One of the most controversial medical procedures in history - Jenell Johnson

Translator: Ngọc Châu Phạm Reviewer: Nguyễn Ngọc Thảo Nguyên

In 1935, neurophysiologist John Farquhar Fulton

Năm 1935, nhà sinh lý học thần kinh John Farquhar Fulto

presented some shocking new research.

đã trình bày một số nghiên cứu mới gây sốc.

After removing the frontal lobes of two chimps,

Sau khi loại bỏ thùy trán của hai con tinh tinh,

he found they no longer experienced frustration or anxiety.

ông nhận ra chúng không còn cảm thấy buồn bã hay lo lắng.

As his research associate noted, it was as if they’d joined a “happiness cult.”

Theo cộng sự nghiên cứu của ông ghi nhận lại,

như thể là chúng đã gia nhập một “giáo phái hạnh phúc”.

Admittedly, the surgery had cost Fulton’s chimps some cognitive functions.

Phải thừa nhận rằng,

cuộc phẫu thuật của Fulton đã làm các con tinh tinh mất một số chức năng nhận thức.

But to Portuguese neurologist Egas Moniz,

Nhưng với nhà thần kinh học người Bồ Đào Nha Egas Moniz,

this was a small sacrifice for what seemed to be eternal happiness.

đây là một sự hy sinh nhỏ cho những lợi ích lâu bền.

Moniz believed that replicating this procedure in humans

Moniz tin rằng việc áp dụng phẫu thuật ấy cho con người

could cure mental illness.

có thể chữa khỏi bệnh tâm thần.

And it was this therapeutic intention

Và chính ý tưởng trị liệu này

that led to one of the most controversial and destructive

đã dẫn đến một trong những phương pháp điều trị y tế

medical treatments of the 20th century:

gây tranh cãi và hủy hoại nhất của thế kỷ 20:

the lobotomy.

phẫu thuật thùy não.

Today, we know mental illness comes in many forms and emerges for many reasons.

Ngày nay, chúng ta biết bệnh tâm thần có nhiều loại và xuất hiện vì nhiều lý do.

But in the early 20th century,

Nhưng vào đầu thế kỷ 20,

these complex conditions weren't clearly delineated,

những căn bệnh phức tạp này chưa được phân định rõ ràng

and researchers had various theories about their origins.

và các nhà nghiên cứu đã có nhiều giả thuyết khác nhau về nguyên nhân của chúng.

Moniz believed the symptoms of what we now call depression, OCD, and bipolar disorder

Moniz tin rằng các triệu chứng mà ngày nay ta gọi là trầm cảm,

OCD và rối loạn lưỡng cực

stemmed from negative ideas getting fixed in the neural fibers

hình thành từ những suy nghĩ tiêu cực ăn sâu trong các sợi thần kinh

which connect different parts of the brain.

kết nối các phần khác nhau của não.

Specifically the thalamus and frontal lobes,

Cụ thể là đồi thị và thùy trán,

which regulate emotion and sensation.

giúp điều chỉnh cảm xúc và cảm giác.

He proposed that severing these fibers could eliminate the associated conditions,

Ông đề xuất rằng việc cắt đứt các sợi này

có thể chữa được các bệnh liên quan,

which led him to invent the prefrontal lobotomy.

và ông đã phát minh ra phương pháp phẫu thuật cắt thùy trán.

In this procedure, a surgeon would drill into the skull and cut the white matter

Trong thủ thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ khoan vào hộp sọ và cắt chất trắng

connecting the prefrontal cortex to the rest of the brain.

nối vỏ não trước trán với phần còn lại của não.

Initially, his peers were skeptical.

Ban đầu, các đồng nghiệp của ông rất hoài nghi.

Moniz’s fundamental theory was already controversial.

Nền tảng giả thuyết của Moniz vốn đã gây tranh cãi.

And psychiatrists advocating for treatments like psychoanalysis

Và các bác sĩ tâm thần ủng hộ những liệu pháp điều trị như phân tâm học

criticized this invasive surgical solution.

đã phê phán phương pháp phẫu thuật xâm lấn này.

But Moniz was undeterred.

Nhưng Moniz không nản lòng.

He lobotomized 38 individuals with conditions including anxiety,

Ông đã phẫu thuật thùy não cho 38 người mắc các tình trạng bệnh bao gồm lo âu,

schizophrenia, and depression.

tâm thần phân liệt và trầm cảm.

And his hastily written results reported that two-thirds of these patients

Và kết quả được viết vội vàng của ông

báo cáo rằng hai phần ba trong số những bệnh nhân này

had become tranquil, amicable, and free from distressing hallucinations.

đã trở nên bình lặng, dễ mến, và không còn mắc ảo giác trầm cảm.

At the time, psychiatrists saw calm behavior as a sign of recovery,

Vào thời điểm đó, các bác sĩ tâm thần xem bình tĩnh là một dấu hiệu của sự phục hồi,

so when Moniz brashly declared the treatment a success,

vì vậy khi Moniz huênh hoang tuyên bố việc điều trị thành công,

his peers agreed.

các đồng nghiệp của ông đã công nhận.

Newspapers celebrated the surgery;

Nhiều tờ báo đã chúc mừng ca phẫu thuật;

Moniz was awarded the Nobel Prize;

Moniz được trao giải Nobel;

and his procedure became especially popular in the US

và thủ thuật của ông trở nên đặc biệt phổ biến ở Mỹ

thanks to neurologist Walter Freeman and neurosurgeon James Watts.

nhờ nhà thần kinh học Walter Freeman và bác sĩ phẫu thuật thần kinh James Watts.

As a country that had institutionalized nearly half a million people

Là một quốc gia đã thể chế hóa gần nửa triệu người

for mental health reasons,

vì lý do sức khỏe tâm thần,

many hoped the new treatment would allow this population

nhiều người hy vọng phương pháp điều trị mới sẽ giúp người dân nước này

to live relatively normal lives.

sống cuộc đời tương đối bình thường.

But from the beginning there were problems.

Nhưng ngay từ đầu đã xuất hiện vấn đề.

First, the notion of a “normal life”

Đầu tiên, khái niệm về “cuộc sống bình thường”

was determined by this period’s restrictive social mores,

được quy định bởi các phong tục xã hội khắc nghiệt của thời kỳ này,

which had led huge numbers of people to be institutionalized

điều này đã khiến một số lượng lớn người bị thể chế hóa

simply because they didn’t conform.

đơn giản vì họ không tuân theo các chuẩn mực.

So, while many people in these facilities did need medical help,

Vì vậy, trong khi nhiều người trong các cơ sở này cần sự trợ giúp y tế,

some lobotomy recipients had no mental illness whatsoever.

một vài trong số họ bị cắt bỏ thùy não dù không có vấn đề về tâm thần nào cả.

Second, the details and timeline of the surgeries’ results

Thứ hai, các vấn đề và mốc thời gian sau phẫu thuật

were unpredictable and inconsistent.

là không thể đoán trước và không nhất quán.

In 1941, when future US President John F. Kennedy’s sister Rosemary

Năm 1941, khi Rosemary, em gái của Tổng thống Mỹ tương lai John F. Kennedy

underwent a prefrontal lobotomy,

trải qua phẫu thuật cắt thùy trán,

it permanently impaired her ability to speak and walk.

khả năng nói và đi lại của bà bị suy giảm vĩnh viễn.

And even when the surgery did help patients manage

Và ngay cả khi phẫu thuật giúp bệnh nhân kiểm soát

overwhelming emotions and hallucinations,

cảm xúc và ảo giác quá mức,

they often experienced significant side effects.

họ thường gặp phải các tác dụng phụ đáng kể.

These included apathy, abrupt personality changes, and cognitive impairment.

Chúng bao gồm sự thờ ơ, thay đổi nhân cách đột ngột và suy giảm nhận thức.

Tragically, the stigma around mental illness kept people from discussing

Bi thảm là, sự kỳ thị bệnh tâm thần khiến mọi người không muốn quan tâm

their negative experiences,

đến những trải nghiệm tiêu cực của họ,

so the procedure kept happening.

vì vậy thủ thuật này vẫn tiếp tục được tiến hành.

But prefrontal lobotomies required a team of surgeons and specialized equipment,

Nhưng phẫu thuật cắt thùy trán đòi hỏi một đội ngũ bác sĩ phẫu thuật

và thiết bị chuyên dụng,

making them out of reach for most patients.

khiến chúng nằm ngoài tầm với của hầu hết bệnh nhân.

At least until 1945,

Ít nhất là cho đến năm 1945,

when Freeman began developing a simpler and cheaper alternative.

khi Freeman bắt đầu phát triển một giải pháp thay thế đơn giản và rẻ hơn.

In his new transorbital lobotomy,

Trong phương pháp cắt thùy não qua xoang sàng mới của ông,

the patient was first rendered unconscious via electroshock therapy.

lúc đầu bệnh nhân sẽ được gây mê thông qua liệu pháp sốc điện.

Then, an ice pick-like instrument

Sau đó, một thứ giống như dụng cụ phá băng

was pushed through the thin bone of their eye socket

được đẩy qua xương mỏng của hốc mắt bệnh nhân

and manipulated to sever the fibers

và được thao tác để cắt các sợi

between the thalamus and frontal lobes.

giữa đồi thị và thùy trán.

Transorbital lobotomy was intended to be performed by physicians

Cắt thùy xuyên xoang sàng dự định sẽ được thực hiện trong chưa đầy 10 phút

without surgical training in under ten minutes.

bởi các bác sĩ không cần qua đào tạo phẫu thuật.

And Freeman proved his procedure’s efficiency during a hospital visit,

Và Freeman đã chứng minh hiệu quả của thủ thuật khi ghé thăm một bệnh viện,

where he performed the surgery 228 times in just 12 days.

nơi ông đã thực hiện phẫu thuật này 228 lần chỉ trong 12 ngày.

Transorbital lobotomy was immediately controversial.

Cắt thùy não xuyên xoang sàng ngay lập tức gây tranh cãi.

Even Freeman’s long-time collaborator James Watts

Ngay cả người cộng sự lâu năm của Freeman, James Watts

was against making such a consequential surgery

cũng phản đối việc thực hiện một cuộc phẫu thuật đầy rủi ro như vậy

quick, dirty, and accessible to amateurs.

nhanh chóng, mất vệ sinh và dễ thao tác với những kẻ tay ngang.

But the procedure remained popular throughout the Western world

Nhưng thủ tục này vẫn phổ biến trên toàn vùng phương Tây

until the 1950s,

cho đến những năm 1950,

when tranquilizers began offering a less permanent

Khi thuốc an thần bắt đầu cung cấp một giải pháp thay thế ít lâu dài

and more predictable alternative.

và dễ dự đoán hơn.

By the mid-60s, lobotomies were most often found in science fiction and horror films,

Vào giữa những năm 60, phẫu thuật cắt thùy trán thường được thấy

trong các bộ phim khoa học viễn tưởng và kinh dị,

where they became a potent metaphor

nơi chúng trở thành một phép ẩn dụ mạnh mẽ

for brutally controlling those who don't fit the norm.

của sự kiểm soát tàn bạo lên những người không phù hợp với chuẩn mực.

Today, lobotomy serves as a chilling reminder that scientific progress

Ngày nay, phẫu thuật cắt thùy đóng vai trò như một lời nhắc nhở rùng mình

rằng tiến bộ khoa học

requires transparency and clear ethical standards.

đòi hỏi sự minh bạch và các tiêu chuẩn đạo đức rõ ràng.

Because without honest reflection,

Bởi nếu không có sự xem xét cẩn trọng,

even efforts to alleviate human suffering can cause serious harm.

thì ngay cả những nỗ lực để giảm bớt đau khổ cho con người

cũng có thể gây ra tác hại nghiêm trọng.