai sinh là Nam,

whose harrowing congressional testimony

người có lời khai gây khó chịu trước Quốc hội,

about the Memphis race riots of 1866

về cuộc xung đột chủng tộc ở khu Memphis năm 1866

helped shape the course of Reconstruction

đã giúp định hình quá trình Tái thiết lập

and galvanized support for the 14th Amendment,

và huy động sự ủng hộ cho Tu chính án thứ 14,

which provided Black Americans with citizenship rights

về cấp quyền công dân cho người Mỹ Da đen

and the promise of equal protection.

và lời hứa về sự bình đẳng bảo hộ.

As an effeminate Black kid growing up in Louisiana,

Là một đứa trẻ yếu ớt Da đen lớn lên ở Louisiana,

I was bullied a lot.

Tôi đã từng bị bắt nạt rất nhiều

In elementary school,

Ở bậc tiểu học,

the other kids called me a girl

những đứa trẻ khác gọi tôi là ‘đồ con gái’

and I felt out of place almost all the time.

và tôi cảm thấy lạc lõng hầu hết mọi lúc.

If I had learned in school

Nếu ở trường, tôi từng được dạy

about the contributions of Black queer people,

về sự đóng góp của cộng đồng queer Da đen,

it would have made an enormous impact on my life.

nó đã có thể tạo nên sự sức ảnh hưởng to lớn lên cuộc đời tôi.

I think recovering these histories can save kids' lives.

Tôi nghĩ nếu khôi phục những dòng lịch sử này, cuộc đời nhiều đứa trẻ sẽ được cứu.

But after spending the last 15 years

Nhưng sau khi dành 15 năm qua

researching and writing about these topics,

nghiên cứu và viết về chủ đề này,

I would like to make the case

tôi muốn chứng mình rằng

that learning Black queer history

việc học về lịch sử cộng đồng queer Da đen

is crucial to understanding our shared history.

là điều cốt yếu để hiểu về lịch sử chung của chúng ta.

So you've probably heard

Bạn có thể đã nghe đến

that the fight for queer liberation began with the Stonewall uprising.

cuộc đấu tranh giải phóng người đa tính bắt đầu với Bạo loạn Stonewall.

New York police raided a queer bar in 1969.

Cảnh sát New York đã đột kích một quán bar người đa tính năm 1969.

Riots followed and magically,

Nhiều cuộc bạo loạn nổi lên nối tiếp nhau và bằng một cách thần kỳ,

a celebration of pride was born.

một buổi lễ kỷ niệm sự tự hào được khai sinh.

The problem is, that's not true.

Vấn đề là, đó không phải là sự thật.

(Laughs)

(Tiếng cười)

Queer pride did not arise out of nowhere.

Sự tự hào của queer không nổi lên từ đâu cả.

There had to be a foundation of self-acceptance

Nó phải là nền tảng của việc chấp nhận bản thân

and solidarity in place already.

và sự đoàn kết sẵn có bên trong.

And in fact,

Và thực tế là,

many people had been working for decades

rất nhiều người đã nỗ lực trong hàng thập kỷ

to build the courageous and confident community

để xây dựng một cộng đồng can trường và tự tin

that made Stonewall, pride

thứ khởi tạo nên sự kiện Stonewall đáng tự hào

and eventually, marriage equality possible.

và cuối cùng là, đạt được hôn nhân đồng giới.

One of those people was William Dorsey Swann,

Một trong số họ là William Dorsey Swann,

the first drag queen.

một drag queen đời đầu.

Swann was born into slavery in Maryland just before the Civil War.

Swann sinh ra là nô lệ ở Maryland trước thời Nội chiến.

In the 1880s, as a young adult,

Trong những năm 1880, khi còn trẻ,

he moved to Washington, DC

anh ấy đã chuyển đến Washington, DC

to find work to help support his parents and siblings.

để tìm một công việc phụ giúp cho gia đình.

In Washington, he found the Emancipation Day parade,

Ở Washington, anh đã sáng lập ra buổi diễu hành Ngày Giải phóng,

an enormous annual celebration

một buổi lễ thường niên với quy mô lớn

commemorating the end of slavery in the US capitol.

nhằm kỷ niệm sự sụp đổ của ách nô lệ ở Toà nhà Quốc hội Hoa Kỳ.

The highlights of the parade were called queens:

Điểm nhấn của buổi diễu hành được gọi là những nữ hoàng :

Beautiful, crowned Black women

Những phụ nữ Da đen xinh đẹp, đội vương miện

who personified African-Americans' newfound freedom.

là hiện thân cho quyền tự do mới của người Mỹ-Phi.

The queens of Emancipation Day so inspired Swann,

Những nữ hoàng của Ngày Giải Phóng đã truyền cảm hứng cho Swann,

that he adopted the title "queen" for himself

và anh ấy đã lấy danh hiệu “nữ hoàng” cho mình

at the secret dance

ở một sàn nhảy bí mật

that he and his friends called "a drag."

mà anh ấy và bạn bè gọi là “sàn hoá trang”.

The word "drag" possibly comes from a contraction of "grand rag,"

Từ “sàn hoá trang” - drag có khả năng là rút gọn của “grand rag,”

which is an early term for a masquerade ball.

là từ cũ của vũ hội hoá trang.

So although people assigned male at birth have dressed in feminine clothing

Cho nên, mặc dù những nam giới đã mặc trang phục của nữ

for all sorts of reasons throughout the centuries,

dưới nhiều lý do suốt hàng thế kỷ qua,

the term "drag queen" began with Swann,

nhưng từ “drag queen” xuất phát từ Swann,

who was the earliest documented person to call himself a queen

người đầu tiên được ghi nhận, tự gọi bản thân mình là nữ hoàng của bữa tiệc

of a cross-dressing party described by its participants as a drag.

diện trang phục khác giới, những người tham dự gọi nó là buổi lễ Hoá trang.

The title queen signified

Danh hiệu nữ hoàng thể hiện

that Swann held an honored place in the community.

vị thế được tôn kính của Swann trong cộng đồng.

But the term "queen" is even more important

Nhưng từ “nữ hoàng” còn đặc biệt hơn

because it's one of the earliest positive terms

bởi vì nó là từ đầu tiên mang tính tích cực

that queer people had to describe ourselves.

mà người queer dùng để miêu tả bản thân.

In the 1880s,

Vào những năm 1880,

positive terms like "transgender" and "non-binary" didn't exist yet.

Những từ như “người chuyển giới” hoặc “phi nhị giới” chưa hề tồn tại.

"Homosexual" was a word only used by Germans.

“Đồng tính luyến ái” chỉ được người Đức dùng.

And although "gay," "lesbian" and "bisexual" were English words,

Và cho dù “đồng tính nam”, “đồng tính nữ” và “song tính ái” là từ tiếng Anh

they didn't mean what they mean today

nó không hề mang cùng ý nghĩa như bây giờ

and they weren't used to self-identify.

và họ không dùng chúng để định danh bản thân.

So it can be tempting to apply modern identities to people of a distant past.

vậy việc dùng những từ định danh hiện đại với người xưa nghe có vẻ hấp dẫn.

But if we do so,

Nhưng nếu ta làm vậy,

we often fail to consider and respect

chúng ta đã thất bại trong việc cân nhắc và tôn trọng

the ways that they thought of themselves.

cách mà họ nhìn về bản thân.

Right?

Phải không?

If we fail to consider how our ancestors thought of themselves,

Nếu ta cân nhắc sai về cách tổ tiên chúng ta nhìn nhận về bản thân,

we risk erasing a crucial element of our shared history.

ta tự tạo rủi ro xoá bỏ đi nhân tố cốt lỗi của lịch sử chung.

Swann's balls were raided numerous times by the DC police

Sự can đảm của Swann đã bị cảnh sát DC can thiệp nhiều lần

leading to jail time

sau đó là thời gian trong tù và đến cuối

and eventually a public petition and a bid for a presidential pardon.

một bản kiến nghị công khai và một buổi biểu quyết cho ân xá của Tổng thống.

That makes Swann the earliest documented American activist

Điều đó biến Swann thành nhà hoạt động xã hội Mỹ đầu tiên được ghi nhận

to take legal steps to defend the queer community.

thực hiện các bước pháp lý để bảo vệ cộng đồng queer.

But the authorities couldn't stop Swann

Nhưng các nhà cầm quyền không thể ngăn được Swann

and couldn't stop the balls from continuing

và không thể ngăn chặn các buổi diễu hành tiếp diễn

and expanding to other cities.

và lan rộng khắp các thành phố khác.

Today, queer drag is mainstream.

Ngày nay, queer drag đang là xu thế.

From “Paris is Burning” to “Pose” to “RuPaul’s Drag Race”

Từ “Paris is Burning” tới “Pose” tới “Rupaul’s Drag Race”

and the houses of 21st century ballroom culture,

và những ngôi nhà văn hoá khiêu vũ của thế kỷ 21,

which feature queens who preside over beauty and dance contests,

với những nữ hoàng tiêu biểu chủ trì các cuộc thi nhảy và sắc đẹp,

have maintained the same basic structure as Swann's 19th-century community.

vẫn duy trì những cấu trúc cơ bản từ cộng động ở thế kỷ 19 của Swann.

The history of DC's Emancipation Day has largely been forgotten,

Lịch sử của ngày Giải phóng nô lệ đã bị lãng quên trên diện rộng,

but the power to choose how we define ourselves, as Swann did,

nhưng sức mạnh để chọn cách ta nhìn nhận bản thân, như Swann đã từng,

is more important now than ever.

là điều quan trọng hơn bao giờ hết.

And as long as the term "queen" lives on,

Và một khi từ “nữ hoàng” - queen vẫn còn sống,

anyone who participates in

những ai tham gia

or enjoys watching drag competitions

hay thưởng thức những cuộc thi hoá trang

is paying homage to a century-and-a-half long celebration

đang bày tỏ sự tôn trọng tới lễ mừng giải phóng người Mỹ-Phi

of African-American emancipation.

suốt một thế kỷ rưỡi.

And William Dorsey Swann is just one example.

Và William Dorsey Swann chỉ là một ví dụ.

How many other Black queer stories

Có bao nhiêu câu chuyện về queer Da đen khác

have been erased from the historical record?

đã bị xoá bỏ khỏi ghi chép lịch sử?

And what could those stories teach us about who we are?

Và ta học được gì về việc ta là ai qua các câu chuyện đó?

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và tán thưởng)