Does Your Heartbeat Shape Your Sense of Time? | Irena Arslanova | TED

33,448 views ・ 2025-01-22

TED


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit
00:03
I am a cognitive neuroscientist,
0
3580
3320
ကျွန်မက သိမှတ်မှုဆိုင်ရာ အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်ပါ။
00:06
and I'm trying to understand how we perceive time
1
6900
4880
ကျွန်မတို့ အချိန်ကို သိမြင်ပုံနဲ့ အချိန် သိမြင်မှုက
00:11
and how our perception of time arises from the workings of our brain.
2
11780
5760
ဦးနှောက်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကနေ ပေါ်လာပုံကို နားလည်ဖို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။
00:17
Why?
3
17580
1280
ဘာကြောင့်လဲ။
00:18
Why do I want to understand that?
4
18860
2280
ဘာကြောင့် ကျွန်မတို့ နားလည်ချင်တာလဲ။
00:21
Well, time is the ultimate master of our lives.
5
21180
5240
အချိန်ဟာ ကျွန်မတို့ ဘဝရဲ့ အန္တိမ အရှင်သခင်ပါ။
00:26
We are all constantly faced with its fleeting nature.
6
26460
4320
ကျွန်မတို့အားလုံးဟာ အချိန်ရဲ့ တဒင်္ဂ သဘာဝနဲ့အမြဲမပြတ် ရင်ဆိုင်နေရပေမဲ့၊
00:30
Yet how we feel the passing of time
7
30780
4200
အချိန် ကုန်လွန်တာကို ခံစားရပုံက
00:35
can be highly malleable.
8
35020
2480
အလွန်အမင်း ဆွဲဆန့်နိုင်တယ်။
00:37
When we are bored, in pain,
9
37540
2280
ငြီးငွေ့နေတဲ့အခါ၊နာကျင်နေတဲ့အခါသာမက၊
00:39
but also when we encounter something novel or extraordinary,
10
39820
3840
အသစ်အဆန်း ဒါမှမဟုတ် ထူးခြားတာတစ်ခုခုကို တွေ့ကြုံရတဲ့ အခါမှာလည်း
00:43
time feels to be passing much slower
11
43660
3680
အလုပ်များနေချိန် ဒါမှမဟုတ် ပျော်ရွှင်နေတဲ့အခါထက်
00:47
than when we are busy or simply having fun.
12
47380
4600
အချိန် ကုန်လွန်တာက ပိုနှေးနေတယ်လို့ ခံစားရတယ်။
00:52
But what does it mean to feel time?
13
52020
4320
ဒါပေမဲ့၊ အချိန်ကို ခံစားတာက ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ။
00:56
And why does the feeling of time distort
14
56380
4000
အခြေအနေ၊အာရုံစိုက်မှု အဆင့်၊ စိတ်ခံစားမှု
01:00
depending on the situation, our level of focus, our emotional state?
15
60420
4720
အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး အချိန် ခံစားမှုက ဘာကြောင့် လွဲမှားနေတာလဲ။
01:05
Do these distortions serve some function,
16
65180
3880
ဒီလွဲမှားမှုတွေက လုပ်ဆောင်မှုတချို့ကို လုပ်ဆောင်လား။
01:09
and can we gain some level of control over how we feel time?
17
69100
5760
အချိန်ကို ခံစားရပုံအပေါ် ကျွန်မတို့ ထိန်းချုပ်နိုင်လား။
01:14
These are very big questions,
18
74860
2280
ဒါတွေက အလွန် အရေးပါတဲ့ မေးခွန်းတွေဖြစ်ပြီး
01:17
and we do not have the answer to any of them.
19
77180
2840
ဒါတွေထဲက တစ်ခုမှ ကျွန်မတို့ အဖြေမရဘူး။
01:20
Not just yet.
20
80060
1560
မရသေးပါဘူး။
01:21
But I will tell you about a surprising discovery
21
81620
2600
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ ယုံကြည်တဲ့ အံ့ဩစရာ တွေ့ရှိမှုတစ်ခုက
01:24
I believe will take us a step closer
22
84260
3520
အချိန်ရဲ့ အာရုံကြော အခြေခံကိုဖော်ထုတ်ဖို့
01:27
to unlocking the neural basis of time.
23
87780
2360
ခြေတစ်လှမ်း ပိုနီးလာမယ့်အကြောင်းပြောပြမယ်။
01:30
And I will show you that time is not something
24
90180
3680
အချိန်ဟာ ဦးနှောက်ချည်းသက်သက်က ဖန်တီးတဲ့
01:33
that is created solely by the brain,
25
93860
3000
တစ်စုံတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ၊
01:36
but it is also intimately shaped
26
96860
2880
ကျန်တဲ့ ခန္ဓာအတွင်းမှာ
01:39
by what is happening inside the rest of the body.
27
99740
3720
ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကလည်း အတွင်းကျကျ ပုံသွင်းပေးတာကို ပြသမှာပါ။
01:45
I work in the Lab of Action and Body at Royal Holloway,
28
105020
4800
ကျွန်မက လန်ဒန် တက္ကသိုလ် Royal Holloway က
01:49
University of London,
29
109820
2480
Lab of Action and Body မှာ အလုပ် လုပ်ပြီး၊
01:52
and in our lab we look at the brain
30
112340
4040
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ဦးနှောက်ကို
01:56
from an embodied point of view.
31
116420
2960
ဖွဲ့စည်းနေတဲ့ ရှုထောင့်တစ်ခုကနေ ကြည့်တယ်။
01:59
What this means is that we believe
32
119420
2320
ဦးနှောက်ကို ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ထုတ်လိုက်ရင်၊
02:01
we cannot fully understand the workings of the brain
33
121740
2920
ဦးနှောက် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အပြည့်အဝ နားမလည်နိုင်ဘူးလို့
02:04
if we take it out of the body,
34
124660
1800
ယုံကြည်တယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ၊
02:06
because after all,
35
126500
1320
ဘာလို့လဲဆို၊ နောက်ဆုံး၊
02:07
the main reason for us to have a brain
36
127820
2480
ကျွန်မတို့မှာ ဦးနှောက်ရှိတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းက
02:10
is to keep the body alive,
37
130340
2040
ကမ္ဘာမှာ လုပ်ဆောင်နိုင်အောင်
02:12
so that we can act in the world.
38
132420
2600
ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆက်ရှင်သန်စေဖို့ပါ။
02:15
And for that,
39
135060
1280
ဒါကြောင့်၊
02:16
it is not enough for the brain to perceive
40
136380
2760
ဦးနှောက်အတွက် ဝန်းကျင် ကမ္ဘာမှာ
02:19
what is happening in the world around us,
41
139180
2520
ဖြစ်ပျက်တာတွေကို သိမြင်ရုံနဲ့မလုံလောက်ဘဲ၊
02:21
but it also needs to perceive what is happening inside of our own body.
42
141700
4720
ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်းမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကိုလည်း သိမြင်ဖို့လိုတယ်။
02:26
It needs to understand what our body needs at any moment in time.
43
146460
4840
အချိန်တိုင်းမှာ ကိုယ်ခန္ဓာက ဘာကို လိုအပ်တာကို ဦးနှောက်က နားလည်ဖို့လိုတာပါ။
02:31
That additional internal sense,
44
151340
3520
ဒီထပ်ဆင့် အတွင်းပိုင်း အာရုံ၊
02:34
the perception of the body from within
45
154860
2240
အတွင်းပိုင်း ခန္ဓာကိုယ် သိမြင်မှုကို
02:37
is called interoception.
46
157140
1800
interoception လို့ ခေါ်တယ်။
02:38
And one example of interoception
47
158940
2160
အတွင်းပိုင်း သိမြင်မှုရဲ့ နမူနာတစ်ခုကတော့
02:42
is the perception of our own heart.
48
162100
1880
ကျွန်မတို့ နှလုံးရဲ့ သိမြင်မှုပါ။
02:44
Yes, the heart.
49
164020
1440
ဟုတ်ပါတယ်၊ နှလုံးပါ။
02:46
I think all of us know that the main function of the heart
50
166460
3400
နှလုံးရဲ့ အဓိက လုပ်ဆောင်မှုက ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်လျှောက်လုံးကို
02:49
is to transport oxygen-rich blood all through the body,
51
169860
3920
အောက်ဆီဂျင်ကြွယ်ဝတဲ့ တခြားကိုယ်ခန္ဓာ ၊သွေးကို ပို့ဆောင်ပေးဖို့ဖြစ်ပြီး
02:53
and like other bodily functions, it is controlled by the brain.
52
173780
3480
လုပ်ဆောင်မှုတွေလိုပဲ၊ ဒါကို ဦးနှောက်က ထိန်းချုပ်ထားတာ သိကြတယ် ထင်ပါတယ်။
02:57
So when I’m on the move,
53
177300
2040
ဒါကြောင့် ကျွန်မ ရွေ့လျားတဲ့အခါ၊
02:59
the heart should start beating faster to provide more oxygen.
54
179380
3920
အောက်ဆီဂျင်ပိုပေးဖို့၊ နှလုံးက ပိုမြန်မြန် ခုန်သင့်တယ်။
03:03
When I need to slow down and focus,
55
183340
2360
ကျွန်မ အရှိန်လျှော့ပြီး အာရုံစိုက်ဖို့လိုတဲ့အခါ၊
03:05
it will also slow down to preserve the oxygen.
56
185700
3320
ဒါက အောက်ဆီဂျင်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့လည်း နှေးသွားမှာပါ။
03:09
But what many of you may not know
57
189060
3960
ဒါပေမဲ့၊ အများစု မသိနိုင်လောက်တာက၊
03:13
is that the activity of the heart itself
58
193060
3680
နှလုံး လှုပ်ရှားမှုကိုယ်၌က
03:16
shapes the activity of the brain.
59
196740
2400
ဦးနှောက် လုပ်ဆောင်မှုကို ပုံသွင်းပေးတာပါ။
03:19
But before I get into that,
60
199180
1360
ဒါပေမဲ့၊ ဒီအကြောင်း မပြောခင်၊
03:20
let me give you some very basic neuroscience.
61
200580
3800
အခြေခံ အာရုံကြောသိပ္ပံကို ရှင်းပြပါရစေ။
03:24
So the brain receives information
62
204420
3720
ဒီတော့ ဦးနှောက်က မျက်စိကနေ
03:28
from the outside world through our eyes, through our ears.
63
208180
3640
ပြင်ပလောကက သတင်းအချက်အလက်တွေကို ရရှိတယ်။
03:31
But to make sense of that information, to perceive,
64
211820
3440
ဒါပေမဲ့၊ ဒီသတင်းအချက်အလက်တွေကို သဘောပေါက်ဖို့၊ သိမြင်ဖို့၊
03:35
it has specialized sensory areas,
65
215300
3800
ဦးနှောက်မှာ အထူး အာရုံခံ နယ်ပယ်တွေရှိတယ်။
03:39
like the visual sensory area
66
219140
2120
ဥပမာ၊ TEDx အမှတ်အသားရဲ့
03:41
that allows us to see the redness of the TEDx sign,
67
221300
3880
နီမြန်းမှုကို မြင်နိုင်စေတဲ့ အမြင်ပိုင်း အာရုံခံ နယ်ပယ်တွေ
03:45
or the auditory-sensory areas
68
225220
2600
ဒါမှမဟုတ် ကျွန်မရဲ့အသံကို ကြားနိုင်စေတဲ့
03:47
that allow us to hear the sound of my voice.
69
227820
2880
အသံပိုင်း အာရုံခံ နယ်ပယ်တွေလိုမျိုးတွေပါ။
03:50
The information can be the same,
70
230700
1640
အချက်အလက်တွေ တူညီနိုင်ပေမဲ့၊
03:52
but our perception can differ very much.
71
232380
3440
ကျွန်မတို့ရဲ့ အမြင်ကတော့ အတော့ကို ကွာခြားနိုင်ပါတယ်။
03:55
But in order to act in response to what we perceive,
72
235820
4200
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ သိမြင်တာကို တုံ့ပြန်ရာမှာ လုပ်ဆောင်ဖို့၊
04:00
the brain has separate movement control centers
73
240060
4400
ဦးနှောက်မှာ လှုပ်ရှားမှု အစပြုတာနဲ့ ထိန်းချုပ်တာအတွက်
04:04
that are responsible for initiating and controlling movement.
74
244500
3360
တာဝန်ရှိတဲ့ သီးခြား လှုပ်ရှားမှု ထိန်းချုပ်ရေး ဗဟိုတွေ ရှိတယ်။
04:07
That's what makes me move my hands constantly as I'm speaking.
75
247860
3720
ဒါက ကျွန်မ စကားပြောနေစဉ်မှာ၊ လက်တွေကို အဆက်မပြတ် ရွေ့လျားစေတာပါ။
04:12
So how does the heart shape the brain then?
76
252540
5000
ဒီတော့ ဒါဆို နှလုံးက ဦးနှောက်ကို ဘယ်လို ပုံသွင်းပေးတာလဲ။
04:17
Well, it turns out
77
257580
2200
ကျွန်မတို့ရဲ့ နှလုံးထဲမှာ
04:19
that there are sensory neurons in our heart
78
259780
4040
အာရုံခံ နျူရွန်းတွေရှိနေတာက ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့
04:23
that fire signals to our brain
79
263820
2840
အခြေအနေအကြောင်း အသိပေးဖို့
04:26
to inform it about the state of the body.
80
266660
3120
ဦးနှောက်ကို နိုးကြွစေတယ်ဆိုတာာပါ။
04:29
But they fire only at a time when the heart contracts,
81
269780
4440
ဒါပေမဲ့၊ နှလုံးက ကျုံ့နေတဲ့အခါမှာပဲ နိုးကြွပြီး
04:34
and they remain silent when the heart is relaxed.
82
274260
3840
နှလုံးက ငြိမ်းအေးနေတဲ့အခါ၊ ငြိမ်သက်နေတယ်။
04:38
So the brain and the heart are in a constant rhythmic dance.
83
278140
4240
ဒီတော့ ဦးနှောက်နဲ့ နှလုံးက အဆက်မပြတ် စည်းချက်ကျတဲ့ ကခုန်မှုတစ်ခုပါ။
04:42
Every beat makes the brain step into an active mode,
84
282420
3840
လုပ်ဆောင်ဖို့ အသင့်ပြင်ပေးရင်း နှလုံးခုန်ချက်တိုင်းက ဦးနှောက်ကို
04:46
priming us for action.
85
286300
1840
တက်ကြွတဲ့ ပုံစံတစ်ခုထဲ လှမ်းဝင်စေတယ်။
04:48
And between the beats, the brain steps back into perceptual mode,
86
288180
3320
အချက်အလက် ယူဖို့ အသင့်ပြင်ပေးရင်း၊ ဦးနှောက်နဲ့ နှလုံးခုန်တာတွေကြားမှာ
04:51
priming us to take in information.
87
291540
2360
ဦးနှောက်က အာရုံသိတဲ့ ပုံစံဆီ ပြန်ဆုတ်သွားတယ်။
04:53
Now imagine what happens when the heart starts beating faster.
88
293900
2920
နှလုံးခုန် ပိုမြန်လာတဲ့အခါ၊ ဖြစ်ပျက်တာတွေကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။
04:56
There are more beats,
89
296820
1280
နှလုံးခုန်တာ ပိုများတော့၊
04:58
so the brain is more likely to be in the active mode,
90
298140
2680
ဦးနှောက်က တက်ကြွတဲ့ ပုံစံမှာ ပိုရှိနေနိုင်ပေမဲ့၊
05:00
whereas when the heart slows down,
91
300820
2440
နှလုံးက နှေးသွားတဲ့အခါမှာတော့၊
05:03
there are more periods of time between the beats,
92
303300
2840
နှလုံးခုန်တာတွေကြားမှာ ပိုကြာတဲ့ ကာလတွေရှိတော့
05:06
so the brain is more likely to be in the perceptual mode.
93
306180
3000
ဦးနှောက်က အာရုံသိတဲ့ ပုံစံမှာ ပိုရှိနေနိုင်တယ်။
05:10
This got me thinking.
94
310500
2200
ဒါက ကျွန်မကို တွေးမိစေတာက၊
05:12
If the heart shapes perception in such a way,
95
312700
3560
နှလုံးက ဒီနည်းနဲ့ အသိအမြင်ကို ပုံသွင်းပေးရင်၊
05:16
will it also shape the perception of time?
96
316300
2760
အချိန်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိအမြင်ကိုရော ပုံသွင်းပေးမလားဆိုတာပါ။
05:19
Is there a causal relationship
97
319100
3280
နှလုံးနဲ့ အချိန် တွေ့ကြုံခံစားမှုကြားမှာ
05:22
between our heart and how we experience time?
98
322420
2960
ကြောင်းကျိုးဆက်နွယ်တဲ့ ဆက်စပ်မှုတစ်ခုရှိလား။
05:25
Of course, we tested that in our lab.
99
325420
2720
ရှိပါတယ်၊ ဓာတ်ခွဲခန်းထဲက ဒေတာတွေကို စမ်းသပ်ခဲ့တာပါ။
05:28
We invited 67 volunteers to participate in a study
100
328180
4560
စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၆၇ ယောက်ကို လေ့လာမှု တစ်ခုမှာ ပါဝင်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပြီး
05:32
where we asked them to judge very brief durations of different stimuli.
101
332740
4680
အဲဒီမှာ လှုံ့ဆော်မှုအမျိုးမျိုးရဲ့ တိုတောင်းတဲ့ ကာလကို ဆုံးဖြတ်ခိုင်းခဲ့တာပါ။
05:37
These could be sounds, images of simple shapes,
102
337460
3640
ဒါတွေက စိတ်ခံစားမှု အမျိုးမျိုးကို ပြသနေတဲ့
05:41
images of people showing different emotions.
103
341140
3080
ရိုးရိုး ပုံသဏ္ဍာန်တွေ၊ လူတွေရဲ့ ပုံရိပ်တွေဖြစ်နိုင်တယ်။
05:44
We wanted to systematically determine whether what participants felt and sensed
104
344260
4760
ပါဝင်သူတွေ ခံစား၊သတိပြုမိတာက အချိန်တွေကို သူတို့ သတိမူမိပုံကို လွှမ်းမိုးလားဆိုတာ
05:49
influenced how they perceived durations.
105
349060
2720
သူတို့ကို စနစ်တကျ ဆုံးဖြတ်စေချင်တာပါ။
05:51
But the key part of that study was that we hooked the volunteers
106
351780
5040
ဒါပေမဲ့၊ အဲဒီလေ့လာမှုရဲ့ အဓိကအပိုင်းက စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေကို
05:56
to an ECG machine
107
356820
2200
အီးစီဂျီစက်နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတော့
05:59
so we could see their heart beating in real time
108
359060
4240
သူတို့ ဒီလေ့လာမှုလုပ်နေချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ နှလုံးခုန်နေတာကို
06:03
while they were doing this study.
109
363340
1960
တစ်ချိန်တည်းမှာ မြင်တွေ့နိုင်တယ်။
06:05
And this allowed us to flash the stimuli
110
365340
3480
နှလုံးက တင်းကျပ်တဲ့အချိန် ဒါမှမဟုတ်
06:08
precisely at the moment when the heart squeezed tight
111
368820
3840
ငြိမ်းအေးနေချိန်မှာ ဒါက လှုံ့ဆော်မှုတွေကို
06:12
or when it relaxed.
112
372660
2040
တိကျကျ အချက်ပြနိုင်တယ်။
06:14
And what we found
113
374700
2120
ကျွန်မတို့ တွေ့ ရှိခဲ့တာက၊
06:16
was that stimuli that occurred during heart's contraction
114
376820
5080
နှလုံး ကျုံ့နေချိန်အတွင်း ဖြစ်ပေါ် ခဲ့တဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေဟာ
06:21
were perceived to last shorter
115
381900
2480
နှလုံးက ငြိမ်းအေးနေချိန်
06:24
than stimuli that occurred between the beats,
116
384420
2840
နှလုံးခုန်တာတွေအကြား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ လှုံ့ဆော်မှုတွေထက်
06:27
when the heart was relaxed.
117
387300
1920
ကြာချိန် ပိုတိုတယ်လို့ သတိမူမိတာပါ။
06:29
What this means is that the momentary state of the heart
118
389260
3880
ဆိုလိုတာက နှလုံးရဲ့ တဒင်္ဂ အခြေအနေက နှလုံးခုန်ချက်တိုင်းအတွင်း
06:33
caused time to contract and expand within each heartbeat.
119
393180
6320
ကျုံ့ပြီး ချဲ့ဖို့ အချိန်ကို ဖြစ်စေတယ်ဆိုတာပါ။
06:39
Why am I so excited about this finding?
120
399540
2920
ဒီတွေ့ရှိချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မ ဘာကြောင့် ဒီလောက် စိတ်လှုပ်ရှားနေတာလဲ။
06:44
Well because it shows that perception of time
121
404060
3360
ဒါက အချိန် သိမြင်မှုက ဖွဲ့စည်းပါဝင်နေတဲ့ အတွေ့အကြုံတစ်ခုလို့
06:47
is an embodied experience.
122
407460
2720
ဖော်ပြတာကြောင့်ပါ၊
06:50
It might be constructed in the brain,
123
410220
2480
ဒါကို ဦးနှောက်ထဲမှာ တည်ဆောက်လောက်ပေမဲ့၊
06:52
but it is molded by the body.
124
412700
3240
ခန္ဓာကိုယ်က ပုံသွင်းပေးတာပါ။
06:55
And I'm sure it seems intuitive, you know,
125
415940
2880
ဒါက အလိုလိုသိပုံရတာ သေချာတယ်၊
06:58
that something rhythmic, like the heartbeat,
126
418820
2320
နှလုံးခုန်တာလို စည်းချက်ကျတာ တစ်ခုခုက
07:01
would influence something rhythmic like time perception.
127
421180
3120
အချိန် သိမြင်မှုလို စည်းချက်ကျတာ တစ်ခုခုကို လွှမ်းမိုးမယ်ဆိုတာပါ၊
07:04
But now we have a scientific evidence
128
424340
2560
ဒါပေမဲ့ ဒီအလိုလိုသိမှုအတွက်
07:06
for that intuition.
129
426900
1880
သိပ္ပံဆိုင်ရာ အထောက်အထားတစ်ခု ရှိပါတယ်။
07:08
What's more,
130
428780
1760
ဒါ့အပြင်၊
07:10
I can use these heart-driven time distortions
131
430580
4480
နှလုံးခုန်တာတစ်ခုစီက အချိန်တာကို မလွဲမှားစေခင်၊
07:15
to look at what is happening in the brain
132
435100
3120
ဦးနှောက်ထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို ကြည့်ဖို့
07:18
just before duration is distorted by each beat.
133
438260
4720
ဒီနှလုံး-လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ အချိန် လွဲမှားမှုတွေကို အသုံးပြုနိုင်တယ်။
07:23
Could it be that distortions in time
134
443020
3920
နှလုံးခုန်မှုတစ်ခုစီက ဦးနှောက်ရဲ့ အာရုံခံနဲ့
07:26
are connected to how each heartbeat
135
446940
3440
ရွေ့လျားမှု ဗဟိုတွေအပေါ်
07:30
affects the sensory and the movement centers of the brain?
136
450420
3720
သက်ရောက်ပုံကို အချိန်ထဲက ဒီလွဲမှားမှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်နိုင်လား။
07:34
Remember how I told you that each beat momentarily suppressed perception,
137
454180
5080
နှလုံးခုန်တာ တစ်ခုစီက သိမြင်မှုကို တဒင်္ဂ ဖိနှိပ်ပေမဲ့၊ နှလုံးခုန်တွေကြားမှာ
07:39
but between the beats, suppression was momentarily increased?
138
459300
3400
ဖိနှိပ်မှုတွေ တဒင်္ဂ တိုးလာတယ်လို့ ကျွန်မ ပြောခဲ့ပုံကို မှတ်မိသေးလား။
07:43
So could it be ...
139
463620
2680
ဒီတော့ ဒါက ဖြစ်နိုင်တာက...
07:46
And we showed that time is contracted during the beat,
140
466340
5360
နှလုံးခုန်ချိန်အတွင်းမှာ အချိန်က ကျုံ့နေပေမဲ့၊
07:51
but expanded in between the beats.
141
471700
3440
နှလုံးခုန်တာတွေကြားမှာ ကျယ်ပြန့်နေတာကို ကျွန်မတို့ ပြသခဲ့တယ်။
07:55
So could it be that our experience of time
142
475180
3240
ဒီတော့ အချိန် အတွေ့အကြုံက နှလုံးက ပုံသွင်းထားတဲ့
07:58
arises from the way in which our brain takes in sensory information
143
478460
5000
အာရုံခံ သတင်းအချက်အလက်ကို ဦးနှောက်နဲ့ ဖမ်းယူတဲ့ နည်းလမ်းကနေ
08:03
that is shaped by the heart?
144
483500
1720
ဖြစ်ပေါ်လာတာ ဖြစ်နိုင်လား။
08:05
And if that is true,
145
485260
1840
ဒါက မှန်တယ်ဆိုရင်၊
08:07
could the function
146
487140
1680
ကျွန်မတို့ရဲ့ အလွန် လွဲမှားနေတဲ့
08:08
of our highly distorted sense of time
147
488820
3160
အချိန် သဘောရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုက တက်ကြွပြီး
08:12
be to shift us between an active and perceptual mode?
148
492020
5280
အာရုံသိတဲ့ ပုံစံကြားမှာ ပြောင်းရွှေ့နိုင်လား။
08:17
Time could contract when we need to move,
149
497340
4120
လှုပ်ရှားဖို့ လိုတဲ့အချိန်မှာ အချိန်က ကျုံ့နိုင်ပေမဲ့၊
08:21
but it may expand when we want to perceive.
150
501500
4000
သတိပြုမိချင်တဲ့အခါ ကျယ်ပြန့်လာနိုင်လောက်တယ်။
08:26
So maybe that slowing of time you feel when you're bored
151
506580
6480
ဒီတော့ ဖြစ်နိုင်တာက၊ ငြီးငွေ့နေတဲ့အခါ၊ အချိန်နှေးကွေးမှုကို ခံစားရတာက
08:33
is there to actually expand your perception
152
513100
3080
သင့်ရဲ့ သိမြင်မှုကို တကယ် တိုးချဲ့ဖို့
08:36
and allow your mind to wander to something new.
153
516220
3520
စိတ်ကို အသစ်တစ်ခုခုဆီ လှည့်လည်သွားလာခွင့်ပေးဖို့ပါ။
08:40
I hope I've shown you
154
520620
2040
ကျွန်မတို့ အချိန်ကို တွေ့ကြုံခံစားပုံကို
08:43
that one way to shape how we experience time
155
523820
3520
ပုံသွင်းဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အခြေအနေကို
08:47
is to work on the internal state
156
527380
3080
အလုပ် လုပ်ပေးတာကို ကျွန်မ ပြသလိုက်ပြီလို့
08:50
of our body.
157
530500
1760
မျှော်လင့်ပါတယ်။
08:52
So the next time
158
532300
2000
ဒီတော့ နောက်တစ်ကြိမ်၊
08:54
time becomes a little bit too fleeting,
159
534340
3160
အခု ကျွန်မဖြစ်နေသလို၊ အချိန်က
08:57
like right now for me --
160
537540
1680
နည်းနည်း တဒင်္ဂပဲလို့ဖြစ်လာရင်၊
08:59
(Laughter)
161
539260
1800
(ရယ်သံများ)
09:01
Let’s maybe try to take a deep breath.
162
541100
3640
အသက်ပြင်းပြင်းရှူဖို့ ကြိုးစားနိုင်လောက်တယ်။
09:04
(Inhales)
163
544740
1640
(အသက် ရှူသွင်း)
09:06
(Exhales)
164
546420
1280
(အသက် ရှူထုတ်)
09:07
Yeah?
165
547700
1440
ဟုတ်ပြီနော်။
09:09
Feel the heart slow down,
166
549180
2800
နှလုံးက နှေးသွားတာကို ခံစားပြီး
09:12
and let the brain expand the moment.
167
552020
3320
ဦးနှောက်က အခိုက်အတန့် ဆန့်သွားပါစေ၊
09:15
And maybe that momentary expansion of time
168
555380
3800
ဖြစ်နိုင်တာက တဒင်္ဂသာ ကြာတဲ့ အချိန် ဆန့်ထွက်မှုကလည်း
09:19
will also broaden our perception.
169
559220
2720
ကျွန်မတို့ရဲ့အမြင်ကို ကျယ်ပြန့်စေမှာပါ။
09:21
Thank you very much for listening. Thank you.
170
561940
2200
နားထောင်ပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
09:24
(Applause)
171
564180
1160
(လက်ခုပ်သံများ)
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7