The Future of the Food Ecosystem -- and the Power of Your Plate | Ndidi Okonkwo Nwuneli

Translator: Trang Phạm Reviewer: 24 Anh

My name, Ndidi, means patience in Igbo.

Tên tôi là Ndidi,

nghĩa là kiên nhẫn trong tiếng Igbo.

But I'm probably one of the most impatient people you've ever met.

Nhưng tôi có thể là một trong những người thiếu kiên nhẫn nhất mà bạn từng gặp.

I was in such a rush to enter the world

Tôi đã đến với thế giới này trong sự hối hả

that I was born in the parking lot

khi được sinh ra trong bãi đậu xe

of the University of Nigeria Teaching Hospital.

của Bệnh viện Giảng dạy Đại Học Nigeria.

True story.

Thật đấy.

Agriculture was my favorite subject in school.

Môn học mà tôi yêu thích nhất ỏ trường học là Nông nghiệp.

My mom remembers me squealing for joy

Mẹ tôi vẫn còn nhớ rằng tôi từng reo lên vì vui sướng

when I ran home from school

khi tôi chạy từ trường về nhà

and saw green beans ready for harvesting.

và nhìn thấy những hạt đậu xanh đã sẵn sàng để được thu hoạch

Or when I sold a bag of avocados in our local market.

hoặc khi tôi bán được cả túi bơ ở khu chợ địa phương.

I considered studying agriculture in school,

Tôi đã dự định học về nông nghiệp tại trường,

but instead opted to study business

nhưng sau đó lại chọn kinh doanh

and started in corporate America.

và bắt đầu làm việc cho công ty Mỹ.

But many twists and turns led me back to my first love:

Nhưng nhiều ngã rẽ đã đưa tôi quay lại với tình yêu đầu đời:

consulting, working with entrepreneurs and then starting businesses.

tư vấn, làm việc cùng các doanh nhân và rồi tự mở công ty.

A defining moment for me was in 2007,

Thời khắc quyết định đã đến với tôi vào năm 2007,

during the first world food crisis in my adult life.

giữa khủng hoảng lương thực thế giới đầu tiên trong cuộc đời tôi.

I recognized how connected we were.

Tôi đã nhận ra chúng ta gắn kết với nhau ra sao.

Oil price shocks led to cereal price hikes,

Giá dầu tăng mạnh khiến giá ngũ cốc chạm đỉnh,

which affected bread prices all over the world.

và ảnh hưởng đến giá bánh mì trên toàn thế giới.

And the most vulnerable were hurt.

Và những người dễ tổn thương nhất phải chịu thiệt hại.

Fourteen years later, my impatience has grown.

Mười bốn năm sau, tôi lại càng thiếu kiên nhẫn hơn.

Chúng ta thêm gắn kết với nhau

We’re even more connected,

và hệ sinh thái lương thực thậm chí còn đổ vỡ hơn.

and our food ecosystem is even more broken.

Thankfully, the Rockefeller Foundation has some pioneering research

May mắn thay, Quỹ Rockefeller đã có một vài nghiên cứu tiên phong

on the true cost of food in the United States,

về chi phí thực tế của lương thực tại Hoa Kỳ,

nghiên cứu chỉ ra rằng dù chúng ta đã tiêu tốn 1,1 nghìn tỷ

which indicates that even though we spend 1.1 trillion

on our annual food expenditure,

cho chi phí lương thực hằng năm,

we actually spend 2.1 trillion on costs linked to health

chúng ta thực chất phải chi thêm 2,1 nghìn tỷ cho các vấn đề về sức khoẻ

and climate,

và khí hậu,

all because of our broken food ecosystem.

tất cả vì hệ sinh thái lương thực yếu kém của chúng ta.

These same statistics have been replicated all over the world.

Những thống kê tương tự cũng được nhân rộng ở mọi nơi trên thế giới.

In fact, according to the UN Food Systems Scientific Group,

Trên thực tế, theo Nhóm Khoa học về Hệ thống Lương thực của Liên Hợp Quốc,

our food system is value-destroying.

hệ thống lương thực đang làm suy giảm giá trị của thực phẩm.

There's a need for urgent action.

Chúng ta cần hành động ngay bây giờ.

From at least three lenses.

Từ ít nhất ba góc nhìn.

A health lens,

Góc nhìn từ vấn đề sức khoẻ,

an equity lens and a climate lens.

góc nhìn về công bằng

và góc nhìn về khí hậu.

Starting with the climate lens,

Bắt đầu với góc nhìn khí hậu,

we must modify how we grow food and reduce food waste.

chúng ta phải điều chỉnh cách sản xuất và giảm rác thải thực phẩm.

Our food ecosystem is one of the largest contributors to climate change.

Hệ sinh thái lương thực là một trong các tác nhân chính gây biến đổi khí hậu.

We keep cutting down trees to grow more food,

Chúng ta đang liên tục chặt cây để trồng trọt nhiều hơn,

and we keep wasting food which ends up in landfills and rots,

và vẫn lãng phí thức ăn thừa,

chúng sẽ rối thửa ở những bãi rác,

generates methane.

làm sản sinh khí metan.

The good news is that we have the technology

Tin tốt là ngày nay chúng ta có công nghệ và khoa học

and the science today

to grow enough food to feed the world

để sản xuất đủ thức ăn cho toàn thế giới

and to address our food waste problems.

và xử lý vấn đề rác thải thực phẩm.

We have the knowledge,

Chúng ta có đủ kiến thức,

but we're not using it.

nhưng lại không tận dụng.

There are exciting examples from my ecosystem

Tôi có một số ví dụ thú vị về hệ sinh thái lương thực của tôi

where we're seeing dramatic impact.

giúp ta thấy được những tác động mạnh mẽ.

The Songhai Center in Benin Republic

Trung tâm Songhai ở Cộng hoà Benin

educates young Africans on regenerative agriculture

đã dạy lớp trẻ châu Phi về nông nghiệp tái tạo

and zero-waste total production.

và tổng sản lượng không chất thải.

And one of these young people is doing just that.

Và trong số đó có một người trẻ đã đứng ra thực hiện điều đó.

Through his company, Bioloop,

Thông qua công ty của mình, Bioloop,

he's feeding waste, cassava peels, yam peels,

cậu ấy lấy chất thải, vỏ sắn, vỏ khoai,

to black soldier fly larva.

làm thức ăn cho ấu trùng ruồi đen.

They're growing really quickly and becoming wonderful fish feed.

Chúng sinh trưởng rất nhanh và là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho cá.

The byproducts and the residue from this process

Các sản phẩm phụ và chất cặn từ quá trình này

is wonderful soil supplements.

sẽ bổ sung dinh dưỡng cho đất.

And the entire production process is run on renewable energy.

Và toàn bộ quá trình sản xuất sẽ chỉ dùng nguồn năng lượng tái tạo.

Through my work with Sahel Consulting,

Quá trình làm việc của tôi với Sahel Consulting

we're demonstrating that farmers can double and triple yields

đã cho thấy nông dân có thể nhân đôi, nhân ba sản lượng

mà không gây tổn hại đến môi trường.

without hurting the environment.

We're using technology and science from our local research institutions,

Chúng tôi đang sử dụng công nghệ và khoa học từ viện nghiên cứu địa phương,

và chúng tôi đang chứng minh điều đó ở Châu Phi,

and we're proving that in Africa,

there are great examples for the rest of the world to emulate.

đó là những ví dụ tuyệt vời mà thế giới có thể học hỏi.

Now we need to scale these interventions.

Chúng ta cần mở rộng những phát kiến đó.

And we need to ensure that our governments,

Và chúng ta cần đảm bảo các chính phủ,

our private sector, our farmers,

các doanh nghiệp tư nhân, những người nông dân,

are incentivized to change behavior and to improve lives.

được khuyến khích thay đổi hành vi và cải thiện cuộc sống.

If you're as impatient as I am, you also have a role to play,

Nếu bạn cũng thiếu kiên nhẫn như tôi thì có thể đóng góp công sức

by reducing the food waste in your home.

vào việc giảm bớt rác thải thực phẩm tại nhà.

Every single person here can take up a policy

Từng người ngồi đây có thể đặt ra những quy tắc

to ensure that their schools, their companies,

để đảm bảo trường học, công ty của họ,

their civil society groups have a sustainability policy

các nhóm cộng đồng xã hội của họ đều có một chính sách bền vững

and a food waste policy.

và chính sách về chất thải thực phẩm.

And please don't tell your children to finish their dinner

Và xin đừng dạy cho con trẻ phải ăn hết bữa tối của chúng

because there are hungry children anywhere.

vì nơi đâu cũng có trẻ em đang chịu đói.

Tell them to finish their dinner because it’s good for the environment,

Mà hãy dạy chúng ăn hết bữa tối để bảo vệ môi trường,

and healthy food is good for them.

và thức ăn lành mạnh tốt cho chúng.

(Vỗ tay)

(Applause)

Second, we must ensure that healthy food is affordable

Thứ hai, chúng ta cần đảm bảo thực phẩm lành mạnh có giá cả phải chăng

and accessible for the most vulnerable.

và nhóm người dễ tổn thương nhất cũng có thể tiếp cận.

This is a huge challenge.

Đây là một thử thách khó nhằn.

Unhealthy food kills.

Thực phẩm không lành mạnh gây chết người.

And we know this.

Và ai cũng biết điều này.

One out of every five deaths is linked to unhealthy food.

Cứ năm ca tử vong lại có một ca liên quan tới thức ăn không lành mạnh.

And yet, one third of our world's population

Chưa hết, một phần ba dân số thế giới

cannot afford a healthy diet.

không có điều kiện để có chế độ ăn điều độ.

This is a big challenge.

Đây là một thử thách lớn.

Now food is medicine.

Bây giờ, thức ăn như thuốc men vậy.

Healthy food gives us long and productive lives.

Thực phẩm lành mạnh giúp chúng ta sống lâu và năng suất hơn.

And during COVID, we've seen the impact of closures,

Và trong thời kì COVID, chúng ta đã thấy tác động của việc đóng cửa,

shipping challenges that have affected food prices,

những khó khăn trong vận chuyển đã ảnh hưởng đến giá cả thực phẩm

and the most vulnerable have had to shift from healthy diets to unhealthy diets

và nhóm người dễ tổn thương nhất đã phải chuyển sang chế độ ăn không lành mạnh

because they are cheaper.

bởi vì chúng rẻ hơn.

This has caused more damage to lives all over the world.

Điều này đã gây nhiều thiệt hại tới cuộc sống ở khắp nơi trên thế giới.

We must take a stand on this, and we can learn a lot from Africa.

Ta cần thể hiện quan điểm về vấn đề này,

và ta có thể học hỏi rất nhiều từ châu Phi.

There Hadzabe people in Tanzania live in harmony with the land,

Bộ lạc Hadza ở Tanzania sống thân thiện với đất trời,

and through their lives,

và xuyên suốt cuộc đời của họ,

we’ve seen the ability to have a healthy diet.

ta có thể nhận thấy khả năng duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh.

They eat ten times more fiber than the average American.

Họ hấp thụ nhiều chất xơ gấp mười lần so với người Mỹ bình thường.

Oftentimes we don't realize that even in our own traditional communities,

Chúng ta thường không nhận ra rằng trong những cộng đồng truyền thống,

we have so much to learn.

có nhiều thứ để ta học hỏi.

In urban communities,

Ở các cộng đồng thành thị,

we also have exciting social enterprises like mDoc

ta cũng có các doanh nghiệp xã hội tuyệt vời như mDoc

that's using digital technology, cell phones and training

sử dụng công nghệ kỹ thuật số, điện thoại di động và đào tạo

to get urban populations that are struggling with diabetes,

để những cư dân thành phố đang đối mặt với bệnh tiểu đường

high blood pressure and so many other health challenges

huyết áp cao và nhiều bệnh khác

linked to eating ultra-processed food

liên quan đến việc ăn thực phẩm siêu chế biến

chuyển sang các chế độ ăn truyền thống,

to shift to more traditional diets, and they’re seeing measurable outcomes.

và họ đang thấy kết quả có thể lường trước.

We must scale these type of interventions,

Chúng ta phải mở rộng quy mô những kiểu phát kiến này,

but we must also hold our private sector companies responsible

nhưng đồng thời phải đảm bảo rằng các công ty tư nhân sẽ chịu trách nhiệm

for the amount of sugar and salt contained in food.

cho lượng đường và muối có trong thực phẩm.

We must set standards for what healthy food is

Chúng ta cần đặt ra những tiêu chuẩn cho thực phẩm lành mạnh

and define healthy food

và định nghĩa thực phẩm lành mạnh là gì

according to plant-based diet, low salt, low sugar,

theo chế độ ăn thuần thực vật, ít muối, ít đường,

and keep all of us accountable.

và đặt ra trách nhiệm cho tất cả chúng ta.

We must also encourage our governments and ensure that at the local,

Chúng ta cũng phải thúc đẩy chính phủ

và đảm bảo rằng tại cấp địa phương, tiểu bang và liên bang,

state and federal level,

our school feeding programs prioritize healthy food,

công tác tổ chức bữa ăn tại trường ưu tiên thực phẩm lành mạnh,

our public procurement programs prioritize healthy food,

chương trình mua sắm công ưu tiên thực phẩm lành mạnh

and collectively, we ensure that we keep the standards high for everybody,

và nói chung, chúng ta phải đảm bảo một tiêu chuẩn cao cho mọi người,

every child.

mọi đứa trẻ.

If you are as impatient as me,

Nếu bạn cũng thiếu kiên nhẫn như tôi,

you must also set standards

bạn cũng cần đặt ra những tiêu chuẩn

and hold those in your spheres of influence accountable

và quy trách nhiệm cho những người trong phạm vi ảnh hưởng của bạn

for delivering unhealthy food for the most vulnerable.

về việc cung cấp thực phẩm có hại cho nhóm người dễ tổn thương nhất.

Third, we must support small- and medium-sized enterprises.

Thứ ba, chúng ta cần phải hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

In the food ecosystem,

Trong hệ sinh thái thực phẩm,

small- and medium-sized enterprises are the bedrock of our economy.

các doanh nghiệp vừa và nhỏ là nền tảng cho nền kinh tế của ta.

They create jobs, they are innovative,

Họ tạo cơ hội việc làm, họ đổi mới,

and they can pivot very quickly.

và họ có thể thích ứng rất nhanh.

But during the pandemic, we've seen something.

Nhưng trong thời kì dịch bệnh, ta đã nhận thấy điều gì đó.

They are most affected by shocks.

Họ chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ các cú sốc.

The mortality rates of small- and medium-sized enterprises

Tỉ lệ phá sản của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong hệ sinh thái thực phẩm khá cao.

in the food ecosystem has been quite high.

Now through my work,

Trong quá trình làm việc,

I’ve seen the value and the power of small- and medium-sized enterprises.

tôi đã nhận thấy giá trị và sức mạnh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

I'm the co-founder of a food company called AACE Foods.

Tôi đồng sáng lập một công ty thực phẩm có tên gọi là AACE Foods.

Over 50 percent of our staff are women.

Số nhân viên nữ chiếm hơn 50%.

Fifty percent of our board are women.

50% hội đồng quản trị là nữ.

And we produce healthy food, sourced from over 10,000 farmers.

Và chúng tôi sản xuất thực phẩm lành mạnh cung cấp bởi hơn 10.000 nông dân.

Through this company,

Qua công ty này,

we're demonstrating that when you empower women,

chúng tôi chứng minh rằng khi bạn trao quyền cho phụ nữ,

you empower communities.

tức là bạn trao quyền cho cộng đồng.

One product that we sell has a ripple effect through the entire ecosystem.

Một sản phẩm chúng tôi bán ra

tạo ra tác động lan tỏa trong toàn bộ hệ sinh thái.

Another company that's worthy of emulation is Twiga,

Một công ty khác đáng học hỏi là Twiga,

using mobile money and cell phones to connect farmers to urban retailers.

sử dụng ví điện tử và điện thoại để kết nối nông dân và nhà bán lẻ thành thị.

Now their efficiency and removing the middlemen,

Bây giờ năng suất của họ và việc loại bỏ những người trung gian,

creating shorter value chains, ensures that not only the farmer benefits,

việc tạo chuỗi giá trị ngắn hơn

đảm bảo rằng không chỉ có nông dân và nhà bán lẻ có lợi,

the retailer benefits,

mà người tiêu dùng cũng được tiếp cận thực phẩm lành mạnh hơn.

but the consumer has access to healthier food.

And finally, I'm most inspired by these dynamic women entrepreneurs.

Và sau cùng, các nữ doanh nhân năng nổ này đã truyền nhiều cảm hứng nhất cho tôi.

Qua Nourishing Africa,

Through Nourishing Africa,

tôi làm việc cùng các doanh nghiệp từ 37 nước châu Phi,

I work with enterprises in 37 African countries

who are scaling sustainable businesses,

những người đang mở rộng quy mô kinh doanh bền vững,

building healthy food companies

xây dựng các công ty thực phẩm lành mạnh

and demonstrating that strong,

và chứng minh rằng doanh nghiệp nhỏ và vừa vững mạnh,

small- and medium-sized enterprises,

committed to sustainable agriculture and healthy food,

tận tâm với nông nghiệp bền vững và thực phẩm lành mạnh

can become change agents.

có thể trở thành nhân tố mang tính thay đổi.

We need to support our small- and medium-sized enterprises,

Chúng ta cần ủng hộ các doanh nghiệp nhỏ và vừa,

creating an enabling environment for them,

tạo môi trường thuận lợi cho họ,

providing catalytic financing,

cung cấp nguồn vốn xúc tác,

enabling them to scale,

cho phép họ mở rộng quy mô kinh doanh,

and supporting women-owned businesses,

và hỗ trợ các doanh nghiệp do phụ nữ điều hành, đặc biệt là nữ doanh nhân trẻ.

especially businesses run by young women.

(Applause)

(Vỗ tay)

In the food ecosystem, we're often told to be patient

Trong hệ sinh thái thực phẩm, chúng ta thường được bảo cần kiên nhẫn

when we plant the seed to let it grow.

khi gieo hạt giống để nó nảy mầm.

We're often told to let the vegetables simmer

Chúng ta thường được khuyên nên luộc rau củ trên lửa nhỏ

so that the juices will flow.

để nước cốt tiết ra.

We're told that "ndidiamaka," patience is a virtue.

Chúng ta được bảo “ndidiamaka”, kiên nhẫn là một đức tính.

But a wise woman once said,

Nhưng một người phụ nữ khôn ngoan từng nói,

"For the dreamer, impatience is a virtue."

“Với những người mơ mộng, thiếu kiên nhẫn là một đức tính tốt.”

I am impatient about the current pace of change in the food ecosystem.

Tôi mất kiên nhẫn về tốc độ thay đổi hiện tại trong hệ sinh thái thực phẩm.

And I think we all must be courageous and bold to transform this landscape.

Tôi cho rằng tất cả chúng ta phải can đảm và mạnh dạn để thay đổi bối cảnh này.

The next time you eat a meal, ask yourself a few questions.

Lần tới bạn dùng bữa, hãy tự hỏi bản thân vài câu.

Who grew this food?

Ai gieo trồng thực phẩm này?

Where was it grown?

Chúng được trồng ở đâu?

When was it grown?

Chúng được trồng khi nào?

How many steps and stops did it make before it got to your table?

Trước khi xuất hiện tại bàn ăn, chúng đã trải qua những quá trình nào?

How much food waste was generated because of this meal?

Bao nhiêu chất thải thực phẩm được đào thải ra vì bữa ăn này?

Let your answers influence your next meal.

Hãy để câu trả lời của bạn tác động đến bữa ăn tiếp theo.

The fact that you have a choice

Sự thật rằng bạn nắm giữ sự lựa chọn

gives you privilege

cho bạn đặc quyền

and also gives you a voice

và cũng cho bạn tiếng nói

to demand that the solutions to the food ecosystem

để đòi hỏi các giải pháp cho hệ sinh thái lương thực

align with what works for people and planet.

phù hợp với những gì phục vụ cho con người và hành tinh này.

We must collectively create a food ecosystem

Chúng ta phải cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái thực phẩm

that works not just for us but for future generations.

không chỉ dành cho chúng ta mà còn cho các thế hệ mai sau.

Our children and grandchildren will hold us accountable

Con cháu của chúng ta sẽ quy trách nhiệm cho chúng ta

for what we chose to do today

vì những gì chúng ta lựa chọn hôm nay

to transform the food ecosystem.

để chuyển đổi hệ sinh thái thực phẩm.

Thank you so much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)