Sophie Williams: The rigged test of leadership | TED

Transcriber:

Translator: Phạm Như Hòa Reviewer: Nguyen Minh

Tôi dành phần lớn thời gian của mình để nói, để nghĩ và để viết

về trải nghiệm của phụ nữ ở nơi làm việc tại nước Anh và Mỹ,

I spend most of my time talking and thinking and writing

nhất là trải nghiệm của phụ nữ da màu.

Vậy với tôi, để hiểu được “vực thủy tinh”,

about women's experiences in UK and US workplaces,

đó là tình huống mà những người ít được công nhận thường rơi vào

particularly, Black women's experiences.

khi họ đảm nhận những vị trí quản lý,

And so for me, understanding the glass cliff --

để rồi nhận ra rằng cơ hội thành công của họ

the situation that underrepresented leaders find themselves in

đã bị giới hạn trước khi họ bắt đầu --

là một điều mới mẻ.

when they take on leadership positions,

only to find that their chances of success

Bây giờ, khi tôi nhận thức được rằng với nhiều người,

have been limited before they even begin --

đây có thể là lần đầu bạn nghe về vách đá thủy tinh.

really was an eye-opener.

Và tôi nghĩ rằng cách dễ nhất để bắt đầu

là bằng việc hiểu “trần thủy tinh” - một rào cản vô hình,

Now, I'm aware that for a lot of people,

this might be the first time you're hearing about the glass cliff.

dù trong suốt nhưng nó là một tấm ngăn không thể phá vỡ

And so I think the easiest way into the conversation

ở ngay trên những người phụ nữ nơi công sở

is by starting with the glass ceiling,

và ngăn chặn họ khỏi việc đạt được thành công cao nhất

that invisible but seemingly impossible-to-break-through barrier

trong sự nghiệp của mình.

that sits above the heads of women in business

Chúng ta nói rất nhiều về sự tồn tại của rào cản vô hình

and stops them from reaching the absolute pinnacles

cũng như về trải nghiệm sống và làm việc ở dưới nó.

of their professional capabilities.

Nhưng chúng ta không nói về điều gì đã diễn ra

We talk a lot about the glass ceiling being there

với những người phá vỡ được nó.

and what it's like to live and to work underneath it.

Tôi cảm thấy rằng chúng ta đã đều tưởng tượng là

But we don't really talk about what happens to those people

nếu ai đó có thể phá vỡ rào cản ấy,

who do manage to break through.

họ sẽ trên đà thăng tiến từ đây, không còn giới hạn nào nữa.

I feel like we maybe have this shared imagination

Nhưng trên thực tế, đó không phải điều thường xảy ra,

that if someone were able to break through the glass ceiling,

vì đa số, khi ai đó vượt qua được rào cản vô hình,

it would be onwards and upwards from there, the sky's the limit.

But in reality, that's not what often happens,

họ sẽ mắc vào một tình huống mới, nguy hiểm hơn.

because all too often, when somebody does break through the glass ceiling,

Họ sẽ rơi vào cảnh bấp bênh trên rìa “vực thủy tinh”.

they find themselves in a new, dangerous position.

Tôi sẽ nói khá nhiều về những người ở phái yếu trong ngày hôm nay,

They find themselves teetering on the edge of the glass cliff.

và điều này có ý nghĩa rất khác nhau

với những người khác nhau, trong hoàn cảnh khác nhau.

So I'm going to talk about underrepresented people a lot in this,

Nhưng tôi muốn tập trung vào những người ít được công nhận nhất

and that can mean so many different things

trong nhóm cán bộ quản lý điều hành của doanh nghiệp.

to different people in different moments and different contexts.

Đó là những người phụ nữ,

những người thuộc nhóm thiểu số --

But I'm talking about those people who are most underrepresented

về cơ bản, là những người không phải là đàn ông da trắng.

at the most senior levels of business.

So that is women,

Và câu chuyện thường xảy ra khi

and that's racially marginalized people --

một người thuộc phái yếu đứng lên nắm quyền kinh doanh,

essentially, anybody who's not both white and male.

doanh nghiệp đó có vẻ như đang thất bại.

And so the story often goes

Và điều này thật lạ,

that when underrepresented people take over a business,

nếu đúng là như vậy, thì rất đáng để ta phân tích kỹ hơn.

that business seems to start to fail.

Tờ “The TImes” đã nói về hiện tượng này.

And that's really strange,

Họ xuất bản một bài báo với tựa đề:

and if that's true, that's worth looking into.

“Phụ nữ làm chủ: Trợ giúp hay Cản trở?”

And so "The Times" newspaper did look into it.

Họ đã nói những gì tôi vừa trình bày,

And they released an article with the headline,

đó là khi phụ nữ lên nắm quyền lực ở những mức cao nhất --

"Women on the Board: A Help or a Hindrance?"

như hội đồng quản trị, hay CEO,--

những doanh nghiệp đó thường đang trong lúc khó khăn.

And they said what I've just told you,

that when women take over businesses at those most senior levels --

Và vì vậy, họ kết luận: phụ nữ làm chủ

board member, CEO --

that those businesses seem to find themselves in a moment of trouble.

có hại cho doanh nghiệp.

Họ nói đúng.

And so, they concluded that women on the board were, in fact,

Nhưng chỉ một tình huống rất nhỏ.

Còn trong 100 tình huống lớn hơn, quan trọng hơn,

bad for business.

thì họ sai hoàn toàn.

And they were right.

Chúng ta sẽ bắt đầu về việc họ đúng ở đâu.

But just in one small way.

Họ đúng vì những nghiên cứu có chỉ ra rằng

In 100 other, much bigger, much more important ways,

khi những người ở phái yếu lên nắm quyền ở mức cao,

they were absolutely wrong.

But we can start with where they were right.

các doanh nghiệp có vẻ như đang trong lúc khó khăn.

They were right that the research does show

that when underrepresented people do take on those most senior roles,

Nhưng họ không muốn bạn nghĩ là

chúng tôi đã xông vào phòng điều hành,

that businesses do seem to be in a moment of trouble.

nhìn quanh và tự nhủ,

“Ôi Chúa ơi, tôi chẳng biết mình ở đây làm gì cả”

But it’s not like they want you to think --

It's not that we've, you know, stomped our way into boardrooms,

Không phải như vậy.

Nhưng lý do khiến bạn nghĩ vậy

only to look around and think,

là bởi vì họ chưa kể với bạn khởi điểm của câu chuyện.

"Oh, God, I don't know what I'm doing here."

It's not that at all.

Mở đầu của mọi việc là điều mà chúng ta cần hiểu

But the reason you might think that

nếu ta muốn tìm xem điều gì đã ngăn cản những người không phải đàn ông da trắng

is that they haven't told you the beginning of the story.

And the beginning of the story is what we need to understand

khỏi sự thành công khi họ ở trong vai trò điều hành.

if we want to see what's stopping more people who aren't both white and male

Có một nghiên cứu từ Đại học Exeter.

from being successful when they take on leadership roles.

Họ quan sát các công ty FTSE 100,

và khi những công ty này chọn lãnh đạo là nữ,

So, there's a piece of research from the University of Exeter.

thì việc kinh doanh của họ phần lớn

đã trải qua liên tục 5 tháng

They looked at FTSE 100 companies,

and when they appointed female leaders,

với hiệu suất kinh doanh kém.

those businesses were much more likely than average

Và hiệu suất kém ấy có thể đến từ nhiều lý do.

to have already been in a consistent period

Có thể là do scandal về danh tiếng công ty

of five months of poor performance.

khi mà hậu trận thường do những lãnh đạo mới gánh chịu.

And that poor performance can look like all kinds of things.

Có thể là do chênh lệch tỷ giá thị trường với doanh thu.

It could be a reputational scandal

Nhưng bất kể điều đó là gì,

where the tarnish is likely to be passed on to the new leader.

những doanh nghiệp này hầu hết đều

It could be a hit to market valuations or to profit.

đã trải qua một khoảng thời gian khủng hoảng

But whatever that was,

these businesses were all much more likely than average

trước khi vị lãnh đạo mới được chọn ra.

to have already been in a consistent period of poor performance

Không chỉ mỗi nghiên cứu này,

và không chỉ tại một quốc gia.

before that new leader was appointed.

Các nhà nghiên cứu của Đại học Utah đã làm điều tương tự,

And this isn't a single piece of research,

nhưng lần này họ không chỉ phân tích việc thăng chức của phụ nữ.

and it's not even limited to a single country.

Họ nhìn vào việc thăng chức của phụ nữ và của cả đàn ông da màu.

Researchers at the University of Utah did a really similar thing,

Họ đã phân tích các công ty Fortune 500 trong một giai đoạn 15 năm --

but they didn't just look at the appointment of women.

They looked at the appointment of women and racially marginalized men.

một số liệu rất rộng --

và họ đi đến kết luận tương tự

And they looked at Fortune 500 companies over a 15-year period --

Những doanh nghiệp có lãnh đạo thuộc phái yếu

so, a huge data set --

thường đã trải qua một giai đoạn với hiệu suất kinh doanh thấp.

and they found exactly the same.

Those businesses that appointed underrepresented leaders

Có thể bạn nghe điều này và nghĩ rằng “Ừ, vậy rồi sao?”

were much more likely than average

to already be in a period of poor performance.

Khi những người này đã có cơ hội rồi,

việc doanh nghiệp không làm ăn phát đạt trước khi họ nhậm chức

So maybe you're listening to this and you're thinking, "Well, so what?

đâu có quan trọng?”

So long as these people are getting an opportunity,

Một lý do khiến điều này quan trọng là

câu chuyện mà chúng ta được kể.

why does it matter if the businesses aren't in perfect condition

Nếu một người thuộc phái yếu nhận trọng trách,

before these people arrive?"

và cơ hội thành công của họ bị giới hạn trước cả khi họ bắt đầu,

Well, one of the reasons it matters

is the narrative that that pushes back to us.

khi họ thất bại, khi họ rơi xuống vực,

If an underrepresented person takes on a role

and their chances of being successful are limited before they even begin,

thông điệp chúng ta được nhận là:

“Đương nhiên rồi,

if they do fail, if they do fall off that cliff,

Một người như vậy không phải là tuýp người

the message that we get back is:

có thể điều hành doanh nghiệp thuận lợi”

"Well, of course they did.

Và từ đó suy nghĩ này dần ăn sâu, còn chúng ta chỉ chấp nhận nó.

Someone like that -- that's not the right kind of person

to run a successful business."

Nên tôi nghĩ tất cả điều này dẫn chúng ta đến với 2 câu hỏi,

And so that message compounds, and we just internalize it.

một là,

Tại sao điều này đang diễn ra?

So I think all of this logically leads us to two questions,

Tại sao những doanh nghiệp đang trục trặc

lại thường chọn những nhà lãnh đạo thuộc phái yếu?

the first of which is:

Why is this happening?

Why are businesses that are in trouble

Có thể bởi vì, trong xã hội trọng nam,

more likely to appoint an underrepresented leader?

phụ nữ được coi như người chăm lo, người nuôi dưỡng,

nên nghiên cứu đã chỉ ra daonh nghiệp gặp rắc rối,

Well, it could be that, in patriarchal societies,

phụ nữ thường được chọn lên điều hành,

women are viewed as caregivers, as nurturers,

không phải vì khả năng tạo ra biến đổi vượt bậc của họ,

and so research has shown that when a business is in trouble,

mà bởi vì những kỹ năng mềm của phụ nữ,

women are often appointed to lead,

khả năng tập trung lực lượng lao động

not for their ability to make transformational change,

và truyền cảm hứng để họ tiếp tục làm việc

but because of their perceived soft skills,

Nhưng quan trọng nhất,

for their ability to reengage that workforce

là bởi vì cô ấy không được thuê để tạo ra các thay đổi vượt bậc,

and to get them back motivated again.

nghiên cứu chỉ ra rằng người phụ nữ không có những công cụ hay đủ thời gian

But importantly,

because she's not hired for her ability to make transformational change,

để thực hiện thay đổi đó.

Vậy rủi ro người phụ nữ đó rơi xuống khỏi vực thủy tinh

research shows that she's often not given the tools or the time necessary

đã tăng trước cả khi cô ấy bắt đầu

vì những giới hạn từ suy tưởng

to make that change.

của những người đưa cô ấy lên vị trí này.

And so her chances of falling off that cliff

are increased before she even begins

Lý do thứ hai, theo lời của Kristin Anderson,

because of the limitations of the imaginations

một giảng viên tâm lý học của Đại học Houston,

of the people who have brought her in.

rằng trong kinh doanh, phụ nữ thường bị coi rẻ, coi như có thể bị vứt bỏ,

The second reason, to paraphrase Kristin Anderson,

who's a psychology professor at the University of Houston,

điều này có nghĩa họ rất phù hợp làm những kẻ thế thân.

is that in business, women might be seen as more disposable, more expendable,

Trong trường hợp này, nếu kinh doanh đang thua lỗ,

tuyển dụng một nữ lãnh đạo có thể cho đôi bên cùng có lợi.

and that means they make really good scapegoats.

In that case, if your business isn't doing well,

Nếu cô ấy có thể tạo ra sự thay đổi vượt bậc ấy, thì tuyệt vời,

bringing in a female leader could be a real win-win scenario.

doanh nghiệp đã đổi hướng.

Còn nếu cô ấy không thể,

If she comes in and is able to make that transformational change, then great,

cô ấy sẽ gánh mọi tội lỗi,

và có thể bị đẩy ra khỏi việc làm ăn,

your business is transformed.

But if she's not,

đẩy xuống cái vực đó.

all of the blame is able to be put onto her shoulders,

Quan trọng là, những nghiên cứu cho thấy

cô ấy thường bị thay thế bởi một người đàn ông da trắng,

and she's able to get pushed out of the business,

một hành động thường được biết đến với tên “hiệu ứng người cứu thế“.

pushed over that cliff.

Importantly, the research then shows

Và hiệu ứng này báo với chúng ta, với các cổ đông, nhà đầu tư, nhân viên,

that she's more likely than not to be replaced by a white man,

rằng doanh nghiệp đang được quản lý tốt.

a move known as the "savior effect."

And that savior effect signals to us, to shareholders, investors, employees,

Nó sẽ trở lại bình thường.

Đáng chú ý là, sự quản lý của người đàn ông da trắng này

that the business is back in a safe pair of hands.

thường được hậu thuẫn bởi các công cụ và thời gian cần thiết

It’s back to business as usual.

And really importantly, that new white male safe pair of hands

để thành công ở vị trí mà người thuộc phái yếu kia đã thất bại.

is more likely to be given both the tools and the time necessary

Vậy cho đến bây giờ, chúng ta đã nói về những gì xảy ra

to succeed where the underrepresented person has failed.

nếu bạn là một người da màu

hoặc là phụ nữ.

So up until now, we've been talking about what happens

Nhưng như tôi đã nói, phần đa nghiên cứu của tôi tập trung vào phụ nữ da đen.

when you are a racially marginalized person

Vậy điều gì sẽ diễn ra khi chúng ta nhìn vào lát cắt của vấn đề,

or a woman.

khi chúng ta nghĩ về trải nghiệm của những người

But as I said, the majority of my work looks at Black women.

có không chỉ một, mà là hai đặc điểm của nhóm thuộc phái yếu?

So what happens when we do take that more intersectional look,

Như bạn có thể tưởng tượng được, đây không phải 1 câu chuyện tốt đẹp.

when we think about the experiences of people

with not just one but two marginalized identities?

Nếu một người phụ nữ da đen năm quyền lực cao nhất trong doanh nghiệp

As you might imagine, it's not the best story.

như thành viên hội đồng quản trị, hay CEO

chúng ta có thể đoán chắc được hai điều.

If a new Black woman takes over the most senior role in the business --

Điều đầu tiên ta đoán được là, như đã thảo luận,

doanh nghiệp này có thể đang trong tình trạng khó khăn.

board member, CEO --

we can safely assume two things.

Điều thứ hai chúng ta đoán được

là cô ấy rất có thể đang quản lý một nhóm rất đông đàn ông da trắng,

The first thing that we can assume, as we've discussed,

is the business might not be in great shape.

là nhóm điều hành ngay dưới quyền cô ấy,

And the second thing that we can assume

những người thân cận nhất.

is that she's likely to be managing a large team of white men,

Chúng ta đoán được điều này bởi vì trong năm 2019,

tổ chức Lean In đưa ra số liệu rằng 30% số nhân viên cấp thấp

that leadership layer just below her,

her closest cohort.

là đàn ông da trắng.

And we can assume that because in 2019,

Nhưng trong nhóm giám đốc cấp cao,

the Lean In Foundation reported that white men make up about 30 percent

con số này là 68%.

of that entry-level junior cohort.

Điều này có nghĩa: đàn ông da trắng là nhóm duy nhất tăng mức độ hiện diện

But by the time we get to the C-suite,

that's actually ballooned up to 68 percent.

khi họ thăng tiến trong công việc.

Hay, nói cách khác thì

That means white men are the only group whose representation grows

họ là nhóm duy nhất trải qua điều trái ngược với rào cản vô hình.

as they become more senior.

Thay vì nhìn lên và không thấy những người giống như mình,

Or, to put it a different way:

they're the only group who experienced the opposite of the glass ceiling.

họ nhìn lên và thấy toàn những người cúng nhóm với mình ở mức quản lý cao nhất.

Instead of looking up and not being able to see themselves reflected back at all,

Cho tới khi họ không thấy nữa,

cho tới khi họ thấy người chủ mới là một phụ nữ da đen.

they look up and see nothing but themselves at the most senior levels.

Và lý do khiến điều này nghiêm trọng đã được một nghiên cứu của Đại học Texas

That is, of course, until they don't,

until they have a new boss who's somebody like a Black woman.

và Đại học Michigan chỉ ra,

họ đã quan sát điều gì xảy ra với những người đàn ông

And the reason this matters is there's research from the University of Texas

thường thấy những người giống họ ở vị trí sếp,

and the University of Michigan,

khi họ có một người sếp mới,

and they looked at what happens to that group of men

người mà không phải đàn ông, cũng không phải da trắng.

who are so used to seeing themselves directly mirrored back

Nghiên cứu này đã chỉ ra điều đáng kinh ngạc

when they get a new boss who doesn't mirror

Các nhà khoa học thấy rằng khi nhóm đàn ông này

có một vị sếp không phải đàn ông da trắng,

both their whiteness and their maleness.

họ cảm thấy ít gắn bó với công ty hơn,

And what they found was amazing.

They found that as soon as they get a boss

ít gần gũi,

who doesn't directly mirror them in both of those ways,

và ít quan tâm tới công ty hơn.

they report feeling less personally connected to the business,

Và điều này sẽ khiến hiệu năng làm việc của họ suy giảm

less able to personally identify with it

họ không làm công việc của mình tốt như trước.

and less personally invested in it.

Nếu một công ty gặp khó khăn,

đến cả những nhà lãnh đạo tốt nhất cũng không thể một mình giải quyết.

And that means that their work performance suffered;

they did worse at their jobs.

Cô ấy sẽ cần nhân viên của mình, đặc biệt là nhóm quản lý cấp cao.

Now, if a business is already in trouble,

even the greatest leader is not going to solve it single-handedly.

Vậy nếu họ dừng làm việc một cách chỉn chu,

họ đang dần dồn đẩy cô ấy đến bờ vực thủy tinh này.

She needs her team, particularly her senior team.

Điều thứ hai nghiên cứu này chỉ ra là

And so if they've stopped doing their jobs properly,

all they're doing is continuing to push her towards the edge of that cliff.

họ sẽ dừng làm một phần việc quan trọng của mọi quản lý cấp cao

The second thing that same piece of research found was that

đó là quản lý đội ngũ nhân viên.

Họ sẽ dừng phát triển, dừng đào tạo,

they stopped doing a really important part of any manager's job,

dừng làm việc với những người thuộc quyền quản lý của họ.

and that's managing their teams.

Nhưng họ làm vậy với tất cả nhân viên.

They stopped developing, mentoring,

Họ chỉ dừng giúp đỡ

working with the people who was their job to take care of.

những người thuộc nhóm thiểu số.

But they didn't stop doing that equally.

Và theo cách đó, vực thủy tinh là con dao hai lưỡi.

No, they mostly stopped helping, working with, developing

anyone in that team who was also racially marginalized.

Không chỉ những người lãnh đạo hiện thời bị dồn ép đến mép vực,

And so in that way, the glass cliff bites twice.

mà cả những người thuộc phái yếu nhưng có khả năng làm chủ

cũng sẽ bị chặn đường tiến.

We're not only pushing the existing leader closer to the edge of their cliff,

Bởi vì họ không được nhân sự ủng hộ, chỉ dẫn, đào tạo, phát triển

we're stopping what could be this new cohort of underrepresented leaders

mà những người đồng nghiệp của họ được nhận.

from coming up,

because we're not giving them the same support, guidance, mentorship, development

Tôi chia sẻ với các bạn điều này vì tôi muốn bạn góp phần tạo nên thay đổi.

that the rest of their colleagues are getting.

Dù điều đó nghe có vẻ bất khả thi.

Bạn có thể đang nghĩ rằng

“Tôi đâu thể biến đổi các công ty, tổ chức từ thiện, chính phủ,

So I'm telling you this because I want you to be a part of making this change.

hay bất kỳ nơi nào có hiện tượng vực thủy tinh xảy ra”

And that might sound impossible.

Nhưng, -- bạn nghe tôi này,

You might be thinking,

"Well, I can't change businesses or charities, governments,

bạn có thể, vì những cơ quan ấy không có thực.

any of the places where we see the glass cliff playing out."

But -- and stay with me for a second --

Công ty, chính phủ, các tổ chức --

tất cả đều chỉ là những nhóm người tập hợp lại với nhau để làm gì đó.

you can, because none of those things are real.

Còn chúng ta cũng là một nhóm người đang tập hợp với nhau để hành động

Businesses, government, charities -- all of these things

are just groups of people who've come together to do something.

vậy, chúng ta có thể tạo nên sự thay đổi.

Chúng ta có thể nhìn vào ý thức và tiềm thức của mình,

And we're a group of people who have come together to do something,

chính ta sẽ nhất trí rằng ta thấy giá trị của mọi người, trong mọi lúc,

and so we can make that change.

không chỉ một vài người

We can look at our own conscious and unconscious biases,

khi chúng ta gặp phải vấn đề mà người đó có khả năng giải quyết,

and we can decide that we see the value in all people all of the time,

hoặc một điều mà họ có thể chịu trách nhiệm.

not just some people,

Như Angela Davis đã nói,

when we have a problem that they might be able to solve,

chúng ta phải hành động như thể việc thay đổi thế giới là hoàn toàn có thể.

or something that we might be able to blame them for.

Và phải hành động như vậy mọi lúc”

Đó là điều tôi muốn nhờ bạn.

So, as Angela Davis says,

Tôi muốn bạn nhìn vào bản thân mình

we have to “... act as though [it’s possible to change] the world.

và quyết định rằng bạn sẽ không góp phần vào việc dồn đẩy bất kỳ ai

And you have to do it all of the time."

And so that's what I'm asking you to do.

đến gần rìa của vực thủy tinh.

I'm asking you to look at yourself

Và tôi muốn bạn biết rằng tôi cũng ở đây, ngay bên cạnh bạn,

and to decide that you are not going to be part of pushing anybody else

cố gắng làm điều tương tự.

closer towards the edge of their own cliff.

And I want you to know that I'm going to be right alongside you,

trying to do the same.