How Play Helps a Kid’s Brain Grow | Jesse Ilhardt | TED

Translator: Anh Thư Reviewer: Nguyen Minh

Fifteen years ago,

15 năm trước,

I walked into a classroom as a first-year preschool teacher.

tôi bước vào lớp học như một giáo viên mầm non năm nhất.

Ambitious and eager to impress,

Đầy tham vọng và mong muốn gây ấn tượng,

I created this Excel document

Tôi đã tạo ra một tài liệu Excel

to track the things I thought mattered most for my students:

để ghi lại những điều mà tôi nghĩ là quan trọng nhất đối với học sinh của tôi

letters, numbers, shapes and colors.

chữ cái, số đếm, hình dạng và màu sắc.

Looking back, though, with what I know now,

Tuy nhiên, bây giờ, khi nhìn lại quá khứ,

I wish I wouldn't have bothered with Excel or rote memorization.

tôi ước mình đã không bận tâm đến những thứ như Excel hay học vẹt.

I wish instead I had leveraged the power of brain-building interactive play.

Thay vào đó, tôi ước mình đã cố gắng vận dụng sức mạnh

của các trò chơi tương tác nhằm phát triển trí não ở trẻ.

For years, we’ve known

Trong nhiều năm, chúng tôi biết

that play-based learning is far superior to rote memorization.

rằng học tập dựa trên việc vui chơi vượt trội hơn nhiều so với việc ghi nhớ vẹt.

Harvard's Center on the Developing Child tells us,

Trung tâm Phát triển Trẻ em tại Harvard đã cho chúng ta biết rằng

as well as countless other institutions,

cũng như vô số các tổ chức khác,

that play, and especially the back and forth interactions,

những trò chơi đó, và đặc biệt là các tương tác qua lại,

the serve and return,

the alternating comments, questions, gestures

các ý kiến luân phiên nhau, các câu hỏi, cử chỉ

between children and adults when they play together,

giữa trẻ em và ngưới lớn khi họ chơi cùng với nhau,

that's what helps build neural connections in the child's brain.

đó là những thứ giúp xây dựng các kết nối thần kinh trong não của đứa trẻ.

And in particular, they build the brain's prefrontal cortex.

Và đặc biệt hơn, chúng góp phần xây dựng vùng vỏ thuỳ trước trán.

That's the executive control center of the brain.

Đó chính là trung tâm kiểm soát điều hành của não bộ.

The part that manages emotions, solves problems, makes plans --

Là vùng kiểm soát cảm xúc, giải quyết vấn đề, lập kế hoạch,...

all things that children have to do when they play.

cho tất cả những thứ mà trẻ em phải làm khi chơi.

So when we think of it that way, play is actually hard work.

Vậy nếu nghĩ theo hướng đó, thì việc chơi đúng là công việc khó nhằn.

If learning is like a workout for the brain,

Nếu việc học giống như một buổi tập luyện cho bộ não,

then play-based learning is the heavy lifting.

thì việc vừa học vừa chơi là một công việc vô cùng nặng nhọc.

And just as heavy lifting builds muscle,

Và cũng giống như việc nâng vật nặng giúp ta tăng cơ bắp,

play-based learning builds the brain's architecture.

việc vừa học vừa chơi cũng giúp ta xây dựng kiến trúc của bộ não.

So then where do us as grown-ups come in?

Vậy người lớn như chúng ta giúp được gì?

It's those interactions when a child says something

Khi một đứa trẻ nói điều gì đó và bố mẹ hay thầy cô trả lời lại chúng,

and a parent or teacher says something back,

tức chúng ta đang tương tác với trẻ.

those interactions help the child to persist, to stick with their plan,

Những tương tác đó giúp trẻ kiên trì, theo sát kế hoạch của chúng,

to keep rebuilding the block tower each time it falls.

giúp chúng tiếp tục xây lại toà tháp mỗi lần nó đổ.

So it's the play paired with the adult interactions.

Vì vậy, những trò chơi này kết hợp với sự tương tác của người lớn

It's like superfood for the brain.

chính là một món ăn tinh thần tuyệt vời.

The research community in supportive play is so resounding,

Lối chơi hỗ trợ này là một thành công lớn của cộng đồng nghiên cứu.

I would expect to see children in nearly every household,

Tôi mong được nhìn thấy những đứa trẻ trong hầu hết các hộ gia đình,

every preschool and kindergarten classroom

trong mỗi lớp học mầm non và mẫu giáo,

playing for most of their waking hours.

đều được chơi mỗi khi chúng thức giấc.

But that's far from reality.

Nhưng thực tế lại không được như vậy.

We don't see widespread uptake of play among parents or teachers,

Chúng tôi chưa thấy sự áp dụng rộng rãi việc vui chơi từ các bậc cha mẹ, thầy cô,

and sometimes we even see resistance.

và đôi khi chúng tôi còn thấy cả sự chống cự.

So what's going on?

Vậy, chuyện gì đang xảy ra?

What's driving us as parents and teachers to ignore the overwhelming research

Điều gì thúc đẩy chúng ta - các bậc cha mẹ và thầy cô

bỏ qua những nghiên cứu áp đảo này khi nói về việc chơi?

when it comes to play?

After years of teaching preschool, coaching teachers, coaching parents

Sau nhiều năm dạy mầm non, tập huấn cho cả giáo viên lẫn phụ huynh

and analyzing my own parenting,

và phân tích cách nuôi dạy con cái của chính tôi,

I've realized our best intentions are getting in the way.

tôi đã nhận ra ý định tốt nhất của chúng tôi thật ra đang cản đường trẻ.

We live in a comparison culture,

Chúng ta đang sống trong một nền văn hóa so sánh,

and we worry that our child won't be good enough.

và chúng ta lo rằng con của chúng ta sẽ không đủ tốt.

Won't be good enough for the soccer team,

Sẽ không đủ tốt cho đội bóng đá,

won't be ready for kindergarten,

chưa sẵn sàng đi học mẫu giáo,

won't be as smart as their classmates.

sẽ không thông minh như các bạn cùng lớp.

And we worry that if our child doesn't measure up,

Và chúng ta lo lắng rằng nếu con chúng ta không đáp ứng đủ tiêu chuẩn yêu cầu,

it will be our fault.

đó sẽ là lỗi của chúng ta.

Our hyperfocus on our children and our students’s success is backfiring.

Sự tập trung cao độ vào thành công của con trẻ thật sự đang phản tác dụng.

And it's exacerbated by two forces I see impacting

Và nó càng trở nên trầm trọng hơn bởi 2 điều mà tôi cho rằng

the large majority of parents and teachers.

đang tác động mạnh mẽ đến phụ huynh và giáo viên.

First, the need for immediate gratification

Thứ nhất, nhu cầu đạt được sự thoả mãn tức thời

and quick results.

và kết quả nhanh chóng.

And second, our own discomfort with play,

Và thứ hai, sự khó chịu của chúng ta khi chơi cùng trẻ.

either because we don't have the time or energy,

Có thể vì chúng ta không có thời gian hoặc năng lượng,

or because we just don't know how to play anymore.

hoặc bởi vì chúng ta không còn nhớ cách để chơi nữa rồi.

On the topic of immediate gratification,

Về vấn đề thoả mãn tức thời,

I think back to that Excel document I created as a first-year teacher.

tôi lại nghĩ về tài liệu excel mà tôi đã tạo khi còn dạy năm nhất.

That document was the manifestation of my anxiety,

Đó chính là biểu hiện cho sự lo lắng của tôi lúc bấy giờ.

because often when we feel anxious or out of control,

Vì một khi con người ta lo lắng hay mất kiểm soát,

we revert back to what we can control.

ta thường tìm về những thứ mà ta có thể kiểm soát được.

For parents and teachers,

Với các bậc cha mẹ và thầy cô, chúng ta sẽ tìm về phương pháp dạy dựa vào thực tế

we often revert to fact-based teaching

because we see pretty immediate results that affirm our efforts.

vì ta có thể thấy được những thành quả tức thời, khẳng định nỗ lực của chúng ta.

Whereas we can't see the connections in the child's brain

Nhưng ta sẽ không thấy được những liên kết trong bộ não của trẻ

that fire when they finally get that wobbly block tower to stay standing.

bừng sáng lên khi cuối cùng chúng cũng làm cho toà tháp lung lay kia đứng vững.

The immediate result of something like our child learning a new letter,

Thành quả tức thời của một việc gì đó, chẳng hạn như con ta học được một chữ mới,

it gives us this dopamine rush that then sets off a flywheel effect

nó mang lại cho ta một cảm giác thành tựu nhưng sau đó sẽ tạo ra hiệu ứng bánh đà

because as we see and feel the results of our work more and more,

bởi vì khi ta thấy và cảm nhận kết quả công việc của chúng ta ngày càng nhiều,

we subconsciously begin to prioritize that type of teaching.

từ trong tiềm thức, chúng ta sẽ bắt đầu ưu tiên phương pháp dạy đó.

Recently, my staff was coaching a group of school principals

Gần đây, nhân viên của tôi đang tập huấn cho một nhóm các hiệu trưởng

on the importance of play.

về tâm quan trọng của việc chơi.

And one of the principals said

Và một trong những hiệu trưởng nói rằng

that his teachers just weren't on board.

những giáo viên của anh ấy không đồng ý với điều này.

They said their students are too far behind to play.

Họ nói học sinh của họ học quá chậm thì làm sao mà chơi được.

And those well-intentioned teachers,

Và những giáo viên đầy thiện chí đó,

they were equating academic learning that their students needed

họ đã đánh đồng việc giáo dục học thuật mà học sinh của họ cần có

with methods that would show quick, concrete results.

với các phương pháp cho ra kết quả nhanh chóng và cụ thể.

They felt really proud and accomplished

Họ cảm thấy thực sự tự hào và thành tựu

when they could talk to the students' parents

khi họ có thể báo với cha mẹ học sinh rằng

and say how many letters and numbers they learned that month.

tháng này, con họ đã học được bao nhiêu chữ cái, bao nhiêu số đếm.

Because we as parents and teachers,

Bởi vì là cha mẹ và giáo viên,

we share this universal desire for our kids to do well.

chúng ta đều có cùng một mong muốn đó là con em chúng ta học thật tốt.

And we will pour our energy and resources into making that happen.

Và chúng ta sẽ đổ hết năng lượng, tài nguyên để khiến điều đó xảy ra.

And that's showing up in our spending habits.

Và điều đó thể hiện rõ qua thói quen chi tiêu của chúng ta.

Marketers are preying on it as they advertise the latest and greatest toys,

Các nhà tiếp thị sẽ nhắm vào nó khi họ quảng cáo món đồ chơi mới nhất, tốt nhất,

flashcards, iPad apps for brain development,

các bộ flashcards, ứng dụng iPad để phát triển trí não,

even kits that claim to teach your baby to read.

thậm chí là những bộ trò chơi đảm bảo sẽ dạy em bé nhà bạn biết đọc.

Seriously, babies.

Nghiêm túc đấy à?!

And because we worry that our kids won't measure up, we fall prey to that.

Và vì lo rằng con mình không đạt chuẩn, chúng ta rơi vào những cái bẫy đó.

The global market for educational toys surpassed 68 billion dollars in 2021

Thị trường đồ chơi giáo dục toàn cầu vượt ngưỡng 68 tỷ đô la vào năm 2021

and is projected to reach 132 billion by 2028.

và dự kiến sẽ đạt 132 tỷ vào năm 2028.

But those smart toys,

Nhưng những món đồ chơi thông minh đó,

they're a far cry from the interactive,

chúng không thể nào so sánh được với

playful learning that I was talking about earlier.

việc học tập thông qua vui chơi, tương tác mà tôi đã nói khi nãy.

That type of learning, the real gold standard of early education,

Phương pháp học đó, cái tiêu chuẩn vàng của giáo dục từ nhỏ đó,

it's not immediate.

không mang lại kết quả tức thời.

It takes time and it doesn't lend itself to a checklist or an Excel document.

Nó cần thời gian và không hề phụ thuộc vào một danh sách hay tài liệu Excel nào cả.

The second force I see negatively impacting play-based learning

Điều thứ hai mang lại tác động tiêu cực cho việc vừa học vừa chơi

is that we, as grown ups, parents and teachers,

là chúng ta, những người trưởng thành, cha mẹ và thầy cô,

just don't always like hearing that play-based learning

không phải lúc nào cũng thích nghe rằng việc vừa học vừa chơi

might require some of us.

cũng có thể cần đến mình.

Because that means it will take time,

Vì điều đó có nghĩa là ta sẽ phải bỏ thời gian

energy and skills that we don't think we have.

năng lượng và kỹ năng mà ta cho rằng mình không có.

But not only is it worth our time, it can be done in really small doses.

Nhưng, không những nó sẽ xứng với thời gian bỏ ra

mà ta còn có thể thực hiện nó từng chút một.

So take this simple example of bath time.

Hãy lấy một ví dụ đơn giản về thời gian tắm.

If I'm a busy mom who has a few extra dollars to spend,

Nếu tôi là một bà mẹ bận rộn có ít đô la để chi tiêu,

I might pop my kiddo into the tub,

tôi có thể thả con tôi vào bồn tắm,

remember that buying bath toys has been on my never-ending mental to-do list

sau đó nhớ ra rằng việc mua đồ chơi khi tắm cho con

đã nằm trong danh sách việc cần làm của tôi được vài tuần,

for weeks,

so I whip out my phone

vì vậy tôi rút điện thoại ra

and I use that five minutes to go over to Amazon

và dùng 5 phút lướt Amazon

and buy the top-rated bath toys.

để mua những món đồ chơi khi tắm bán chạy nhất.

And I'm not here to say that those bath toys are harmful for your child.

Và tôi không đứng đây để nói rằng những món đồ chơi này có hại cho con bạn.

They're not.

Không hề.

But you're busy.

Nhưng, bạn bận.

So what you do with that five to 10 minutes, it matters.

Vì vậy, những gì bạn làm với 5 đến 10 phút đó là rất quan trọng.

And you know what would be way better than scrolling Amazon

Và bạn biết điều gì sẽ tốt hơn việc lướt Amazon

và thậm chí còn tốt hơn cả những món đồ chơi đó không?

and even better than those bath toys?

Three things that I can almost guarantee you have in your home.

3 thứ mà tôi gần như chắc chắn rằng nhà nào cũng có.

Measuring cups,

Cốc đo lường,

kitchen sponges and you.

mút xốp bọt biển và bạn.

Because a couple household materials dropped into the bathtub,

Vì chỉ cần một vài món đồ gia dụng ấy rơi vào bồn tắm,

and this mundane routine

và những việc làm hằng ngày vô vị ấy

becomes fun and surprisingly energizing bonding time

bỗng nhiên trở thành khoảng thời gian gắn kết vui vẻ và đầy năng lượng

for you and your child.

cho bạn và con bạn.

And bonus,

Và thêm vào đó,

instead of the manufacturer-designed toy telling your child how to play,

thay vì những món đồ chơi do nhà sản xuất thiết kế, việc dạy con bạn cách chơi

your child's brain has to do the heavy lifting.

sẽ khiến bộ não của chúng phải thực hiện công việc nặng nhọc.

And that's that superfood for the brain.

Và đó chính là món ăn tinh thần tuyệt vời cho bộ não.

Now, over the past 10 years coaching parents,

Đến bây giờ, sau hơn 10 năm tập huấn cho các bậc cha mẹ,

I have heard over and over again

tôi đã nghe đi nghe lại rất nhiều lần

that parents don't feel good enough at their job, at parenting.

rằng các bậc cha mẹ không cảm thấy mình đang làm tốt trong việc nuôi dạy con cái.

And there's so much pressure on us,

Và chúng ta chịu quá nhiều áp lực,

and sometimes it feels like we're supposed to innately know

và đôi khi ta thấy rằng mình phải tự biết trước

how to get down on the floor and build our baby's brains.

làm thế nào để bắt tay vào xây dựng bộ não của con em minh.

And over the past few years,

Và trong vài năm qua,

the social media world has exploded

mạng xã hội bùng nổ,

with even more advice for parents and teachers.

mang theo càng nhiều những lời khuyên dành cho các bậc cha mẹ, thầy cô.

How to affirm children's feelings but still set clear boundaries.

“Làm thế nào để xác nhận cảm xúc của trẻ mà vẫn đặt ra ranh giới rõ ràng”

15 ways to use a cardboard box in your classroom.

“15 cách sử dụng thùng các tông trong lớp học của bạn”

And DIY Halloween costumes that are sure to win the school costume contest.

Và “Những bộ trang phục Halloween sẽ giúp bạn thắng cuộc thi hoá trang ở trường”

And as I rattle those off,

Và khi tôi đánh ra những dòng đó,

I could just imagine the rolling eyes from parents and teachers,

tôi có thể tưởng tượng ra cảnh các bậc cha mẹ, thầy cô đảo mắt chán nản,

and I share that frustration.

và ngay cả tôi cũng cảm nhận được sự thất vọng đó.

Because sometimes all the chatter

Bởi vì đôi khi tất cả những lời huyên thuyên đó

only makes us feel more pressured to get it right.

chỉ làm ta cảm thấy áp lực hơn mà thôi.

When it comes to our children's learning, though,

Khi nói đến việc học tập của con trẻ,

we don't have to be the perfect Etsy parent

chúng ta không cần phải là những người cha, người mẹ hoàn hảo

or the perfect Pinterest teacher.

hay người thầy, người cô hoàn hảo.

We have to prioritize interactions and be OK with them being imperfect.

Chúng ta phải ưu tiên việc tương tác và chấp nhận việc trẻ không hoàn hảo.

Because it may seem silly to admit that we don't feel good

Bởi vì nghe sẽ rất ngớ ngẩn nếu ta nói rằng ta chả thấy vui vẻ gì

at playing with our kids,

khi chơi với con cái của mình.

but as adults, it's not always intuitive.

Nhưng, là người lớn, những việc này không thể chỉ dựa vào trực giác được.

Sure, most of us played a lot when we were little.

Chắc hẳn rằng tất cả chúng ta khi bé đều đã chơi rất nhiều.

We'd tie the blankets around their neck

Chúng ta buộc chăn quanh cổ

and bound around the house like superheroes.

và chạy khắp nhà như các siêu anh hùng.

But as we grew up, that type of play wasn't encouraged anymore.

Nhưng khi ta lớn lên, cách chơi đó không còn được khuyến khích nữa.

And just as with any skill that we don't use,

Và cũng như với bất kỳ kỹ năng nào mà chúng ta không sử dụng,

we risk losing it.

chúng ta sẽ dễ dàng đánh mất nó.

A couple months ago, my colleague and I,

Một vài tháng trước, tôi và đồng nghiệp

we were leading a workshop for parents and teachers.

đang dẫn một hội thảo dành cho cha mẹ và giáo viên.

And we brought materials like shaving cream

Và chúng tôi mang những món đồ như kem cạo râu

and plastic straws and buttons

ống hút nhựa và cúc áo

and pipe cleaners

và chất tẩy rửa đường ống nữa

and just asked the parents and teachers to play,

sau đó, yêu cầu các cha mẹ và giáo viên chơi với chúng,

to create.

sáng tạo chúng.

Everyone froze.

Tất cả đều đứng hình.

Then, slowly but surely, people started to create.

Sau đó, chậm mà chắc, mọi người bắt đầu sáng tạo.

And by the end of the session,

Và đến cuối buổi,

their faces were lighting up as they shared their creations

khuôn mặt của họ sáng rực lên khi họ chia sẻ về những sáng tạo của mình

with the rest of the group.

với những người còn lại trong nhóm.

And it reminded me that as adults,

Và điều này nhắc nhở tôi rằng, khi trưởng thành

we have to let go of our expectation that we get it right.

chúng ta buộc phải từ bỏ sự kỳ vọng rằng ta sẽ làm đúng.

Because if we opt out of play,

Bởi vì nếu chúng ta chọn không tham gia vào những cuộc chơi đó,

based on what we know about how important our interactions are

dựa trên những gì ta biết về mức độ quan trọng của các tương tác của chúng ta

to children's development,

đến sự phát triển của trẻ em,

if we opt out of play,

nếu ta chọn không tham gia chơi,

it has major implications for their brain development.

sẽ để lại những ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển não bộ của trẻ.

Now I know that finding the energy

Bây giờ tôi biết rằng việc tìm kiếm năng lượng

to play with our kids and students can be hard.

để chơi với con cái và học sinh của chúng ta có thể sẽ khó khăn.

Even in small doses,

Ngay cả với những cuộc chơi nhỏ,

it takes our undivided attention.

nó đòi hỏi sự chú ý cao độ của chúng ta.

But it’s so worth it.

Nhưng nó lại rất đáng giá.

Because in all my experience and research,

Bởi vì từ tất cả các kinh nghiệm và nghiên cứu của tôi,

I haven't found any evidence

Tôi chưa tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào

that making the homemade cookies for the school bake sale

cho thấy rằng việc tự làm bánh quy để bán ở trường

matters for your child's brain development.

là có lợi cho sự phát triển não bộ của con bạn.

I haven't found any evidence that sewing that winning Halloween costume

Cũng không có bằng chứng cho rằng việc thắng giải trang phục Halloween

means they'll do well in school.

đồng nghĩa với việc con bạn sẽ học tốt ở trường.

But what does matter

Nhưng điều quan trọng là

is that the interactions leave space

những tương tác giữa ta và con cái sẽ tạo không gian

for your child to learn, to persist, to play, to experiment.

cho chúng được học,

được rèn tính kiên trì, được vui chơi, được thử nghiệm.

Bạn sở hữu một sức mạnh có thể mang lại những ảnh hưởng sâu sắc

You have the power to have an enormous impact on their brain development.

đến sự phát triển não bộ của trẻ.

You are helping build the network of neural connections

Bạn có thể giúp xây dựng mạng lưới liên kết các dây thần kinh của trẻ

that lay the foundation for all of their future learning.

để xây dựng nền tảng cho sự nghiệp học tập sau này của con bạn.

So this week at bath time,

Vậy thì ngay tuần này, vào giờ tắm của con,

I hope that you'll put aside the top-rated toys,

tôi mong rằng bạn có thể để các món đồ chơi sang một bên,

forget that mental to-do list for a moment,

tạm gác lại danh sách việc cần làm trong đầu bạn một lúc,

grab some measuring cups,

lấy một vài chiếc cốc đo lường,

some kitchen sponges, and give it a try.

một vài miếng mút xốp, và thử chơi với con mình.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Khán giả vỗ tay)