English Rewind - 6 Minute English: Disappearing words

Hello! This is a programme from the BBC Learning English archive.

Cześć! Jest to program z archiwum BBC Learning English. Po raz

It was first broadcast in March 2009 on the BBC Learning English website.

pierwszy został wyemitowany w marcu 2009 roku na stronie internetowej BBC Learning English.

We hope you enjoy it.

Mamy nadzieję, że Ci się spodoba.

This is 6 Minute English from BBC Learning English dot com.

To jest 6-minutowy angielski z BBC Learning English dot com.

Hello, I'm Kate Colin and this is 6 Minute English

Witam, jestem Kate Colin i to jest 6-minutowy angielski.

and thanks to Jackie Dalton for joining me today.

Dziękuję Jackie Daltonowi za przyłączenie się do mnie dzisiaj.

Good morrow, Jackie!

Dzień dobry, Jackie!

Er, pardon?

Eee, przepraszam?

Good morrow! I beseech thee, whence comest thou?

Dzień dobry! Błagam cię, skąd przychodzisz?

Um.

Hmm.

Don't worry, I didn't expect you to understand that.

Nie martw się, nie spodziewałem się, że to zrozumiesz.

I'm speaking in 'Old English'.

Mówię w „starym angielskim”.

What I said was the equivalent of saying, 'Good morning. Where do you come from?'

To, co powiedziałem, było równoznaczne z powiedzeniem: „Dzień dobry”. Skąd pochodzisz?'

using words which were in use a few hundred years ago

używając słów, które były w użyciu kilkaset lat temu

and that we don't use any longer.

i których już nie używamy.

Hello, Kate.

Witaj, Kate.

Yes, English is a language which is evolving all the time.

Tak, angielski to język, który cały czas się rozwija.

So this means that there are new words continuously appearing

Oznacza to, że stale pojawiają się nowe słowa,

and older words are disappearing.

a starsze znikają.

I didn't understand the Old English you started the programme with,

Nie rozumiałem staroangielskiego, z którym zaczynałeś program,

because you were using words which we no longer use in everyday speech.

ponieważ używałeś słów, których nie używamy już w mowie potocznej.

Exactly. So, as you might have guessed,

Dokładnie. Jak można się domyślić,

the topic we'll be discussing is language and how it evolves and develops.

tematem, który będziemy omawiać, jest język oraz jego ewolucja i rozwój.

So, Jackie, as usual,

A więc, Jackie, jak zwykle

— I have a question for you. — OK.

— mam do ciebie pytanie. - OK. Ile lat wstecz datuje się

Some of the oldest English-sounding words date back how many years?

niektóre z najstarszych angielsko brzmiących słów ? Czy to

Is it a) 1,000 years? b) 20,000 years? Or c) 500 years?

jest a) 1000 lat? b) 20 000 lat? Lub c) 500 lat?

Well, I suspect it was quite a long time ago,

Podejrzewam, że było to dość dawno temu,

so I'm going to say 20,000 years.

więc powiem, że 20 000 lat.

OK, well, we'll check your answer at the end of the programme.

OK, sprawdzimy Twoją odpowiedź pod koniec programu.

But, first, we're going to hear part of an interview with a scientist

Najpierw jednak wysłuchamy części wywiadu z naukowcem,

who's been using a special computer

który za pomocą specjalnego komputera

to study our use of words and their evolution through time.

bada, jak używamy słów i ich ewolucję w czasie. Czy

Can you tell us what 'evolution' means?

możesz nam powiedzieć, co oznacza „ewolucja”?

Yes, 'evolution'. It's similar to the word 'evolving', which I explained earlier.

Tak, „ewolucja”. Jest podobne do słowa „ewolucja”, które wyjaśniłem wcześniej.

'Evolution' is the gradual process of change and development,

„Ewolucja” to stopniowy proces zmian i rozwoju trwający

over a long period of time,

przez długi okres czasu

and in this context it refers to language

i w tym kontekście odnosi się do języka

and how it develops and changes over the years.

oraz jego rozwoju i zmian na przestrzeni lat.

OK. Well, let's listen and see if you can hear

OK. Cóż, posłuchajmy i zobaczmy, czy słyszysz,

which words he thinks are some of the oldest in the English language.

które słowa są według niego jednymi z najstarszych w języku angielskim.

Well, we've be able to discover that the numbers two and three and five

Cóż, udało nam się odkryć, że liczby dwa, trzy i pięć

and the pronoun 'I' and 'who', those are the oldest words in the English language.

oraz zaimek „ja” i „kto” to najstarsze słowa w języku angielskim.

So, Jackie, did you get that?

Więc, Jackie, zrozumiałeś to?

Yes, he said that the oldest words were 'two', 'three' and 'five'

Tak, powiedział, że najstarsze słowa to „dwa”, „trzy” i „pięć”

and the pronoun 'I' and the word 'who'.

oraz zaimek „ja” i słowo „kto”.

That's correct!

To jest poprawne! Trudno

It's hard to believe that some of the words we use every day

uwierzyć, że niektóre słowa, których używamy na co dzień,

are, in fact, extremely old.

są tak naprawdę bardzo stare.

Back to our scientist.

Wracając do naszego naukowca.

As well as thinking about words that have been in use for many years,

Oprócz tego, że myśli o słowach używanych od wielu lat,

he also predicts which words may eventually become extinct.

przewiduje także, które z nich mogą w końcu wyginąć.

Jackie, what does 'predict' mean?

Jackie, co oznacza „przewidywać”?

To 'predict' is to say what you think will happen in the future,

„Przewidywać” oznacza powiedzieć, co Twoim zdaniem stanie się w przyszłości,

especially as a result of having prior knowledge or experience.

zwłaszcza w wyniku posiadania wcześniejszej wiedzy lub doświadczenia.

For example, it's cloudy outside today, so I predict that it's going to rain later.

Na przykład dzisiaj na zewnątrz jest pochmurno, więc przewiduję, że później będzie padać.

And 'extinct', what does 'extinct' mean?

A „wymarły”, co oznacza „wymarły”? Stać się

To become 'extinct' means to be no longer in existence

„wymarłym” oznacza już nie istnieć.

or you can use the phrasal verb 'to die out'.

Możesz też użyć czasownika frazowego „wymrzeć”.

The word is often used when talking about a tribe of people or a type of animal

Tego słowa często używa się, gdy mówimy o plemieniu ludzi lub gatunku zwierzęcia,

which has 'died out', for example, the dinosaurs have become 'extinct'.

które „wymarło”, na przykład dinozaury „wymarły”.

So our scientist predicts which words are likely to become extinct.

Nasz naukowiec przewiduje więc, które słowa prawdopodobnie wyginą.

He does this by finding out how quickly different words evolve or develop

Robi to, sprawdzając, jak szybko ewoluują lub rozwijają się różne słowa

and are replaced by other words with the same meaning.

i są zastępowane innymi słowami o tym samym znaczeniu.

Now, let's listen to the next extract.

Posłuchajmy teraz kolejnego fragmentu.

Which words does he predict might become extinct?

Które słowa według niego mogą wyginąć?

We can make some guesses as to what words might next go extinct.

Możemy zgadywać, jakie słowa mogą w przyszłości wyginąć.

So for example the word 'dirty' seems to have the highest rate of change

Na przykład słowo „brudny” wydaje się ulegać najszybszym zmianom,

and so we might predict that sometime in the next 750 years,

więc możemy przewidzieć, że w ciągu najbliższych 750 lat

that word will be lost.

słowo to zniknie.

He said the word 'dirty' may become lost or become extinct in the future.

Powiedział, że słowo „brudny” może w przyszłości zaginąć lub wyginąć. Dzieje się tak

This is because it's being replaced quite quickly

dlatego, że jest on zastępowany dość szybko

— by other words that mean the same thing. — That's right,

– innymi słowy, które oznaczają to samo. — Zgadza się, jeszcze

and we'll be hearing some more about his theory of why words come and go,

usłyszymy o jego teorii wyjaśniającej, dlaczego słowa przychodzą i odchodzą,

but first a look at some of the vocabulary we'll come across.

ale najpierw przyjrzyjmy się słownictwu, z którym się spotkamy .

He uses the word 'frequency'. What does 'frequency' mean?

Używa słowa „częstotliwość”. Co oznacza „częstotliwość”?

This is how often something happens,

Tak często coś się dzieje,

so the frequency with which a word is used means how often the word is used.

więc częstotliwość użycia słowa oznacza, jak często jest ono używane.

And 'common everyday speech'?

A „zwykła mowa codzienna”?

This is the language that we use most frequently.

Jest to język, którego używamy najczęściej.

And what about the word 'predictor'?

A co ze słowem „predyktor”?

A 'predictor' is something which can help us predict

„Predyktor” to coś, co może nam pomóc przewidzieć

or say what will happen in the future.

lub powiedzieć, co stanie się w przyszłości.

And finally, 'retained'?

I wreszcie „utrzymany”?

'Retained' means 'to keep',

„Zatrzymane” oznacza „zachować”,

so if a word is retained, it means we'll continue to use it.

więc jeśli słowo zostanie zachowane, oznacza to, że będziemy go nadal używać.

Thanks, well, let's listen to the final extract.

Dziękuję, cóż, posłuchajmy końcowego fragmentu.

What we've discovered is that the frequency

Odkryliśmy, że częstotliwość

with which words are used in our common everyday speech,

używania słów w naszej potocznej mowie

is a strong predictor of whether or not they'll be retained.

jest silnym czynnikiem prognostycznym tego, czy zostaną one zachowane.

So he says the words we use most often

Mówi więc, że słowa, których używamy najczęściej,

are the most likely to still be in use in the future.

najprawdopodobniej będą nadal używane w przyszłości.

The most common words tend to be the oldest ones!

Najpopularniejsze słowa to zazwyczaj te najstarsze!

That's correct and you might like to know that the other words

Zgadza się. Być może chciałbyś wiedzieć, że inne słowa, które według

he predicts may become extinct are 'squeeze and 'guts'.

jego przewidywań mogą wyginąć, to „ścisnąć” i „odwaga”.

Let's go over some words which we came across in the programme today.

Przypomnijmy sobie kilka słów, które spotkaliśmy dzisiaj w programie.

We had 'evolution', which means 'the gradual process of change and development

Mieliśmy „ewolucję”, co oznacza „ stopniowy proces zmian i rozwoju

over a long period of time'.

przez długi okres czasu”.

Then we had 'extinct',

Następnie mieliśmy słowo „wymarły”,

which means 'to be no longer in existence or to have died out',

co oznacza „nieistnieć lub wymarć”,

'predict', to say what you think will happen,

„przewidywać”, aby powiedzieć, co według ciebie się wydarzy, „

'frequency', how often something happens,

częstotliwość”, jak często coś się dzieje,

'common everyday speech', the language that we use most frequently,

„powszechną mowę potoczną”, język, którego używamy najczęściej,

'predictor', something which can help us predict

„predyktor”, coś, co może pomóc nam przewidzieć

or say what will happen in the future,

lub powiedzieć, co stanie się w przyszłości,

and finally, 'retained', which is 'to keep or be continued'.

i wreszcie „utrzymany”, co oznacza „utrzymać lub kontynuować”.

Thanks, Jackie, and just before we finish for this week,

Dziękuję, Jackie, i tuż przed końcem tego tygodnia

let's see if you got the answer to my question correct.

sprawdźmy, czy odpowiedziałeś poprawnie na moje pytanie.

I asked about some of the oldest English-sounding words

Zapytałem o niektóre z najstarszych angielsko brzmiących słów

and how old you thought some of them were.

i o to, ile według Was mają lat niektóre z nich.

I think I said 20,000 years old.

Myślę, że powiedziałem 20 000 lat.

— And you were correct! — Hooray!

— I miałeś rację! — Brawo!

The oldest English-sounding words were used by humans over 20,000 years ago.

Najstarsze angielsko brzmiące słowa były używane przez ludzi ponad 20 000 lat temu.

Incredible to think that our Stone Age ancestors

Niewiarygodne, że nasi przodkowie z epoki kamienia

were using similar-sounding words all those years ago.

używali podobnie brzmiących słów przez te wszystkie lata temu.

That's all we have time for today. Until next time,

Tylko na to dzisiaj mamy czas. Do następnego razu

— goodbye. — Goodbye.

– do widzenia. - Do widzenia.