A Socialist Perspective on the Pursuit of Happiness | Aaron Bastani | TED

Translator: Trang Do Nu Gia Reviewer: 24 Anh

Allow me to introduce myself.

Tôi xin phép được giới thiệu bản thân.

Tôi là nhà văn, nhà báo

I’m a writer, journalist

và người theo chủ nghĩa xã hội.

and a socialist.

I also used to be broke.

Tôi cũng từng rất nghèo.

I did, for a long time.

Thật vậy, trong một thời gian dài.

Being a student,

Là một sinh viên,

trying to make a name for myself in the media industry

cố gắng làm nên tên tuổi trong ngành công nghiệp truyền thông

and starting a media organization.

và tạo dựng một tổ chức truyền thông,

I had to move 15 times in 15 years

tôi đã phải chuyển nhà 15 lần trong 15 năm

because the rent in London just kept on going up.

vì tiền thuê nhà ở London liên tục tăng.

Now, this taught me an important lesson, firsthand.

Điều này trực tiếp dạy tôi một bài học quan trọng.

Namely, you can want to study public policy or astrophysics,

Cụ thể là, nếu bạn muốn nghiên cứu về chính sách công hoặc vật lí thiên văn,

you can want to make a name for yourself,

bạn có thể muốn tạo dựng tên tuổi,

you can want to do an honest day’s work.

bạn có thể muốn làm ăn lương thiện.

But all of that is extraordinarily difficult

Nhưng tất cả điều đó đều đặc biệt khó khăn

if your mind is thinking about those unpaid bills.

nếu như tâm trí của bạn đang nghĩ về đống hoá đơn chưa thanh toán,

Or knowing, with the fullness of your heart,

hoặc trong lòng bạn biết rất rõ rằng

that when you go to the cashpoint,

khi bạn đến chỗ rút tiền, nó sẽ thông báo “không đủ tiền.”

it's going to respond "Insufficient funds."

Now, while I was going through all this --

Trong lúc đang trải qua mọi điều này --

which, I have to say, happened a little bit too long for my liking --

mà tôi phải nói rằng chúng đã kéo dài hơi lâu so với sức chịu đựng của tôi --

I agreed with the ideas that I was reading from the liberal tradition,

tôi đồng ý với các quan điểm mà tôi đọc từ chủ nghĩa tự do cổ điển,

namely that individuals are uniquely placed

cụ thể là các cá nhân có vai trò độc quyền

to determine how their lives should unfold -- nobody else is.

để quyết định cuộc sống của mình nên diễn ra thế nào --

chẳng phải là ai khác.

For everybody in this room,

Với mọi người trong căn phòng này,

the best person to decide how your life should unfold is you.

người hợp nhất để quyết định về cuộc đời bạn là chính bạn.

There’s no higher authority, certainly not the state.

Không ai có thẩm quyền cao hơn, dĩ nhiên bao gồm cả nhà nước.

But what was equally clear

Nhưng điều cũng rõ ràng không kém

was that, in the absence of access to certain resources --

là trong trường hợp không được tiếp cận một số tài nguyên nhất định --

education, transport, health care and housing --

như giáo dục, giao thông, chăm sóc sức khỏe và nhà ở --

that capacity for self-authorship is clearly limited for many people.

thì khả năng tự chủ rõ ràng bị hạn chế đối với nhiều người.

We clearly live in a society

Chúng ta rõ ràng đang sống trong xã hội

where what we view as liberty, the pursuit of happiness,

mà những gì chúng ta xem là quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc,

is limited for the majority of the global population.

lại bị hạn chế với phần lớn dân số toàn cầu.

For many, it's illusory.

Với nhiều người, đó là điều hão huyền.

It turns out that liberal ends of self-authorship,

Hóa ra mục tiêu tự chủ của chủ nghĩa tự do,

of determining how your life should unfold,

của việc quyết định đời mình sẽ diễn ra như thế nào,

require socialist means.

đòi hỏi các phương tiện xã hội chủ nghĩa.

The state must get involved.

Nhà nước phải vào cuộc.

Now, we live in a world where capitalism has completely prevailed.

Giờ đây, chúng ta đang sống trong thế giới mà chủ nghĩa tư bản hoàn toàn thắng thế.

It's won.

Nó chiếm ưu thế.

I was asked, behind stage, "What are you wearing?"

Sau hậu trường, có người hỏi tôi, “Anh dùng nước hoa gì thế?”

I said, "Chanel Allure." And I'm the communist.

Tôi nói, “Chanel Allure.”

Và tôi theo chủ nghĩa cộng sản.

(Laughter)

(Tiếng cười)

OK? So I'm under no illusions --

Được chứ? Tôi hiểu rõ vấn đề mà --

it has completely prevailed.

nó đã hoàn toàn thắng thế.

And the ideas driving it are those of economic liberalism.

Và ý tưởng thúc đẩy chủ nghĩa tư bản bắt nguồn từ chủ nghĩa tự do kinh tế.

Economic liberalism says what I've just said to you.

Chủ nghĩa tự do kinh tế đề cập đến những gì mà tôi vừa nói với các bạn.

The individual is uniquely placed to determine how their life unfolds,

Mỗi cá nhân đều được độc quyền quyết định cuộc sống của họ diễn ra như thế nào,

and that this should happen through the market.

và rằng điều này sẽ diễn ra thông qua thị trường.

But there's a problem.

Nhưng có một vấn đề.

Mặc dù thị trường có thể là một nguồn tài nguyên khổng lồ

While the market can be an extraordinary resource

to get the things you need to get to be who you want to be,

để bạn có được những thứ bạn cần, để trở thành người mà bạn muốn trở thành,

for many, it's the opposite.

nhưng với nhiều người thì ngược lại.

It’s a source of un-freedom.

Thị trường là gốc rễ của mất tự do,

It's a constraint.

là sự ràng buộc.

It's more akin to a system of rationing

Thị trường giống như hệ thống phân phối

than of prosperity.

hơn là sự thịnh vượng.

We know this is the case for an increasing number of people,

Chúng ta biết đây là trường hợp của ngày càng nhiều người,

because the numbers don't lie.

bởi những con số không biết nói dối.

In 2018, 40 million Americans used food stamps --

Năm 2018, 40 triệu người Mỹ sử dụng tem phiếu thực phẩm --

13 million more than in 2007, before the global financial crisis.

nhiều hơn 13 triệu so với năm 2007, trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Clearly, something is broken.

Rõ ràng, có thứ gì đó bất thường.

You can disagree with me about everything else,

Bạn có thể không đồng tình với tôi về mọi thứ khác,

but those are the facts.

nhưng đó là sự thật.

In the UK, a much smaller country,

Tại Vương quốc Anh, một quốc gia nhỏ hơn nhiều,

in 2016, 17 million people of working age

vào năm 2016,

17 triệu người trong độ tuổi lao động có ít hơn 100 bảng Anh tiền tiết kiệm.

had 100 pounds or less savings.

They are one minor accident away from penury.

Ngay cả một tai nạn nhỏ cũng đủ khiến họ rơi vào cảnh cơ hàn.

17 million people of working age.

17 triệu người trong độ tuổi lao động.

And on the thing that capitalism asks to be judged by,

Nói về một điều mà chủ nghĩa tư bản muốn được đánh giá cao,

global growth,

sự tăng trưởng toàn cầu,

it says, "All this terrible stuff happens, inequality, poverty, whatever --

nó cho rằng, “Mọi thứ khủng khiếp như thế này xảy ra,

bất bình đẳng, nghèo đói, bất cứ gì --

but we've still got growth."

nhưng chúng ta vẫn có sự tăng trưởng.”

Well, actually, the story isn't so great there either.

Chà, thực ra, câu chuyện cũng không tuyệt đến vậy.

Despite the rise of China, global growth is in secular decline.

Bất chấp sự trỗi dậy của Trung Quốc,

tăng trưởng toàn cầu vẫn đang trong tình trạng suy thoái lâu dài.

So, to be clear, the global economy is still growing,

Vậy, rõ ràng là kinh tế toàn cầu vẫn đang tăng trưởng,

but at a smaller, slower rate, decade on decade.

nhưng với tốc độ nhỏ hơn, chậm hơn, từ thập kỷ này sang thập kỷ khác.

20 years ago, if you said the term "lost decade,"

20 năm trước, nếu nói đến “thập niên mất mát,”

you were talking about Japan.

tức là đang nói về Nhật Bản.

Tôi xin lỗi bất cứ ai ở đây là người Nhật Bản.

My apologies to anybody here of Japanese heritage.

Today, it's an appropriate term for much of the global economy.

Ngày nay, nó là thuật ngữ phù hợp cho phần lớn nền kinh tế toàn cầu.

From Britain to Italy, South Africa to Brazil,

Từ Anh đến Ý, Nam Phi đến Brazil,

as one lost decade becomes two.

khi một thập niên mất mát đã biến thành hai.

And it gets worse.

Và nó còn tồi tệ hơn.

This economic malaise we've seen over the last 15 years

Tình trạng bất ổn kinh tế mà ta đã chứng kiến trong 15 năm qua

is surely to be joined by the climate crisis,

chắc chắn sẽ đi kèm với cuộc khủng hoảng khí hậu,

and then, demographic aging, a crisis of elderly care.

và sau đó, là sự già hóa dân số, cuộc khủng hoảng chăm sóc người già.

Hóa ra những thập kỷ đầu của thế kỷ 21 dù có tồi tệ đến đâu với nhiều người,

It turns out that the opening decades of the 21st century,

as bad as they were, for many,

are merely the leading edge of a hurricane.

chúng chỉ là khởi đầu của cơn bão.

Now ...

Bây giờ ...

mặc cho tất cả những gì tôi vừa nói với bạn,

despite everything I've just said to you,

tôi là người lạc quan.

I'm an optimist.

I believe that humans have the ingenuity to address all of these challenges

Tôi tin rằng con người đủ tài tình để giải quyết tất cả những thách thức này

and reach unprecedented prosperity and liberty for all.

và mang lại sự thịnh vượng và tự do trước đây chưa từng có cho mọi người.

That can happen by employing the state

Điều đó có thể xảy ra bằng cách để nhà nước can thiệp vào

and leveraging the technology revolution.

và tận dụng cuộc cách mạng công nghệ.

I wrote a book about it.

Tôi đã viết một cuốn sách về nó.

It's called "Fully Automated Luxury Communism."

Nó được gọi là “Chủ nghĩa Cộng sản Xa hoa Hoàn toàn Tự động.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

The c-word.

Chữ C đó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Fully automated, because we need an economic system

Hoàn toàn tự động, vì ta cần một hệ thống kinh tế

which reduces the necessity of human labor in the production process.

có thể giảm nhu cầu về nhân công trong quá trình sản xuất.

Luxury, because we need to expand

Xa hoa, vì chúng ta cần mở rộng

the sense of liberty and leisure time for all.

sự tự do và thời gian rảnh rỗi cho tất cả mọi người.

Communism, because what I believe is heading our way this century, maybe,

Chủ nghĩa cộng sản, vì những gì mà tôi tin là đang dẫn lối cho thế kỷ này,

có lẽ vậy,

could see the end of production for exchange

có thể chứng kiến ​​sự chấm dứt của sản xuất để trao đổi

and the necessity of humans to sell their labor for a wage.

và sự mất đi nhu cầu của con người khi bán sức lao động để được trả lương.

But in politics,

Nhưng trong chính trị,

big ideas only get you so far.

những ý tưởng lớn cùng lắm chỉ đến thế thôi.

That's been a problem for the Left historically,

Xưa giờ đó luôn là vấn đề của phe Cánh Tả,

Không biết bạn đã biết chưa.

I don't know if you know.

And what matters in the here and now, in 2022,

Và điều quan trọng ở đây và ngay lúc này, vào năm 2022,

are concrete proposals.

là các đề xuất cụ thể.

So how do we leverage the technology revolution?

Vậy làm thế nào để chúng ta tận dụng được cuộc cách mạng công nghệ?

How do we employ the state

Làm cách nào để ta đưa nhà nước vào cuộc

to address all the challenges I've just spoken about,

để giải quyết mọi thách thức mà tôi vừa nói đến,

which I'm pretty sure everybody in this room would acknowledge?

điều mà tôi khá chắc rằng mọi người trong căn phòng này đều công nhận?

Bất bình đẳng gia tăng, khủng hoảng khí hậu, già hóa dân số.

Rising inequality, the climate crisis, demographic aging.

For some, the answer is a universal basic income,

Đối với một số người, câu trả lời là thu nhập cơ bản phổ quát,

a UBI.

UBI.

Now, despite being a millennial,

Mặc dù thuộc thế hệ gen Y,

and still petrified when I look at my bank balance,

và vẫn chết lặng mỗi khi nhìn vào số dư ngân hàng của mình,

I'm not a fan.

tôi vẫn không thích điều đó.

And the reason is an affordable UBI is ineffective,

Và nguyên nhân là vì UBI ở mức hợp lý thì không hiệu quả,

and an effective UBI is unaffordable.

và UBI hiệu quả thì lại không ở mức hợp lý.

My proposal, instead, is universal basic services,

Đề xuất của tôi, thay vào đó, là các dịch vụ cơ bản phổ quát,

UBS.

UBS.

These are services which are universally available,

Đây là những dịch vụ có sẵn trên toàn cầu,

free at the point of consumption

miễn phí tại điểm tiêu dùng

and paid for through progressive taxation,

và được trả bằng thuế lũy tiến,

a bit like the NHS in the UK.

hơi giống Dịch vụ Y tế Quốc gia tại Vương quốc Anh.

I propose four of these universal basic services --

Tôi đề xuất dịch vụ cơ bản phổ quát này trong bốn lĩnh vực --

health care, housing, transport and education.

chăm sóc sức khỏe, nhà ở, giao thông và giáo dục.

Why these four?

Tại sao là bốn thứ này?

Housing, because you can't focus on long-term problem-solving,

Nhà ở, bởi vì bạn không thể tập trung vào việc giải quyết vấn đề lâu dài,

or making something of yourself,

hoặc tự mình làm bất cứ việc gì, nếu bạn phải chuyển nhà 12 tháng một lần.

if you have to move every 12 months. Believe me, I know.

Tin tôi đi, tôi hiểu mà.

Health care, because the basis of everything else

Chăm sóc sức khỏe, vì nền tảng của mọi thứ khác

is physical and mental well-being.

chính là sức khỏe thể chất và tinh thần.

Education, because you can't be of service to your community

Giáo dục, bởi vì bạn không thể phục vụ cộng đồng của mình

if you don't have skills,

nếu bạn không có các kỹ năng,

and we need to start acknowledging that an educated society is a public good.

và chúng ta cần bắt đầu công nhận rằng xã hội có giáo dục là lợi ích chung.

People training as dentists, as midwives, as engineers --

Mọi người được đào tạo thành nha sĩ, nữ hộ sinh, kỹ sư --

hey, as accountants.

kế toán nữa này.

We need those people.

Chúng ta cần những người đó.

Society needs those people, with those skills,

Xã hội cần những người đó, với những kỹ năng đó,

to not just thrive, but to survive,

không chỉ để phát triển, mà còn để tồn tại,

and we all benefit from them having those skills.

và tất cả chúng ta đều được hưởng lợi khi họ có những kỹ năng đó.

Transport, because you can have the skills,

Giao thông vận tải, bởi vì bạn có thể có các kỹ năng,

you can have the housing,

bạn có thể có nhà ở,

but location can remain a constraint on access to opportunity.

nhưng vị trí có thể vẫn là một rào cản cho việc tiếp cận cơ hội.

So, you might agree with me so far,

Vậy, bạn có thể đồng ý với tôi cho đến lúc này,

you might say, "Aaron, I get it.

bạn có thể nói, “Aaron, tôi hiểu rồi.

Market failure exists, it's a thing.

Thất bại thị trường có tồn tại, không thể chối cãi.

And yeah, OK, the state should intervene in some areas, fine.

Và ừ được rồi, nhà nước nên can thiệp vào một số lĩnh vực, tốt thôi.

But why universal?

Nhưng tại sao lại là phổ quát?

Surely, we should focus scarce resources on those that need help the most."

Dĩ nhiên, ta nên dồn nguồn lực khan hiếm vào những người cần giúp đỡ nhất.”

It turns out that two academics gave a pretty good answer to that,

Hóa ra hai học giả đã đưa ra câu trả lời khá hay cho câu hỏi đó cách đây 20 năm.

20 years ago.

Thật ngạc nhiên, họ là người Thụy Điển.

Surprise, they were Swedish.

And they found that countries with universal welfare systems

Và họ phát hiện ra rằng các quốc gia có hệ thống phúc lợi phổ quát

saw the lowest rates of hardship, the lowest rates of inequality,

có tỷ lệ nghèo khó thấp nhất, tỷ lệ bất bình đẳng thấp nhất,

and universal welfare systems commanded the broadest possible consent.

và hệ thống phúc lợi phổ quát nhận được sự ủng hộ rộng rãi nhất có thể.

If you want to see the citation, it's Walter Korpi and Joachim Palme.

Nếu bạn muốn xem câu trích dẫn đó, họ là Walter Korpi và Joakim Palme.

Cứ tra trên Google Scholar đi.

Go on Google Scholar, find it.

Now, how does that work? Why is that the case?

Sao có thể như thế được? Tại sao nó xảy ra?

Well, it turns out that universal welfare systems,

Chà, hóa ra các hệ thống phúc lợi phổ quát,

because of the nature of how they work,

nhờ vào nguyên tắc hoạt động cơ bản của chúng,

have less bureaucracy.

nên ít có nạn quan liêu hơn.

Because they don't employ means testing, there's less stigma attached,

Bởi vì họ không áp dụng xác minh thu nhập,

có ít sự kỳ thị hơn,

so the people accessing resources actually use them,

để những người tiếp cận tài nguyên thực sự sử dụng chúng,

trái với những gì chúng ta nhận được khi thực hiện xác minh thu nhập,

as opposed to what we get with means testing,

việc mà bạn cảm thấy mình không nên làm.

where you feel like you shouldn't be doing that.

And importantly,

Và quan trọng là,

quan trọng là,

they have the buy-in of that political class

là họ được hỗ trợ bởi tầng lớp chính trị

that is all-important in democracy,

mà có vai trò quan trọng nhất trong nền dân chủ,

the middle class.

tầng lớp trung lưu.

There's a reason why the NHS in Britain

Có một lý do tại sao Dịch vụ Y tế Quốc gia ở Anh

is still around after 80 years, and it's so loved.

vẫn tồn tại sau 80 năm, và vẫn rất được ưa chuộng.

It's because everybody gets to use it.

Là vì mọi người đều sử dụng nó.

It's part of the national fabric.

Đó là một phần của cơ cấu quốc gia,

It’s part of our shared social conversation and space.

một phần của cuộc trò chuyện và không gian xã hội mà chúng tôi cùng chia sẻ,

It’s something that belongs to all of us in the UK,

một thứ thuộc về tất cả chúng tôi ở Vương quốc Anh,

and we're very proud of it.

và chúng tôi rất tự hào về nó.

So if you want welfare services which address hardship,

Nếu bạn muốn các dịch vụ phúc lợi giải quyết vấn đề nghèo khổ,

reduce inequality,

giảm sự bất bình đẳng,

are effective, efficient and broadly liked,

năng suất, hiệu quả và được nhiều người yêu thích,

make them universal.

hãy biến chúng trở nên phổ quát.

"OK, I like universal services, but how do we pay for this?"

“OK,

tôi thích dịch vụ phổ quát, nhưng làm sao để ta chi trả cho việc này?”

In a word, tax.

Ngắn gọn lắm, dùng thuế.

Hardly reinventing the wheel, I know.

Thật vô ích khi làm lại những gì đã cũ, tôi biết.

In the United States, in the 1950s, the top rate of tax was 90 percent.

Tại Mỹ, vào những năm 1950, mức thuế suất cao nhất là 90%.

Today, it's 37 percent.

Ngày nay, nó là 37%.

In the UK, for much of Margaret Thatcher's premiership,

Ở Anh, trong phần lớn thời gian Margaret Thatcher làm Thủ tướng,

the top rate of tax was 60 percent.

mức thuế suất cao nhất là 60%.

Today, it's 45 percent.

Ngày nay, nó là 45%.

Dwight Eisenhower and the Iron Lady -- hardly two radical Marxists.

Dwight Eisenhower và Bà đầm Thép --

hầu như không phải là hai người theo chủ nghĩa Marx cấp tiến.

And then, there's things like financial transactions tax.

Và sau đó, có những thứ như thuế giao dịch tài chính.

All the outrage, in fact,

Tất cả sự phẫn nộ, trên thực tế,

that we tax work more than we tax wealth,

khi chúng ta đánh thuế lao động nhiều hơn đánh thuế tài sản,

which is astonishing.

thật đáng kinh ngạc.

In the UK and the US,

Ở Anh và Mỹ,

capital gains are taxed lower than incomes.

lãi vốn bị đánh thuế thấp hơn thu nhập.

How the hell does that work? Talk about a rigged system,

Thế quái nào lại có chuyện đó?

Rõ là hệ thống gian lận.

Then, there's the issue around the technology revolution.

Ngoài ra, có một vấn đề xoay quanh cuộc cách mạng công nghệ.

And this is a big reason why I like universal basic services.

Và đây là lý do chính tại sao tôi lại thích các dịch vụ cơ bản phổ quát.

If I'm right,

Nếu tôi đúng,

then the trends in the 21st century are deflationary.

xu hướng trong thế kỷ 21 là giảm phát.

Energy, information, labor are getting cheap,

Nguồn năng lượng, thông tin, lao động đang trở nên rẻ đi,

they're deflationary,

chúng đang giảm phát,

and they'll remain deflationary for a very long time.

và chúng sẽ tiếp tục giảm phát trong một thời gian rất dài.

Thật khó tin, tôi biết, vào năm 2022, khi bạn đổ xăng tại các trạm xăng.

Hard to believe, I know, in 2022, when you're filling up at the tank,

but renewables trends are clear,

xu hướng dùng năng lượng tái tạo là điều hiển nhiên,

and that will be the case for a very long time.

và tình trạng đó sẽ còn tiếp diễn trong một thời gian rất dài.

Now, do we want those trends to underpin universal basic services,

Bây giờ, liệu ta muốn những xu hướng đó củng cố các dịch vụ cơ bản toàn cầu,

or prop up shareholders,

hay sẽ hỗ trợ các cổ đông,

or create the basis for new monopolistic models?

hay tạo ra nền tảng cho các mô hình độc quyền mới?

Finally, on the climate crisis,

Cuối cùng, về cuộc khủng hoảng khí hậu,

another reason for universal basic services.

một lý do khác cho các dịch vụ cơ bản phổ quát.

A UBI would be an extraordinary amount of money to spend.

Một khoản UBI là khoản chi phí rất lớn.

And yet, I don't see quite what it would do

Tuy nhiên, tôi không hiểu nó có tác dụng gì

in terms of transitioning our economies away from fossil fuels,

trong việc chuyển đổi nền kinh tế của ta khỏi các nhiên liệu hóa thạch,

which again,

một lần nữa,

tôi chắc rằng mọi người trong căn phòng này đều công nhận,

I'm sure everybody in this room acknowledges,

we have to do pretty damn quickly.

rằng chúng ta phải hành động thật nhanh.

Meanwhile, with universal basic services,

Trong khi đó, với các dịch vụ cơ bản phổ quát,

we can put a post-carbon agenda

chúng ta có thể đặt mục tiêu hậu cacbon

at the heart of education, health care, transport and housing,

vào trọng tâm của giáo dục, chăm sóc sức khỏe, giao thông và nhà ở,

rapidly decarbonizing our economies.

nhanh chóng khử cacbon cho nền kinh tế của chúng ta.

And look, to move away from fossil fuels,

Và hãy nhìn xem, để tránh xa nhiên liệu hóa thạch,

we need to do the one thing that market fundamentalists hate,

ta cần làm một điều mà những người theo chủ nghĩa cơ bản thị trường ghét,

and that's called planning.

và đó được gọi là lập kế hoạch.

So, cast your minds to 2100,

Vì vậy, hãy hướng tâm trí của bạn đến năm 2100,

and a world after capitalism as we know it.

và một thế giới hậu chủ nghĩa tư bản như chúng ta biết.

You go to your job four hours a day in an elderly care center,

Bạn đi làm bốn tiếng một ngày ở trung tâm chăm sóc người cao tuổi,

one of the few labor-intensive industries that's still around.

một trong số ít các ngành sử dụng nhiều lao động mà vẫn còn tồn tại.

Afterwards, you go for lunch, you see your friends

Sau đó, bạn đi ăn trưa, gặp gỡ bạn bè

and you talk about taking that holiday in some rewilded forest somewhere,

và nói về việc đi nghỉ ở một khu rừng hoang sơ nào đó,

go see some bison and some bears.

đi xem vài con bò rừng và vài loài gấu.

And you talk about wanting to study for that third college degree,

Và bạn nói về mong muốn học để lấy bằng đại học thứ ba,

this time in medicine,

lần này là ngành y,

because you're working with older people

bởi vì bạn đang làm việc với những người lớn tuổi

and you're fascinated by the sphere, the area,

và bạn bị thu hút bởi phạm vi, lĩnh vực,

the growth industry of radical life extension.

ngành công nghiệp đang phát triển của việc kéo dài tuổi thọ triệt để.

And hey, your first two degrees didn't cost a thing,

Và này, hai tấm bằng đầu tiên của bạn chẳng tốn kém bao nhiêu,

and that second one, East Asian Literature,

và tấm bằng thứ hai về Văn học Đông Á

đã cho bạn một góc nhìn hoàn toàn mới về cuộc sống.

gave you a whole new perspective on life.

You really loved Japanese poetry after that.

Bạn thực sự yêu thích thơ ca Nhật Bản về sau đó.

Pretty good, right?

Khá ổn, phải không?

You get a notification as you leave that lunch.

Bạn nhận được một thông báo vào lúc bạn rời điểm ăn trưa.

Your local health care clinic's saying you need to go for a quick checkup.

Trạm y tế địa phương nói rằng bạn cần đến để kiểm tra nhanh.

You go down there, you take a bus --

Bạn đi xuống đó, bắt một chuyến xe buýt --

free, electric, self-driving.

miễn phí, chạy bằng điện, tự lái.

The local bus co-op uses a powerful predictive algorithm

Hợp tác xã xe buýt của địa phương sử dụng một thuật toán dự đoán tân tiến

to determine how much supply is needed at what time

để xác định cần bao nhiêu nhiên liệu, vào thời điểm nào

for optimal efficiency and effectiveness.

để đạt hiệu quả và hiệu suất tối ưu.

So sánh điều đó với giờ cao điểm ở LA hoặc London,

Compare that to rush hour in LA or London.

khác biệt rõ rệt.

Big difference -- I know which I prefer.

Tôi biết tôi thích cái nào hơn.

You end up at the local health clinic.

Bạn đến trạm y tế địa phương.

They say, "Look, it's time for liquid biopsy.

Họ nói, “Nhìn này, đến lúc làm sinh thiết lỏng rồi.

You missed your checkup last week."

Bạn bỏ lỡ đợt kiểm tra vào tuần trước.”

You go in -- stage zero cancer.

Bạn bước vào -- ung thư giai đoạn 0.

No problem, some pills will fix that.

Không vấn đề gì đâu, uống vài viên thuốc sẽ khỏi nhanh thôi.

At every stage of this narrative,

Ở mỗi giai đoạn của câu chuyện này,

the health care, the transport, the college degrees, the elderly care,

từ chăm sóc sức khỏe, giao thông, bằng đại học, chăm sóc người già,

we've seen universal basic services in action.

ta đều thấy sự hiện hữu của dịch vụ cơ bản phổ quát.

Universally available, free at the point of consumption

Có sẵn trên toàn cầu, miễn phí tại điểm tiêu dùng

and paid for through progressive taxation.

và được chi trả bằng thuế lũy tiến.

Now, this might sound utopian.

Hiện nay, điều này nghe có vẻ không tưởng.

Cá nhân tôi nghĩ rằng, về mặt kỹ thuật thì điều này dễ thực hiện

Personally, I think it's technically easier to do

than colonizing Mars,

hơn là việc định cư ở sao Hỏa,

but our society somehow thinks differently.

nhưng xã hội của chúng ta bằng cách nào đó lại nghĩ khác.

But it's not utopian.

Nhưng nó chẳng phải điều không tưởng.

In fact, in many ways, this world resembles our own.

Trên thực tế, theo nhiều mặt, thế giới này giống với thế giới của ta.

There are still markets for many, many things.

Vẫn còn thị trường cho vô vàn thứ.

The state isn't involved in making chocolate bars

Nhà nước không tham gia vào việc làm ra các thanh sô-cô-la

or socks or silk ties.

hoặc đôi tất hay cà vạt lụa.

But it is the central player

Nhưng nó đóng vai trò trung tâm

in these four things we all need for liberty:

trong bốn thứ mà tất cả chúng ta cần để có sự tự do:

housing, education, health care and transport.

nhà ở, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và giao thông.

And to say it's no utopia means bad things still happen, yes.

Và chưa kể nó là điều không tưởng nghĩa là những chuyện tồi tệ vẫn xảy ra,

đúng vậy.

There are fallings out, there's personal enmity,

Có những cuộc tranh cãi, có những hiềm khích cá nhân,

there are love affairs, you fall in and out of love.

có những chuyện tình, bạn yêu rồi lại hết yêu.

Often, falling in love is worse, it's more dangerous.

Thường thì, yêu còn tệ hơn, nguy hiểm hơn là hết yêu.

These things still happen,

Những điều này vẫn diễn ra,

but they're better than homelessness,

nhưng chúng vẫn tốt hơn là vô gia cư,

than being unable to pay for your insulin,

hơn là việc không đủ tiền để mua insulin,

or failing to address the climate crisis as a species.

hoặc cả loài người không cùng giải quyết khủng hoảng khí hậu.

It’s time we lived up to those glorious words:

Đã đến lúc chúng ta làm theo những ngôn từ lộng lẫy đó:

life, liberty and the pursuit of happiness.

cuộc sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.

And recognize that, for the majority of the global population,

Và nhận ra rằng, đối với phần lớn dân số toàn cầu,

việc mưu cầu hạnh phúc là điều bất khả thi.

the pursuit of happiness is impossible.

It's downright illusory,

Điều đó hoàn toàn là viễn vông,

unless they have access to universal basic services.

trừ khi họ được tiếp cận các dịch vụ cơ bản phổ quát.

This is the way by which we guarantee liberty for all

Đây là cách mà chúng ta đảm bảo tự do cho tất cả mọi người

and address the great challenges of the 21st century --

và giải quyết những thách thức lớn của thế kỷ 21 --

the climate crisis, inequality, demographic aging --

khủng hoảng khí hậu, bất bình đẳng, già hóa dân số --

whilst leveraging these remarkable technologies

đồng thời tận dụng những công nghệ đặc biệt này

that the ingenuity of our species has created.

những thứ mà loài người chúng ta tạo ra nhờ có sự tài tình.

I don't think there's another way of addressing those challenges.

Tôi nghĩ không còn cách nào khác để giải quyết những thách thức đó.

I think anybody who thinks otherwise is delusional, frankly.

Thành thật mà nói, tôi nghĩ ai nghĩ khác mới là người hoang tưởng.

But all that means we're going to have to do something

Nhưng tất cả điều đó có nghĩa là chúng ta sẽ phải làm một việc

which, for the political establishment and status-quo thinking,

mà các nhà chính trị và những người muốn duy trì hiện trạng

đã cật lực phản đối trong nhiều thập kỷ.

has been anathema for decades.

And that means returning the state --

Và điều đó cũng có nghĩa là đưa nhà nước trở lại --

yes, the state --

đúng vậy, nhà nước --

to the center stage of our economic and social lives.

trở lại vị trí trung tâm của đời sống kinh tế và xã hội của ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Chris Anderson: Thank you, Aaron.

Chris Anderson: Cảm ơn, Aaron.

I think we have a secret questioner somewhere,

Tôi nghĩ rằng chúng ta có một người đặt câu hỏi bí ẩn ở đâu đó,

in the form of Maja Bosnic, who is a public finance expert.

trong vóc dáng của Maja Bosnic, một chuyên gia tài chính công.

She spoke recently at TEDWomen.

Cô ấy đã phát biểu gần đây tại TEDWomen.

Maja, what's your question?

Maja, câu hỏi của cô là gì?

Maja Bosnic: Yes, thank you very much.

Maja Bosnic: Vâng, cảm ơn rất nhiều.

Câu hỏi của tôi về cơ bản liên quan đến các trở ngại.

So my question is basically related to resistances.

Tôi làm việc với các dịch vụ cộng đồng,

I work with public services,

and I work towards making them more gender-responsive,

và tôi nỗ lực hướng tới giúp dịch vụ công đáp ứng về giới tốt hơn,

vì vậy tôi có biết một vài điều về các trở ngại.

so I know a thing or two about resistances.

So I wanted to ask you, what do you see as the biggest resistances?

Do đó tôi muốn hỏi anh rằng, theo anh đâu là các trở ngại lớn nhất?

And in which one, or maybe some of these four

Và chúng thuộc một lĩnh vực nào,

hoặc có thể là những lĩnh vực nào mà anh vừa đề cập đến?

that you are mentioning?

Xin cảm ơn.

Thank you.

Aaron Bastani: Câu hỏi hay đó, cảm ơn cô. Đối với tôi, trở ngại là nhà ở.

Aaron Bastani: Great question, thank you. For me, it’s got to be housing.

Because, particularly in the Anglo-American economies,

Bởi vì, đặc biệt là ở các nền kinh tế Anh-Mỹ,

chúng ta có mô hình tăng trưởng được xây dựng dựa trên đầu tư đầu cơ

we have a growth model built upon speculative investment

vào tài sản nhà ở.

in housing assets.

Thực tế là, đối với những nước như Anh và Mỹ --

The reality is, for the likes of the UK and the US --

the Canadian property market is probably quite similar --

thị trường bất động sản Canada có lẽ cũng khá giống vậy --

ta cần phải có một thứ gì đó tương tự như những gì Nhật Bản đã chứng kiến

we need to have something akin to what Japan has seen

trong 25 năm qua,

over the last 25 years,

đó là, một cách hiệu quả, giá nhà vẫn giữ nguyên.

which is, effectively, flat house price increases.

Sorry, I should phrase that better -- zero percent growth in house prices.

Xin lỗi, tôi nên diễn đạt rõ hơn -- giá nhà tăng không phần trăm.

So wages can catch up.

Do đó tiền lương có thể theo kịp.

I saw an amazing statistic, actually, the other day in the UK,

Thật ra hôm trước tôi có xem một thống kê ở Anh,

which showed that a majority of homeowners in the UK

nó cho thấy hầu hết các chủ sở hữu nhà tại Vương quốc Anh

are happy to have zero growth on house prices.

hài lòng với mức tăng giá nhà bằng không.

And that makes sense.

Và điều đó hợp lý, nhỉ?

Tại sao bạn lại muốn ngôi nhà của bạn tăng giá trị?

Why would you want your house to gain in value?

All it means is you buy another house,

Tức là bạn mua một ngôi nhà khác,

which has relatively gone up as well.

ngôi nhà này cũng đã tăng giá tương đối.

And I think people acknowledge that this isn’t working

Và tôi nghĩ mọi người cho rằng điều này không có ích

for people who rent, who don't own the assets.

cho những người thuê nhà, những người không sở hữu tài sản.

And I would rather keep that price flat,

Và tôi thà giữ mức giá đó cố định,

and, you know, have more people included in our economy.

và thu hút nhiều người hơn tham gia vào nền kinh tế của chúng ta.

But that's, I think, the big structural challenge --

Nhưng điều đó, theo tôi nghĩ, là thách thức lớn về mặt cấu trúc --

we would have to take on speculative investment in housing.

chúng ta sẽ phải chấp nhận đầu tư mang tính đầu cơ vào nhà ở.

CA: Thank you, Maja.

CA: Cảm ơn, Maja.

Aaron, I'm really taken by this argument for UBS,

Aaron, tôi thực sự bị thuyết phục bởi lập luận này về UBS,

partly because, just structurally,

một phần bởi vì,

chỉ xét về mặt cấu trúc,

some of those things naturally get organized better

có vài lĩnh vực trong số đó cố nhiên sẽ được tổ chức tốt hơn

if there's only one of them, not a bunch in competition.

nếu chúng tồn tại độc lập, thay vì trong một nhóm cạnh tranh.

You compare US health care capitalism with something like the NHS

Bạn so sánh chủ nghĩa tư bản trong chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ

với Dịch vụ Y tế Quốc gia tại Anh (NHS)

or the state things, which, for all their faults,

hoặc những gì thuộc nhà nước, thứ mà dù có bao nhược điểm,

seem to deliver equally good or better health care

nhưng dường như cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt như nhau hoặc tốt hơn

for, like, half the money.

chỉ với một nửa số tiền.

Giao thông vận tải, bạn có thể đưa ra lý lẽ tương tự.

Transport, you can make the same argument.

Nhưng bạn đã ước tính giá của nó chưa?

But have you cost it out?

To roll out all these four, that's a massive investment.

Để triển khai cả bốn thứ này, phải có khoản đầu tư vô cùng lớn.

Have you costed it?

Bạn đã thử tính toán chi phí chưa?

AB: I haven't costed it.

AB: Tôi chưa từng tính toán.

University College London has costed universal basic services,

Đại học College London đã tính chi phí cho các dịch vụ cơ bản phổ quát,

and they had six -- they included food, which is pretty ambitious.

và họ có sáu lĩnh vực -- kể cả thực phẩm, khá là tham vọng.

In the US private health care system, 16 percent of GDP's spent on health care.

Trong hệ thống chăm sóc sức khỏe tư nhân của Mỹ,

16% GDP được chi cho việc chăm sóc sức khỏe.

In the UK, it's 10 percent.

Ở Anh, tỷ lệ là 10%.

And we have longer life expectancy,

Và chúng tôi có tuổi thọ cao hơn,

ít phụ nữ mất khi sinh con hơn,

fewer women dying in childbirth,

lower infant mortality.

tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh thấp hơn.

So clearly, something is going right.

Vậy rõ ràng, một điều gì đó đang đi đúng hướng.

Và bạn có thể nói rằng, “NHS đang thiếu hụt ngân sách.”

And you might say, "The NHS is underfunded."

Cứ tăng lên 1% hoặc 2%. Và dĩ nhiên, chúng tôi có phạm vi bảo hiểm phổ quát.

Bump up by one or two percent. And of course, we have universal coverage.

Do đó, có một lý lẽ đanh thép về việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng,

So there's a strong argument there for public health care,

từ một góc độ hiệu quả --

from an efficiency perspective --

Và tôi xin đáp lời bằng điều này --

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

AB: Thank you.

AB: Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And I would respond with this, in regards to elderly care.

Và tôi sẽ trả lời về việc này, liên quan đến chăm sóc người cao tuổi.

Nếu bạn nhìn vào cuộc khủng hoảng già hóa dân số,

If you look at the crisis of demographic aging,

and elderly care that’s coming down the line

và việc chăm sóc người cao tuổi đang giảm dần

because of lower birth replacement rates of an aging population.

là do tỷ suất sinh đẻ để bù đắp cho dân số già ngày càng thấp.

And I want one of these geniuses to come up with us living to 200.

Và tôi muốn một trong những thiên tài này giúp chúng ta sống đến 200 tuổi,

sẽ tuyệt vời làm sao.

But if that happens, we then create a crisis of elderly care,

Nhưng nếu điều đó xảy ra, ta sẽ gây ra cuộc khủng hoảng chăm sóc người già,

and the reality is, it's not that we can't afford to do UBS,

và thực tế là, không phải là ta không đủ khả năng để triển khai UBS,

a UBS of elderly care, if that happens --

UBS về chăm sóc người cao tuổi, nếu chuyện đó xảy ra --

chúng ta sẽ không thể không làm nó.

we can't afford not to do it.

Because I then return to the NHS point about efficiency,

Bởi vì tôi sẽ quay trở lại điểm NHS về tính hiệu quả,

particularly in elderly care.

đặc biệt là trong việc chăm sóc người già.

If you don't have that as a UBS, you're in big trouble, in my view.

Theo quan điểm của tôi, nếu không đặt NHS làm USB, bạn đang gặp rắc rối lớn.

CA: Aaron, cảm ơn vì những đóng góp vô cùng thu hút cho buổi thảo luận.

CA: Aaron, thanks for an incredibly compelling contribution to the debate.

AB: Cảm ơn, rất hân hạnh.

AB: Thank you, cheers.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)