How Play Helps a Kid’s Brain Grow | Jesse Ilhardt | TED

Çeviri: Burak Yildiz Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ

Fifteen years ago,

15 sene önce,

I walked into a classroom as a first-year preschool teacher.

birinci sınıf okul öncesi öğretmeni olarak bir sınıfa girdim.

Ambitious and eager to impress,

Hırslı ve etkilemeye hevesli biri olarak,

I created this Excel document

bu Excel belgesini öğrencilerim için

to track the things I thought mattered most for my students:

en önemli olduğunu düşündüğüm şeyleri takip etmek için oluşturdum:

letters, numbers, shapes and colors.

harfler, sayılar, şekiller ve renkler.

Looking back, though, with what I know now,

Geriye dönüp baktığımda, artık bildiklerimle,

I wish I wouldn't have bothered with Excel or rote memorization.

keşke Excel ya da ezberle uğraşmasaydım diyorum.

I wish instead I had leveraged the power of brain-building interactive play.

Keşke bunun yerine beyin geliştiren interaktif oyunun gücünden yararlansaydım.

For years, we’ve known

Senelerdir oyun tabanlı öğrenmenin

that play-based learning is far superior to rote memorization.

ezberden çok daha üstün olduğunu biliyoruz.

Harvard's Center on the Developing Child tells us,

Harvard Üniversitesi’ne bağlı Gelişmekte Olan Çocuk Merkezi

as well as countless other institutions,

ve sayısız başka kurumlar bize oyunun,

that play, and especially the back and forth interactions,

özellikle karşılıklı etkileşimlerin,

the serve and return,

hizmet ve dönüş,

the alternating comments, questions, gestures

çocuklar ve yetişkinler birlikte oynarken

between children and adults when they play together,

aralarında geçen yorumlar, sorular ve jestler,

that's what helps build neural connections in the child's brain.

çocuğun beyninde sinirsel bağlantıların kurulmasına katkıda bulunuyor.

And in particular, they build the brain's prefrontal cortex.

Bilhassa da beynin prefrontal korteksini oluştururlar.

That's the executive control center of the brain.

Bu, beynin yönetici kontrol merkezi.

The part that manages emotions, solves problems, makes plans --

Duyguları yöneten, sorunları çözen, planlar yapan kısım --

all things that children have to do when they play.

çocukların oyun oynarken yapması gereken her şey.

So when we think of it that way, play is actually hard work.

Yani bu şekilde düşündüğümüzde, oyun aslında zor bir iş olur.

If learning is like a workout for the brain,

Eğer öğrenme beyin için bir antrenman gibiyse,

then play-based learning is the heavy lifting.

oyun tabanlı öğrenme ağır bir iş olur.

And just as heavy lifting builds muscle,

Tıpkı ağır kaldırmanın kasları geliştirmesi gibi,

play-based learning builds the brain's architecture.

oyun tabanlı öğrenme de beynin yapısını geliştirir.

So then where do us as grown-ups come in?

Peki o halde biz yetişkinler nerede devreye giriyoruz?

It's those interactions when a child says something

Çocuğun bir şey söylediği ve ebeveynin

and a parent or teacher says something back,

ya da öğretmenin karşılık verdiği bu etkileşimler,

those interactions help the child to persist, to stick with their plan,

çocuğun ısrar etmesine, planına sadık kalmasına, yıkılan yapıyı her seferinde

to keep rebuilding the block tower each time it falls.

baştan inşa etmeye devam etmesine yardımcı olur.

So it's the play paired with the adult interactions.

Yani yetişkin etkileşimleriyle birleştirilmiş oyun olur.

It's like superfood for the brain.

Beyin sağlığı bakımından süper gıda gibi.

The research community in supportive play is so resounding,

Araştırmalar topluluğu destekleyici oyun üzerine o kadar kafa yoruyor ki,

I would expect to see children in nearly every household,

neredeyse her evde, her okul öncesi ve anaokulu sınıfında

every preschool and kindergarten classroom

çocukların uyanık oldukları saatlerin

playing for most of their waking hours.

çoğunda oyun oynadıklarını görebilmeyi isterdim.

But that's far from reality.

Ancak bu gerçeklikten epey uzak.

We don't see widespread uptake of play among parents or teachers,

Ebeveynler ya da öğretmenler arasında oyunun yeterince yaygınlaştığını

and sometimes we even see resistance.

görmüyoruz, hatta bazen karşı çıkıldığını bile görüyoruz.

So what's going on?

Peki neler oluyor?

What's driving us as parents and teachers to ignore the overwhelming research

Ebeveynler ve öğretmenler söz konusu oyun olduğunda bizi bunaltıcı

araştırmaları görmezlikten gelmeye sevk eden ne?

when it comes to play?

After years of teaching preschool, coaching teachers, coaching parents

Senelerce okul öncesi öğretmenliği yaptıktan, öğretmenlere koçluk yaptıktan,

and analyzing my own parenting,

ebeveynlere koçluk yaptıktan ve kendi ebeveynlik sürecimi

I've realized our best intentions are getting in the way.

inceledikten sonra, iyi niyetimizin bize köstek olacağını fark ettim.

We live in a comparison culture,

Bir karşılaştırmalı kültür ortamında yaşıyoruz

and we worry that our child won't be good enough.

ve çocuğumuzun yeterince iyi olamayacağından endişe ediyoruz.

Won't be good enough for the soccer team,

Futbol takımı için yeterince iyi olamayacak,

won't be ready for kindergarten,

anaokuluna hazır olamayacak,

won't be as smart as their classmates.

sınıf arkadaşları kadar akıllı olamayacak.

And we worry that if our child doesn't measure up,

Çocuğumuz yeterli değilse, bunun bizim hatamız olacağından

it will be our fault.

endişe duyuyoruz.

Our hyperfocus on our children and our students’s success is backfiring.

Çocuklarımıza ve öğrencilerimizin başarısına yönelik

aşırı odaklanmamız ters tepiyor.

And it's exacerbated by two forces I see impacting

Bu durum, ebeveynlerin ve öğretmenlerin büyük çoğunluğunu etkilediğini

the large majority of parents and teachers.

gördüğüm iki güç tarafından daha da kötüleşiyor.

First, the need for immediate gratification

Birincisi, hemen tatmin olma

and quick results.

ve hızlı sonuç alma ihtiyacı.

And second, our own discomfort with play,

İkincisi, zamanımız ya da enerjimiz olmadığı için

either because we don't have the time or energy,

ya da artık nasıl oynayacağımızı bilmediğimiz için

or because we just don't know how to play anymore.

oyun oynamaktan rahatsızlık duyuyoruz.

On the topic of immediate gratification,

Anında gelen memnuniyet konusunda,

I think back to that Excel document I created as a first-year teacher.

birinci sınıf öğretmeniyken oluşturduğum Excel belgesini düşünüyorum.

That document was the manifestation of my anxiety,

O belge kaygılarımın tezahürü gibiydi,

because often when we feel anxious or out of control,

çünkü genellikle kendimizi endişeli ya da kontrolden çıkmış hissettiğimizde,

we revert back to what we can control.

kontrol edebileceğimiz unsurlara geri döneriz.

For parents and teachers,

Ebeveynler ve öğretmenler olarak,

we often revert to fact-based teaching

sıklıkla gerçeklere dayanan öğretime dönüyoruz;

because we see pretty immediate results that affirm our efforts.

çünkü emeklerimizi onaylayan oldukça hızlı sonuçlar gözlemliyoruz.

Whereas we can't see the connections in the child's brain

Oysa çocuğun beyninde, sallanan blok şeklindeki kuleyi

that fire when they finally get that wobbly block tower to stay standing.

nihayet ayakta tutmayı başardığında devreye giren bağlantıları göremeyiz.

The immediate result of something like our child learning a new letter,

Çocuğumuzun yeni bir harf öğrenmesi gibi bir şeyin hemen yarattığı netice,

it gives us this dopamine rush that then sets off a flywheel effect

bize bu dopamin artışını vererek bir volan etkisi yaratır,

because as we see and feel the results of our work more and more,

zira çalışmamızın neticelerini gördükçe ve hissettikçe,

we subconsciously begin to prioritize that type of teaching.

bilinçaltımızda bu tür öğretime öncelik vermeye başlarız.

Recently, my staff was coaching a group of school principals

Geçenlerde ekibim bir grup okul müdürüne oyunun önemi konusunda

on the importance of play.

konusunda koçluk yapıyordu.

And one of the principals said

Müdürlerden biri öğretmenlerinin

that his teachers just weren't on board.

bu konuda hemfikir olmadığını söyledi.

They said their students are too far behind to play.

Öğrencilerinin oyun oynamak için çok geride kaldığını söylediler.

And those well-intentioned teachers,

Bu iyi kalpli öğretmenler, öğrencilerinin

they were equating academic learning that their students needed

ihtiyaç duyduğu akademik öğrenmeyi hızlı ve somut neticeler verecek

with methods that would show quick, concrete results.

yöntemlerle eş tutuyorlardı.

They felt really proud and accomplished

Öğrencilerin ebeveynleriyle konuşup o ay

when they could talk to the students' parents

kaç harf ve sayı öğrendiklerini söyleyebildiklerinde

and say how many letters and numbers they learned that month.

kendilerini gerçekten gururlu ve başarılı hissediyorlardı.

Because we as parents and teachers,

Çünkü biz ebeveynler ve öğretmenler olarak

we share this universal desire for our kids to do well.

çocuklarımızın başarılı olması için bu evrensel arzuyu paylaşıyoruz.

And we will pour our energy and resources into making that happen.

Enerjimizi ve kaynaklarımızı bunun gerçekleşmesi için harcayacağız.

And that's showing up in our spending habits.

Harcama alışkanlığımız bunu ortaya koyuyor.

Marketers are preying on it as they advertise the latest and greatest toys,

Pazarlamacılar, en yeni ve en iyi oyuncakların, bilgi kartlarının,

flashcards, iPad apps for brain development,

beyin gelişimi için iPad uygulamalarının, hatta bebeğine okumayı

even kits that claim to teach your baby to read.

öğrettiğini iddia eden aygıtların reklamını yaparken ağına düşürüyorlar.

Seriously, babies.

Ciddiyim, bebekler.

And because we worry that our kids won't measure up, we fall prey to that.

Çocuklarımızın bu konuda yetersiz kalacağından

endişelendiğimiz için bu tuzağa düşüyoruz.

The global market for educational toys surpassed 68 billion dollars in 2021

Eğitici oyuncaklar için küresel pazar 2021 yılında 68 milyar doları aştı

and is projected to reach 132 billion by 2028.

ve 2028 yılına kadar 132 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor.

But those smart toys,

Ancak bu akıllı oyuncaklar,

they're a far cry from the interactive,

daha önce bahsettiğim etkileşimli,

playful learning that I was talking about earlier.

eğlenceli öğrenmeden çok uzak.

That type of learning, the real gold standard of early education,

Bu tür bir öğrenme, erken eğitimin gerçek altın standardı,

it's not immediate.

hemen olan birşey değil.

It takes time and it doesn't lend itself to a checklist or an Excel document.

Bu iş zaman alır ve bir yapılacak işler listesi

ya da Excel belgesine uygun değil.

The second force I see negatively impacting play-based learning

Oyun tabanlı öğrenimi olumsuz yönde etkilediğini düşündüğüm ikinci etken ise

is that we, as grown ups, parents and teachers,

biz yetişkin bireylerin, ebeveynlerin ve öğretmenlerin, oyun tabanlı öğrenimin

just don't always like hearing that play-based learning

bazı ihtiyaçlarımızı karşılayabileceğini duymaktan

might require some of us.

her zaman pek hoşnut kalmıyor olmamız.

Because that means it will take time,

Çünkü bu, sahip olmadığımızı sandığımız zaman,

energy and skills that we don't think we have.

enerji ve beceriler gerektireceği anlamına gelir.

But not only is it worth our time, it can be done in really small doses.

Ancak bu sadece zaman ayırmaya değecek bir şey değil,

aynı zamanda gerçekten ufak tefek miktarlarda da yapılabilir.

So take this simple example of bath time.

Bu nedenle banyo zamanı gibi sıradan bir örneği ele alalım.

If I'm a busy mom who has a few extra dollars to spend,

Eğer harcayacak fazladan birkaç doları bulunan yoğun zamanı olan bir anneysem,

I might pop my kiddo into the tub,

çocuğumu küvete sokabilir

remember that buying bath toys has been on my never-ending mental to-do list

ve banyo oyuncakları almanın haftalardır bitmek bilmeyen zihinsel yapılacaklar

for weeks,

listemde olduğunu hatırlayabilirim.

so I whip out my phone

Bu yüzden telefonumu çıkarıverip

and I use that five minutes to go over to Amazon

o beş dakikayı Amazon girip en beğenilen banyo oyuncaklarını

and buy the top-rated bath toys.

satın almak amacıyla kullanıyorum.

And I'm not here to say that those bath toys are harmful for your child.

Bu banyo oyuncaklarının çocuğunuza zararlı olduğunu söylemek için burada değilim.

They're not.

Zararlı değiller.

But you're busy.

Ama yoğunsunuz.

So what you do with that five to 10 minutes, it matters.

Bu yüzden o beş ila 10 dakikada ne yaptığınız önemli.

And you know what would be way better than scrolling Amazon

Amazon’da dolaşmaktan ve hatta bu banyo oyuncaklarından

and even better than those bath toys?

çok daha iyi ne olurdu dersiniz?

Three things that I can almost guarantee you have in your home.

Evinizde olduğunu hemen hemen garanti edebileceğim bu üç şey.

Measuring cups,

Ölçü kapları,

kitchen sponges and you.

mutfak süngerleri ve siz.

Because a couple household materials dropped into the bathtub,

Çünkü küvete birkaç ev malzemesi atıldığında,

and this mundane routine

bu sıradan günlük rutin

becomes fun and surprisingly energizing bonding time

siz ile çocuğunuz arasında eğlenceli ve şaşılacak derecede enerji verici

for you and your child.

bir yakınlaşma haline dönüşür.

And bonus,

Buna ayrıyeten,

instead of the manufacturer-designed toy telling your child how to play,

üreticinin tasarladığı oyuncağın çocuğunuza nasıl oynayacağını

your child's brain has to do the heavy lifting.

söylemesi yerine, çocuğunuzun beyninin ağır işleri yapması gerekir.

And that's that superfood for the brain.

Bu beyin dostu bir yiyecek.

Now, over the past 10 years coaching parents,

Geçtiğimiz 10 yıl boyunca

I have heard over and over again

ebeveynlere koçluk yaparken, ebeveynlerin işlerinde,

that parents don't feel good enough at their job, at parenting.

ebeveynlikte kendilerini yeterince iyi hissetmediklerini defalarca duydum.

And there's so much pressure on us,

Üzerimizde çok fazla baskı var ki

and sometimes it feels like we're supposed to innately know

bazen yere nasıl ineceğimizi ve bebeğimizin beynini nasıl inşa edeceğimizi

how to get down on the floor and build our baby's brains.

doğuştan bilmemiz gerekiyormuş gibi hissediyoruz.

And over the past few years,

Geçtiğimiz birkaç yıl içinde,

the social media world has exploded

sosyal medya dünyası ebeveynler

with even more advice for parents and teachers.

ve öğretmenler açısından daha da fazla tavsiyeyle dolup taştı.

How to affirm children's feelings but still set clear boundaries.

Çocukların duygularını kabul etmek, ama yine de net sınırlar koymak.

15 ways to use a cardboard box in your classroom.

Sınıfınızda karton kutu kullanmanın 15 yolu.

And DIY Halloween costumes that are sure to win the school costume contest.

Okul kostüm yarışmasını kazanacağı kesin olan

Kendin yap Cadılar Bayramı kostümleri.

And as I rattle those off,

Bunları bir çırpıda söylediğimde,

I could just imagine the rolling eyes from parents and teachers,

ebeveynlerin ve öğretmenlerin gözlerini devirdiğini hayal edebiliyorum

and I share that frustration.

ve bu hayal kırıklığını hissediyorum.

Because sometimes all the chatter

Çünkü bazen tüm bu gevezelikler, doğru olanı yapmak için

only makes us feel more pressured to get it right.

üzerimizde daha fazla baskı hissetmemize neden olur.

When it comes to our children's learning, though,

Çocuklarımızın öğrenmesi söz konusu olduğunda,

we don't have to be the perfect Etsy parent

mükemmel bir Etsy ebeveyni ya da mükemmel bir

or the perfect Pinterest teacher.

Pinterest öğretmeni olmak zorunda değiliz.

We have to prioritize interactions and be OK with them being imperfect.

Etkileşimlere öncelik vermeli ve bunların kusursuz olmayışını kabullenebilmeliyiz.

Because it may seem silly to admit that we don't feel good

Çünkü çocuklarımızla oynarken pek iyi hissetmediğimizi kabul etmek saçma

at playing with our kids,

ama yetişkin bireyler olarak,

but as adults, it's not always intuitive.

bu her zaman içimizden gelmeyebilir.

Sure, most of us played a lot when we were little.

Şüphesiz, küçükken pek çoğumuz sıklıkla oyun oynardık.

We'd tie the blankets around their neck

Boyunlarına battaniyeleri bağlayıp

and bound around the house like superheroes.

süper kahramanlar gibi evin içinde koştururduk.

But as we grew up, that type of play wasn't encouraged anymore.

Ancak büyüdükçe bu tür oyunlar artık desteklenmez oldu.

And just as with any skill that we don't use,

Tıpkı kullanmadığımız her beceride olduğu gibi, onu kaybetme riskiyle

we risk losing it.

karşı karşıyayız.

A couple months ago, my colleague and I,

Birkaç ay önce, meslektaşım ve ben,

we were leading a workshop for parents and teachers.

ebeveynler ve öğretmenlerle bir atölye çalışması gerçekleştiriyorduk.

And we brought materials like shaving cream

Traş kremi, plastik pipetler, düğmeler

and plastic straws and buttons

ve boru temizleyicileri gibi malzemeler getirdik

and pipe cleaners

ve ebeveynler ile

and just asked the parents and teachers to play,

öğretmenlerden oynayıp yaratıcılıklarını

to create.

ortaya koymalarını istedik.

Everyone froze.

Herkes dondu kaldı.

Then, slowly but surely, people started to create.

Sonra yavaş ama emin adımlarla insanlar yaratıcılıkları ortaya koymaya başladı.

And by the end of the session,

Dersin sonunda,

their faces were lighting up as they shared their creations

yaratıcılıklarını grubun geri kalanıyla paylaşırken

with the rest of the group.

yüzlerinde güller açıyordu.

And it reminded me that as adults,

Bu bana yetişkin bireyler olarak,

her şeyi düzgün yapmamız yönündeki

we have to let go of our expectation that we get it right.

beklentilerimizi bir kenara koymamız gerektiğini hatırlattı.

Because if we opt out of play,

Çünkü etkileşimlerimizin

based on what we know about how important our interactions are

çocukların gelişimi üzerinde ne kadar önemli olduğuna dair

to children's development,

bildiklerimize bakarak,

if we opt out of play,

eğer oyundan uzaklaşırsak,

it has major implications for their brain development.

bunun çocukların beyin gelişimi üzerinde büyük etkileri olur.

Now I know that finding the energy

Çocuklarımızla ve öğrencilerimizle

to play with our kids and students can be hard.

oynamak isteyecek enerjiyi bulmanın zor olabileceğini biliyorum.

Even in small doses,

Ufak tefek durumlarda bile,

it takes our undivided attention.

tüm dikkatimizi üzerine çeker.

But it’s so worth it.

Ama buna değer.

Because in all my experience and research,

Zira edindiğim tüm deneyim ve araştırmalara göre,

I haven't found any evidence

okul kermesi kapsamında

that making the homemade cookies for the school bake sale

ev yapımı kurabiye pişirmenin çocuğunuzun beyin gelişimi üzerinde

matters for your child's brain development.

önemli bir etkisi olduğuna dair hiçbir kanıt bulamadım.

I haven't found any evidence that sewing that winning Halloween costume

Ödüllü Cadılar Bayramı kostümünü dikmenin okulda başarılı olacakları

means they'll do well in school.

anlamına geldiğine dair hiçbir kanıt bulamadım.

But what does matter

Ancak önemli olansa,

is that the interactions leave space

etkileşimlerin çocuğunuzun öğrenmesi, sürdürmesi,

for your child to learn, to persist, to play, to experiment.

oynaması ve deneyimlemesi yönünde alan bırakıyor olması.

You have the power to have an enormous impact on their brain development.

Çocuklarınızın beyin gelişimi üzerinde muazzam bir etkiye sahip olma

yetkiniz var.

You are helping build the network of neural connections

Gelecekteki tüm öğrenmelerinin temelini oluşturan

that lay the foundation for all of their future learning.

nöral bağlantılar ağının kurulmasına katkıda bulunuyorsunuz.

So this week at bath time,

Bu hafta banyo saatinde,

I hope that you'll put aside the top-rated toys,

umarım en beğenilen oyuncakları bir kenara bırakır,

forget that mental to-do list for a moment,

zihninizdeki yapılacaklar listesini

grab some measuring cups,

bir an olsun unutur,

some kitchen sponges, and give it a try.

elinize birkaç ölçü kabı ve mutfak süngeri alıp denersiniz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)