The Climate Crisis Is Expensive – Here’s Who Should Pay for It | Avinash Persaud | TED

Translator: Thu Le Reviewer: Mai Tran

I want to present to you the Bridgetown Initiative.

Tôi muốn giới thiệu với các bạn về Sáng kiến Bridgetown.

It’s a pragmatic, ambitious plan to save the world

Đây là một kế hoạch thực tế, đầy tham vọng để giải cứu thế giới

that's been gaining surprising traction.

đang nhận được sức hút đáng ngạc nhiên.

I’m going to start with a “who,” move to the “what” and “where” we are.

Tôi sẽ bắt đầu với chúng ta là “ai”, rồi tới “điều gì” và “ở đâu.”

I came late to climate.

Tôi nhận thức về khí hậu trễ.

I wasn't a skeptic.

Tôi không đa nghi.

I'm an economist.

Tôi là nhà kinh tế.

We believe that if we don't value something well enough,

Chúng ta tin rằng nếu chúng ta không đủ quý trọng điều gì,

we tend to overconsume it.

thì chúng ta có xu hướng tiêu thụ nó quá mức.

I believe that.

Tôi tin như thế.

I just wasn't seized by a compulsion to do something about it myself

Tôi chỉ không ép mình phải làm gì đó

until September 18, 2017.

cho đến ngày 18 tháng 9, 2017.

I was sitting in the departure lounge of JFK,

Tôi đang ngồi tại phòng chờ bay ở JFK,

waiting to go home to Bridgetown, Barbados,

tôi đang đợi quay về nhà ở Bridgetown, Barbados,

nursing a coffee,

trong lúc uống cà phê,

and my phone buzzes.

thì điện thoại tôi có cuộc gọi tới.

And it's Mia Amor Mottley,

Và đó là Mia Amor Mottley,

college friend and then-leader of the opposition of Barbados.

người bạn đại học sau đó là lãnh đạo của phe đối lập ở Barbados.

“Go to Dominica now,” she says. Our neighboring island.

“Đến Dominica ngay”, cô ấy nói. Hòn đảo láng giềng của chúng tôi.

"They've just been smashed by Hurricane Maria.

Họ vừa bị phá hủy bởi bão Maria.

They need all the help they can get.

Họ cần tất cả sự giúp đỡ có thể đến được.

Time for you to step into the shoes of that previous generation

Đã đến lúc anh đặt mình vào vị trí của thế hệ trước đây

of influential development economists.

của các nhà phát triển kinh tế có tầm ảnh hưởng.

Just like your dad."

Giống như cha của anh vậy.”

She's compassionate, super smart,

Cô ấy giàu lòng trắc ẩn, cực kì thông minh

and obviously a good politician

và hiển nhiên là một chính trị gia giỏi

because I am on a UN relief plane the next day,

bời vì ngay hôm sau tôi đã lên máy bay cứu trợ của UN,

doing a hairpin turn to land on the emergency airstrip in Dominica.

cua một vòng gấp để đáp xuống đường băng khẩn cấp ở Dominica.

The pilot's last mission was dodging missiles in Syria,

Nhiệm vụ trước đó của người phi công là tránh tên lửa ở Syria,

so I'm feeling fairly safe.

nên tôi đã cảm thấy phần nào yên tâm.

I have my head wedged against the window transfixed of what's below.

Tôi tựa đầu vào cửa sổ nhìn chằm chằm vào cảnh tượng bên dưới

A hurricane can release the energy of 10,000 nuclear bombs.

Một cơn bão có thể giải phóng năng lượng tương đương 10,000 quả bom nguyên tử.

And below me is a nuclear wasteland.

Và bên dưới tôi là một khu phế thải nguyên tử.

Pointing up towards me are a million thin white sticks.

Hướng lên về phía tôi là một triệu cây gậy trắng mỏng.

Takes me a moment to realize they’re trees stripped bare of all branches,

Tôi mất một lúc để nhận ra đó là cây cối bị trụi sạch hết nhánh,

leaves and bark.

tất cả lá và vỏ.

When we land,

Khi chúng tôi đáp xuống,

I’m assaulted by the smell of burning and decomposition.

Tôi bị bủa vây bởi mùi do lửa cháy và sự phân hủy.

And something else it takes me a while longer to work out.

Và một mùi mà một lúc sau tôi mới nhận ra.

I'm on a tropical island,

Tôi đang ở trên một hòn đảo nhiệt đới,

normally teeming with birds and insects and color,

nơi bình thường có nhiều loài chim, côn trùng và màu sắc,

in deathly, monochrome silence.

thì nay chìm trong sự im lặng chết chóc.

The birds have gone.

Các loài chim đã biến mất.

The land is emptied.

Hòn đảo hoang tàn không còn lại gì.

Later, Dominica's Prime Minister Roosevelt Skerrit says,

Sau đó thủ tướng Dominica, Roosevelt Skerrit nói

"Dominicans have lost everything money can buy

’Người dân Dominica đã mất hết mọi thứ mà tiền bạc có thể mua được

in four hours."

chỉ trong bốn tiếng đồng hồ.”

The government's job was to make them feel that what was left

Việc của chính phủ là làm cho họ cảm thấy được những thứ còn lại

was the valuable stuff --

là những thứ có giá trị --

community, family, hope -- and to help them repair.

cộng đồng, gia đình, hy vọng và giúp họ sửa chữa.

Because if despair set in,

Bởi vì nếu sự tuyệt vọng ập đến,

then a bad, bad situation would get worse.

thì tình hình xấu hiện nay sẽ ngày càng tệ hơn nữa.

Early on I work out that the way to get recovery funds flowing

Trước đó tôi đã nghĩ cách thu hút quỹ viện trợ

is to make Dominica matter to the world.

là làm Dominica trờ nên quan trọng với thế giới.

So Dominica declares they will rebuild

Và thế là Dominica công bố họ sẽ xây dựng lại

as the world's first climate-resilient nation.

thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có khả năng chống chọi với khí hậu.

They dust themselves off, stand tall and resolute,

Họ rũ bỏ bụi bặm, vực dậy và quyết tâm,

and invite the world's experts in.

và mời các chuyên gia trên toàn cầu đến.

Turns out, the Dominicans have the real insights.

Hóa ra, người Dominica có những hiểu biết sâu sắc thực sự.

We made a list of all the things they had to do

Chúng tôi đưa ra một danh sách những việc họ phải làm

in the immediate aftermath of the disaster

ngay sau thảm họa

and asked what would they have to do now

và hỏi họ bây giờ họ sẽ phải làm gì

so they wouldn't have to do that next time around.

để lần sau họ không phải làm lại những việc này nữa.

And the answers kept on heading higher.

Câu trả lời ngày càng hướng tới cao hơn.

Energy and health resilient systems.

Hệ thống phục hồi năng lượng và sức khỏe.

National and regional food security

An ninh lương thực quốc gia và khu vực

and then the global,

và sau đó là toàn cầu,

because there's no real alternative to halting climate change.

vì không có cách nào khác ngoài ngăn chặn biến đổi khí hậu.

And that's why the world's biggest plan, the Bridgetown Initiative,

Đó là lí do vì sao kế hoạch lớn nhất thế giới, Sáng kiến Bridgetown,

comes partly from the world's smallest countries.

lại phần nào bắt nguồn từ những quốc gia nhỏ nhất.

And it actually makes even more sense to that,

Và điều đó thực sự còn có ý nghĩa hơn thế,

because tropical places are where temperatures,

vì các khu vực nhiệt đới là nơi nhiệt độ,

droughts and sea levels will rise to their highest, most extreme levels.

hạn hán và mực nước biển sẽ tăng đến mức cao cực điểm.

We are the canaries in the mine

Chúng ta là chim hoàng yến trong mỏ

and we can see there's no point gasping for air for ourselves.

và chúng ta có thể thấy việc thở hổn hển để sống thì không có ý nghĩa gì cả.

We have to save the mine.

Chúng ta phải bảo vệ khu mỏ.

And we can also see what’s getting in the way,

Và chúng ta có thể nhìn thấy những điều đang cản trở,

because whilst most people believe climate change is here

bởi vì trong lúc phần lớn mọi người tin rằng biến đổi khí hậu đang ở đây

and happening and urgent,

và đang diễn ra nhanh chóng,

they also believe someone else should be doing more about it.

họ cũng tin rằng những người khác đang làm nhiều hơn để giải quyết nó.

Rich countries are electrifying, shifting, reducing,

Các quốc gia giàu có đang điện hóa, chuyển đổi, giảm thiểu

so much so that the majority of greenhouse gas emissions,

rất nhiều đến mức phần lớn lượng khí thải nhà kính,

63 percent and climbing,

tầm 63% và đang tăng dần,

are now coming from developing countries.

hiện đang đến từ các nước đang phát triển.

There is now no pathway

Hiện tại không có con đường nào

to avoid the world's destabilizing planetary systems

tránh được các hệ hành tinh bất ổn của thế giới

without the green transformation of developing countries.

mà không có sự chuyển đổi xanh từ các nước đang phát triển.

The rich say to the poor,

Nước giàu bảo nước nghèo,

"You need to ban emissions, tax carbon,

’Bạn phải cấm khí thải, đánh thuế các bon,

shift into renewables and get with the program."

chuyển sang năng lượng tái tạo và tham gia vào sự chuyển đổi này.′

But that would slow the growth of developing countries.

Nhưng điều đó sẽ làm chậm đi sự phát triển của các nước đang phát triển.

They'd have to borrow a lot at very high interest rates

Họ phải vay rất nhiều với lãi suất cao

to invest in the new, decommission the old,

để đầu tư cái mới, ngừng hoạt động cái cũ,

find new jobs for old coal miners and more.

và tìm việc mới cho những người thợ mỏ già cùng nhiều thứ khác.

And why should they?

Và tại sao họ phải làm vậy?

The rich cause global warming.

Các nước giàu tạo ra sự nóng lên toàn cầu.

They're responsible for 70 percent

Họ chịu trách nhiệm cho 70%

of the stock of greenhouse gases in the atmosphere

tổng lượng khí thải nhà kính trong khí quyển

for using up 60 percent of the world's carbon budget.

và sự dụng lên đến 60% ngân sách các bon toàn cầu.

You can't scoff 60 percent of the cake and then say afterwards,

Bạn không thể ăn hết 60% chiếc bánh và rồi sau đó nói,

"Well, we all need to cut back now."

“Chà, chúng ta cần cắt giảm ngay bây giờ.”

(Laughter)

(Tiếng cười)

Don't cement inequality.

Đừng củng cố sự bất bình đẳng.

(Applause)

(Vỗ tay)

"Don't cement inequality," the poor say, "Send aid."

‘Đừng củng cố sự bất bình đẳng.’ Các nước nghèo nói, ‘Hãy gửi viện trợ’

The problem is that all of the aid in the world

Vấn đề là tất cả viện trợ trên thế giới

will not fund one twelfth of the green transformation

cũng không đủ để chi trả cho 1 phần 20 việc chuyển đổi xanh

in developing countries.

tại các nước đang phát triển.

And rich-country governments are not getting elected

Và chính phủ ở các nước giàu không được bầu ra

to send money to foreigners.

để đưa tiền cho nước khác.

They're getting elected to deport foreigners.

Họ được bầu để trục xuất người nước ngoài.

So we're stuck, staring at each other,

Và thế là chúng ta bị mắc kẹt, nhìn nhau,

pointing fingers whilst the world burns.

và chỉ trỏ trong lúc thế giới bùng cháy.

I figured that the way to break this impasse

Tôi nghĩ cách để phá vỡ sự bế tắc này

is if we stop only looking at ourselves

là nếu chúng ta ngừng lại việc chỉ quan tâm bản thân mình,

and make the cost of resilience so cheap,

và khiến cho phí hồi phục thật rẻ,

the flow of finance after a disaster so immediate,

dòng chảy tài chính sau thảm họa thật gấp,

the green transformation of developing countries so profitable,

sự chuyển đổi xanh của các nước đang phát triển có lãi nhiều,

that we turn reluctance into a scramble.

thì chúng ta sẽ biến sự miễn cưỡng thành việc tranh giành.

There's no extra time.

Không có thời gian thừa.

We're on countdown.

Chúng ta đang đếm ngược.

And that is the essence of the Bridgetown Initiative.

Đó là bản chất của Sáng kiến Bridgetown.

During COVID and the global financial crisis,

Trong giai đoạn đại dịch COVID và khủng hoảng tài chính thế giới,

rich countries purchased 24 trillion dollars

các nước giàu đã mua 24,000 tỷ đô la

of bonds to pump their economy.

trái phiếu để thúc đẩy nền kinh tế của họ.

If instead, they'd purchased 24 trillion dollars of bonds

Nếu thay vào đó, họ mua 24 nghìn tỷ đô la trái phiếu

that finance renewable energies,

để cấp vốn cho năng lượng tái tạo,

we would have had the same economic impact

chúng ta hẳn đã có cùng tác động kinh tế

and be halfway to halting climate change already.

và đã đi được nửa đường để ngăn chặn việc biến đổi khí hậu.

And we would have reduced our inflationary dependence

Và chúng ta hẵn đã có thể giảm bớt sự phụ thuộc lạm phát

on oil and coal,

vào dầu và than,

all within 12 years.

tất cả chỉ trong vòng 12 năm.

The power of what we can do when it matters to us is unlimited.

Sức mạnh của những gì chúng ta có thể làm khi nó trở nên quan trọng là vô hạn.

So here's the financing plan

Và đây là kế hoạch tài chính

that does not rely on the altruism of financiers and insurers,

là kế hoạch không dựa vào lòng vị tha của các công ty tài chính và bảo hiểm,

is not based on some unproven tech

không dựa vào một vài công nghệ chưa được chứng minh

and does not skirt around our common but different responsibilities.

và không lảng trách trách nhiệm chung và riêng của chúng ta.

Picture three buckets.

Hãy hình dung ba khoản.

Small, medium and large.

Nhỏ, vừa và lớn.

The smallest is actually the hardest to fund.

Khoản nhỏ nhất là khoản khó tài trợ nhất.

It's all of those things that don't generate any savings or profits.

Nó bao gồm tất cả những việc không tạo ra bất kì khoản tiết kiệm hay lợi nhuận nào.

It's rebuilding the homes of low-income families

Đó là việc xây lại nhà cho các gia đình thu nhập thấp

that are being washed away by climate events.

đang bị cuốn trôi bởi các sự kiện khí hậu.

It's rebuilding, recovering their livelihoods,

Đó là xây dựng và phục hồi kế sinh nhai,

their clinics, their schools.

phòng khám, trường học của họ

And climate change, remember,

Và biến đổi khí hậu, hãy nhớ rằng,

is the increasing certainty of rising losses.

chắc chắn sẽ tạo ra tổn thất ngày càng cao.

It's uninsurable.

Nó không thể bảo hiểm được.

So we need new sources of public finance.

Vậy nên chúng ta cần nguồn tài chính công mới.

We need new emission taxes on oil and coal and methane.

Chúng ta cần thuế khí thải mới cho dầu, than và methane.

At the Mottley-Macron Summit in June in Paris,

Ở hội nghị Mottley-Macron tháng 6 ở Paris,

we made some progress towards taxing emissions on the shipping industry.

chúng ta đã có tiến bộ về việc đánh thuế khí thải ngành tàu biển

We need more.

Chúng ta cần thêm.

And we need a small financial transaction tax,

Chúng ta cần thuế giao dịch tài chính nhỏ,

like the one you don't even realize you're paying today,

như thuế chúng ta không biết mình đang trả

that covers the cost of the US SEC.

mà bao gồm chi phí của Ủy ban Chứng khoán.

And energy and finance consumption is slanted to the rich.

Và thuế tiêu thụ năng lượng và tài chính nhắm đến người giàu.

The second bucket is for those things that don't generate revenues

Mục thứ 2 dành cho những thứ không tạo ra doanh thu

but generate immediate savings.

nhưng tạo ra tiết kiệm ngay lập tức.

If I invest a dollar of borrowed money on stronger seawalls,

Nếu tôi đầu tư 1 đô la tiền vay vào đê chắn sóng khỏe hơn,

more muscular flood defenses, more resilient health systems,

hệ thống phòng thủ lũ lụt mạnh hơn, hệ thống y tế kiên cường hơn,

I save several dollars.

tôi tiết kiệm được nhiều đô la.

So we need the international multilateral development banks,

Nên chúng ta cần ngân hàng quốc tế phát triển đa phương,

like the World Bank,

như ngân hàng Thế giới,

to lend three times more on the Sustainable Development Goals

cho vay gấp 3 lần vào các mục tiêu phát triển bền vững

and to make that debt cheap by making it longer and lower-cost.

và làm các khoản nợ rẻ bằng cách kéo dài thời gian cho vay.

They can get halfway there

Họ có thể đi được nửa quãng đến đó

by using the resources they already have.

bằng các tài nguyên họ đã có sẵn.

They're very conservative.

Họ rất thận trọng.

And the other half,

Nửa còn lại,

they need rich countries to put in a little bit more capital.

họ cần các nước giàu bỏ ra thêm ít vốn.

Now, some people criticize me for saying,

Một số người chỉ trích tôi vì đã nói,

why are you going for cheap loans rather than grants?

tại sao lại dùng nợ rẻ mà không phải nguồn tài trợ?

And I say, if you found a trillion dollars stuffed behind the sofa, then OK.

Tôi sẽ nói rằng, nếu bạn có 1,000 tỷ đô để sau ghế sô pha thì không vấn đề gì.

But grants will never be enough.

Nhưng nguồn tài trợ sẽ không bao giờ đủ.

And so let's focus our grants on those things

Hãy tập trung nguồn tài trợ vào những thứ

that can't be funded any other way

mà không thể tìm nguồn tài chính bằng cách khác

because there's no savings and profits.

bởi chúng không tạo lợi nhuận và tiết kiệm.

The final bucket,

Mục cuối cùng,

the biggest bucket, is for those things for which there is a revenue attached.

mục lớn nhất, dành cho những thứ tạo ra doanh thu.

But before I go to that, on the second bucket at Paris,

Trước khi tôi nói tiếp, trong mục thứ 2 ở Paris

at the Motley-Macron Summit,

ở hội nghị Motley-Macron,

we got a commitment of an extra 20 billion dollars of lending a year,

chúng tôi đã có cam kết thêm 20 tỷ đô la cho vay mỗi năm,

a start.

Đấy là khởi đầu.

The third bucket, the biggest, revenue.

Mục thứ 3, lớn nhất, doanh thu.

Solar farms, wind turbines,

Trang trại năng lượng mặt trời, tua-bin gió,

they make money whilst reducing greenhouse gases.

chúng tạo ra tiền và giảm khí thải nhà kính.

In the rich countries,

Ở các nước giàu,

81 percent of that is funded by the private sector.

81% những thứ này được cấp vốn từ lĩnh vực tư.

If we want developing countries to move faster than rich countries do,

Nếu chúng ta muốn các nước đang phát triển đi nhanh hơn các nước giàu

then we want those investors to go to the developing world.

chúng ta muốn các nhà đầu tư đến các nước đang phát triển.

They don't today

HIện tại họ không làm vậy

because of the high cost of guaranteeing their returns

vì biến động tiền tệ làm chi phí

against the fluctuation of currencies.

đảm bảo lợi nhuận bị cao.

However, history shows

Tuy nhiên, lịch sử cho thấy

that an international agency capitalized by rich countries

nếu một tổ chức được cấp vốn bởi nước giàu

that takes a diversified view across time and countries

với tầm nhìn đa dạng theo thời gian và quốc gia

can lower the cost without losing money ...

có thể làm giảm chi phí đủ nhiều

by enough to unblock the flow of investments.

để mở khóa dòng chảy đầu từ mà không bị mất tiền.

And a small group of countries have agreed to move on a pilot this year.

Và một nhóm nhỏ các nước đã đồng ý thí điểm năm nay.

Three buckets: small one for costs,

Ba mục: mục nhỏ cho chi phí,

middle one for savings,

mục giữa cho tiết kiệm,

big one for revenues.

mục lớn cho doanh thu.

There are a couple of things we also need to do that doesn't cost money.

Có một số thứ mà chúng ta cần làm mà không tốn tiền.

We need Barbados-style pause clauses in all debt instruments.

Chúng ta cần điều khoản tạm dừng kiểu Barbados trong tất cả các công cụ nợ.

When a disaster hits, you suspend --

Khi thảm họa đến, bạn tạm ngừng

your interest payments and debt repayments are suspended for two years,

trả chi phí lãi vay và hoàn nợ trong 2 năm

added back on to later when you can afford it.

và cộng lại khi bạn đủ khả năng chi trả.

It will release billions of dollars and reshape the financial system.

Điều đó sẽ giải phóng hàng tỷ đô la và định hình lại thị trường tài chính.

And as Prime Minister Mottley says,

Như thủ tướng Mottley đã nói,

if we want these institutions that were set up in the colonial era,

nếu chúng ta muốn các tổ chức được tạo ra từ thời thuộc địa,

if we want to trust them to save the world,

nếu chúng ta muốn tin chúng có thể cứu thế giới,

then the people they serve cannot be invisible in the halls of power.

thì những người chúng phục vụ không thể vô hình trong hội trường quyền lực.

(Applause)

(Vỗ tay)

So the impasse is cracking.

Sự bế tắc đang được thông dần.

I got on that plane to Dominica because of my dad.

Tôi lên máy bay đến Dominica vì bố tôi.

Not because of his profession, but because he was a dad.

Không phải vì nghề của ông ý mà vì ông ý là một người bố.

I remember asking him once,

Tôi nhớ đã hỏi ông ý, khi tôi

when I was being asked to join an unpopular cause

được đề nghị tham gia một việc không được ưa chuộng

that was going to hurt my career,

việc có thể làm ảnh hưởng đến sự nghiệp tôi

and I was half hoping he would say, "No, son, that's silly."

và tôi đã mong ông ý sẽ nói ‘Không, con trai, điều đó thật ngớ ngẩn’.

Instead, he said gently,

Thay vào đó, ông ý nói nhẹ nhàng,

"Avi, you've got to be a player in this life."

‘Avi, con phải là người chơi trong cuộc sống này’.

So here I am.

Và thế nên tôi ở đây.

Please join us.

Hãy tham gia cùng tôi.

(Applause)

(Vỗ tay)