Life’s an Obstacle Course — Here’s How To Navigate It | Maryam Banikarim | TED

Tłumaczenie: Julita Hille Korekta: Natalie Kam

It's 1979, March, in Iran.

Marzec 1979 w Iranie.

I'm in Niavaran, an affluent neighborhood in the north of Tehran.

Mieszkam w Niavaran, zamożnej dzielnicy na północy Teheranu.

I'm in my bedroom that night, that has Brady Bunch-style wallpaper,

Tej nocy jestem w mojej sypialni: tapeta z motywem z Brady’ego Buncha,

Archie comics and Barbies all over the floor.

komiksy Archie i Barbie rozrzucone po całej podzłodze.

I'm doing my homework with Fidel, my little Yorkie by my side.

Odrabiam pracę domową z Fidelem u boku, moim małym yorkiem.

We live in a Spanish hacienda-style house.

Mieszkamy w domu w stylu hiszpańskiej haciendy.

My grandparents, they live downstairs and we're upstairs.

Moi dziadkowie mieszkają na dole, a my zajmujemy piętro.

Suddenly, the doorbell.

Nagle dzwonek do drzwi.

My grandmother and her mom are in the kitchen sipping tea,

Moja babcia i jej mama są w kuchni, popijając herbatę,

and my grandpa is napping.

a mój dziadek drzemie.

"Open the gate!"

„Otwierać bramę!”

I hear angry voices, so I run to the balcony

Słyszę gniewne głosy, więc biegnę na balkon

and look over to find three armed guards standing at the gate.

i widzę trzech uzbrojonych strażników stojących przy bramie.

One is jabbing at the door. "Jump the fence!"

Jeden szarpie drzwiami. „Przeskocz przez płot!”

My five-foot-two grandmother, covered in head to toe with a chador,

Moja babcia, 160 cm wzrostu, pokryta od stóp do głów czadorem,

opens the gate.

otwiera bramę.

The men were looking for my father's former boss.

Mężczyźni szukają byłego szefa mojego ojca.

"He's not here," she says calmly.

„Nie ma go tutaj” - mówi spokojnie.

By this point, I’ve run downstairs, and I’m hiding in her doorway.

Tymczasem ja zbiegłam na dół i schowałam się przy wejściu,

So I can hear everything.

żeby móc wszystko usłyszeć.

They start to move upstairs, and I run back to my room,

Gdy mężczyźni idą na górę, ja wracam do pokoju,

where I should have been all along.

gdzie miałam być przez cały czas.

And that's where Maman finds me.

I tam Maman mnie odnajduje.

I'm pretending to do my homework.

Udaję, że odrabiam pracę domową.

She says stay put,

Mówi: „Zostań na miejscu”,

but I'm too anxious and curious to listen.

ale ja jestem zbyt niespokojna i zaciekawiona, żeby jej słuchać.

So I pick up Fidel under my arm, and I follow her out.

Więc biorę Fidela pod pachę i podążam za nią.

Suddenly, he squirms out of my arm, and he runs free into the room.

Nagle pies wymyka mi się spod ręki i wbiega swobodnie do pokoju.

The men, they're disgusted.

Mężczyźni są zniesmaczeni.

Some consider dogs, particularly Muslims, to be haram, unclean,

Niektórzy, a zwłaszcza muzułmanie, uważają psy za „haram” - nieczyste

and a token of westernisation.

oraz oznakę westernizacji.

After the men leave,

Po wyjściu mężczyzn

I learn that the man they'd been looking for

dowiaduję się, że poszukiwany mężczyzna

had been at our house just a few hours before.

był w naszym domu zaledwie kilka godzin wcześniej.

It's not long after when my father and the other executives from the bank

Wkrótce potem mój ojciec i inni dyrektorzy banku

are rounded up and placed under house arrest.

zostają zebrani i umieszczeni w areszcie domowym.

A few weeks later, they're released without much explanation.

Kilka tygodni później zostają zwolnieni bez żadnych wyjaśnień.

And then we learn that my father is going to be blacklisted.

A następnie dowiadujemy się, że mój ojciec będzie na czarnej liście.

So he arranges for us to leave the country.

Więc organizuje on nasz wyjazd z kraju.

We think it's temporary, but it's not.

Myślimy, że to tylko na jakiś czas, ale tak nie jest.

Now, that was not the only time in my life

To nie był jedyny moment w moim życiu,

when the Earth would move dramatically beneath my feet.

kiedy straciłam grunt pod nogami.

It happened again when I was in college and my father drowned windsurfing.

Zdarzyło się to ponownie, gdy studiowałam, a mój ojciec utonął podczas windsurfingu.

And then again years later,

I znów kilka lat później,

when my mother decided to move back to Iran.

kiedy moja mama postanowiła wrócić do Iranu.

Through it all, there was really only two choices:

W tym wszystkim istniały tylko dwie opcje:

roll up like a ball or compulsively move forward.

zwinąć się w kłębek lub kompulsywnie iść do przodu.

Cut to today, when we've all emerged from a global pandemic,

Dziś, kiedy wszyscy wyszliśmy z globalnej pandemii,

and the hits, they just keep coming.

kolejne ciosy nadchodzą jeden po drugim.

Climate change, war, mass shootings, the political divide.

Zmiana klimatu, wojna, masowe strzelaniny, podział polityczny.

It's no wonder that we're all feeling overwhelmed, anxious and lonely.

Nic dziwnego, wszyscy jesteśmy przytłoczeni, zaniepokojeni i osamotnieni.

And those feelings from my childhood,

I te wszystkie odczucia z mojego dzieciństwa powróciły.

they're back.

So recently, a friend who knows me well pointed out

Niedawno ktoś, kto dobrze mnie zna,

one of my coping mechanisms to me,

zwrócił uwagę na mój mechanizm radzenia sobie,

and I want to share it with you in case it can help.

którym chcę się z wami podzielić, gdyż może okazać się pomocny.

Instead of seeing life's challenges as an obstacle,

Zamiast postrzegać wyzwania życiowe jako przeszkodę,

I see them as an obstacle course:

ja widzę je jako tor przeszkód: fascynujący zestaw testów,

a fascinating array of tests that I'm curious to see if I can pass.

i ciekawi mnie, czy uda mi się je przejść.

And the goal, it's always to find a way to push through

Celem jest zawsze to, żeby iść naprzód

and find belonging wherever I land.

i znaleźć poczucie przynależności, gdziekolwiek trafię.

Now back to the Iranian Revolution

Wróćmy do rewolucji w Iranie

and the first major hurdle in my obstacle course.

i pierwszej poważnej przeszkody na moim torze przeszkód.

I end up finishing sixth grade in Paris.

Kończę szóstą klasę w Paryżu.

And when it becomes clear that the revolution is here to stay,

A kiedy staje się jasne, że rewolucja będzie trwać,

my parents decide that we're going to move to California.

moi rodzice decydują, że przeprowadzimy się do Kalifornii.

They pick a bucolic suburb of San Francisco as our new hometown,

Wybierają San Francisco i jego sielskie przedmieścia

jako nasze nowe miejsce, mając nadzieję, że się tu dopasujemy

and here they hope that we're going to fit in and get a good education.

i uzyskamy dobre wykształcenie.

In the scheme of things, we were the lucky ones.

Ogólnie rzecz biorąc, mieliśmy wiele szczęścia.

I spoke English fluently thanks to my American school in Iran.

Mówiłam płynnie po angielsku dzięki mojej amerykańskiej szkole w Iranie.

My parents, who were westernized professionals,

Moi rodzice, profesjonaliści obyci z zachodem,

also spoke English,

również mówili po angielsku, choć z lekkim akcentem.

albeit they had a slight accent.

We Americanized our names,

Amerykanizowaliśmy nasze imiona,

a common immigrant rite of passage.

to powszechny zwyczaj imigrantów.

Maryam becomes Mary,

Maryam zostaje Marią,

Giti becomes Kathy,

Giti to Kathy, (Śmiech widowni)

Shabnam becomes Susie, and so on.

Shabnam staje się Susie i tak dalej. (Śmiech widowni)

But fit in,

Dopasowani?

not so much.

Nie za bardzo.

"Did you ride a camel to school?"

„Jeździłaś do szkoły na wielbłądzie?”

Another classmate nicknamed me “Khomeini.”

Inny kolega z klasy przezwał mnie „Chomeini”.

It stung.

To bolało.

But I pushed those hurt feelings aside,

Ale odsunęłam na bok te zranione uczucia

and I started tackling that obstacle course by joining.

i zacząłem radzić sobie z tym torem przeszkód, włączając się.

I joined everything,

Włączałam się do wszystkiego,

regardless of my level of knowledge or talent.

niezależnie od poziomu mojej wiedzy czy talentu. (Śmiech widowni)

Basketball. Softball. Bowling.

Koszykówka. Softball. Kręgle.

Let me tell you, I was a really, really bad bowler.

Okropnie grałam w kręgle, naprawdę.

Sometimes these things worked out, sometimes they didn't.

Czasami te rzeczy się udawały, czasami nie.

In junior high, I was mesmerized by the cheerleaders

W gimnazjum byłam oczarowana cheerleaderkami,

who were clearly at the top of the social hierarchy.

które wyraźnie znajdowały się na szczycie hierarchii społecznej.

When I got to high school, I auditioned, but I didn't make it.

W liceum wzięłam udział w przesłuchaniu, ale nie udało mi się.

Oh well, next year.

No cóż, w przyszłym roku.

So I audition again. And this year I make it.

Więc znowu mam przesłuchanie. I w tym roku udaje się.

By the time I'm a senior, I'm included in a lot of different groups.

Zanim przeszłam do seniorów, dołączyłam do wielu różnych grup.

But my people, they were the brainy kids in AP government

A moi przyjaciele? Mądre dzieciaki

w zarządzie licencjatu i w redakcji gazetki szkolnej.

and on the school newspaper.

Joining and doing and being undaunted by obstacles,

Przyłączanie się, działanie i niezrażanie się przeszkodami,

this is an attitude I take with me to college.

to postawa, którą przyjmuję podczas studiów.

During orientation week, I sign up for everything,

Podczas tygodnia orientacyjnego zapisuję się na wszystko,

every event and every club.

każde wydarzenie i do każdego klubu.

When a senior says in passing, "You should run for class president,"

Kiedy opiekun grupy rzuca mimochodem:

„Powinnaś kandydować na przewodniczącą”, więc robię to i wygrywam.

I do, and I win.

At Barnard College and in New York City,

Odnajduję siebie czy to w Barnard College, czy w Nowym Jorku,

I find my voice

because here, being a misfit, curious and determined to make your mark,

ponieważ tutaj bycie odmieńcem, bycie dociekliwym i zdeterminowanym,

by zostawić po sobie ślad, jest normą.

it's the norm.

Soon I take on a range of internships,

Wkrótce odbywam kilka staży

and I'm throwing parties at downtown nightclubs.

i organizuję imprezy w nocnych klubach w centrum miasta.

Because I'm looking for success and belonging

Ponieważ chcę osiągnąć sukces i przynależeć

in whatever system I find myself in.

do każdego systemu, w którym się znajduję.

For my professional life, I begin the climb on the ladder

W życiu zawodowym rozpoczynam wspinanie się po szczeblach kariery

at a Madison Avenue advertising agency,

w agencji reklamowej Madison Avenue

and over the last 25 years,

i w ciągu ostatnich 25 lat

I've successfully navigated this obstacle course,

z powodzeniem pokonałam ten tor przeszkód,

as defined by accolades and titles, with major executive roles

wypełniony wyróżnieniami i nagrodami,

pełniąc główne role kierownicze w mediach, hotelarstwie i technologii.

in media, hospitality and tech.

But I still hadn’t really found what I was looking for.

Ale nadal nie znalazłam tego, czego szukałam.

Because success I’d achieved,

Ponieważ osiągnęłam sukces,

but it didn't translate into belonging.

ale nie czułam, że przynależę.

And I'm going to tell you a story.

Tak dla przykładu opowiem wam pewną historię,

I got a lot where this one came from, just by way of example.

bo wiele z niej wyniosłam.

It's March 2007.

Jest marzec 2007 roku.

Jestem dyrektorką marketingu w dużej firmie medialnej

I'm the chief marketing officer at a major media company,

and we're sold.

i zostaliśy sprzedani.

The new CEO comes in,

Przychodzi nowy prezes

and he scraps the plans for our TV upfront.

i z góry anuluje plany dotyczące naszej telewizji.

He puts me in charge of a project that takes a year of planning,

Powierza mi kierowanie projektem, który zajmuje rok planowania.

and I have six weeks to basically produce

A ja mam sześć tygodni, by stworzyć

a one-day Broadway-like show for advertisers.

jednodniowy program dla reklamodawców podobny do Broadwayu.

The upfront, it is a major hit,

Od samego początku to wielki hit, i czyni go bohaterem.

and it makes him a hero.

To thank me, he sends me a bouquet of flowers,

Aby mi podziękować, wysyła mi bukiet kwiatów,

and then a few weeks later,

a potem, kilka tygodni później,

when it was politically expedient,

kiedy było to użyteczne politycznie, zdegradował mnie.

he demoted me.

So here's the thing.

Więc bywa też tak,

You can overdeliver on that obstacle course,

że można na tym torze przeszkód przesadzić,

and the Earth, it can move beneath your feet at any time.

i w każdym momencie grunt zacznie usuwać się spod twoich stóp.

Because success doesn’t mean

Bo sukces nie oznacza,

you're not going to get thrown off the lifeboat.

że jesteś całkowicie bezpieczny.

And since I still hadn't realized

A ponieważ wciąż nie zdawałam sobie sprawy,

that belonging through work wasn't going to be a thing necessarily for me,

że przynależność poprzez pracę nie będzie dla mnie koniecznie tym czymś,

I just kept at it, determined to figure out this puzzle.

po prostu trzymałam się tej myśli, zdecydowana rozwiązać tę zagadkę.

One big job after the next.

Jedna wielka praca po drugiej.

And then something happened.

A potem coś się wydarzyło.

It was February of 2020.

To było w lutym 2020 roku.

I was an executive at a tech company,

Byłam dyrektorką w firmie technologicznej

on the executive team,

w zespole wykonawczym, kiedy wybuchła pandemia.

and the pandemic hit.

I was in New York, and New York got hit with COVID early and hard,

Byłam wtedy w Nowym Jorku, wcześnie i mocno dotkniętym przez COVID.

and by the summer people started saying, my city, New York, was dead.

Zanim nadeszło lato, ludzie zaczęli mówić: „Moje miasto, Nowy Jork, umarło”.

And my coping mechanisms, they kicked right in.

Moje mechanizmy radzenia sobie od razu się włączyły.

I joined forces with friends, and we started New York City Next:

Wraz z przyjaciółmi założyliśmy New York City Next:

an all-volunteer organization

organizację wolontariacką, która przynosi nadzieję i radość

to bring hope and joy back to New York City.

In five weeks, we tackled a lot of hurdles,

W ciągu pięciu tygodni pokonaliśmy wiele przeszkód

and we brought together 24 award-winning Broadway performers

i zebraliśmy 24 nagradzanych wykonawców Broadwayu,

to sing "Sunday" from "Sunday in the Park with George."

by zaśpiewali „Niedzielę” z „Niedzieli w parku z Georgem”.

It blew up on social and got coverage around the world.

W sieci społecznościowej zawrzało, a występ zyskał światowy zasięg.

And we reminded ourselves and the world that New York was very much alive.

I przypomnieliśmy sobie i światu, że Nowy Jork jest całkiem żywy.

Pamiętam, że tamtego dnia,

I remember that that day,

as I stood in Times Square with the other volunteers,

kiedy stałam na Times Square z innymi wolontariuszami,

I was thinking to myself, "How did I, an immigrant girl, get here?"

myślałam sobie: „Jak ja, imigrantka, dotarłam aż tutaj?”

Well, the answer is that in my search for belonging,

Odpowiedź jest taka, że starając się przynaleć,

I had built a community just across my different worlds.

zbudowałam społeczność, która połączyła wszystkie obszary mojego życia.

In joining and doing,

Przyłączając się i tworząc,

prioritizing relationships over politics,

przedkładając więzi nad politykę,

I had built a community that I could now draw on,

zbudowałam społeczność, z której mogłam teraz czerpać.

and together we produced 14 pop-up events

Wspólnie wyprodukowaliśmy 14 imprez pop-up

and a music video of Billy Joel's "New York State of Mind."

i teledysk z „New York State of Mind” Billy'ego Joela.

It was a love letter that featured iconic New Yorkers

Był to list miłosny, który opisywał kultowych nowojorczyków z pięciu dzielnic,

across the five boroughs,

and it celebrated the city's creativity, diversity and energy.

w którym uczczono kreatywność, różnorodność i energię miasta.

And you know what? It went on to win an Emmy.

I wiecie co? Zdobył Emmy.

So in coming together to help, we found success.

Tak więc łącząc siły, aby pomóc, odnieśliśmy sukces.

But I also found belonging and community.

Ale odnalazłam też przynależność i wspólnotę.

My kids, Natasha and Nicky,

Moje dzieci, Natasha i Nicky, szybko mi przypominają,

they are quick to remind me

that not all my coping mechanisms are for everyone

że nie wszystkie moje mechanizmy radzenia sobie są dla każdego

or particularly healthy,

lub szczególnie zdrowe. (Śmiech widowni)

like compartmentalizing my feelings.

Jak rozdzielanie moich uczuć... (Śmiech widowni)

But treating obstacles as an obstacle course,

Ale postrzeganie przeciwności losu jako tor przeszkód

that's fared me well.

dobrze mi poszło.

As we emerge out of this collective trauma that’s COVID,

Po przejściu przez tę zbiorową traumę jaką jest COVID,

it is not surprising that feelings of non-belonging, loss and disconnection

nic dziwnego, że poczucie odosobnienia, utraty i separacji

are at an all-time high.

osiągnęły rekordowo wysoki poziom.

Those are feelings that were usually reserved for refugees and immigrants.

Są to uczucia, które zwykle przypisuje się uchodźcom i imigrantom.

But today, 68 percent of Americans

Ale dzisiaj 68 procent Amerykanów

are reporting feelings of non-belonging in the nation,

zgłasza poczucie braku przynależności do narodu,

74 percent in their local communities.

74 procent do lokalnych społeczności.

And one in two reports feeling some form of loneliness.

Jedna na dwie osoby podaje, że odczuwa jakąś formę samotności.

And here's the thing. I know loneliness. It's just an obstacle course.

I tu leży sedno sprawy. Wiem, co to samotność.

To tylko tor przeszkód.

So I see a picture of neighbors gathered together for a shared meal on the street.

Patrzę na zdjęcie ludzi z sąsiedztwa zebranych przy wspólnym posiłku na ulicy.

It gives me an idea.

To podsuwa mi pomysł.

I post, "What if we gathered with the neighbors we've gotten to know

Wysyłam posta: „A może zbierzemy się z sąsiadami, których już znamy

and those we don't know?"

i z tymi, których jeszcze nie?” W końcu spotykam się z sąsiadami,

I end up meeting some neighbors,

and we hack together what we called The Longest Table:

i razem przyłączamy się do tego, co nazwaliśmy „Najdłuższy stół”:

a table event down West 21st Street in Chelsea, New York.

spotkanie przy stole w Nowym Jorku, na West 21st Street w Chelsea.

The proposition was simple:

Pomysł jest prosty:

we’d bring the tables and chairs,

przynosimy stoły i krzesła,

and we invited neighbors to bring friends and food.

i zapraszamy sąsiadów, aby przyszli z przyjaciółmi i przynieśli jedzenie.

The first year, 500 neighbors showed up.

W pierwszym roku pojawiło się 500 osób.

The second year, over 700.

W drugim, ponad 700.

In coming together, we were successful,

Spotykając się, wspólnie odnieśliśmy sukces,

but we all found community, belonging and, in fact, joy.

ale też wszyscy odnaleźliśmy wspólnotę, przynależność i, tak naprawdę, radość.

Now things can feel big and overwhelming.

Czasem rzeczy mogą wydawać się ponad nasze siły.

But when that Earth moves beneath your feet,

Ale kiedy grunt usuwa się pod twoimi stopami,

remember: it's not an obstacle,

pamiętaj: to nie przeciwność losu,

it's just an obstacle course.

to tylko tor przeszkód.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)