The Climate Solutions Worth Funding — Now | Jonathan Foley | TED

Translator: Bích Ngọc Huỳnh Reviewer: Thien Vo

So I'm a climate scientist

Vì tôi là một nhà khoa học khí hậu

and I've devoted my entire life to this topic.

và tôi đã dành cả cuộc đời mình cho chủ đề này.

Why on Earth would anybody want to do that?

Tại sao trên Trái Đất này lại có người muốn làm vậy chứ ?

Well, it's because science can help us.

Chà, đó là vì khoa học có thể giúp chúng ta

It was, after all, science that first told us

Sau cùng thì, khoa học là thứ đầu tiên

that this planet was warming

cho ta biết hành tinh này đang nóng lên

and we were the cause of that.

và ta là nguyên nhân của điều đó.

But science can also help us find solutions to the crisis.

Nhưng khoa học cũng có thể giúp ta tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng

And we need this more than ever.

Và chúng ta cần điều này hơn bao giờ hết.

Because right now,

Vì ngay bây giờ,

everybody seems to be telling us about their favorite climate solutions.

mọi người dường như đang nói với ta về các giải pháp khí hậu yêu thích của họ.

There's so much noise, so much confusion,

Quá nhiều tiếng ồn, quá nhiều hỗn loạn,

all these ideas out there.

tất cả những ý tưởng ngoài kia.

How do we sort it out?

Làm thế nào để ta sắp xếp được chúng?

How do we figure out what works and what doesn't

Làm thế nào để ta tìm ra cái gì hiệu quả và cái gì không

and where we should focus?

và chúng ta nên tập trung vào đâu?

Well, this is where science can help us.

Đây là chỗ mà khoa học có thể giúp được

We can do what's called a meta analysis,

Chúng ta có thể thực hiện cái gọi là phân tích đa dữ liệu,

where we collect all the evidence,

nơi chúng ta thu thập tất cả bằng chứng,

all the data, and look at it

tất cả dữ liệu và xem xét nó

and figure out which solutions are the biggest,

và tìm ra giải pháp nào là lớn nhất,

which ones are the most effective and which ones are ready to go now.

cái nào hiệu quả nhất

và cái nào sẵn sàng để sử dụng ngay bây giờ

And here's the good news.

Và đây là tin tốt.

Evidence tells us what we should focus on.

Bằng chứng nói lên điều mà chúng ta nên tập trung vào

And there are lots of good climate solutions available right now,

Và có rất nhiều giải pháp khí hậu tốt có hiệu lực ngay bây giờ,

ready to go.

sẵn sàng để sử dụng.

Let's focus on these

Hãy tập trung vào chúng

and less on the ones that are kind of a distraction right now.

và ít hơn vào những thứ

gây mất tập trung khác ngay lúc này

Science can also help us figure out the economics of climate solutions.

Khoa học cũng có thể giúp chúng ta tính toán

tính kinh tế của các giải pháp khí hậu.

And what we can do is build what's called a cost curve,

Và những gì ta có thể làm là

xây dựng thứ gọi là đường cong chi phí

where we stack up climate solutions from left to right,

nơi chúng ta sắp xếp các giải pháp khí hậu từ trái qua phải

from the cheapest ones all the way to the most expensive.

từ những giải pháp rẻ nhất đến đắt nhất.

And here's the amazing thing.

Và điều tuyệt vời ở đây là,

When we do that,

Khi chúng tôi làm việc đó,

we find out that about 80 percent of these climate solutions

chúng tôi phát hiện ra rằng khoảng 80 phần trăm

are actually really cheap.

các giải pháp khí hậu này thực sự rẻ.

They're cheaper than what we do already.

Chúng rẻ hơn những gì chúng ta đã làm.

They're cheaper than fossil fuels,

Chúng rẻ hơn nhiên liệu hóa thạch,

they're cheaper than polluting industries,

rẻ hơn các ngành công nghiệp gây ô nhiễm,

they're cheaper than destructive agriculture.

rẻ hơn cả ngành nông nghiệp hủy diệt.

And these cheap climate solutions are the best bargains in human history.

Và những giải pháp khí hậu giá rẻ này là món hời tốt nhất trong lịch sử loài người.

They save money now and prevent disaster in the future.

Chúng giúp tiết kiệm tiền ngay bây giờ

và ngăn chặn thảm họa trong tương lai.

And we should be deploying the hell out of these things.

Và chúng ta nên triển khai hết những điều này.

So science has shown us the “what” of addressing the climate crisis:

Khoa học đã cho chúng ta thấy “điều gì”

sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu:

What solutions we have, what they’re going to cost,

Những giải pháp mà ta có, chi phí mà chúng sẽ tiêu tốn

what we can do.

điều mà ta có thể làm

But we also need help with the how, when, where,

Nhưng chúng ta cũng cần trợ giúp về phần phương pháp, khi nào, ở đâu

in what ways do we best deploy these climate solutions

và những cách nào mà ta triển khai tốt nhất các giải pháp khí hậu này

to be the most effective.

để đạt hiệu quả cao nhất.

So let's go build that science of how.

Vậy nên, hãy cùng xây dựng khoa học về phương pháp

To do that, we've got to go back to the basics.

Để làm được điều đó, ta phải quay trở lại với điều cơ bản.

To stop climate change,

Để ngăn biến đổi khí hậu,

the biggest thing we've got to do is bend that big red curve,

điều lớn nhất chúng ta phải làm là cắt giảm lượng phát thải khí,

the emissions of greenhouse gases that are causing the problem

lượng phát thải khí nhà kính vốn là nguyên nhân gây ra vấn đề ngay từ đầu.

in the first place.

And we've got to bend it really hard and really fast.

Và chúng ta phải giảm nó thật mạnh và thật nhanh.

We've got to cut emissions drastically in the coming decade

Chúng ta phải quyết liệt cắt giảm lượng khí thải trong thập kỷ tới

and keep cutting them and keep cutting them

và cứ tiếp tục cắt giảm chúng

through the middle of the century.

trong suốt giữa thế kỷ.

But we're also going to need a little bit of carbon removal

Nhưng chúng ta cũng sẽ cần loại bỏ một phần khí carbon

to address any remaining emissions.

để giải quyết lượng khí thải còn lại.

And together, a whole lot of emissions cuts

Cùng lúc cắt giảm khí thải

and a little bit of carbon removal will help us get to net zero

và loại bỏ một phần carbon sẽ giúp chúng ta đạt được mức phát thải 0

when we stop climate change from going any farther.

trong lúc ta ngăn chặn biến đổi khí hậu đi xa hơn nữa.

But in all of this work,

Nhưng trong tất cả các việc này,

the most important variable

biến số quan trọng nhất

and the one that people often forget is time.

và là điều mà mọi người thường lãng quên là thời gian.

That's because climate change is a cumulative problem.

Đó là bởi vì biến đổi khí hậu là một vấn đề lũy tích.

It builds up over time.

Nó tích tụ theo thời gian.

The temperatures we're seeing on Earth today

Nhiệt độ mà ta đang thấy trên Trái đất ngày nay

are due to the buildup of greenhouse gases

là do sự tích tụ khí nhà kính

over the last 150 years.

trong 150 năm qua.

Well, it turns out that the problem is cumulative

Chà, hóa ra vấn đề là tích lũy

and climate solutions are too.

và các giải pháp khí hậu cũng vậy.

Let me show you what I mean.

Tôi sẽ cho bạn thấy điều tôi muốn nói

If we cut emissions now into the next decade,

Nếu ta cắt giảm lượng khí thải hiện tại

we can prevent that much carbon, that whole blue area,

ngay trong thập kỉ tới

chúng ta có thể ngăn chặn lượng carbon đó, toàn bộ vùng xanh đó,

from ever going in the atmosphere.

không bao giờ đi vào bầu khí quyển.

And if these emissions cuts are permanent,

Và nếu những cắt giảm khí thải này là vĩnh viễn,

then we keep adding to it the next decade

rồi chúng ta tiếp tục giảm thêm nữa trong thập kỷ tới

and the decade after that,

và thập kỷ sau đó,

building up to a huge impact in stopping climate change.

sẽ tạo ra tác động rất lớn trong việc ngăn chặn biến đổi khí hậu.

That's incredible.

Điều này thật phi thường.

This decades emissions does that much work in stopping climate change.

Khí thải trong thập kỷ này có tác động lớn trong ngăn chặn biến đổi khí hậu.

Well, we can cut emissions again in the 2030s

Chà, ta có thể cắt giảm khí thải một lần nữa vào những năm 2030

and again in the 2040s,

và một lần nữa vào những năm 2040,

but the longer we wait,

nhưng ta chờ đợi càng lâu,

the less effective these actions are going to be.

hiệu quả từ những hành động này sẽ càng kém.

They simply have less time to work on the atmosphere.

Đơn giản là vì có ít thời gian để tác động đến khí quyển hơn

Well, carbon removal is important too, but it faces an uphill battle

Việc loại bỏ carbon cũng rất quan trọng,

nhưng ta sẽ phải đối mặt với cuộc chiến khó khăn

because it starts basically at zero

vì về cơ bản nó bắt đầu ở mức 0

and it's going to take years to go to the gigaton scale that's required.

và sẽ mất nhiều năm để đạt đến quy mô gigaton yêu cầu.

So it is important,

Điều này rất quan trọng,

but overall it's total cumulative impact is pretty small.

nhưng nhìn chung, tổng tác động tích lũy của nó khá là nhỏ.

And when we do the math correctly

Và khi ta làm toán một cách chính xác

and we do what's called the integral

ta thực hiện một thứ gọi là tích phân

or the area under the curve in assessing climate solutions,

hoặc diện tích dưới đường cong trong định mức giải pháp khí hậu,

we find something kind of extraordinary.

chúng ta thấy một điều thật phi thường.

Emissions cuts are really most of the story here.

Việc cắt giảm khí thải thực sự chiếm phần lớn kết quả ở đây.

Ninety-six percent of what it takes to get to net zero is cutting emissions.

96% của toàn bộ giải pháp nhằm đạt được mức phát thải 0

là cắt giảm khí thải

And three quarters of this comes from the first decades of emissions cuts.

Và 3 phần 4 kết quả của điều này

đến từ việc cắt giảm khí thải ở thập kỉ đầu tiên

That's amazing.

Điều đó thật tuyệt vời.

Early action matters a lot.

Hành động càng sớm càng quan trọng

Carbon removal will be part of the story, but overall, its impact is pretty small,

Loại bỏ carbon sẽ là 1 phần của giải pháp

nhưng nhìn chung nó có tác động khá ít

about four percent.

chỉ khoảng 4%.

What this tells us is there's a time value of carbon,

Điều này cho ta biết rằng có 1 giá trị thời gian cho carbon

just like the time value of money.

giống như giá trị thời gian của tiền bạc

Early investments pay off in the long run.

Đầu tư sớm sẽ được đền đáp về lâu dài

It also tells us about the kinds of solutions we need

Nó cũng cho ta biết về các loại giải pháp cần thiết

and how they unfold over time.

và cách chúng diễn ra theo thời gian.

For example, we're going to need a hell of a lot

Ví dụ, chúng ta sẽ cần cực kì nhiều

of emergency brake climate solutions.

giải pháp khí hậu phanh khẩn cấp.

Solutions that have no delays

Các giải pháp mà không được chậm trễ

and instantly work on the atmosphere.

và ngay lập tức có tác dụng lên khí quyển.

Things like plugging methane leaks or stopping deforestation

Những việc như ngăn chặn rò rỉ khí metan hoặc ngăn chặn nạn phá rừng

or big gains in energy efficiency in today's infrastructure,

hoặc tăng mạnh hiệu suất năng lượng

với cơ sở hạ tầng hiện nay

while we build out tomorrow's infrastructure,

trong khi ta xây dựng cơ sở hạ tầng cho tương lai

and we're going to need a lot of new infrastructure and power systems

và chúng ta sẽ cần rất nhiều cơ sở hạ tầng và hệ thống điện mới,

and transportation and buildings.

cũng như giao thông, và cao ốc.

But infrastructure takes time.

Nhưng cơ sở hạ tầng cần thời gian.

We also need nature-based climate solutions like planting trees,

Chúng ta cũng cần các giải pháp khí hậu dựa trên thiên nhiên

restoring ecosystems.

như trồng cây, phục hồi hệ sinh thái.

But trees and soils take decades to build up carbon

Nhưng cây cối và đất đai mất nhiều thập kỷ để tích tụ carbon

and will be delayed.

và sẽ gây chậm trễ.

Và tất nhiên, chúng ta sẽ cần một vài công nghệ mới.

And of course, we will need some new technologies.

But these might not show up for a long time,

Nhưng những thứ này không thể xuất hiện ngay lập tức được,

and the longer we wait,

và chúng ta càng chờ đợi lâu,

they are much less effective.

hiệu quả mà chúng mang lại sẽ càng kém.

Vì vậy, khi chúng ta nghĩ về giải pháp khí hậu,

So when we think about climate solutions,

we need to make sure we emphasize the solutions that are ready to go now

Ta cần đảm bảo rằng ta đã nhấn mạnh các giải pháp sẵn có

so they can start building up their impact over time and not wait.

để chúng có thể bắt đầu xây dựng tác động

của mình theo thời gian và không phải chờ đợi.

This is why we say now is better than new

Đây là lý do tại sao chúng tôi nói hiện tại tốt hơn cái mới

and time is more important than tech.

và thời gian quan trọng hơn công nghệ.

Science can help us in other ways too.

Khoa học cũng có thể giúp ta theo những cách khác.

It can help us geographically focus our efforts

Nó có thể giúp ta tập trung nỗ lực về mặt địa lý

to make sure we're doing them in the most important places.

để đảm bảo rằng ta đang thực hiện giải pháp ở những nơi quan trọng nhất.

Science and big data can, for example,

Ví dụ, khoa học và dữ liệu lớn có thể

point out where methane plumes are pouring into the atmosphere.

chỉ ra nơi những cột khí metan đang đổ vào khí quyển.

These are satellite images showing specific pipelines

Đây là những hình ảnh vệ tinh cho thấy các đường ống

and refineries where methane is pouring into the sky,

và nhà máy lọc dầu cụ thể nơi khí metan đang thải ra bầu trời,

causing climate change.

gây ra biến đổi khí hậu.

Let's go there and fix these leaks

Hãy đến đó và sửa chữa những rò rỉ này

and make sure that they're not contributing to climate change anymore.

và đảm bảo rằng chúng không góp phần vào biến đổi khí hậu nữa.

And we can use big data to target other climate interventions,

Và ta có thể sử dụng dữ liệu lớn để nhắm mục tiêu

vào các can thiệp khí hậu khác,

whether it's deforestation

dù cho đó có là nạn phá rừng

or closing the dirtiest power plants in the world,

hay đóng cửa các nhà máy điện bẩn nhất trên thế giới,

to make sure that every action counts

để đảm bảo rằng mọi hành động đều có giá trị

and can be most impactful right away.

và đạt được tác động mạnh nhất ngay lập tức.

Science can also make sure that we look for solutions that help people,

Khoa học cũng có thể đảm bảo cho ta để tìm được giải pháp hỗ trợ mọi người

especially the most vulnerable and poorest people on Earth.

đặc biệt là nhóm người dễ bị tổn thương nhất và nghèo nhất trên Trái đất.

And I can't think of a better example than looking at fossil fuels.

Và tôi không thể nghĩ ra 1 ví dụ nào tốt hơn nhiên liệu hóa thạch

Ta biết rằng nhiên liệu hóa thạch là yếu tố lớn nhất

We know that fossil fuels are the biggest contributor to climate change,

góp phần làm biến đổi khí hậu

but they're also the biggest contributor to air pollution,

nhưng chúng cũng đóng vai trò quan trọng gây ô nhiễm không khí,

particulate matter and smog, right now.

bụi mịn và sương mù, ngay lúc này.

And this air pollution is killing people.

và loại ô nhiễm không khí này đang gây chết người.

Harvard epidemiologists have estimated

Các nhà dịch tễ học Harvard ước tính

between eight and nine million people a year

có khoảng tám đến chín triệu người mỗi năm

are dying prematurely because of the air pollution

đang chết sớm vì ô nhiễm không khí

caused by fossil fuels right now.

do nhiên liệu hóa thạch gây ra hiện nay.

That's more than warfare, guns and tobacco combined.

Điều đó còn hơn cả chiến tranh, súng và thuốc lá cộng lại.

Vì vậy, khi ta loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch,

So when we phase out fossil fuels,

not only do we save us from a climate crisis,

không chỉ ta đang cứu bản thân khỏi khủng hoảng khí hậu

it also saves us from a health crisis here today.

mà ta còn cứu mình khỏi khủng hoảng sức khỏe ngay lúc này

This is a win-win for the world,

Đây là một lợi thế đôi bên cùng có lợi cho thế giới,

especially through the lens of equity and justice.

đặc biệt là qua lăng kính công bằng và chính nghĩa.

We can finally then use science

Sau cùng ta có thể sử dụng khoa học

to kind of orchestrate all of these different things,

để điều phối tất cả những thứ khác nhau này

to make sure that we're aligning our efforts with the atmosphere

để đảm bảo rằng ta đang liên kết nỗ lực của mình với bầu khí quyển

and with the carbon problem.

và với vấn đề carbon.

So we have to do lots of different things.

Vậy nên, chúng ta phải làm rất nhiều điều khác nhau.

How do we know how to do them in the right kind of proportions,

Làm sao ta biết cách để thực hiện chúng theo đúng tỷ lệ,

and build a portfolio of actions that works best?

và xây dựng một danh mục các hành động hiệu quả nhất?

Well, again, science can help us out here.

Chà, một lần nữa, khoa học có thể giúp ta ở phần này.

This portfolio here shows us what we need to do,

Danh mục ở đây cho ta thấy những gì chúng ta cần làm,

mainly cutting emissions in those big six sectors

chủ yếu là cắt giảm khí thải trong sáu lĩnh vực lớn

like electricity and food and industry.

như điện, thực phẩm và công nghiệp.

And also count on a little bit of carbon removal to close the final gap.

Và cũng bao gồm 1 phần nhỏ loại bỏ carbon để thu hẹp khoảng cách cuối cùng

So this is what we need to do to get to net zero.

Vậy nên, đây là những gì chúng ta cần làm để đạt đến mức phát thải zero.

How does that compare to what we're actually doing?

Làm thế nào ta so sánh với những gì ta đang thực sự làm?

Well, not so great.

Chà, không ổn lắm.

When we look at the Inflation Reduction Act in the United States

Khi chúng ta nhìn lại Đạo luật Giảm Lạm phát ở Hoa Kỳ

nơi ta đang bỏ tiền của mình vào,

of where we're putting our money,

or even more disturbingly,

hoặc thậm chí đáng lo ngại hơn,

where the private sector is putting money,

nơi khu vực tư nhân đang đặt tiền vào,

in this case, venture capital going into climate solutions.

trong trường hợp này, vốn đầu tư mạo hiểm

đang đầu tư vào các giải pháp khí hậu.

Venture capital put two thirds of its money into one technology:

Nguồn vốn mạo hiểm đầu tư hai phần ba số tiền vào một công nghệ:

Electric vehicles and scooters.

Xe điện và xe tay ga.

That's two thirds of the money

Đó là hai phần ba số tiền dành cho

going to what's basically a five-percent solution.

một giải pháp về cơ bản chỉ chiếm 5% giải pháp.

This kind of mismatch between our capital and the carbon

Sự bất tương xứng giữa tiền vốn của ta và carbon,

needs to be fixed in the long run,

về lâu dài, cần được khắc phục

so we make sure we put our resources in the best possible places.

vậy nên ta cần đảm bảo rằng ta đã đặt

tài nguyên của mình ở những nơi tốt nhất có thể.

At the end of the day, though, science gives us six pillars for effective action.

Tuy nhiên, sau cùng, khoa học đã cho ta sáu trụ cột để hành động hiệu quả.

First, we've got to make sure that solutions are based in evidence,

Đầu tiên, ta phải đảm bảo rằng các giải pháp dựa trên bằng chứng,

not just hype and rhetoric.

không chỉ là thổi phồng và khoa trương.

Chúng ta cũng cần đảm bảo các giải pháp khí hậu rẻ

We also need to make sure climate solutions are cheap

so we can do a lot of them.

để ta có thể thực hiện càng nhiều giải pháp trong đó

And we should look for solutions that are ready to go now,

Và chúng ta nên tìm kiếm các giải pháp đã có sẵn

so they have the maximum impact possible over time.

để chúng đạt được tác động tối đa có thể theo thời gian.

We can also geographically focus our efforts

Ta cũng có thể tập trung nỗ lực về mặt địa lý

to make sure they're most impactful

để chắc chắn rằng chúng có tác động mạnh nhất

and ensure that they are helping us through the lens of equity and justice

và đảm bảo chúng giúp ích cho ta bằng lăng kính công bằng và công lý

and are truly beneficial to people, too.

và thực sự có lợi cho mọi người.

We also, though, can align all of this so our portfolios are lined up

Tuy nhiên, ta cũng có thể sắp xếp tất cả những điều này

để danh mục của ta phù hợp với lượng carbon trong khí quyển.

with the carbon in the atmosphere.

In the end, if we do these things, we can still stop climate change,

Cuối cùng, nếu ta làm được những điều này,

but only if we do them all.

nhưng chỉ khi ta làm được toàn bộ.

We still have a narrow window of opportunity to stop climate change,

Chúng ta vẫn còn một cơ hội nhỏ để ngăn chặn biến đổi khí hậu,

but we've got to make every day,

nhưng ta phải thực hiện mỗi ngày,

every move and every dollar count like never before.

mọi động thái và mỗi đô la đều có giá trị hơn bao giờ hết.

But if we redouble our efforts and truly listen to the science

Nhưng nếu ta tăng gấp đôi nỗ lực của mình và thực sự lắng nghe khoa học

and step up to be the best people we can be,

và trở thành phiên bản tốt nhất có thể của chính mình,

I know we can solve this problem.

tôi biết ta có thể giải quyết vấn đề này.

And with your help, we will.

Và với sự giúp đỡ của các bạn, chúng ta sẽ làm được

Thank you.

Cảm ơn bạn.

(Applause)