How Do We Get the World Off Fossil Fuels Quickly and Fairly? | TED Countdown Dilemma Series

Çeviri: Sena Feyza Guzel Gözden geçirme: esra kurul

Catherine Abreu: We know with certainty that fossil fuels need to be phased out.

Catherine Abreu: Şunu şüphesiz biliyoruz ki

fosil yakıtlar hayatımızdan çıkmalı.

There's really no question in the science at this point.

Bilimde gelinen noktada buna dair kuşku yok.

Tessa Khan: The arguments for transitioning away from fossil fuels

Fosil yakıtlardan olabildiğince hızlı vazgeçmemiz gerektiği savları

at speed

have never been more compelling.

hiç bu kadar dayatmacı olmamıştı.

I think the responsibilities of governments

Sanırım hükümetlerin bu geçişi hızlandırmada

to accelerate that transition have never been so acute.

alması gereken sorumluluklar

hiç bu kadar önem arz etmemişti.

Laurence Tubiana: It has to be quite radical.

Laurance Tubiana: Keskin kararlar olmalı.

It could have been done slowly.

Bir zamanlar ağırdan alınabilirdi.

But now we are running against time,

Ama şimdi zamanla yarışıyoruz,

and the climate impacts are now not for tomorrow.

ve iklimsel etkiler artık yarının dünyası için değil.

It's for today.

Şimdinin dünyası için.

Hisham Mundol: The role of fossil fuels between now and 2050

Hisham Mundol: Şimdiden 2050 yılına kadar fosil yakıtların rolü

is that of a necessary evil.

kaçınılmaz bir musibet.

Hongqiao Liu: So we have a very complicated relationship with fossil fuels

Hongqia Liu: Bu yüzden şu anda fosil yakıtlarla

çok karmaşık bir ilişkimiz var.

at the moment.

It's like your ex-partner, you want to get rid of them,

Sanki eski sevgilinizden kurtulmak istiyormuşsunuz da

but they stick around.

ama peşinizi bırakmıyormuş gibi.

Rebekah Shirley: In Africa, for instance, where I live, it's a bit more complicated.

Rebekah Shirley: Mesela yaşadığım yer olan Afrika’da, durum biraz daha karmaşık.

Vijaya Ramachandran: I don't think it's fair to poor countries

Vijaya Ramachandran: Zengin ülkeler petrol, kömür ve gazı

to say you have to be renewable only,

ikiye katlamışken, yoksul ülkelerden salt yenilenebilir

when the rich countries are doubling down on oil, coal and gas.

olmalarını istemenin pek adil olduğunu düşünmüyorum.

HL: We need to debate.

Bunu tartışmamız lazım.

We need we need that exchange.

Bu değişime ihtiyaç duyuyoruz.

We need to understand each other's views

Birbirimizin görüşlerini anlamalı

and to start with the concept of the dilemma that we’re facing.

ve işe yüzleşmekte olduğumuz ikilem kavramıyla başlamalıyız.

Zoë Knight: In my mind, the biggest obstacle is the speed of collaboration.

Zoë Knight: Kanaatimce en büyük engel işbirliği hızı.

We speak at cross-purposes with each other.

Amaçlarımızda birbirimizle çelişiyoruz.

Mary Robinson: We've got to deal with this much more quickly than we're doing.

Mary Robinson: Bununla şu anda olduğundan çok daha çabuk başa çıkmalıyız.

How do we raise the temperature?

Sıcaklığı nasıl arttırabiliriz?

How do we increase the energy for action, the passion for action,

enerjiyi nasıl arttırabiliriz, harekete geçmek için arzu,

the heartfelt need for action which will move us?

ya da gönülden ihtiyaç, hangisi bizi kurtaracak?

[TED Countdown]

TED Gerisayım

[Dilemma Series]

Dilemma Serisi

[How do we move from fossil fuels to clean energy quickly and fairly?]

Fosil yakıttan temiz enerjiye nasıl hızlı ve tam anlamıyla geçiş yaparız?

Lindsay Levin: We're standing at a crucial crossroads in history.

Lindsay Levin: Tarihteki mühim yol ayrımlarından birindeyiz.

We live in a world where our energy system is overwhelmingly dependent

Enerji sistemimizin fazlasıyla fosil yakıtlara mahkum olduğu

on burning fossil fuels.

bir dünyada yaşıyoruz.

What are the viable pathways to a clean and safe future,

Temiz ve güvenli bir geleceğe giden uygulanabilir adımlar neler

and how do we collectively navigate this transition?

ve ortaklaşa olarak bu geçişe nasıl yön veririz?

I'm Lindsay Levin, co-founder of Countdown,

Ben Lindsay Levin, Countdown kurucu ortağı,

and this is the second installment of our Dilemma Series.

ve bu da Dilemma serisinin ikinci bölümü.

We know that credible people, including many of you,

Çoğunuzun da içinde bulunduğu güvenilir kişilerin,

disagree in some pretty fundamental ways on this topic,

iklim mücadelesinin özü konusundaki oldukça temel yollar hakkında

the core of the climate challenge.

görüş ayrılığına düştüğünüzü biliyoruz.

Recently at the Barbican Centre in London, we brought together experts,

Son günlerde Londra’da Barbican merkezinde uzman, aktivist ve alanında liderleri

activists and leading voices in the climate space to speak,

farklılıklarımıza rağmen nasıl başarı kaydedeceğimizi çözmek için

listen and work together as we figure out how to make progress

konuşma, dinleme ve beraber çalışmaları için

despite our differences.

bir araya getirdik.

While the need to get off fossil fuels is straightforward and urgent,

Fosil yakıtlardan kurtulma ihtiyacının netliği ve aciliyetine karşın

the pathway to doing it equitably is anything but.

bunu gerçekleştirmeye yönelik gidişatta durum tam tersi.

Here's TED science curator David Biello

TED bilim küratöru David Biello

to frame the basic ideas behind this dilemma.

ikilemin ardındaki ana fikirleri dile getiriyor.

David Biello: Today, more than 80 percent of modern energy

David Biello: Bugün, günümüz enerjisinin yüzde sekseni

comes from burning fossil fuels.

fosil yakıtlardan gelmektedir.

That means more than 40 billion metric tons,

Yani her yıl 40 milyar ton,

that's 40 gigatons, of CO2 gets dumped in the air each year.

40 gigatondan fazla karbondioksit havaya atılmakta.

And that number is growing.

Ve bu sayı büyümektedir.

At the same time,

Aynı zamanda,

hundreds of millions of people live with limited or no access

yüz milyonlarca insan modern enerjiye kısıtlı erişim ile

veya erişimi olmadan yaşamakta.

to modern energy at all.

That means they have contributed almost nothing

Bu demek oluyor ki bu kişilerin iklim krizine sebep olan

to the greenhouse gas pollution causing the climate crisis.

sera gazı kirliliğinde neredeyse hiçbir payı bulunmamaktadır.

So do we stop fossil fuel exploration and production entirely?

O halde fosil yakıt keşfini ve üretimini tamamen durdurduk mu?

Do we encourage it for certain communities but not others?

Ya da belli halklara teşvik ederken diğerlerini saymıyor muyuz?

And if so, where?

Ve öyle ise, nereler?

How do we actually get renewables to scale and how do we pay for it all?

Yenilenebilir kaynakları nasıl ölçeklendiriyor ve bunu nasıl ödüyoruz?

These questions are incredibly complex,

Bu sorular son derece karmaşık

but the takeaway is clear.

ama anafikir gayet açık.

We need to eliminate fossil fuels

Fosil yakıtları ortadan kaldırmalıyız

and use what we must to ensure that everyone benefits.

ve herkesin faydasına olanı kullanmalıyız.

Let's start with some facts and figures about where we are today.

Günümüzdeki durumla ilgili birkaç gerçek ve rakamla başlayalım.

Here's Adair Turner.

İşte Adair Turner.

Adair Turner: The International Panel on Climate Change estimated in 2018

Adair Turner: Uluslararası İklim Değişikliği Paneli 2018′de hesapladı ki

that if we are to have even a 50-percent chance

eğer küresel ısınmayı 1.5 derece düşürecek

of limiting global warming to 1.5 degrees centigrade,

yüzde elli şansımız bile var ise bu ancak 2020 ve 2050 yılları arasında

we cannot emit more than 500 gigatons of CO2 between 2020 and 2050.

500 gigatondan fazla karbondioksit salınımı olmadığı takdirde gerçekleşecek.

But actually, we're two years into that 30-year period.

Ama fiilen biz bu 30 yıllık periyodun ikinci senesindeyiz.

We've been running at 40 gigatons per year,

Her bir yılda 40 gigaton yayıyoruz,

so we've only got 420 gigatons left.

öyleyse geriye 420 gigaton kaldı.

That 420 gigatons would be emitted

Bu 420 gigaton,

if we burnt 70 billion tons of coal

70 milyar ton kömür,

plus 65 trillion cubic meters of gas

artı 65 trilyon küp metre gaz,

plus 350 billion barrels of oil.

artı 350 milyar fıçı petrol yaktığımızda salınmış olacak.

But at the current rate we will have burnt all of that in 12 years.

Şimdiki oranla tüm bunları zaten 12 yıl içinde yakmış olacağız.

We have got to find a way of leaving the vast majority of coal, oil and gas

Kömür, petrol ve gazın büyük çoğunluğunu yerin altında bırakacak

in the ground,

bir yol bulmalıyız,

even if it is in someone's interest to dig it or drill it up.

onu kazıp çıkarmak birilerinin menfaatine olsa dahi.

So what should we do?

Peki öyleyse ne yapmalıyız?

In one area, the answer is clear.

Bir bakıma cevap net.

Renewable is now a cheaper way to produce electricity than coal

Yenilenebilir enerji dünyanın neredeyse tüm ülkelerinde

in almost all countries of the world,

elektrik üretmek için kömürden daha ucuz bir yol,

so we should build no more coal electricity plants,

öyleyse artık ne kömürlü elektrik santrali

no more coal mines.

ne de kömür madeni inşa etmeliyiz.

And we should not invest anything in the extension of existing coal mines.

Ve halihazırdaki kömür madenlerinin gelişmesine yönelik yatırım yapmamalıyız.

For gas and oil, it is a bit trickier.

Gaz ve petrol için ise durum biraz daha alengirli.

International Energy Agency suggests a distinction.

Uluslararası Enerji Kuruluşu bir fark öne sürüyor.

It says that we should invest nothing in exploration for

Diyor ki, yeni petrol ve gaz yataklarının keşfine

or production from new oil and gas fields,

veya buralardan yapılacak üretime hiç yatırım yapmamalıyız,

but that it’s OK to invest something

fakat zaten var olan yataklardan

to maintain production from existing fields.

üretim yapmaya onay verilebilir.

But there are some people who would challenge

Ama bazı insanlar var ki

the morality of that distinction,

bu ayrımın etikliğine itiraz edecekler

because if there's an absolute limit to how much gas we can safely burn,

çünkü eğer emniyetle çıkaracağımız bir gaz miktarı sınırı varsa,

it's not clear that squeezing a little bit more out of the North Sea

Kuzey Denizi’nden birazcık daha fazla çıkarmanın

is more acceptable than developing a new gas field

toplam nüfus birimi başına düşen emisyonu Amerika’nın küçücük bir kesmi olan

in an African country

bir Afrika ülkesinde

whose past cumulative per capita emissions

yeni gaz yatağı açmaktan daha kabul edilebilir olduğu

have been a tiny fraction of the UK's.

açıkça söylenemez.

We now have the technologies

Artık fosil yakıtlara olan gereksinimi

to dramatically reduce the demand for fossil fuels,

çarpıcı bir biçimde düşürecek teknolojilere sahibiz

and we should deploy them as rapidly as possible.

ve artık bunları olabildiğince çabuk yaygınlaştırmalıyız.

That means ensuring that electricity systems in every developed country

Bu da gelişmiş ülkelerde elektrik sistemlerinin teminiyle,

get to zero emissions by 2035 at the very latest

en son 2035′e kadar,

and ideally earlier, with no coal

tercihen daha erken, hiç kömür kullanmadan

and only a very, very small role for unabated gas.

ve sadece çok ufak bir miktar gazın yardımıyla

sıfır emisyonu sağlamak demek.

We should be aiming to reduce coal demand 90 percent by 2050,

Hedefimiz 2050 yılına kadar kömür talebini %90,

oil demand at least 75 percent

petrol talebini en az %75

and gas demand by well over 50 percent.

ve gaz talebini yüzde ellinin üzerinde düşürmek olmalı.

And we are running out of time to do it fast enough.

Ve bunu yeterince hızlı gerçekleştirmek için zamanımız tükeniyor.

LL: Those are some big reduction targets, and we need to meet them.

LL: Bunlar oldukça büyük indirgeme hedefleri ve bunları yerine getirmeliyiz.

But as we move there,

Fakat gidişatta, enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla

we'll still be using some fossil fuels to meet energy demands.

hala fosil yakıttan biraz yararlanıyor olacağız.

How do we do that while accelerating our transition to renewables?

Yenilenebilir enerjiye geçişe ivme verirken bunu nasıl yapacağız peki?

Some people think we can work with the fossil fuel industry

Bazıları fosil yakıt sanayisinin işleyebileceğini düşünüyor

and want to pressure it to do better.

ve düzelmek için baskılanmayı istiyorlar.

Others propose more radical departures.

Diğerleri daha keskin yenilikler öneriyor.

Here are a few opinions on this issue, starting with Jérôme Schmitt,

Jérôme Schmitt ile başlayarak, işte bu konudaki bazı fikirler,

a former oil industry executive who is now a senior fellow

kendisi eski petrol sanayii yetkilisi, şimdilerde Columbia Merkez

at the Columbia Center on Sustainable Investment.

sürdürülebilir yatırımda kıdemli bir kimse.

Jérôme Schmitt: I'm not aware of any net-zero scenario compliant

Jérôme Schmitt: Ben 2040 ya da 2050′ye kadar

with 1.5 degree or two degree

1.5-2 derece fark edip

that does not involve even a little bit of fossil fuel

en ufak bir fosil yakıt bile içermeyen

by 2040 or 2050,

bir net sıfır senaryosu bilmiyorum,

especially for the developing part of the world.

özellikle dünyanın gelişen kısımlarında.

Therefore, some people will need to have an all-in understanding

Bu sebeple insanların enerji sistemini

of the energy system

her yönüyle anlıyor olması

and be able to manage the complexity of producing

hem de müşteri ve ülkelere bir taraftan temiz enerji, diğer taraftan

and supplying to customers and to countries

gittikçe daha az fosil yakıt sağlamanın

clean energy on one side and less and less fossil fuel on the other side

karmaşıklığını yönetebilmesi gerek

and concentrate the fossil fuel supply and demand

ve fosil yakıt tedarik ve talebini

on the absolute necessary means and usage

mutlak gereklilik ve kullanımında yoğunlaştırmalı

and increase progressively the shift from one to the other.

ve ilerledikçe yönünü birinden diğerine çevirmeli.

Those who have the competency today to manage this complexity

Bugün bu zorluğu ve bilançosunu

and the balance sheet

yönetme yeterliği olanlar

is still the oil and gas industry,

hala daha petrol ve gaz endüstrisi konumundalar,

whether we like it or not.

sevseniz de sevmesenizde.

So I would take the oil and gas industry

Bu yüzden ben petrol ve gaz sanayisini

as an opportunity to go faster,

daha hızlı ilerlemek, onlarsız yapabileceğimizden

to make it right better than we would do it without them.

daha iyisini yapmak için bir fırsat olarak görüyorum.

But if it doesn't prove possible

Ama eğer ki mümkün olmazsa

because the oil and gas industry doesn't shift and doesn't adapt,

petrol ve gaz endüstrisi dönüşemeyip ve uyum sağlayamadığı için

we must do without.

onlarsız yapmalıyız.

Ramez Naam: Oil and gas companies have to realize --

Ramez Naam: Petrol ve gaz şirketleri fark etmeli --

they don't always, but they really should realize --

ki her zaman etmiyorlar, ama fark etmeliler ki --

the writing is on the wall.

tehlike çanları çalıyor.

We're spending close to twice as much on clean energy

Halihazırda fosil yakıt altyapısına harcadığımızın

as we are on fossil fuel infrastructure already,

iki katına yakınını şimdiden temiz enerjiye harcıyoruz,

and that gap is just going to widen and widen.

ve bu fark gittikçe genişleyecek.

So I think if we can pivot those companies, that industry,

Bu yüzden bence eğer o şirketleri, o endüstriyi

into working on a clean future, it's a good thing.

temiz bir gelecek üzerine çalışma ekseninde toplarsak bu iyi bir şey.

But we shouldn't have illusions that it's going to happen by itself.

Ama bunların kendiliğinden gerçekleşeceği hayaline kapılmamalıyız.

The pivot that has happened has been because companies have seen

Püf noktası, şirketlerin

that the future is clean.

geleceğin temiz olduğunu anlamaları.

And so a combination of continuing to push on policy,

Bu sebeple yönetimi baskılamaya devam,

on citizen advocacy

vatandaşın taraftarlığı

and on driving for the technologies that disrupt fossil fuels

ve fosil yakıtı yıkacak teknolojilerin yürütülmesi,

is what will cause those large, entrenched fossil fuel companies

o geniş, köklü fosil yakıt şirketlerinin temiz geleceği merkezine almasına

to pivot towards the clean future.

sebep olacak kombinasyondur.

Tzeporah Berman: We're living the last gasp of the fossil fuel industry,

Tzeporah Berman: Fosil yakıt sanayiinin en son nefesinde duruyoruz,

and they're doing everything they can to weaken climate policy

ve iklim politikasını zayıflatmak için ve pazarda kalmak için

and hold on to the market

ellerinden geleni yapıyorlar

because they know renewables are cheaper.

zira biliyorlar ki yenilenebilir daha ucuz.

MR: There was a great opportunity to move with all the skills

MR: Fosil yakıt sanayisinin yıllar boyu geliştirdiği becerileriyle

that the fossil fuel industry has built up over the years,

temiz enerjiye değişmesi için

convert over to clean energy.

müthiş bir fırsat vardı.

That would have been a wonderful moment.

Bu harika bir an olabilirdi.

If that had happened, things would be very different.

Eğer iş böyle olsaydı, durumlar farklı olabilirdi.

We don’t have the time now to get into a long, transition-y kind of discourse,

Şimdiyse çoğunun istediği gibi görünen o uzun, değişimvari

which is what most of them seem to want.

bir söyleme girmeye zamanımız yok.

They lack the urgency of now in their talk.

Konuşmalarında şimdinin aciliyeti geçmiyor.

DB: As you can see, there's a lot of skepticism

DB: Gördüğünüz gibi, geçmişteki aldatmacalarına

about the fossil fuel industry based on its history of deception.

istinaden fosil yakıt endüstrisine şüphecilikle yaklaşım bir hayli fazla.

Here's well-known climate activist Luisa Neubauer,

Karşınızda ünlü iklim aktivisti Luisa Neubauer,

urging us not to believe everything we hear.

her duyduğumuza kanmamamız için bizi uyarıyor.

Luisa Neubauer: People, for instance, call the climate crisis manmade.

Luisa Neubauer: Mesela insanlar, iklim krizine insan işi diyorlar.

And while there were indeed humans behind it,

Ve gerçekten arkasında insanlar olduğundan,

it's much less manmade and much more fossil-fuel-made.

çok daha az insan işi ve çok daha fazla fosil yakıt işi.

It's made possible by the exploitation of coal, oil and gas

Kömür, petrol ve gazın suistimaliyle ve arkasındaki

and the profit-driven economic systems behind it.

kar odaklı ekonomik yapı dolayısıyla mümkün kılındı.

Calling the climate crisis manmade implies it's an accident of human nature,

İklim krizine insan yapımı demek, onun insanın doğasından gelen bir kaza

whereas it's actually a relatively small group of people

olduğunu kastetmektir, esasen sebebin, görece küçük bir grup

and just a few places around the world:

ve dünya üzerindeki birkaç bölgeye ait olmasına rağmen:

the fossil fuel industries,

fosil yakıt sanayileri,

their marketing and their political supporters.

pazar alanları ve politik destekçileri.

The fossil fuel industry itself is also a powerhouse of fairy tales.

Fosil yakıt endüstrisinin kendisi de bir peri masalı fabrikası.

Fifty years ago,

Elli yıl önce,

they knew that their business would lead us into a climate disaster.

işlerinin bizi bir iklim felaketine götüreceğini biliyorlardı.

They denied their own climate science that they did themselves,

Kendi yarattıkları kendi iklim ilimlerini reddettiler

and by that,

ve dolayısıyla,

they stole our very first historic chance to act from us.

evrimsel açıdan kendi adımıza hareket etme şansımızı elimizden aldılar.

So now, for many lives, it's already too late.

Şimdi, pek çok yaşam için artık çok geç.

And this time they present themselves as part of the solution.

Şimdi de kendilerini çözümün bir parçası olarak gösteriyorlar.

They call it transition.

Adına da geçiş diyorlar.

They promise innovation, they speak of green growth.

Yeniliği vadediyorlar, çevre dostu gelişmeden bahsediyorlar.

And it sounds wonderful.

Bu kulağa harika geliyor.

It is powerful, too.

Aynı zamanda kudretli de.

I would like to believe that, too.

Buna ben de inanmak isterdim.

But I cannot.

Ama yapamam.

We do not have time for any more delay.

Hiçbir ilave gecikmeye vaktimiz yok.

So whoever tells us that they will just need some more time,

Bu yüzden ‘biraz daha fazla zamana ihtiyacımız var’ diyen hiçkimse,

does not understand the very basic logic of the crisis we are in.

içinde bulunduğumuz krizin temel mantığını anlamıyordur.

Back in Hamburg, when I was in school,

Ben geçmişte Hamburg’da okuldayken,

we could get 90 minutes to finish a math exam.

bir matematik sınavını bitirmemiz için 90 dakikamız olurdu.

The fossil fuel industry is, in a way, taking that very exam right now.

Fosil yakıt endüstrisi de bir bakıma şu anda o sınavı oluyor.

But instead of 90 minutes,

Ama 90 dakika yerine,

they tell us they will finish in nine years.

bize 9 yıl içinde bitireceklerini söylüyorlar.

Back in school,

Okuldayken

that attitude would have gotten me failing my assignments.

bu tutum benim ödevden kalmama neden olurdu.

If fossil fuel industries don't listen

Eğer fosil yakıt endüstrileri, insanlar ve bilim onlara

when people and science tell them to get out of fossil fuels,

fosil yakıta son vermelerini söylediklerinde onları dinlemiyorlarsa,

they should not be listened to

Onlar da bize, çözümün bir parçası

when they tell us more fairy tales about wanting to be part of the solution.

olmak istedikleri hakkındaki masalları anlattıklarında onları dinlememeliyiz.

If fossil fuel industries get to make the rules

Eğer bizim çaresizce ihtiyaç duyduğumuz

about the transition we so desperately need,

o geçişin kurallarını fosil yakıt endüstrileri koyacaksa

we will not get that transition.

o geçişi kabul etmiyoruz.

LL: The question

Fosil yakıtlarda

of whether there should be any new expansion of fossil fuels

yeni bir büyümeye gidilip gidilmemesi

is hotly contested,

sıkça tartışılıyor

and there are passionate points of view on both sides.

ve iki tarafta da muhteris bir bakış açısı var.

With a powerful perspective

İşte fosil yakıtların,

on the injustice of banning fossil fuels in developing countries,

gelişkin ülkelerde yasaklanmasının haksızlığı hususundaki

here's economist Vijaya Ramachandran.

keskin görüşüyle, ekonomist Vijaya Ramachandran.

VR: The average Nigerian consumes

VR: Ortalama bir Nijeryalı

about 133 kilowatt hours of electricity a year.

yılda yaklaşık 133 kilowatt saat elektrik tüketir.

What the average American consumes in four days.

Bu bir Amerikalının dört günde tükettiğine eşdeğer.

In Nepal, that number is 231 kilowatt hours.

Nepal’de bu sayı 231 kilowatt saat.

In Haiti, it's only 37.

Haiti’de yalnızca 37.

So what does all of this mean for real people?

Peki bu durum reelde insanlar için ne anlama geliyor?

It means that they might have a few lights at home or a small fan,

Evlerinde birkaç ışık ya da küçük bir vantilatöre sahip olduklarını, ancak

but no refrigerator, no water heater, no safe cookstove.

onların buzdolabı, su ısıtıcısı, emniyetli ocaklarının olmadığını ifade ediyor.

It means that poor people stay poor.

Bu fakir insanların fakir kaldığı anlamına geliyor.

Now let's look at climate change.

Hadi şimdi iklim değişikliğine göz atalım.

Poor people did not create the carbon emissions

Yoksul insanlar iklim değişikliğine sebep olan

that have caused climate change.

karbon emisyonlarına yol açmadı.

The 64 poorest countries in the world

Dünyadaki en fakir 64 ülke

account for less than five percent of annual carbon emissions.

karbon emisyonlarının yüzde beşinin daha azından sorumlu.

Even India, often perceived as a climate villain,

İklim düşmanı olarak algılanan Hindistan bile,

adds about seven percent.

yaklaşık yüzde yedi arttırıyor.

Poor people are not to blame.

Yoksul kesim kabahatli değil.

Germany's coal plants emit four times more carbon

Almanya’nın kömür yatakları, Pakistan, Özbekistan, Lao

than Pakistan, Uzbekistan, Lao and Bangladesh combined.

ve Bangladeş’in toplamından dört kat daha fazla karbon salgılıyor.

Yes, energy, poverty and climate change are intertwined,

Evet, enerji, yoksulluk ve iklim değişikliği iç içe geçik

but not in the way most people think.

ama çoğu insanın aklındaki gibi değil.

Most people think that poor countries need to moderate their energy use

Onlar, iklim değişikliğini yönetmek için, fakir kesmin enerji harcamasını

to address climate change.

azaltması gerektiğini düşünüyor.

The reality for poor people in these countries

Bu ülkelerde yaşayan insanların gerçekliği ise iklim değişikliğine

is that they need a lot more energy to adapt to climate change.

uyum sağlayabilmek için çok daha fazla enerjiye ihtiyaç duymaları.

As natural disasters get worse,

Doğal afetler kötüye gittikçe,

they will need more concrete and steel

dirençli evler inşa etmek için

to build resilient homes and schools and roads.

daha fazla beton ve demire ihtiyaç duyacaklar.

As temperatures rise, they'll need air conditioning

Sıcaklık yükseldikçe, iklimlendirme sistemine

and cold storage for food and medicines.

ve yiyecekler, ilaçlar için soğuk hava deposuna ihtiyaç duyacaklar.

As droughts become more common,

Kuraklıklar yaygınlaştığında,

they'll need fertilizer, pumped irrigation, desalination.

gübreye, sulamaya, tuz giderme ekipmanına gereksinim duyacaklar.

All of these responses to climate change

İklim değişikliğinin tüm bu getirileri

are going to require a lot more energy.

daha fazla enerjiyi icap ettirecek.

So the good news

İyi habere gelirsek

is that we don't need to fear this high-energy future for poor people.

yoksul insanların bu yüksek enerji temelli geleceğinden korkmamıza gerek yok.

All of this energy that they will likely need

İhtiyaç duyacakları tüm bu enerji

will come from low-carbon sources to a great extent.

büyük ölçüde düşük karbonlu kaynaklardan gelecek.

The abundance of wind, solar,

Afrika ve Asyadaki rüzgar, güneş

geothermal and hydropower in Africa and Asia

jeotermal ve su gücü bolluğu

means that a lot of the energy that we are going to see

göreceğimiz pek çok enerjinin, karbon emisyonunu

will not likely increase carbon emissions very much.

çok arttırmasının olası olmadığını gösteriyor.

So how can the US and Europe be smarter about ending energy poverty

O halde İngiltere ve Avrupa enerji açlığını bitirmede ve iklim değişikliğine

and addressing climate change?

yön vermede nasıl daha akıllı olabiliyor?

First of all, this rich-world hypocrisy

Öncelikle bu fosil yakıt için ’hep bana’cılık türünden

of more fossil fuels for me, but not for thee, must end.

zengin dünya ikiyüzlülüğü sona ermeli.

Governments in poor countries must be able to pursue a range of energy sources.

Fakir ülkelerin hükümetleri çok çeşitli enerji kaynaklarının ardına düşebilmeli.

Renewables will likely be the lion's share,

Yenilenebilir kaynakların aslan payı olması kuvvetle muhtemel,

but there will be some fossil fuels in the mix.

ama işin içinde biraz fosil yakıt da olacak.

Natural gas, for example, is abundant in Africa.

Örneğin Afrika’da doğal gaz gani.

Natural gas has powered the energy transition in the United States.

Doğal gaz Amerika’da enerji geçişinde iktidarda.

Natural gas can fuel power plants.

Doğal gaz elektrik santrallerine yakıt olabilir.

It is one of the best feedstocks for producing fertilizer,

Gübre üretiminde en iyi hammaddelerden biri

and it is one of the safer and cleaner cooking fuels

ve yoksul ülkelerdeki kadınlar için en güvenli ve temiz

for women in poor countries.

pişirme yakıtı.

Renewables can be paired with natural gas

Yenilenebilir kaynaklar düşük karbonlu enerji kaynaklarının

to increase the share of low-carbon energy sources.

payını arttırmak için doğal gaz ile ittifak yapabilir.

No country, not the US, not the UK, not in Europe, not China,

Hiçbir ülke, ne Amerika, ne İngiltere, ne Avrupa, ne de Çin

has developed without fossil fuels.

fosil yakıtsız kalkınmadı.

The United States has recently passed historically large investments

Amerika şu aralar kendi iç enerji geçişine gerçekçi bir biçimde yaklaşarak

in clean energy,

hem temiz enerji üzerine,

but also in some fossil fuels,

hem de ayrıca fosil yakıtlar üzerine,

taking a very practical approach to its domestic energy transition.

tarihsel açıdan çok büyük yatırımlara onay verdi.

The United States and other rich countries

Amerika ve diğer varlıklı ülkeler

should take that same practical approach

yoksul ülkelere enerji projesi fonlama konusunda

when it comes to funding energy projects in poor countries.

aynı pratik tutumu göstermeliler.

Let's not impose unnecessary and unjust restrictions

İklim değişikliğinden en az sorumlu olanlara

on those who are least responsible for climate change.

gereksiz ve haksız kısıtlamalar dayatmayalım.

LL: If the lion's share of new energy production

LL: Eğer gelişen dünyada yeni enerji üretiminin

in the developing world will be renewables,

aslan payı yenilenebilirlerin olacaksa

a lot of new financing is going to be needed.

çok fazla yeni finansa gereksinim duyulacak.

Here's Rebekah Shirley of the World Resources Institute

Dünya Kaynakları Enstitüsünden Rebeka Shirley bunun neden

on why that's not happening yet.

henüz gerçekleşmediğine ilişkin konuşuyor.

RS: Africa is perhaps the continent that needs least convincing

RS: Afrika, sağlık, geçim ve ekonomi için temiz enerji imkanları

about the clean energy opportunity for health, livelihoods and economy.

konusunda belki de ikna edilmeye en az ihtiyaç duyan kıta.

As the fastest-growing, yet least electrified continent on the globe,

Dünyanın en hızlı büyüyen ancak en az elektriğe sahip kıtası

most in need of power systems that can help fortify

hem bol fosil hem de yenilenebilir enerji kaynaklarıyla,

against the onslaught of climate shocks

onları inşa etmek için iklim şoklarının

with both abundant fossil and renewable energy resources

darbesine karşı güçlenmeye yardımcı olabilecek güç sistemlerine

to build them,

en çok ihtiyaç duyan,

Africa's energy transitions

Afrika’nın enerji geçişleri

and how to dissuade the use of fossil fuels

ve fosil yakıt kullanımının nasıl caydırılacağı

have become an intense international debate.

yoğun bir uluslararası tartışma haline geldi.

Many sub-Saharan African countries already rely on low-carbon resources.

Birçok Sahra altı Afrika ülkesi şimdiden düşük karbonlu kaynaklara bel bağladı.

Kenya, where I live,

Yaşadığım yer olan Kenya,

generates 90 percent of its power from renewables like geothermal

enerjisinin yüzde 90′ını jeotermal ve hidrogüç gibi yenilenebilir

and hydropower.

kaynaklardan üretiyor.

Even in West Africa,

Yenilenebilirlerin oranı

where renewable shares tend to be lower,

düşük olan Batı Afrika’da bile,

countries like Ghana generate over a third of their power

Ghana gibi ülkeler güçlerinin üçte birden fazlasını

from renewable energy resources.

yenilenebilir kaynaklardan üretiyor.

And countries like Namibia are at the forefront of innovation

Namibia gibi ülkeler temiz yakıt ve hidrojen üzerine yeniliklerin

on clean fuels like green hydrogen.

lideri konumundalar.

Couple all of that with housing one of the world's largest carbon sinks,

Bunların hepsini dünyanın en geniş karbon yutağına ev sahipliği yaparak birleştiren

the Congo Basin,

Kongo Havzası

and sub-Saharan Africa is consistently recognized

ve Sahra altı Afrikanın, küresel karbonsuzlaştırma

as pulling more than its fair share of the global decarbonization effort.

uğraşısında, payına düşenden fazlasını üstlendiği mütemadiyen biliniyor.

So if the need is urgent and if the resources are bountiful,

Öyleyse ihtiyaç acil ve kaynaklar bolsa

then why are we still so far away from this clean-energy future for Africa?

neden hala Afrika için bu temiz enerji geleceğinden çok uzağız?

And what I've learned is that though the world loves to remind Africa

Öğrendiğim bir şey varsa o da dünya Afrika’ya engin temiz enerji

about its vast clean-energy potential,

potansiyelini hatırlatmayı çok sevmesine rağmen,

the financial flows to deliver that potential

bu potansiyeli ortaya çıkaracak finansal akım

remain troublingly scarce.

tedirgin edici bir şekilde kıt.

Projects and businesses incur a number of hidden compounding costs and premiums.

Proje ve işler çok sayıda gizli bileşik masraf ve primi beraberinde getiriyor.

Like the risk perception premium.

Örneğin risk algısı primi gibi.

Or the "paying back your US dollar loan

Ya da “ABD doları üzerinden aldığınız kredinizi sürekli

in a constantly depreciating local currency" premium.

değer kaybeden yerel para biriminde geri ödeme” primi.

Or the "expected to deliver conventionally high rates of return

Ya da “günde bir dolardan az kazanan müşterilerden elde ettiğiniz

while raising your revenues from customers

hasılatınızı arttırırken, karşılığında

that earn less than a dollar a day" premium.

tatmin edici yüksek faizler bekleme” primi.

So international finance markets are not appetized,

Bu yüzden uluslararası pazarlar iştahlı değiller,

and financial flows here remain a trickle

ve finansal akım kuyruktaki

despite a pipeline of ready projects.

hazır projelere rağmen damlalarla sınırlı.

In fact, though 17 percent of the global population

Doğrusu küresel popülasyonun yüzde 17′si

and almost 90 percent of those still without access to basic energy,

ve hala temel enerjiye erişimsiz yüzde 90′ına rağmen

today Africa accounts for a mere two percent

bugün Afrika temiz enerji finansının

of global clean-energy finance.

sadece yüzde ikisini oluşturuyor.

From this perspective, we can see a key missing ingredient:

Bu açıdan kilit bir eksik unsur görebilmekteyiz:

international cooperation

Afrika’ın son derece ihtiyaç duyduğu

to deliver the finance flows that Africa sorely needs.

finansal akımı temin etmek.

Because there’s so much potential waiting right at the cusp.

Çünkü topun ağzında bekleyen çok yoğun bir potansiyel var.

If local enterprise had access to long-term, low-cost financing,

Yerli girişimin çantada keklik sayılan toplumun diğer kesimlerinden emsalleri

like their counterparts in other regions of the world

gibi uzun vadeli, düşük maliyetli bir parasal desteğe

can simply take for granted,

erişimi olsaydı,

then Africa's clean-energy future would build itself.

Afrika’nın temiz enerji geleceği kendini oluşturabilirdi.

HM: A lot of renewables technology already exists.

HM: Çokça yenilenebilir teknolojisi zaten mevcut.

The finance flows, especially to, you know, lower-emission countries

Ama özellikle, bilirsiniz, düşük emisyonlu ülkelere

don't exist.

finansal akım yok.

These are the countries that need to grow and growth needs energy.

Bu ülkeler büyümeye ihtiyaç duyan ülkeler ve büyüme enerji gerektirir.

That energy does not have to come from fossil fuels.

Bu enerji fosil yakıtlardan sağlanmak zorunda değil

CA: We often speak with the acceptance of this tautology

CA: Şu ana dek hiçbir ülkenin fosil yakıt kullanmadan gelişmediği

that no country has ever developed without the use of fossil fuels.

totolojisinin kabulüyle konuşup dururuz.

But that's not the whole truth, right?

Ama bu tüm gerçek değil, değil mi?

The whole truth is

Tüm gerçek

that no country has developed without the use of fossil fuels yet.

şu ana kadar henüz hiçbir ülke fosil yakıt kullanmadan gelişmedi.

LT: You have to really invest in the future

LT: Bu düşük gelirli ülkelerin geleceğine

of these low-income countries.

cidden yatırım yapmalısın.

And access to energy,

Ve enerjiye erişim,

really looking at the poorest households in all the region

bölgedeki en fakir hanelere bakıldığında

is really an important thing.

gerçekten önemli bir şey.

If not, the transition will always appear very unfair.

Gerçekleşmezse, geçiş hep adaletsiz meydana gelecek.

MR: The World Bank hasn't been doing enough

MR: Dünya Bankası özel sektör

to provide that more concessional finance

finansmanlığını gerektiren imtiyazlı sermayeyi

that brings in private-sector financing and that, you know,

sağlamak için yeterince uğraşmıyor ve, bilirsiniz,

really looks at what are the projects that are ready for investment

yatırıma hazır olan projelere bakıyor

and takes risks because it's really important to have a sense

ve risk alıyor çünkü Afrika’nın temiz enerjiyi sürdüren

that Africa is part of the clean energy going forward.

yanının olduğuna dair bir sezinin olması gerçekten önemli.

LL: Global finance isn't flowing at scale where it's needed most.

LL: Global finans en ihtiyaç duyulan yerde istenilen ölçüde akmıyor.

How do we change that?

Bunu nasıl değiştiririz?

Here's Zoë Knight of the HSBC Center for Sustainable Finance

Bankaların üstlenebileceği iki başlıca rolden bahsetmek üzere

to explain two major roles that banks could play.

Sürdürülebilir Finans Merkezi HSBC’den Zoë Knight karşınızda.

ZK: So the most immediate, pressing task that we have

ZK: En önemli ve vaktin dar olduğu görev

is to finance the transition, right?

geçiş için finans bulmak değil mi?

And banks are mission-critical to making that happen.

Bankalar bunu gerçekleştirmek için kritik rol oynuyor.

And the reason for that is because we have two very powerful levers.

Ve bunun sebebi ise bizim iki çok güçlü aracımızın olması.

The first is really to take environmental impact into account

Birincisi yapacağımız yatırım kararlarında, çevresel etkiyi

in the financing decisions that we take,

gerçekten hesaba katmamız

and we're working on that.

ve bunun üzerinde çalışıyoruz.

And the second is to really actively engage

İkincisi ise yatırım yapacağımız hükümetlerle,

with the governments that we finance,

devlet firmalarıyla aktif olarak

the state-owned corporates that we finance

sıkı bağlar kurmak,

and really work through how they can deliver their transition plan.

ve geçiş planlamalarını nasıl yürüttüklerini detaylı incelememiz.

So if we think about the next 10 to 15 years,

Bu yüzden gelecek 10-15 seneyi düşündüğümüzde

the industrial landscape is going to look very different than it does from today,

endüstriyel manzara bugünkünden çok daha farklı görünecek,

particularly in the case of energy.

özellikle de enerji davasında.

And we know that that's taking trillions of investment to make the shift.

Ve biliyoruz ki bu değişimleri başarmak trilyonluk yatırımlarla oluyor.

We need a trillion per year by the end of the decade

Net sıfır yolunda olma benzerliğinin yarısına sahip olmak için

to have half a semblance of being on track for net zero.

on yılın sonuna kadar her sene için üç trilyona ihtiyaç var.

And let me be clear,

Açık olma gerekirse

one of the things that the financial system absolutely has to do

finansal sistemin kesinlikle yapması gereken şeylerden biri de

is enable a science-aligned phase down of the financing of fossil fuels.

fosil yakıtları bilim temelli olarak aşamalı şekilde azaltmayı sağlamaktır.

We have to do that.

Bunu yapmamız lazım.

But equally,

Ama aynı derecede

we need to channel the capital

iyi amaca hizmet etmek için

that is being generated from the oil and gas industry

petrol ve gaz sanayisinden ortaya çıkan

for good purpose

sermayeyi de yöneltmeliyiz

because we need the know-how of the sector

çünkü sektörün teknik bilgisine ihtiyacımız var

and we need to make capital move in a way that's necessary.

ve zorunlu olduğu noktada sermaye hareketi yapmalıyız.

So think about this.

Bir düşünün.

The International Monetary Fund has just estimated

Uluslararası Para Fonu, Ortadoğu petrol ve gaz şirketlerinin

that the Middle East oil and gas companies will generate

gelecek dört yılda marjinal bir 1.3 trilyon

an incremental 1.3 trillion [dollars] in revenues over the next four years.

doğuracağını tahmin ediyor.

The banks and financiers can help move that money into renewables

Bankalar ve finansörler bu parayı net sıfır arzusuna çok daha hızlı

in a way that will make us achieve the net-zero ambition much, much faster.

ulaşabilecek bir biçimde yenilenebilir kaynaklara yöneltmeye yardım edebilirler.

DB: In any discussion on this topic,

DB: Bu konudaki her tartışmada

it's easy to get lost in the argument or focus entirely on the end goal.

tartışma içinde kaybolmak ya da tümüyle nihai hedefe odaklanmak çok kolaydır.

What's also critical is that we need more planning

Diğer bir ciddi husus fosil yakıtlardan bizi hızla

to get us off fossil fuels rapidly

ve enerji geçişindeki

and without major disruptions that might undermine confidence

güveni sarsan aksaklıklar olmadan kurtarmak için

in the energy transition itself.

daha fazla planlamaya ihtiyaç duymamız.

Here’s engineer and environmental sociologist Emily Grubert.

İşte mühendis ve çevre sosyoloğu Emily Grubert.

EG: If we succeed at reaching international climate goals,

EG: Uluslararası iklim hedeflerine ulaşmayı başarırsak,

the fossil fuel infrastructure systems

küresel enerji tüketiminin

that support about 80 percent of global energy consumption

yaklaşık yüzde 80′ini ayakta tutan fosil yakıt altyapısının

will mostly, if not entirely, retire over the next few decades.

gelecek on yıl içinde, tamamen olmasa da çoğunlukla vadesi dolacak.

What I'm talking about is big infrastructure

Bahsettiğim santraller ve rafineriler gibi

like power plants and refineries,

büyük bir altyapı,

but it's also things like gas stations and people's cars,

ama aynı zamanda akaryakıt istasyonu

stoves and furnaces.

ve araçlar, ocaklar ve fırınlar da dahil.

Fossil fuel infrastructure is a complex network

Fosil yakıt altyapısı, iklim değişikliği kaynaklı

of high-hazard industries

acil durumlarda

that need to be able to continue to operate safely

kullanılmak üzere olanlar da dahil yeni sistem tamamen

until the new system is completely ready to take over,

devralana kadar emniyetle işlemeye devam etmesi gereken

including during emergencies complicated by climate change.

yüksek tehlike endüstrilerinin karmaşık bir şebekesi.

Just letting these systems go away would be deeply disruptive and hazardous.

Bu sistemlerin öylece gidişine izin vermek fazlasıyla yıkıcı ve tehlikeli olur.

We'd expect disproportionate harm to overburdened

Hızla yükselen fiyatlardan,

iptal edilen iyileştirme planlarından

and underserved communities

who can't opt out from skyrocketing prices,

ve enerji hizmetlerine azalan erişimden çekilmeyen aşırı

abandoned remediation plans

aşırı sorumluluk yüklenmiş ve yetersiz

and declining access to energy services.

hizmet alan ülkelere orantısız zarar bekleriz.

This means ongoing fossil expenditures

Bu demek oluyor ki sonu gelmeyen fosil harcamalarına

and a reliance on highly-trained workers

ve ömürleri kariyerlerine yetmeyecek olan

in industries that might not outlast their careers --

iyi eğitimli çalışanlara bel bağladık

with a simultaneous focus on phasing out these same industries

ve eşzamanlı olarak iklim değişikliği ve diğer çevre kıyımlarına

as quickly as possible

son vermek üzere

to address climate change

bu endüstrilerden

and a host of other environmental injustices.

olabildiğince hızlı kurtulmaya odaklanmalıyız.

This is why we need to plan.

Neden plan yapmamız gerektiğinin sebebi bu.

And right now, there's basically nowhere in the world

Şu anda dünya üzerinde, fosil yakıttan

where these urgently needed plans for phasing out the fossil system

temiz enerji sistemlerine aşamalı geçmeyi sağlayan

while phasing in the clean energy system exist.

bu ivedi planların var olduğu hiçbir ülke yok.

When we talk about climate goals, the question I like to ask is:

İklim hedeflerini konuşurken sormayı sevdiğim soru şu:

If we actually believed we were going to succeed,

Gerçekten başaracağımıza inansaydık

what would we need to be doing right now?

şu anda ne yapmamız gerekirdi?

One strategy here is to set deadlines for fossil asset retirements.

Fosil yakıt varlığından geri çekilme stratejilerden biri, son mühlet koymaktır.

Ample notice, say, a decade, gives communities enough time

Birçok bildiri, plan yapmak ve uygulamak için on yıllık

to create and implement plans,

bir sürenin topluma yeterli müddet sağladığını

and a legislated end date gives people enough confidence

ve yasal bir bitiş tarihi olmasının insanlara yoğun

to commit to what can be an intense process.

bir süreci üstlenmek için güven verdiğini söylüyor.

I showed that in the United States,

Amerika’da, başkan Biden’ın

requiring all fossil fuel-fired power generators to close by 2035,

enerji iş kolu dekarbonizasyon hedefi adı altındaki fosil yakıt kullanan

which is President Biden's power sector decarbonization target,

tüm güç jeneratörlerinin 2035′e kadar kapatılması olayı,

would actually allow the large majority of them

hedeflerin büyük çoğunluğunun tipik bir ömrü

to meet or exceed a typical lifespan,

karşılaması veya onu geçmesine imkan vererek,

potentially giving communities some confidence

bu vade sonlarıyla başa çıkılabileceğini

that these deadlines are manageable.

göstererek, toplumlara güven veriyor.

That is what earns and maintains trust.

Güven kazanan ve güveni sağlayan işte bu.

Not far-off emissions targets with vague implementation plans.

Belirsiz yürütme planları olan hayalperest emisyon hedefleri değil.

The alternative of unplanned transitions is unacceptable

Planlanmamış geçiş alternatifleri kabul edilebilir değil

but common.

fakat yaygın.

Planning the transition is an ethical responsibility that takes time

Geçişi planlamak zaman alan etik bir sorumluluk

but also creates opportunities to implement a just

ama aynı zamanda geçmişin zararlarını düzelten

and sustainable future

adil ve sürdürülebilir

that corrects the harms of the past.

bir gelecek için fırsatlar yaratmakta.

Collaboration and a laser-like focus

Bu geçişi başarmak için

on ensuring people have what we need to succeed through this transition

ihtiyacımız olanı sağlamamızdaki işbirliği ve keskin odak

will be critical,

kritik olacak,

particularly as the transition collides with climate tragedies.

özellikle geçiş iklim trajedileriyle ters düştüğünde.

What would we do now if we believed we'd succeed?

Başaracağımıza inansaydık şu anda ne yapıyor olurduk?

Manish Bhardwaj: Emily Grubert said something which I'm going to,

Manish Bhardwaj: Emily Grubert kullanacağım

really sort of, take away, maybe even teach:

belki de öğreteceğim bir şey söyledi.

that plans build trust.

planlar güven yaratır.

Promises, you may not believe mine,

Vaatler, siz benimkine inanmazsınız,

I might not believe yours,

ben sizinkine inanmam,

but if we put something down,

ama eğer ortaya bir şey koyarsak,

this is what we are going to do year after year,

yıldan yıla yapacağımız şey bu,

then I think that can build trust.

işte o zaman güven oluşturulur.

I think that's just a beautiful thing that I'm carrying away from her.

Bence bu ondan alıp taşıdığım güzel bir şey.

LL: Emily challenged us to act like we're going to succeed.

LL: Emily başaracağız gibi davranmamız için bize meydan okudu.

Ramez Naam, a technologist and entrepreneur,

Bir teknolog ve girişimci olan Ramez Naam,

believes we have a real shot at it.

bunda bir şansımız olduğuna inanıyor.

Renewables are plummeting in price,

Yenilenebilirler fiyatta düşüşte

and there's opportunity to increase their share around the world

ve eğer gelişimin önünü kesmezsek dünyada bu kaynakların

if we get out of the way of progress.

payını arttırmamız için bir şans var.

Here's some of his talk.

İşte konuşmasından bir bölüm.

RN: Clean energy will win on cost definitively,

RN: Temiz enerji fiyatta tam olarak kazanacak,

but only if we get out of the way and allow it to be built.

ama sadece önünü açar ve yapılanmasına izin verirsek.

Let's focus on that first point.

Hadi bu ilk husus üstünde duralım.

Let's look at the cost of clean energy technology.

Hadi temiz enerji teknolojisinin masrafına bakalım.

In 1975,

1975′te

if you were buying a solar panel per watt of power that it produced,

bir güneş paneli alıyor olsaydınız ürettiği her güç watt için

it would cost you 100 US dollars.

100 dolar ödeyecektiniz.

By 2020,

2020′de

that cost had declined to 20 cents per watt of power.

ücret her watt için 20 cent düştü.

That's a 500-fold decline.

Bu 500 katlık bir düşüş.

This is unlike anything else ever seen in energy.

Bu enerji alanında şu ana dek görülmüş hiçbir şeye benzemiyor.

It is unlike anything else ever seen in physical infrastructure.

Bu fiziksel altyapıdaki hiçbir şeye benzemiyor.

And it continues today,

Ve günümüzde devam ediyor,

and it is likely to continue for decades to come.

ve on yıllar boyu devam etmesi muhtemel.

Now, this has surprised the leading experts on clean energy

Bu temiz enerjideki lider uzmanları

and even the biggest optimists on the future of clean energy.

ve hatta temiz enerji geleceğinde en iyimser düşünenleri bile şaşırttı.

We've seen the cost of batteries that power our electric vehicles

Elektrikli araçlarımıza güç veren bataryaların fiyatını gördük

and grid energy storage

ve enerji şebeke deposu

drop at the same pace or faster than the pace of solar.

güneş enerjisiyle aynı süratte ya da belki daha hızlı düştü.

And we are just at the very beginning

Endüstriye enerji sağlayan

of an exponential cost decline

hidrojen ve diğer yakıtları oluşturmak,

in the cost of using clean electricity

şebekede hafta ve ay boyu

to make hydrogen and other fuels

yetecek birikimi yapmak,

that we can use to power industry,

havacılık, ulaştırma gibi alanlarda

to provide weeks or months of storage on the grid

yakıt sağlamak amacıyla temiz enerji kullanımında,

and to provide fuels we can use for aviation,

üst düzey bir maliyet düşüşünün

for shipping and so on.

henüz başındayız.

Clean energy technologies are technologies,

Temiz enerji teknolojileri de teknolojilerdir

and they drop in cost like technology.

ve her teknoloji gibi fiyatı düşmekte.

As they are scaled, they come down in price.

Geliştiği için pahası azalmaktadır.

Meanwhile, fossil fuels are commodities,

Bu arada fosil yakıtlar değerli ürünlerdir

and fossil fuel prices fluctuate over time.

ve fiyatları zaman içinde dalgalanmakta.

But there's two barriers I want to talk about in particular,

Ama özellikle bahsetmek istediğim iki bariyer var,

which are the reluctance to build --

bunlar, inşa etmedeki isteksizlik

not in my backyard --

-arka bahçemden bahsetmiyorum-

and the challenges with permitting.

ve izin verilmesinde yaşanan zorluklar.

Because we look at renewables

Çünkü yenilenebilirlere bakıyoruz

and a common complaint is they take up too much land.

ve yaygın bir şikayet onların çok alan kapladığı.

All of us want clean energy infrastructure,

Hepimiz temiz enerji altyapısını istiyoruz

but many of us don't want it in our backyard.

ama çoğumuz onu arka bahçemizde istemiyoruz.

In winter you have one-seventh the solar resource in the UK

Kışın Amerika’da yazdakinin yedide biri kadar

that you have in summer.

güneş kaynağı var.

You have one-sixth the solar resource in Germany that you have in summer.

Almanya’da ise yazdakinin altıda biri kadar.

So every model,

Bu yüzden her model,

every simulation of weather and energy demand shows this.

hava ve enerji ihtiyacının her benzetimi bunu gösteriyor.

It shows that if you want to have the highest reliability grid

Gösteriyor ki en düşük maliyette en az karbon emisyonu

at the lowest cost with the least carbon emissions

ve en temiz enerji yayılımını yapan bir güvenilirlik sistemine

and the most clean energy deployment,

sahip olmak istiyorsanız,

you want to build a continent-sized grid.

kıta büyüklüğünde bir yapı inşa etmek istiyorsunuz demektir.

In China, the bulk of energy demand is on the East Coast,

Çin’de enerji ihtiyacının büyük kısmı Doğu kıyısında,

yet the greatest solar resources and wind resources are in the interior.

ama güneş ve rüzgar emerjisi kaynakları iç kısımlarda.

And China is building literally scores of high-voltage power lines

Ve Çin güneş ve rüzgarın olduğu yerlerden

that transmit power from where the sun and wind are

enerji talebinin bulunduğu kıyılara

to the coasts, where the energy demand is.

çok sayıda yüksek voltajlı güç kablosu inşa ediyor.

And the longest of these lines right now,

Ve şu anda bu kabloların en uzun olanı,

that Ürümqi to Shanghai line, is 3,400 kilometers long.

Ürümqi’den Shangai’a uzanan 3,400 kilometre uzunluğundaki kablo.

It is 90 percent efficient, very low losses,

Yüzde doksan verimli, çok az kaybı var

and it adds maybe a penny or two to the cost of electricity.

ve elektrik faturasında bir ya da iki peni fark ediyor.

That's what's technically feasible with current technology,

Bu, avantajlı olması bir yana, günümüz teknolojisiyle

let alone advances.

teknik olarak mümkündür.

In Europe, that would allow us to transmit electricity

Bu, Avrupa’da bize Seville’den Copenhag’a

from Seville to Copenhagen.

elektrik aktarımı imkanı verir.

To bring power from the North Sea

Kuzey Denizi’nden kıtanın, ihtiyacı olan

to anywhere in the continent that needs it.

herhangi bir yerine enerji götürmemizi sağlar.

In my home country, the United States,

Benim memleketim olan Amerika’da

we could bring power from the sunny, wide open areas of New Mexico

New Mexico’nun güneşli, geniş alanlarından

to population and land-dense New York,

fazla güneş almayan yoğun nüfuslu ve kara ağırlıklı olan

which doesn't get so much sun.

New York’a enerji getirebiliriz.

And we could take wind power from the Great Plains,

Ve kışın, nüfuzu az olan büyük ovalardan

that are largely devoid of population,

rüzgar enerjisi alıp

and bring it to the coasts in winter.

kıyılara getirebiliriz.

That is what a modern grid looks like.

İşte bu, modern enerji sisteminin nasıl olduğudur.

And yet we are not building this.

Ve hala bunu inşa etmiyoruz.

It is time for us to build.

Bunun inşası için vakit geldi.

DB: With technology advancing as fast as it is,

DB: Bu kadar hızlı gelişen teknolojide

there’s certainly hope that we can meet our energy transition goals,

enerji geçişi hedeflermize ulaşmamız için kesinlikle bir umut var

and there are ways to ensure that everyone benefits in this transition.

ve bu geçişten herkesin faydalanmasını garanti eden yollar bulunuyor.

But it's going to be challenging.

Ama zorlu olacak.

LL: There's no shortage of ideas, but time is running out,

LL: Fikir yönünden eksiğimizi yok fakat zaman daralarak

making it all the more critical to collaborate with urgency

ivedilikle bir araya gelip bu temel ikilemi çözmeyi

and resolve this fundamental dilemma.

daha önemli kılıyor.

Here, again, are some leading voices on how we get there.

İşte bu noktaya nasıl geldiğimize dair bazı öncü sesler.

MR: We all need to do three things.

MR: Hepimiz üç şey yapmalıyız.

We need to make the climate crisis very personal in our lives,

İklim krizini kendi yaşamımızda kişiselleştirmeliyiz, neticede

change our habits a bit as a result.

alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz.

Secondly, we need to get angry about those who aren't doing enough.

İkinci olarak, elinden geleni yapmayanlara tepki göstermeliyiz.

And thirdly, we need to imagine this world that is round the corner.

Ve üçüncü olarak, sonu yakın olan dünyayı hayal etmeliyiz.

ZK: Every year I can see more focus from different actors

ZK: Her yıl çözümün bir parçası olmasına ihtiyaç duyulan

that are needed to be part of the solution.

farklı aktörlerden daha fazla odak görüyorum.

LT: Renewable energy is a good business in many places.

LT: Yenilenebilir enerji çoğu yerde iyi bir iş alanıdır.

HM: There is a strong business case for it.

HM: Bu işin güçlü bir iş tarafı var.

It makes investment sense.

Yatırım yönü var.

HL: China is adding an astonishing amount of wind and solar to its grid every year.

HL: Çin her yıl sistemine inanılmaz miktarda rüzgar ve güneş enerjisi katıyor.

RN: It's cheaper to build a new solar or wind farm

RN: Yeni güneş ve rüzgar kaynağı inşa etmek

than it is to put fuel into a natural gas plant or a coal plant.

var olan doğal gaz veya kömür yatağına petrolü eklemekten daha ucuz.

TB: Our job has to be to make sure

TB: Bizim işimiz politikacıların daha zorlu politikalar için

that politicians know that they're going to have the support that they need

ihtiyaçları olan desteği göreceklerinden

for the hard policies.

emin olmaktır.

LN: We need people to get on board in a fight for climate justice.

LN: İklim değişikliğiyle savaşmada insanların katılımına ihtiyacımız var.

And this means getting people on board

Ve bu da daha önce hiç konuşup

that have never spoken to each other before

aynı fikirde olmamamış insanları

and that have always disagreed.

aynı gemiye bindirmek demek.

MB: Even at this conference, you will meet people

MB: Bu konferansta bile insanlarla tanışacak ve

and you expect them to have very particular sort of, polar stance.

onların bir çeşit zıt duruşa sahip olmalarını bekleyeceksiniz.

But when you actually get into a conversation,

Ama aslında muhabbete girdiğiniz zaman

you see the openings.

aralanan kapıları göreceksiniz.

CA: I love listening to people with different points of view.

CA: Farklı bakış açılarından insanları görmeye bayılıyorum.

Dialogue is absolutely essential and so generative.

Diyalog çok köklü ve üretken.

But once we leave the safe space of this conversation,

Ama bir kere sohbetin güvenli bölgesinden uzaklaştığımızda

we go back out into a world that is rife with power dynamics

güç dinamikleriyle, endüstriyel ve yapısal adaletsizliklerle dolu

and institutionalized, structural inequities.

bir evrene geri dönüyoruz.

And we have to just acknowledge that fact.

Bu gerçeği kabullenmek zorundayız.

RN: So I think it's not a bad thing to listen

RN: O yüzden bence dinleyip ardından duyumuna

and then apply your own judgment to what you've heard.

kendi hükmünü vermek kötü bir şey değil.

And is it self-serving or not,

Benmerkezci ya da değil mi,

and what nuggets of truth or what pieces of data are there?

ne kadarı doğru ya da kaç parça veri var?

MB: What we don't want to lose

MB: Kaybetmek istemediğimiz şey

is that ultimately there are people at the heart of systems.

sistemlerin kalbinde insanların bulunduğu gerçeği.

And systems change will sometimes fail

Sistemik değişiklikler iki halk birbiriyle

just because two folks cannot get along with each other.

geçinemediği için bazen başarısız olacak.

Jade Begay: I think we overlook relationship building

Jade Begay: İlişki geliştirmeyi bayağı ya da banal bulduğumuz için

as kind of cheesy or corny,

göz ardı ediyoruz,

but ask any person who’s built change over time,

ama zaman içinde değişen herhangi bir insana sorun

and it happens through relationships.

ilişkileri dolayısıyla olmuştur.

MR: I was very affected, as were the other women leaders,

MR: Diğer kadın öncüler gibi ben de Jane şunu söylediğinde

when Jade said,

bayağı etkilenmiştim,

"In our tribe in New Mexico, we say,

“New Mexico’daki kabilemizde deriz ki,

'What if our best times are still ahead of us?'"

“Ya en iyi günlerimiz hala önümüzdeyse?”

Our best times are still ahead of us.

En iyi günlerimiz hala ilerimizde.

But so are our worst times.

Ama aynı zamanda en kötü zamanlarımız da.

We have that choice.

Bu seçim bizim.

And of course, we have to choose our best times

Elbette en iyi günlerimizi seçmeliyiz ve bu tercihi

and we have to know how difficult it is.

sağlamanın kolay olmadığını unutmamalıyız.

And yet, Nelson Mandela famously said

Yine de Nelson Mandela’nın ünlü sözünde dediği gibi

"it always seems impossible until it is done."

“Yapılana kadar imkansız gibi görünür.”

And I love that phrase.

İşte ben bu deyişi seviyorum.