How One Small Idea Led to $1 Million of Paid Water Bills | Tiffani Ashley Bell | TED

Çeviri: Aysima Köse Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

One Thursday morning, several summers ago,

Birkaç sene önce bir Perşembe sabahı,

I woke up and started scrolling through social media

uyandım ve çoğumuzun her sabah yaptığı gibi sosyal medyada gezinmeye başladım.

like so many of us do every morning.

What caught my eye that morning, though,

Ancak o sabah dikkatimi bir makale çekti.

was an article about how 100,000 people in Detroit

Detroit’te 100.000 insanın, su faturalarını ödeyemediklerinden

were about to have to live without running water

suları kesik bir şekilde yaşadığından bahsediyordu.

because they couldn't afford their water bills.

And people have been living with this issue for a while.

Oradaki insanlar bir süredir bu sorunu yaşıyorlardı.

And they get by.

Kıt kanaat geçinip gidiyorlardı.

They were doing everything from collecting rainwater in barrels

Bidonlarla yağmur suyu toplamaktan, duş almak için akrabalarına gitmeye kadar

to walking to relative's houses to take showers every few days.

her şeyi yapıyorlardı.

And much worse, sometime later,

Daha da kötüsü, birçok insan sırf su faturalarını ödeyemediği için

I learned that a lot of people were actually losing custody of their kids

because they couldn't afford to pay their water bills.

çocuklarının velayetini kaybediyordu.

Instead of someone helping them, they just lost their kids.

Birilerinin onlara yardım etmesi gerekirken, çocuklarını kaybediyorlardı.

For many of them, their greatest transgression, you could argue,

Birçoğunun tek suçu,

was that they were either elderly, disabled,

yaşlı, engelli, işten kovulmuş olmaları veya yeterince maaş alamamalarıydı.

had just been laid off

or worked jobs that simply didn't pay enough.

And yes, I said jobs.

Evet, ‘işlerinden’.

And to me, how they were being treated

Bana göre onlara nasıl davranıldığı,

and the level of contempt shown to them

onların nasıl hor görüldüğü,

and how easy it was to simply deny them something that we all need to live

ve hepimizin ihtiyacı olan bir şeyden bu kadar kolay mahrum bırakılmaları

was disgusting.

iğrenç bir şeydi..

(Applause)

(Alkış sesleri)

It's disgusting.

İğrenç.

But to me this also felt personal,

Detroit’le hiçbir bağım olmamasına rağmen,

even though I have no direct family ties to Detroit.

bunu kişisel bir sorun olarak algıladım.

And here's why.

İşte sebebi.

Many of the people who were facing shut offs were Black.

Kesinti yaşayan çoğu kişi siyahiydi.

Many were also like myself, Black women.

Ayrıca çoğu benim gibi siyahi kadınlardı.

And Lord knows it's not the first time in the United States

Tanrı biliyor ki, bu, ABD’de siyahi insanların

su gibi temel insan haklarından mahrum kalması ilk kez olmuyordu.

that Black people have been denied basic human rights like water.

So to me, that created an overwhelming urge

Bu yüzden, yardım etmek için yoğun bir istek hissettim.

to do something to help.

I mean, I couldn't just read that and then go on about my day.

Böyle bir şey okuduktan sonra gidip hayatıma devam edemezdim.

Then it became a question of what can I,

Kendime sordum, evimde pijamalarımla oturan bir insan olarak

sitting in my pajamas as one person at home, actually do?

ne yapabilirim?

Well, what?

Düşündüm.

Oh, oh, but wait.

Ah, bir dakika.

I'm a programmer.

Ben bir programcıyım.

And a heavy, heavy social media user.

Yoğun bir sosyal medya kullanıcısıyım.

So I decided to tweet.

Okuduğum, gördüğüm şeyle ilgili, nasıl hissettiğimle ilgili,

To tweet what I was reading about, what I was seeing, how I felt,

tweet atmaya karar verdim.

Tıpkı sizin gibi aktivistlerden, politikacılardan, girişimcilerden,

to my online community of activists, politicians,

yatırımcılardan ve tabii başka programcılardan oluşan online topluluğuma

start-up founders and investors.

Some like yourselves.

And other programmers, of course.

tweet atmaya karar verdim.

And over the course of a few hours of back and forth about what to do,

Birkaç saat ne yapılacağıyla ilgili düşündükten sonra,

we resolved to do the simplest, most obvious thing

bu durumdaki birine yardımcı olabilecek

that would help somebody in this situation.

en basit ve bariz çözümü bulduk.

We decided to pay some water bills.

Bazı su faturalarını ödemeye karar verdik.

To do that, I skipped work that day.

Bunu yapmak için, o gün işe gitmedim.

I did not go to work that day.

And instead,

Onun yerine, saatlerce su şirketinin websitesini kurcalayıp

I spent a few hours digging around on the water company's website.

And I found something interesting

ilginç bir şey buldum,

that sort of jump-started what to do for people.

bulduğum şey, bu insanlar için yapacaklarımın başlangıcı oldu.

For some reason, there was a 400-page PDF of customers on the website

Nedense su şirketinin posta yoluyla faturaları iletemediği müşterilerin,

that the water company couldn't deliver their bills to through the mail,

400 sayfalık bir listesi vardı.

and some of these were delinquent accounts.

Bunlardan bazıları açık hesaplardı.

But one of the things that was interesting about this list

Bu listeyle ilgili bir diğer ilginç şeyse,

is that it also included account numbers for people.

insanların hesap numaralarını içermesiydi.

So you just take one of those account numbers

Bu hesap numarasını alıp, sitede aratıp

and, at that time, plug it into the website

hesapla ilgili her şeyi görebiliyordunuz.

and see everything about that account.

So I did that.

Ben de bunu yaptım.

And one of the things that was interesting, though, there,

Yine bir başka ilginç şeyse, bir ″ödeme yap″ butonu olmasıydı.

was that I saw a "make a payment" button.

So the idea then became, what if we got the account numbers of people

O zaman kafamda bir fikir oluştu, yardıma ihtiyacı olan insanların

that needed help and then made payments for them?

hesap numaralarını alıp faturalarını ödeyecektik.

So a few hours later,

Birkaç saat sonra ise

I built a website to find those people

yardıma ihtiyacı olan insanlara ulaşabilmek için bir web sitesi kurdum.

and start connecting them to people that needed help.

And then I tweeted that.

Böylece bunu tweet olarak attım.

And to keep things simple,

Çok basitti.

people who wanted to help

Yardım etmek isteyenler,

simply would get instructions on how to log onto the utility's website

su şirketinin web sitesine nasıl hesap sahibiymiş gibi girip

as if they were the account holder

ödeme yapacakları hakkında talimatlar alacaklardı.

and just make payments.

And then once they had done that,

Ödemeyi yaptıklarında bize faturayı gönderecekler,

they would send us the receipts

and we would send those to the families that had gotten the help.

biz de faturayı yardım ettikleri aileye gönderecektik.

And empowered with those donations, with those payments,

Oradaki aileler ödemeler ve bağışlar sayesinde

they were able to go to the water company and advocate for themselves

su şirketine gidip kendilerini savunabilecek,

and demand that their water be turned back on.

sularının açılmasını isteyebilecekti.

And in doing that,

Bu şekilde yaparak

that's how, in the first 40 or so days of doing this,

daha ilk 40 günden

we paid over 100,000 dollars in water bills by just simply --

100,000 doların üzerinde su faturası ödedik.

(Applause)

(Alkış sesleri)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış sesleri)

By just simply sending people directly to the utility company's website

İnsanları 5 10 dolar ödemeleri için

direkt olarak su şirketinin web sitesine yönlendirdik.

to pay five dollars, 10 dollars.

Whatever they could afford.

Her ne kadarına güçleri yeterse.

And I don't say that to brag,

Bunları övünmek için anlatmıyorum,

but instead to encourage you all

sizi çevrenizdeki sorunları fark edip en basit, en bariz çözümü bulmaya

to notice problems

and to think about what is the simplest,

most obvious thing you can do to impact that problem.

teşvik etmek için söylüyorum.

So first, what I’ll also say that was true for us,

Ayrıca söyleyeceğim şeyler bizler için doğru olan şeyler,

is that it should be abundantly clear that whatever you do

bu fazlasıyla açık zaten ama, yaptığınız şey mükemmel olmak zorunda değil.

doesn't actually have to be perfect.

You don't have to do some big overarching thing like a nonprofit.

Büyük, kapsamlı bir hayır kurumu falan kurmak zorunda değilsiniz.

Because you won’t have all the answers when you start.

Çünkü ilk başladığınızda, her şeyi biliyor olmayacaksınız.

But what's beautiful about that

Ama bunun güzel yanı ise

is that you don't actually need to have all the answers to get started.

ilk başladığınız vakit zaten her şeyi bilmeniz gerekmiyor.

And I will confess

Şunu da söylemeliyim ki

that if we had had all the answers, if we had known too much,

eğer başladığımızda her şeyi biliyor olsaydık,

we might not have actually gotten started.

başlamayabilirdik bile.

So the next thing that's true is that ...

Ayrıca şu da bir gerçek ki...

When you put together and you start doing something that's imperfect

Bir şeye başladığınızda, kusursuz olmayan bir şeye başladığınızda

and it's not finished,

ve bu şey henüz bitmemişse,

people will see what you're doing and they'll want to join you.

insanlar yaptığınızı görecek ve size katılmak isteyecek.

They'll want to get together with you to make what you're doing bigger,

Sizinle beraber olup, yaptığınız şeyi kendilerince daha büyük,

more impactful, more meaningful,

but all in ways unique to themselves.

daha etkili, daha anlamlı hale getirmek isteyeceklerdir.

For us, that was the city employees who answered our emails on weekends.

Bizim çalışmamızda, şehirdeki memurlar hafta sonu maillerimize cevap verdiler

And then during the week,

ve hafta içi, aileleri sularını geri açtırmak için su şirketine bıraktılar.

drove people to appointments to get their water turned back on.

It was the people in mutual-aid groups and nonprofits

Yardım ve hayır kurumlarındaki insanlar,

bazı ailelerin su faturalarının tamamını ödemek için bizimle çalıştılar.

that partnered with us

to completely pay off the water bills for some families.

It was the people who actually really made this work possible

Bunu gerçekten mümkün kılan insanlar, 5, 10, 20 dolar veren insanlardı.

by giving five dollars, 10 dollars, 20 dollars,

Bazıları, birkaç yıl önce kendileri aynı şeyi yaşamıştı.

some of whom had been in this situation themselves a few years prior,

Kendi faturalarını ödeyememişlerdi, ama şimdi ödeyebiliyorlardı,

where they couldn't afford their own bills, but they now could,

so they were generous about it.

bu yüzden çok cömertlerdi.

It was the people who held bake sales

Bazı insanlar, hiç tanımadıkları ve tanımayacakları aileler için

to help people that they didn't know

kermes kurup yardım etti.

and would never meet.

People see you walking the walk,

İnsanların yaptığı icraatleri görüğünüzde

and you'll understand that that compassion is contagious.

sevginin bulaşıcı olduğunu anlayacaksınız.

So I'd ask you in this moment then,

O halde size soruyorum,

what is it

bir blog yazısı veya haber gördüğünüzde, sizi içine çeken şey nedir?

that sends you down a rabbit hole of blog posts and news articles?

What leaves you so disgusted and annoyed that you would rather skip work or class

İşi veya okulu asmanıza sebep olacak kadar sizi rahatsız eden şey nedir?

and work on that instead?

What is that for you?

Sizin için ne anlam ifade ediyor ?

It's got to be something.

Bir şey olmalı.

So suppose, for example,

Örneğin, farz edin ki,

you find out that the third graders at your old elementary school

eski ilkokulunuzdaki 3. sınıfların öğle yemeği borcu olduğunu öğrendiniz.

owe lunch money debt?

What if the most obvious thing to do for them

Onlar için yapabileceğiniz en bariz şey, borçlarını ödemek,

is to pay off that lunch money debt,

sponsor some lunches, and then later on

öğle yemeklerine sponsor bulmak ve ardından yönetim kuruluna katılıp,

go run for the local school board

besine ulaşım konusunda sistemsel bir değişiklik yapılması için

to push for systemic change around access to nutrition at school?

baskı yapmak olurdu.

That's just an idea.

Sadece bir fikir.

Now you might hear this and say, "That's nice, it's cute,

Şimdi gelip ″Bu harika, çok iyi, ama vaktim yok,″ diyebilirsiniz.

but I don't really have time for that."

Or "Most problems are too big to work on, so why bother?"

Ya da ″Bu sorunlar beni aşıyor, neden uğraşayım?″ diyebilirsiniz.

I'll say you're not unique in thinking that at all.

Böyle düşünen tek kişi siz değilsiniz.

But if we just stick with the idea of doing the smallest at first,

Ama küçük, bariz bir şeyi yaparak başlamalı

the most obvious thing,

and just think about for a second,

ve durup bir düşünmeliyiz.

what do you have the time,

Ne yapmaya vaktiniz var?

what do you have the resources,

Ne yapmaya kaynağınız var?

what do you have the skills and the influence, even, to do?

Ne yapmaya beceri ve gücünüz var?

To make happen.

Bir şeyi gerçekleştirmeye.

For me, I was a programmer with a whole day job,

Ben tam gün çalışan bir programcıydım,

so I didn't actually initially have time to work on this all day either.

yani benim de tüm gün bunları yapmak için vaktim yoktu.

But using the skills and the resources and the network that I did have,

Ama sahip olduğum becerileri, kaynakları ve çevreyi kullanarak

we built out the original website and then grew it from there.

bir web sitesi kurdum ve gerisi çorap söküğü gibi geldi.

So the next somewhat obvious

Yine biraz bariz olan

but I think hasty criticism that we sometimes hear

ama bence düşüncesizce olan aldığımız bir eleştiri şu şekildeydi

is that what we did was just a band-aid.

″Yaptığınız şey sadece bir yara bandı.″

That whatever you end up doing is not going to be significant enough

Yaptığınız şey yeterince iyi değil,

is not going to make a difference,

bir fark yaratmayacak,

it's too fleeting of a thing to try to do to make a difference.

tamamen kısa süreli ve geçici.

But is it not that the purpose of a band-aid is to give an injury,

Ama yara bandının amacı zaten bir yaraya, yanlış giden bir şeye

a place where something has gone wrong,

iyileşme ve düzelme fırsatı vermek değil midir?

the opportunity to heal?

I'll say no,

Hayır, zaten insanların su faturalarını ödeyememesinin temeline inmeyecektik.

initially, we weren't going to solve

the root of why people couldn't afford their water bills.

And I'm not here to tell you either

Burada size, evinde pijamasıyla oturan hayırsever insanlar

that benevolent strangers sitting at home in their pajamas

çözüm için gerekli sistemik, yapısal değişimlerin yerini alabilir demiyorum.

are a proper substitute for systemic structural changes to issues.

But what I will tell you, though,

Ama söylemek istediğim şey

is that also, our solution didn't attack the poverty,

bizim yaptığımız şey yoksulluğa işsizliğe, başarısız kamu politikasına

it didn't attack the unemployment,

it didn't attack the bad public policy.

çözüm olmamış olabilir.

Yes, bad public policy

Evet, hevesle yoksul insanları cezalandıran başarısız kamu politikası,

that enthusiastically punishes people who are poor,

especially when they are Black or brown.

özellikle de siyahi veya esmerlerse.

But what we did give people,

Ama en azından yaptığımız şey, insanları bir süreliğine de olsa rahatlattı.

yes, what we did give people in that moment is relief.

So again, whatever you do,

O yüzden tekrarlıyorum,

if it's small and if it's an obvious thing,

yaptığınız şey küçük veya bariz olsa da,

it doesn't mean that your impact can't actually be durable.

bu onun önemsiz, kısa süreli olduğunu göstermiyor.

And that you shouldn't try to do something.

Çabalamamanız gerektiğini göstermiyor.

And I say that because today,

Bunu söylüyorum,

we have helped over 5,000 people with water bill payments just from --

çünkü 5000′in üstünde insana yardım ettik, ve bu sadece insanların-

(Applause)

(Alkış sesleri)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış sesleri)

Just from people again, giving five dollars, 10 dollars, 50 dollars

Bu sadece insanların 5, 10, 50 dolar vermesiyle oldu.

whatever they can afford to contribute.

Neye güçleri yetiyorsa.

And our ripples of compassion have actually gone even further.

Bu sevgi dalgamız daha da ileri gitti.

We got a major American city to start offering more compassionate assistance.

Bir büyükşehir, daha özverili bir destek sunmaya başladı.

We had a US member of Congress and their office reach out to get help

Bir ABD kongre üyesi ve bürosu, yardım etmek için elini uzattı.

for their constituents.

We've had policymakers in three different states

Üç farklı eyaletten milletvekilleri,

that we were able to help using our data, our knowledge,

kendi bölgelerinde su faturalarının ödenip ödenemediğini anlayabilmek için

our experience

to understand what's happening around water affordability

bizim verilerimizden, bilgilerimizden ve deneyimimizden yararlandı.

in their districts.

We've also been able to partner with other nonprofits

Ayrıca ailelerin su faturaları yüzünden evsiz kalmalarını önlemek için de

and mutual aid groups

to keep families from facing eviction, homelessness over their water bills.

yardım ve hayır kuruluşlarıyla beraber çalıştık.

We've also been able to help families avoid facing the threat

Ailelerin çocuklarını kaybetmelerini önlemeye de yardımcı olduk.

of losing their kids.

I also now do this work full time

Şimdi tam zamanlı olarak bu işi yapıyorum.

with the goal of helping utilities understand

Hizmet kuruluşlarının suyu nasıl daha makul fiyatlı,

how to make water more affordable,

daha insani bir hak haline getireceklerini anlamalarını sağlamaya çalışıyorum.

make water more of a human right,

so that people also don't fall behind on their bills in the first place.

Böylece insanlar faturalarını düzenli ödeyebilir.

Legendary comedian Lily Tomlin once said,

Efsane komedyen Lily Tomlin’in bir sözü vardır,

"I always wondered why people wouldn't do something about that.

″Hep insanların neden bir şeyler yapmadığını merak etmişimdir.

Why somebody wouldn't do something about that.

Birilerinin neden bir şeyler yapmadığını merak etmişimdir.

Then I realized I was somebody."

Ama fark ettim ki, ben de birileryim.″

So you don't even actually have to be a programmer to make a difference

Bir fark yaratmak için ya da benim yaptığımı yapmak için

or even do what I did.

bir programcı olmak zorunda değilsiniz.

You just have to be, like Lily said, to be somebody.

Lily’nin söylediği gibi, sadece ″birileri″ olmalısınız.

Somebody who sees a thing that can be fixed,

Bir şeyin düzeltilebileceğini, değiştirilebileceğini gören

can be impacted,

and do that.

ve bunu yapan biri.

Do something.

Bir şeyler yapın.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause and cheers)

(Alkış ve tezahürat sesleri)